From 31013aed65233447f5bb360d6533ee28b94597ff Mon Sep 17 00:00:00 2001 From: Takashi Sato Date: Sat, 21 Jun 2008 17:04:57 +0000 Subject: [PATCH] new Turkish translations. MIME-Version: 1.0 Content-Type: text/plain; charset=utf8 Content-Transfer-Encoding: 8bit Submitted by: Nilgün Belma Bugüner Reviewed by: Orhan Berent git-svn-id: https://svn.apache.org/repos/asf/httpd/httpd/trunk@670227 13f79535-47bb-0310-9956-ffa450edef68 --- docs/manual/logs.xml.tr | 617 ++++++++++++++++++++++++ docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr | 489 +++++++++++++++++++ docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr | 149 ++++++ docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr | 85 ++++ docs/manual/mod/mod_status.xml.tr | 183 +++++++ docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr | 304 ++++++++++++ docs/manual/programs/httpd.xml.tr | 192 ++++++++ 7 files changed, 2019 insertions(+) create mode 100644 docs/manual/logs.xml.tr create mode 100644 docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr create mode 100644 docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr create mode 100644 docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr create mode 100644 docs/manual/mod/mod_status.xml.tr create mode 100644 docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr create mode 100644 docs/manual/programs/httpd.xml.tr diff --git a/docs/manual/logs.xml.tr b/docs/manual/logs.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..30bb12a72e --- /dev/null +++ b/docs/manual/logs.xml.tr @@ -0,0 +1,617 @@ + + + + + + + + + + + Günlük Dosyaları + + +

Bir HTTP sunucusunu verimli şekilde yönetebilmek için oluşabilecek + sorunlardan başka sunucunun başarımı ve etkinliği hakkında da bazı geri + bildirimler almak gerekir. Apache HTTP Sunucusu çok kapsamlı ve esnek + bir günlükleme yeteneğine sahiptir. Bu belgede sunucunun günlükleme + yeteneğini nasıl yapılandıracağınızdan ve günlük kayıtlarını nasıl + yorumlayacağınızdan bahsedilecektir.

+
+ +
+ Güvenlik Uyarısı + +

Apache’nin günlük dosyalarını yazdığı dizine yazabilen birinin sunucuyu + başlatan kullanıcı kimliğine (bu genellikle root olur) erişim + kazanabileceğine hemen hemen kesin gözüyle bakılabilir. Sonuçlarının + neler olacağını kestiremiyorsanız günlüklerin yazıldığı dizinde hiç + kimseye yazma erişimi vermeyin; ayrıntılı bilgi için güvenlik ipuçları belgesine + bakınız.

+ +

Buna ilaveten, günlük dosyaları istemci tarafından sağlanmış bilgiler + de içerebilir. Bu nedenle, kötü niyetli istemcilerin günlük dosyalarına + denetim karakterleri girmeleri olasılığına karşı ham günlükler ele + alınırken dikkatli olunmalıdır.

+
+ +
+ Hata Günlüğü + + + ErrorLog + LogLevel + + + +

İsmi ve yeri ErrorLog yönergesi + ile belirtilen sunucu hata günlüğü, en önemli günlük dosyasıdır. Apache + httpd tarafından istekler işlenirken saptanan hatalar ve tanı bilgileri + bu dosyaya gönderilir. Sunucuyu başlatırken veya sunucu çalışırken bir + sorunla karşılaşıldığında, neyin yanlış gittiğini öğrenmek için + bakılacak ilk yer burasıdır. Günlük kaydı çoğunlukla sorunun nasıl + düzeltileceği ile ilgili ayrıntıları da içerir.

+ +

Hata günlüğü normal olarak bir dosyaya yazılır (genellikle, dosyanın + ismi Unix sistemlerinde error_log, Windows ve OS/2’de ise + error.log’dur). Ayrıca, Unix sistemlerinde sunucunun + hataları syslog’a veya borulamak suretiyle + bir programa aktarması da mümkündür.

+ +

Hata günlüğünün biçemi anlaşılır olup içeriği kısmen serbestçe + belirlenir. Çoğu hata günlüğü girdisinde bulunan belli başlı bilgiler + vardır. Örnek tipik bir hata iletisi içermektedir:

+ + + [Wed Oct 11 14:32:52 2000] [error] [client 127.0.0.1] + client denied by server configuration: + /export/home/live/ap/htdocs/test + + +

Günlük girdisinin ilk öğesi iletinin yazıldığı tarih ve saatten oluşur. + İkinci öğe raporlanan bilginin önem derecesini belirtir. Hata günlüğüne + gönderilecek hata türlerinin önem seviyesini belirlemek için LogLevel yönergesi kullanılır. Üçüncü öğe + hatanın üretilmesine sebep olan istemcinin IP adresini içerir. Kalanı + iletinin kendisidir (duruma bakılırsa sunucu istemci erişimini reddetmek + üzere yapılandırılmış). Sunucu istenen belgenin (belge yolunu değil) + dosya sistemindeki yolunu raporlamıştır.

+ +

Hata günlüğünde görünebilecek ileti çeşitliliği oldukça fazladır. Çoğu + yukarıdaki örneğin benzeridir. Hata günlüğü ayrıca, CGI betiklerinin + hata ayıklama çıktılarını da içerir. Bir CGI betiği tarafından standart + hataya (stderr) yazılan her türlü bilgi doğrudan hata + günlüğüne kopyalanır.

+ +

Hata günlüğünü bilgi ekleyerek veya kaldırarak kişiselleştirmek + mümkündür. Bununla birlikte, hata günlüğü girdilerinin ilgili olduğu + isteklerin erişim günlüğünde de girdileri + vardır. Örneğin, yukarıdaki girdi, erişim günlüğünde 403 durum kodlu bir + girdiyle ilgilidir. Erişim günlüğünü de kişiselleştirmek mümkün + olduğundan hata durumlarında bu günlük dosyasını da kullanarak daha + fazla bilgi sağlayabilirsiniz.

+ +

Sunucuyu denerken olası sorunlara karşı hata günlüğünü sürekli + izlemelisiniz. Unix sistemlerinde bunu şöyle bir komutla + sağlayabilirsiniz:

+ + + tail -f error_log + +
+ +
+ Erişim Günlüğü + + + + mod_log_config + mod_setenvif + + + CustomLog + LogFormat + SetEnvIf + + + +

Sunucu erişim günlüğü sunucu tarafından işleme alınan tüm istekleri + kaydeder. Erişim günlüğünün yeri ve içeriği CustomLog yönergesi ile belirlenir. + LogFormat yönergesi ile + günlük içeriğini kişiselleştirmek mümkündür. Bu bölümde sunucunun + bilgileri erişim günlüğüne kaydetmesi için nasıl yapılandırılacağından + bahsedilecektir.

+ +

Şüphesiz, bilginin erişim günlüğünde saklanması günlük yönetiminde ilk + adımı oluşturur. Sonraki adım yararlı istatistikleri üretmek için bu + bilgiyi incelemektir. Günlük incelemesi bu belgenin kapsamına dahil + değildir ve aslında bu işlem sunucunun yaptığı işlerden biri değildir. + Bu konu ve günlük incelemesi yapan uygulamalar hakkında daha ayrıntılı + bilgi edinmek için dmoz.org veya Yahoo’ya bakınız.

+ +

Apache httpd’nin çeşitli sürümlerinde erişim günlüklerini denetlemek + için kullanılan diğer modüller ve yönergeler arasında mod_log_referer, + mod_log_agent modülleri ve TransferLog yönergesi + sayılabilir. Artık, daha eski tüm diğer yönergelerin işlevselliklerini + bir araya toplayan CustomLog yönergesi kullanılmaktadır.

+ +

Erişim günlüğünün girdi biçemi kolayca isteğe göre + düzenlenebilmektedir. Biçemi belirtmekte kullanılan biçem dizgesi, C + tarzı printf(1) biçem dizgesini andırır. Sonraki bölümlerde bazı + örneklere yer verilmiştir. Biçem dizgesini oluşturan belirteçlerin tam + listesi için mod_log_config belgesinin Günlük Girdilerinin + Kişiselleştirilmesi bölümüne bakınız.

+ +
+ Ortak Günlük Biçemi (OGB) + +

Erişim günlüğü için sıklıkla kullanılan bir yapılandırma:

+ + + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common
+ CustomLog logs/access_log common +
+ +

İlk satırda belli bir biçem dizgesi için common diye bir + takma ad tanımlanmaktadır. Biçem dizgesi, sunucuya hangi + belli bir bilgi parçalarını günlükleyeceğini söyleyen % imli biçem + belirteçlerinden oluşur. Biçem dizgesine ayrıca dizgesel sabitler de + yerleştirilebilir ve bunlar erişim günlüğüne oldukları gibi + kopyalanırlar. Biçem dizgesi içinde çift tırnak karakteri (") biçem + dizgesini vaktinden önce sonlandırmaması için ters bölü çizgisi ile + öncelenmelidir. Biçem dizgesi ayrıca, satır sonlarını belirtmek için + "\n" ve sekmeleri belirtmek için "\t" + denetim karakterlerini de içerebilir.

+ +

CustomLog yönergesi + evvelce tanımlanmış bir takma adı kullanarak yeni bir günlük + dosyası tanımlar. Erişim günlüğünün dosya ismi bölü çizgisi ile + başlamadıkça dosya yolunun ServerRoot değerine göreli olduğu varsayılır.

+ +

Yukarıdaki yapılandırma günlük dosyasına girdileri Ortak Günlük + Biçemi (Common Log Format) adı verilen standart biçemde yazar. + Bu standart biçem başka HTTP sunucuları tarafından da kullanılır ve + çoğu günlük inceleme yazılımı tarafından tanınır. Ortak Günlük + Biçeminde üretilen günlük girdileri şöyle görünür:

+ + + 127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET + /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326 + + +

Bu günlük girdisini parça parça açıklayalım:

+ +
+
127.0.0.1 (%h)
+ +
Bu, sunucuya istek yapan istemcinin (uzak konağın) IP adresidir. + Eğer HostnameLookups + yönergesine On değeri atanmışsa sunucu bu IP adresi + için DNS sorgusu yapacak ve IP adresi yerine bulduğu konak ismini + yazmaya çalışacaktır. Bununla birlikte, bu işlem sunucuyu epeyce + yavaşlattığından önerilmemektedir. Konak isimlerini saptamak için en + iyisi günlük girdilerini logresolve gibi bir + günlük işlemcisinden geçirmektir. Burada raporlanan IP adresi + doğrudan istemcinin IP adresi olmayabilir. Eğer sunucu ile istemci + arasında bir vekil sunucu varsa bu IP adresi, vekil sunucunun IP + adresi olacaktır.
+ +
- (%l)
+ +
Çıktıdaki bir "tire" imi istenen bilgi parçasının mevcut olmadığı + anlamına gelir. Bu durumda, mevcut olmayan bilgi istemci makine + üzerinde identd tarafından belirlenen istemcinin RFC + 1413 kimliğidir. Bu bilgi oldukça güvenilmezdir ve sıkıca denetlenen + iç ağlar haricinde hemen hemen asla kullanılmamalıdır. Apache, + IdentityCheck yönergesine + On değeri atanmış olmadıkça bu bilgiyi saptamaya + uğraşmaz.
+ +
frank (%u)
+ +
Bu, belge isteğinde bulunan kişinin HTTP kimlik doğrulamasıyla + saptanan kullanıcı kimliğidir. Bu değer CGI betiklerine + REMOTE_USER ortam değişkeni ile sağlanır. Eğer istek + için durum kodu 401 ise (aşağıya bakınız) henüz kullanıcının kimliği + doğrulanmamış olacağından bu değere güvenilmemelidir. Eğer belge + parola korumalı değilse günlüğün bu kısmı da yukarıdaki gibi + "-" olacaktır.
+ +
[10/Oct/2000:13:55:36 -0700] + (%t)
+ +
İsteğin alındığı tarih ve saat. Biçemi şöyledir: + +

+ [gün/ay/yıl:saat:dakika:saniye dilim]
+ gün    = 2 hane
+ ay     = 3 harf
+ yıl    = 4 hane
+ saat   = 2 hane
+ dakika = 2 hane
+ saniye = 2 hane
+ dilim  = (`+' | `-') 4 hane
+

+ Günlük biçem dizgesinde zaman gösterim biçemini + %{biçem}t şeklinde belirtmek de mümkündür. + Buradaki biçem dizgesi, stardart C + kütüphanesindeki strftime(3) işlevi için tanımlanmış + biçem belirteçleriyle oluşturulabilir. +
+ +
"GET /apache_pb.gif HTTP/1.0" + (\"%r\")
+ +
İstemciden alınan istek satırının çift tırnaklar arasında + gösterilmesi istenmiştir. İstek satırı en yararlı bilgi parçalarını + içerir. Birincisi, istemci tarafından kullanılan yöntem + GET’miş. İkinci olarak istemci + /apache_pb.gif dosyasını istemiş ve üçüncü olarak + istemci HTTP/1.0 protokolünü kullanmış. İstek satırının + bazı parçalarını bağımsız olarak da günlüklemek mümkündür. Örneğin, + "%m %U%q %H" dizgesi, yöntem, yol, sorgu dizgesi ve + protokolü kaydedecektir; bu dizge "%r" biçem + belirtecinin tek başına yaptığı işi yapar.
+ +
200 (%>s)
+ +
Bu, sunucunun istemciye gönderdiği durum kodudur. İsteğin + başarıyla yerine getirilip getirilmediğini gösterdiği için bu bilgi + çok değerlidir. Durum kodu 2 ile başlıyorsa istek başarıyla yerine + getirilmiştir, 3 ile başlıyorsa yönlendirilmiştir, 4 ile başlıyorsa + istemci tarafında bir hata oluşmuştur, 5 ile başlıyorsa sunucuda bir + hata oluşmuştur. Olası hata kodlarının tam listesi RFC2616 Hiper + Metin Aktarım Protokolünün 10. bölümünde bulunabilir.
+ +
2326 (%b)
+ +
Son parça istemciye döndürülen nesnenin yanıt başlığı hariç + uzunluğudur. Eğer istemciye bir içerik döndürülmemişse bu değer + "-" olacaktır. Bunun yerine günlüğe "0" + yazdırmak için %B belirtecini kullanınız.
+
+
+ +
+ Birleşik Günlük Biçemi + +

Sıklıkla kullanılan diğer bir biçem dizgesi Birleşik Günlük Biçemi + (Combined Log Format) olup şöyle kullanılabilir:

+ + + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\"" combined
+ CustomLog log/access_log combined +
+ +

Bu biçem ilaveten 2 alan içermesi dışında Ortak Günlük Biçemi ile + aynıdır. İlave alanların ikisi de %{başlık}i + biçeminde olup buradaki başlık, HTTP isteğindeki + başlık alanlarından biridir. Bu biçemin kullanıldığı bir erişim + günlüğü girdisi şöyle olurdu:

+ + + 127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET + /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326 + "http://www.example.com/start.html" "Mozilla/4.08 [en] + (Win98; I ;Nav)" + + +

Ek alanlar:

+ +
+
"http://www.example.com/start.html" + (\"%{Referer}i\")
+ +
HTTP istek başlığı "Referer". İstemcinin raporladığı isteğin + kaynaklandığı URI. (Bu isteğin yapılmasını sağlayan bağlantıyı + içeren URL veya istek bir sayfanın bileşenleri ile ilgiliyse istenen + sayfanın URL’si olabilir.)
+ +
"Mozilla/4.08 [en] (Win98; I ;Nav)" + (\"%{User-agent}i\")
+ +
Tarayıcı kimliğini içeren HTTP istek başlığı. Bu istemcinin + tarayıcısının raporladığı kendi tanıtım bilgisidir.
+
+
+ +
+ Çok Sayıda Erişim Günlüğü + +

Yapılandırma dosyasında çok sayıda CustomLog yönergesi kullanarak çok + sayıda erişim günlüğü kolayca oluşturulabilir. Örneğin aşağıdaki + yönergelerle 3 tane erişim günlüğü oluşturulacaktır. İlki temel OGB + bilgisini içerirken diğer ikisi isteğin kaynaklandığı yeri ve tarayıcı + kimliğini içerir. Son iki CustomLog satırı ayrıca, ReferLog ve + AgentLog yönergelerinin etkilerinin nasıl taklit + edileceğini de göstermektedir.

+ + + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common
+ CustomLog logs/access_log common
+ CustomLog logs/referer_log "%{Referer}i -> %U"
+ CustomLog logs/agent_log "%{User-agent}i" +
+ +

Bu örnek ayrıca, LogFormat yönergesi ile bir takma ad tanımlamanın şart + olmadığını da göstermektedir. Günlük biçemi doğrudan CustomLog yönergesinde + belirtilebilir.

+
+ +
+ Şarta Bağlı Günlükler + +

Bazı durumlarda istemcinin yaptığı isteğe bağlı olarak erişim + günlüğünde belli girdilerin dışlanması gerekebilir. Bu, ortam değişkenleri sayesinde kolayca yerine + getirilebilir. Önce isteğin belli koşulları sağladığını belirten bir + ortam değişkeni ataması yapılır. Bu işlem SetEnvIf yönergesi ile yapılır. + Sonra da, ortam değişkenine bağlı olarak isteklerin günlüğe dahil + edilip edilmeyeceği CustomLog yönergesinin + env= deyimi kullanılarak belirtilir. Bazı örnekler:

+ + + # yerel konaktan kaynaklanan istekleri imleyelim
+ SetEnvIf Remote_Addr "127\.0\.0\.1" kaydetme
+ # robots.txt dosyası isteklerini imleyelim
+ SetEnvIf Request_URI "^/robots\.txt$" kaydetme
+ # Kalanları günlüğe kaydedelim
+ CustomLog logs/access_log common env=!kaydetme +
+ +

Başka bir örnek olarak, Türkçe belge isteklerini bir dosyaya diğer + dillerdeki istekleri başka bir dosyaya kaydedelim.

+ + + SetEnvIf Accept-Language "tr" turkce
+ CustomLog logs/turkce_log common env=turkce
+ CustomLog logs/diger_diller_log common env=!turkce +
+ +

Şarta bağlı günlük kaydının çok esnek ve güçlü olabileceğini + göstermiş olsak da günlük içeriğini denetlemenin tek yolu bu değildir. + Günlük dosyaları sunucu etkinliğini eksiksiz olarak kaydedebildikleri + takdirde daha yararlı olurlar. Günlük dosyalarını sonradan işleme tabi + tutarak istenmeyen girdileri kaldırılmış bir kopya almak hem kolay hem + de daha yararlıdır.

+
+
+ +
+ Günlük Çevrimi + +

Yükü ağır sunucularda günlük dosyalarına kaydedilen bilginin miktarı + çok büyük boyutlara ulaşabilir. 10.000 istek içeren bir erişim günlüğü + yaklaşık 1MB yer kaplar. Etkin günlük dosyasını belirli aralıklarla + değiştirmek veya silmek gerekebilir. Apache çalışırken dosyayı sürekli + açık tuttuğu ve yazdığı için bu işlem sunucu çalışırken yapılamaz. Bu + bakımdan, günlük dosyası değiştirildikten veya silindikten sonra yeni + dosyanın açılması için sunucunun yeniden + başlatılması gerekir.

+ +

Nazikçe yeniden başlatmak + suretiyle sunucunun, mevcut ve bekleyen bağlantıları kaybetmeden yeni + günlük dosyalarını açması sağlanabilir. Bununla birlikte, bu işlem + sırasında sunucunun eski isteklere sunumu bitirene kadar eski günlük + dosyalarına yazmaya devam edebilmesi gerekir. Bu bakımdan, yeniden + başlatmanın ardından eski günlük dosyaları üzerinde bir işlem yapmadan + önce biraz beklemek gerekir. Günlük dosyalarını döndürürken kullanılan + senaryolarda genellikle eski günlük dosyaları yer kazanmak için + sıkıştırılırlar:

+ + + mv access_log access_log.old
+ mv error_log error_log.old
+ apachectl graceful
+ sleep 600
+ gzip access_log.old error_log.old +
+ +

Günlük çevrimi yapmanın başka bir yolu da sonraki bölümde açıklandığı + gibi borulu günlükler kullanmaktır.

+
+ +
+ Borulu Günlükler + +

Apache httpd hata ve erişim günlüklerini doğrudan bir dosyaya yazmak + yerine bir boru üzerinden başka bir sürece yazabilir. Bu yetenek ana + sunucuya herhangi bir kod eklemeksizin günlükleme esnekliğini şaşırtıcı + derecede arttırır. Günlükler boruya yazılmak istenirse dosya ismini boru + karakteriyle ("|") değiştirip ardına günlük girdilerini + standart girdisinden kabul edecek programın ismini eklemek yeterlidir. + Apache sunucusu başlatıldığı zaman borulu günlük işlemini de + başlatacaktır. Eğer sunucu çalışırken günlükleri kabul eden süreç + çökerse Apache bu programı yeniden başlatır. (Bu son özelliği sebebiyle + bu tekniğe “güvenilir borulu günlükleme” adını veriyoruz.)

+ +

Borulu günlük süreçleri ana Apache httpd süreci tarafından başlatılır + ve bu süreçler ana Apache httpd sürecinin kullanıcı kimliğini miras + alırlar. Yani borulu günlükleme programları aslında root tarafından + çalıştırılmış gibi olur. Bu bakımdan, bu programları basit ve güvenilir + kılmak çok önemlidir.

+ +

Borulu günlüklerin önemli kullanım alanlarından biri de sunucuyu + yeniden başlatmak gerekmeksizin günlük çevrimini mümkün kılmaktır. + Apache HTTP sunucusu bu amaçla kullanılmak üzere + rotatelogs diye bir program içerir. Örneğin, + günlükleri 24 saatte bir döndürmek isterseniz bunu şöyle + yapabilirsiniz:

+ + + CustomLog "|/usr/local/apache/bin/rotatelogs + /var/log/access_log 86400" common + + +

Borunun diğer ucundaki süreci başlatacak komutun tırnak içine + alındığına dikkat ediniz. Bu örnekler erişim günlüğü için verilmişse de + aynı teknik hata günlüğü için de kullanılabilir.

+ +

Hariçten bir uygulama olarak cronolog isminde buna benzer ancak + çok daha esnek bir program daha vardır.

+ +

Borulu günlükler de şarta bağlı günlükleme kadar güçlü olmakla beraber + çevrimdışı ardıl işlemler gibi daha basit çözümler için + kullanılmamalıdır.

+
+ +
+ Sanal Konaklar + +

Bir sunucu çok sayıda sanal konak ile hizmet + sunarken bunların günlük kayıtları için çeşitli seçenekler mevcuttur. + İlk seçenekte, sanki sunucu tek bir konakla hizmet sunuyormuş gibi + günlük kaydı yapılır. Günlükleme yönergelerini VirtualHost bölümlerinin dışına, ana sunucu + bağlamına yerleştirerek tüm isteklerin aynı erişim ve hata günlüğüne + yazılmasını sağlamak olasıdır. Bu teknik, tek tek sanal konaklar için + kolayca istatistik toplamaya izin vermez.

+ +

Eğer CustomLog + veya ErrorLog yönergesi bir + VirtualHost bölümüne + yerleştirilirse bu sanal konağa bütün erişimler veya hatalar belirtilen + dosyaya günlüklenecektir. Böyle günlükleme yönergeleri içermeyen sanal + konakların günlükleri hala ana sunucunun hata ve erişim günlüklerine + yazılmaya devam edecektir. Bu teknik az sayıda sanal konak barındıran + sunucular için çok kullanışlıdır. Fakat sanal konak sayısı çok fazlaysa + bu teknikle günlük dosyalarını yönetmek çok karmaşık bir hal alabilir. + Ayrıca, yetersiz dosya tanıtıcısı + sorunlarıyla çok sık karşılaşılabilir.

+ +

Erişim günlükleri için çok az bir fedakarlıkla çok iyi bir çözüm vardır. + Günlük biçemine sanal konaklarla ilgili bilgi eklemek suretiyle tüm + konakların aynı günlük dosyasını kullanmaları olasıdır. Böylece günlük + dosyası sonradan her sanal konak için ayrı bir dosya oluşturmak üzere + ayrıştırılabilir. Örneğin, bu işlem için şu yönergeler kullanılıyor + olsun:

+ + + LogFormat "%v %l %u %t \"%r\" %>s %b" + ortaksankon
+ CustomLog logs/access_log ortaksankon +
+ +

%v belirteci isteği sunan sanal konağın ismini günlüğe + yazmak için kullanılır. Daha sonra split-logfile gibi bir program + kullanarak, bu dosyadan her sanal konak için ayrı birer dosya elde + edilebilir.

+
+ +
+ Diğer Günlük Dosyaları + + + + mod_logio + mod_log_forensic + mod_cgi + mod_rewrite + + + LogFormat + ForensicLog + PidFile + RewriteLog + RewriteLogLevel + ScriptLog + ScriptLogBuffer + ScriptLogLength + + + +
+ Gönderilen ve alınan bayt sayısının günlüklenmesi + +

mod_logio modülü LogFormat yönergesinde kullanılan + biçem belirteçlerine alınan ve gönderilen bayt sayıları için iki + belirteç (%I ve %O) ekler.

+
+ +
+ Adli Günlük + +

mod_log_forensic modülü istemci isteklerinin kanıt + olarak kullanılmak amacıyla günlüklenmesini sağlar. Günlükleme her + istek için isteğe hizmet sunmadan önce ve sonra olmak üzere iki defa + yapılır. Böylece günlük dosyasında başarılı her istek için iki satır + bulunur. Adli günlükleme çok sıkı kurallara tabi olup + kişiselleştirilemez. Güvenlik ve hata ayıklama aracı olarak yararlı + değildir.

+
+ +
+ PID Dosyası + +

Apache httpd başlatıldığında, ana httpd sürecinin kimliği (PID) + logs/httpd.pid dosyasına kaydedilir. Bu dosyanın ismi + PidFile yönergesi ile + değiştirilebilir. Bu süreç kimliği sistem yöneticisi tarafından ana + sürece sinyal göndererek artalan sürecini sonlandırmak veya yeniden + başlatmak için kullanılır. Windows üzerinde bu işlem için + -k komut satırı seçeneği kullanılır. Bu konuda daha + ayrıntılı bilgi edinmek için Durdurma ve + Yeniden Başlatma belgesine bakınız.

+
+ +
+ Betik Günlüğü + +

ScriptLog yönergesi CGI + betiklerinin girdi ve çıktılarını kaydetmenizi mümkün kılmak suretiyle + hata ayıklamaya yardımcı olur. Bu sadece deneysel amaçla kullanılmalı, + asıl sunucuya uygulanmamalıdır. mod_cgi + belgesinde daha fazla bilgi bulunabilir.

+
+ +
+ Yeniden Yazım Günlüğü + +

Güçlü ve karmaşık mod_rewrite + özellikleri kullanılırken, hata ayıklamaya yardımcı olmak için + RewriteLog yönergesini + kullanmak gerekebilir. Yönerge, günlük dosyasında yeniden yazım + motorunun istekleri nasıl dönüştürdüğüyle ilgili ayrıntılı bir döküm + üretir. Ayrıntı seviyesi RewriteLogLevel yönergesi ile belirlenir.

+
+
+
diff --git a/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..cb1a79554b --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_log_config.xml.tr @@ -0,0 +1,489 @@ + + + + + + + + + + +mod_log_config +Sunucuya yapılan isteklerin günlük kayıtlarının tutulması + +Base +mod_log_config.c +log_config_module + + +

Bu modül istemci isteklerinin esnek şekilde günlüklenmesi ile + ilgilidir. Günlükler kişiselleştirilebilir biçemdedir ve doğrudan bir + dosyaya yazılabileceği gibi boru üzerinden harici bir sürece de + yazılabilir. İsteğin özelliklerine bağlı olarak bazı isteklerin + günlüklere kaydedilmesi veya kaydedilmemesi mümkün kılınmıştır.

+ +

Bu modül üç yönerge içermektedir: Bir günlük dosyası oluşturmak için + TransferLog, günlük + biçemini kişiselleştirmek için LogFormat ve tek başına bir günlük + dosyasını hem tanımlayıp hem de biçemleyen CustomLog yönergesi. Her isteğin + çok sayıda dosyaya günlüklenmesini sağlamak için yapılandırma dosyasında + her sunucu için birden fazla TransferLog ve + CustomLog yönergesi belirtilebilir.

+
+Apache Günlük Dosyaları + +
Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi + +

LogFormat ve CustomLog yönergelerinin biçem + argümanı bir dizgedir. Bu dizge her isteği günlük dosyasına günlüklemek + için kullanılır. Doğrudan günlük dosyalarına kopyalanmak üzere dizgesel + sabitler içerebileceği gibi satırsonu ve sekme karakterleri olarak C + tarzı "\n" ve "\t" denetim karakterlerini de içerebilir. Dizgesel sabit + olarak kullanılan tırnak ve tersbölü imlerinin tersbölü ile öncelenmesi + gerekir.

+ +

İstek özellikleri biçem dizgesine “%” imli belirteçler + yerleştirilerek günlüklenir. Bu belirteçler ve anlamları:

+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
BelirteçAçıklama
%%Yüzde imi
%aUzak IP adresi
%AYerel IP adresi
%BHTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu.
%bHTTP başlıkları hariç, yanıtın bayt cinsinden uzunluğu. OGB + biçeminde hiç bayt gönderilmemişse günlüğe '-' yerine + '0' çıktılanır.
%{Fesmekan}Cİstek içinde sunucuya gönderilen Fesmekan çerezinin + içeriği.
%DMikrosaniye cinsinden isteği sunmak için harcanan zaman.
%{FALANCA}eFALANCA ortam değişkeninin içeriği.
%fDosya ismi
%hUzak konak
%Hİstek Protokolü
%{Filanca}iİstekle birlikte sunucuya gönderilen + Filanca: başlık satır(lar)ının + içeriği.
%lUzak kullanıcı kimliği (sağlanmışsa, identd üzerinden). + mod_ident modülü mevcut ve IdentityCheck yönergesine değer + olarak On atanmış olmadıkça bu belirteç için günlüğe + tire imi yazılır.
%mİstek yöntemi
%{Filanca}nDiğer modüldeki Filanca bilgisinin içeriği.
%{Filanca}oYanıttaki Filanca: başlık satır(lar)ının + içeriği.
%pSunucunun isteği sunduğu meşru port
%{biçem}pSunucunun veya istemcinin gerçek portu veya sunucunun isteği + sunduğu meşru port. Geçerli biçemler: canonical, + local ve remote (anlamları sırasıyla: + meşru, yerel ve uzak).
%Pİsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği.
%{biçem}Pİsteği sunan çocuk sürecin süreç kimliği (pid) veya + evre kimliği (tid). Geçerli biçemler: pid, + tid, hextid. hextid için APR + 1.2.0 veya üstü gerekir.
%qSorgu dizgesi (bir sorgu dizgesi mevcutsa önüne bir ? + eklenir yoksa hiçbir şey eklenmez).
%rİsteğin ilk satırı.
%sDurum. Dahili olarak yönlendirilen istekler için isteğin *özgün* + durumudur --- isteğin son durumu için %>s + kullanınız.
%tİsteğin alındığı tarih ve saat (standart ingiliz biçemi).
%{biçem}tİsteğin alındığı tarih ve saat; biçem + strftime(3) biçeminde belirtilmelidir (genelde + yerelleştirme amaçlı).
%TSaniye cinsinden, isteği sunmak için harcanan zaman.
%uUzak kullanıcı (kimlik doğrulaması istenmişse vardır; durum kodu + (%s) 401 ise yanlış olabilir).
%UHerhangi bir sorgu dizgesi içermeksizin istenen URL yolu.
%vİsteği sunan sunucunun meşru sunucu ismi (ServerName).
%VUseCanonicalName ayarı ile + ilgili sunucu ismi.
%XYanıt tamamlandığında bağlantı durumu: + + + + + + + + + +
X =Yanıt tamamlanmadan bağlantı koptu.
+ =Yanıt gönderildikten sonra bağlantı canlı kalabilir.
- = Yanıt gönderildikten sonra bağlantı kapatılacak.
+ +

(Apache 1.3’ün son sürümlerinde bu belirteç %c idi + fakat geçmişe yönelik olarak %{isim}c ssl + sözdizimi ile çelişiyordu.)

%Iİstek ve başlıklar dahil alınan bayt sayısı; sıfır olamaz. Bunu + kullanmak için mod_logio etkin olmalıdır.
%OBaşlıklar dahil gönderilen bayt sayısı; sıfır olamaz.Bunu + kullanmak için mod_logio etkin olmalıdır.
+ +
Değiştiriciler + +

Belli öğelerin sadece belli durum kodlarıyla ilgili yanıtlarla + basılabilmesi için bu durum kodları % iminden hemen sonra virgüllerle + ayrılmış olarak yazılabilir. Örneğin, + "%400,501{User-agent}i" belirteci, + User-agent başlığını sadece 400 ve 501 hatalarında + günlüğe kaydeder. Diğer durum kodları için günlüğe "-" + yazılır. Durum kodlarını olumsuzlamak için başa bir "!" + konabilir. Örneğin, "%!200,304,302{Referer}i" belirteci, + 200,304,302 durum kodlarından biriyle dönmeyen tüm istekler için + Referer başlığını durum koduyla birlikte günlüğe + kaydedecektir.

+ +

İsteğin dahili olarak yönlendirilmesinde özgün durumunun mu yoksa son + durumunun mu hesaba katılacağı "<" ve ">" değiştiricileri ile + belirtilebilir. Öntanımlı olarak %s, %U, %T, %D, ve + %r belirteçleri isteğin özgün durumuna bakarken diğerleri + son durumuna bakarlar. Bu bakımdan örneğin, %>s + belirteci, özgün istekteki kimliği doğrulanmış kullanıcının, dahili + olarak kimlik doğrulaması gerekmeyen bir özkaynağa yönlendirilmesi + halinde isteğin son durumunu kaydetmekte kullanılabilir.

+ +
+ +
Bazı Bilgiler + +

Güvenlik nedeniyle, 2.0.46 sürümünden itibaren %r, + %i ve %o belirteçlerinde basılamayan + karakterler ve diğer özel karakterler \xhh + dizilimleri biçeminde öncelenmektedir. Burada hh yerine + karakter numarasının onaltılık gösterimi yazılır. Bir tersbölü ile + öncelenmesi gereken " ve \ ile + \n, \t gibi C tarzı gösterimler bu kuralın + dışındadır. 2.0.46 sürümünün öncesinde bu dizgeler öncelenmezdi ve ham + günlük dosyalarıyla çalışırken dikkatli olmak gerekirdi.

+ +

2.0 sürümünde 1.3 sürümünün aksine %b ve + %B biçem belirteçleri, istemciye gönderilen bayt sayısını + değil, HTTP yanıtının bayt sayısını ifade ederdi (bu yanıt, örneğin, + SSL kullanıldığında veya bağlantı koptuğunda farklı uzunlukta olur). + Artık, ağa gönderilen gerçek bayt sayısını günlüğe kaydetmek için + mod_logio modülü tarafından sağlanan %O + biçem belirteci kullanılmaktadır.

+ +
+ +
Örnekler + +

Genelde herkesçe kullanılan günlük kaydı biçemleme dizgelerinden + bazıları:

+ +
+
Ortak Günlük Biçemi (OGB)
+
"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b"
+ +
Sanal Konaklı Ortak Günlük Biçemi
+
"%v %h %l %u %t \"%r\" %>s %b"
+ +
NCSA uzun/birleşik günlük biçemi
+
"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\""
+ +
Referer başlığını içeren günlük biçemi
+
"%{Referer}i -> %U"
+ +
User-agent başlığını içeren günlük biçemi
+
"%{User-agent}i"
+
+
+
+ +
Güvenlik Kaygıları +

Günlük dosyarının kaydedildiği dizine sunucuyu başlatan kullanıcı + dışında diğer kullanıcılar tarafından yazılabiliyor olması halinde + güvenliğinizden nasıl feragat etmiş olacağınız güvenlik ipuçları + belgesinde açıklanmıştır.

+
+ + +BufferedLogs +Günlük girdilerini diske yazmadan önce bellekte tamponlar + +BufferedLogs On|Off +BufferedLogs Off +server config +Experimental +2.0.41 ve sonrasında mevcuttur. + + +

BufferedLogs yönergesi, + mod_log_config modülünün çeşitli günlük girdilerini her + isteğin hemen ardından tek tek değil, bir bütün halinde diske yazılmak + üzere bellekte saklanmasını sağlar. Bu, bazı sistemlerde daha verimli + disk erişimi, dolayısıyla daha yüksek başarım sağlayabilir. Sadece + sunucu geneli için belirtilebilir, sanal konaklar için ayrı ayrı + yapılandırılamaz.

+ + Bu yönerge deneyseldir ve dikkatli kullanılmalıdır. +
+
+ + +CookieLog +Çerezleri günlüğe kaydetmek için dosya ismi belirtmekte +kullanılır. +CookieLog dosya-adı +server configvirtual host + +Bu yönergenin kullanımı önerilmemektedir. + + +

CookieLog yönergesi çerezleri günlüğe kaydetmek + için dosya ismi belirtir. Dosya isminin ServerRoot değerine göre belirtildiği + varsayılır. Yönerge mod_cookies ile uyumluluk için vardır + ve kullanımı önerilmemektedir.

+
+
+ + +CustomLog +Günlük dosyasın ismini ve girdi biçemini belirler. +CustomLog dosya|borulu-süreç +biçem|takma-ad +[env=[!]ortam-değişkeni] +server configvirtual host + + + +

CustomLog yönergesi istekleri günlüğe kaydetmek + için kullanılır. Yönerge ile bir günlük biçemi belirtilebilir ve günlük + kaydı isteğin özelliklerine bağlı olarak ortam değişkenleri vasıtasıyla + şarta bağlı kılınabilir.

+ +

İlk argümanda günlüğün yazılacağı yer belirtilir. İki tür yer + belirtilebilir:

+ +
+
dosya
+
ServerRoot yönergesinin + değerine göreli bir dosya ismi.
+ +
borulu-süreç
+
"|" boru karakteri ile öncelenmiş olarak günlük + bilgisini standart girdisinden kabul edecek sürecin ismi (veya komut + satırı). + + Güvenlik: +

Bir borulu süreç kullanılmışsa, süreç httpd’yi + başlatan kullanıcı tarafından başlatılacaktır. Sunucu root tarafından + başlatılıyorsa bu root olacaktır; bu bakımdan günlük kaydını alacak + programın güvenilir olması önemlidir.

+
+ Bilginize +

Dosya yolunu belirtirken tersbölü çizgisi kullanılan Unix dışı + platformlarda bile yapılandırma dosyasında bu amaçla normal bölü + çizgilerini kullanmaya özen gösterilmelidir.

+
+
+ +

İkinci argümanda günlüğe ne yazılacağı belirtilir. Ya evvelce + LogFormat yönergesi ile + tanımlanmış bir takma-ad ya da içeriği Günlük Girdilerinin Kişiselleştirilmesi bölümünde + açıklanmış bir biçem dizgesi olabilir.

+ +

Örneğin, aşağıdaki iki yönerge kümesi aynı etkiye sahiptir:

+ + + # Biçem dizgesi yerine takma ad içeren CustomLog
+ LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" common
+ CustomLog logs/access_log common
+
+ # Biçem dizgesinin kendisini içeren CustomLog
+ CustomLog logs/access_log "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" +
+ +

Üçüncü argüman isteğe bağlı olup, sunucu ortamında belli bir değişkenin + varlığına bağlı olarak belli bir isteğin günlüğe kaydedilip + kaydedilmeyeceğini belirler. Eğer istek için belirtilen ortam değişkeni mevcutsa (veya + 'env=!değişken' durumunda mevcut değilse) istek + günlüğe kaydedilir.

+ +

Ortam değişkenleri mod_setenvif + ve/veya mod_rewrite modülleri kullanılarak her istek + için ayrı ayrı atanabilir. Örneğin, GIF biçemli resimler için yapılan + istekleri ana günlük dosyasına değil de başka bir dosyaya kaydetmek + isterseniz:

+ + + SetEnvIf Request_URI \.gif$ gif-image
+ CustomLog gif-requests.log common env=gif-image
+ CustomLog nongif-requests.log common env=!gif-image +
+ +

Veya eski RefererIgnore yönergesinin davranışını taklit + etmek isterseniz:

+ + + SetEnvIf Referer example\.com yerel-atif
+ CustomLog referer.log referer env=!yerel-atif +
+
+
+ + +LogFormat +Bir günlük dosyasında kullanılmak üzere girdi biçemi tanımlar. + +LogFormat biçem|takma-ad +[takma-ad] +LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" +server configvirtual host + + + +

Bu yönerge erişim günlüğü dosyasının girdi biçemini belirler.

+ +

LogFormat yönergesi iki şekilde kullanılabilir. + Tek argüman belirtilebilen ilkinde daha sonra + TransferLog yönergelerinde belirtilen günlüklerde + kullanılmak üzere günlük biçemini belirler. Bu günlük biçemi yukarıda + açıklanan biçem belirteçlerinden + oluşur. Bu tek argüman yerine aşağıda açıklandığı gibi önceki bir + LogFormat yönergesinde tanımlanmış bir günlük + biçemine atıf yapan bir takma-ad da belirtilebilir.

+ +

LogFormat yönergesinin ikinci kullanım şeklinde + biçem bir takma-ad için tanımlanır. Bu takma ad + daha sonraki LogFormat veya CustomLog yönergelerinde aynı biçem + dizgesini uzun uzadıya yazmamak için takma-ad olarak + kullanılır. Bir LogFormat yönergesi bir takma ad + tanımlamaktan başka bir şey yapmaz; yani, yaptığı iş + sadece bir takma ad tanımlamaktan ibarettir, biçemi uygulamaz veya + biçemi öntanımlı hale getirmez. Bu bakımdan sonraki TransferLog yönergelerini de + etkilemeyecektir. Ayrıca, LogFormat yönergesi bir + takma ada başka bir takma ad tanımlamakta da kullanılamaz. Bir takma + adın yüzde imi (%) içeremeyeceğine de dikkat ediniz.

+ + Örnek + LogFormat "%v %h %l %u %t \"%r\" %>s %b" vhost_common + +
+
+ + +TransferLog +Bir günlük dosyasının yerini belirtir. +TransferLog dosya|borulu-süreç +[takma-ad] +server configvirtual host + + + +

Bir günlük biçemi tanımlanmasını ve şarta bağlı günlük kaydını mümkün + kılmaması haricinde CustomLog yönergesi gibidir. Günlük biçemi yerine kendinden + önce yer alan bir LogFormat yönergesinde tanımlanan + bir takma ad kullanılır. Açıkça bir günlük biçemi takma adı + belirtilmedikçe Ortak Günlük Biçemi öntanımlıdır.

+ + Örnek + LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\""
+ TransferLog logs/access_log +
+
+
+ +
diff --git a/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..6ad4b1d806 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_log_forensic.xml.tr @@ -0,0 +1,149 @@ + + + + + + + + + + +mod_log_forensic +Sunucuya yapılan isteklerin adli günlük kayıtlarının tutulması +Extension +mod_log_forensic.c +log_forensic_module +2.1 sürümünden beri mod_unique_id gerekmemektedir. + + +

Bu modül istemci isteklerinin adli günlük kayıtlarının tutulmasını + sağlar. Günlük kaydı bir istek işlenmeden önce ve sonra olmak üzere iki + kere yapılır, böylece günlükte her istek için iki girdi bulunur. Adli + günlükleyici çok sıkı kurallara tabidir, yani:

+ +
    +
  • Biçem sabittir. Günlük kayıt biçemi çalışma anında değiştirilemez.
  • +
  • Veriyi yazamadığı takdirde çocuk süreç beklemeksizin çıkar ve + (CoreDumpDirectory + yapılandırmasına bağlı olarak) bir core dosyası dökümler.
  • +
+ +

Dağıtımın support dizininde bulunan + check_forensic betiği adli günlük dosyalarının + değerlendirilmesinde yardımcı olabilir.

+
+Apache Günlük Dosyaları +mod_log_config + +
Adli Günlük Biçemi +

Her istek günlüğe iki defa kaydedilir. İlki, işlemin başlangıcında + (yani, başlıklar alındıktan hemen sonra), ikincisi ise istek işlem + gördükten sonra normal günlüklemenin yapıldığı sırada yapılır.

+ +

Her isteği betimlemek için eşsiz bir istek kimliği atanır. Bu adli + kimliğin normal günlüğe de yazılması istenirse bu + %{forensic-id}n biçem dizgesi ile yapılabilir. + mod_unique_id kullanılıyorsa, onun ürettiği kimlik + kullanılır.

+ +

İlk satır günlüğe, adli kimliği, istek satırını ve alınan tüm + başlıkları boru karakterleri (|) ile ayrılmış olarak + kaydeder. Aşağıda bir örneğe yer verilmiştir (hepsi bir satırdadır):

+ + + +yQtJf8CoAB4AAFNXBIEAAAAA|GET /manual/de/images/down.gif + HTTP/1.1|Host:localhost%3a8080|User-Agent:Mozilla/5.0 (X11; + U; Linux i686; en-US; rv%3a1.6) Gecko/20040216 + Firefox/0.8|Accept:image/png, etc... + + +

Başlangıçtaki artı imi bu günlük satırının istekle ilgili ilk günlük + kaydı olduğunu belirtir. İkinci satırda bunun yerini bir eksi imi + alır:

+ + + -yQtJf8CoAB4AAFNXBIEAAAAA + + +

check_forensic betiği komut satırı argümanı olarak günlük + dosyasının ismini alır. Bu +/- kimlik + çiftlerine bakarak tamamlanmamış istekler varsa bunlar hakkında + uyarır.

+
+ +
Güvenlik Kaygıları +

Günlük dosyarının kaydedildiği dizine sunucuyu başlatan kullanıcı + dışında diğer kullanıcılar tarafından yazılabiliyor olması halinde + güvenliğinizden nasıl feragat etmiş olacağınız güvenlik ipuçları + belgesinde açıklanmıştır.

+
+ + +ForensicLog +Adli günlük için dosya ismini belirler. +ForensicLog dosya-adı|borulu-süreç +server configvirtual host + + + +

ForensicLog yönergesi adli inceleme için + sunucuya yapılan istekleri günlüğe kaydetmekte kullanılır. Her günlük + girdisine, normal CustomLog yönergesinde kullanılarak istekle + ilişkilendirilebilen eşsiz bir kimlik atanır. + mod_log_forensic modülü, aktarım günlüğünün biçem + dizgesinde %{forensic-id}n şeklinde kullanılmak üzere + forensic-id adı verilen bir dizgecik oluşturur.

+ +

Günlüğün yazılacağı yeri belirleyen argüman şu iki değerden birini + alabilir:

+ +
+
dosya-adı
+
ServerRoot yönergesinin + değerine göreli bir dosya ismi.
+ +
borulu-süreç
+
"|" boru karakteri ile öncelenmiş olarak günlük + bilgisini standart girdisinden kabul edecek sürecin ismi (veya komut + satırı). Program adının ServerRoot yönergesinin değerine göre belirtildiği + varsayılır. + + Güvenlik: +

Bir borulu süreç kullanılmışsa, süreç httpd’yi + başlatan kullanıcı tarafından başlatılacaktır. Sunucu root tarafından + başlatılıyorsa bu root olacaktır; bu bakımdan günlük kaydını alacak + programın güvenilir olması veya daha az yetkili bir kullanıcıya geçiş + yapması önemlidir.

+
+ + Bilginize +

Dosya yolunu belirtirken tersbölü çizgisi kullanılan Unix dışı + platformlarda bile yapılandırma dosyasında bu amaçla normal bölü + çizgilerini kullanmaya özen gösterilmelidir.

+
+
+
+
+ +
diff --git a/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..9219439bbb --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_logio.xml.tr @@ -0,0 +1,85 @@ + + + + + + + + + + +mod_logio +Her isteğin girdi ve çıktı uzunluklarının günlüklenmesi. + +Extension +mod_logio.c +logio_module + + + +

Bu modül her istekte alınan ve gönderilen bayt sayısının günlüklenmesini + sağlar. Sayılar, istekte ve yanıtta yer alan başlıklar ve gövdeleri + hesaba dahil ederek ağ üzerinde gerçekte gidip gelen bayt sayısını + gösterir. Bayt sayımı, girdide SSL/TLS öncesinde ve çıktıda SSL/TLS + sonrasında yapılır, böylece sayıların, şifrelemeyle herhangi bir + değişikliği doğru olarak yansıtması sağlanmış olur.

+ +

Bu modül mod_log_config modülünü gerektirir.

+ + SSL ile KeepAlive bağlantılar kullanıldığında, SSL + uzlaşımının ek yükü, bağlantı üzerinden yapılan ilk isteğin bayt sayısını + yansıtır. Her dizin için yeniden uzlaşım gerektiği takdirde bayt sayısı + yeniden uzlaşımı tetikleyen istekle ilişkilendirilir. + +
+ +mod_log_config +Apache Günlük Dosyaları + +
+Özel Günlük Biçemleri + +

İsteğin belirgin özellikleri için, biçem dizgesinde yer alan % imli + biçem belirteçlerinin yerine günlük dosyasında değerleri yazılır. Bu + modül iki yeni biçem belirteci ekler:

+ + + + + + + + + + +
Biçem BelirteciAçıklama
%...Iİstek gövdesi ve başlıklar dahil alınan bayt sayısı; sıfır + olamaz.
%...OBaşlıklar dahil gönderilen bayt sayısı; sıfır olamaz.
+ +

Genel olarak, işlevsellik şöyle kullanılır:

+ +
+
Birleşik G/Ç günlükleme biçemi:
+
"%h %l %u %t \"%r\" %>s %b \"%{Referer}i\" + \"%{User-agent}i\" %I %O"
+
+
+ +
diff --git a/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..e8b25ad8e7 --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_status.xml.tr @@ -0,0 +1,183 @@ + + + + + + + + + + +mod_status +Sunucu etkinliği ve başarımı hakkında bilgi sağlar. +Base +mod_status.c +status_module + + + +

mod_status modülü, sunucu yöneticisinin, HTTP sunucusunun + ne kadar başarılı olduğu hakkında bilgi edinmesini sağlar. Bilgiler, + kolayca okunabilen bir HTML sayfası olarak sunulur ve o anki sunucu + istatistiklerinden oluşur. Gerekirse sayfa kendiliğinden tazelenebilir + (uyumlu bir tarayıcı gerekir). Diğer sayfa o anki sunucu durumunu makine + tarafından okunabilen biçimde listeler.

+ +

Sunulan bilgiler şunlardır:

+ +
    +
  • İstekleri sunan çocuk süreç sayısı
  • + +
  • Boştaki çocuk süreçlerin sayısı
  • + +
  • Her çocuk sürecin durumu, çocuk sürecin işleme tabi tuttuğu istek + sayısı ve sunduğu bayt sayısı (*)
  • + +
  • Toplam erişim sayısı ve sunulan toplam bayt sayısı (*)
  • + +
  • Sunucunun kaç kere başlatıldığı/yeniden başlatıldığı ve ne kadar + zamandır çalışmakta olduğu
  • + +
  • Saniyedeki ortalama istek sayısı, saniyedeki bayt sayısı ve istek + başına ortalama bayt sayısı (*)
  • + +
  • Apache tarafınan toplamda ve her çocuk süreç tarafından ayrı ayrı + kullanılan o anki işlemci zamanı yüzdesi (*)
  • + +
  • O an işlem görmekte olan konakların ve isteklerin sayısı (*)
  • +
+ +

"(*)" imli bilgiler sadece ExtendedStatus yönergesinin değeri On olduğu + takdirde mevcuttur.

+
+ +
+ Durum Bilgisi Desteğinin Etkinleştirilmesi + +

Durum raporları, sadece mesela.dom alanından ve sadece tarayıcılar için + etkin kılınmak istenirse httpd.conf dosyasına şu satırlar + eklenebilir:

+ + + <Location /server-status>
+ + SetHandler server-status
+
+ Order Deny,Allow
+ Deny from all
+ Allow from .mesela.dom
+
+ </Location> +
+ +

Sunucu istatistiklerine tarayıcınızla erişmek isterseniz, + http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status + şeklinde bir istek yapabilirsiniz.

+
+ +
+ + Sayfanın Tazelenmesi +

Tarayıcınız “tazeleme” yeteneğine sahipse durum sayfası düzenli + aralıklarla güncellenecektir. Sayfanın N saniyede bir güncellenmesini + isterseniz isteği şöyle yapabilirsiniz:
+ http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status?refresh=N

+ +
+ +
+ + Makine Tarafından Okunabilen Durum Dosyası +

Durum dosyasının makine tarafından okunabilen sürümüne + http://sunucunuzun.ismi.buraya/server-status?auto + şeklinde bir istek yaparak erişebilirsiniz. Bu, kendiliğinden çalıştığı + takdirde yararlıdır; Apache dağıtımının /support dizininde + bulunan log_server_status isimli perl betiğine bakınız.

+ + Güvenlik + mod_status sunucu içinde derlendiği takdirde + istatistikleri raporlama yeteneği dizin içi yapılandırma dosyaları + (.htaccess gibi) dahil tüm yapılandırma dosyaları + için kullanılabilir olacaktır. Bu durum güvenlik ile ilgili olarak + siteniz için içinden çıkılması güç durumlara yol açabilir (çapanoğlu + durumu). + +
+ + + +ExtendedStatus +Her istekte ek durum bilgisinin toplanmasını sağlar. + +ExtendedStatus On|Off +ExtendedStatus Off +server config + + +

Bu ayarlama sunucunun tamamını etkiler ve sanal konaklar için ayrı ayrı + etkin kılınamaz veya iptal edilemez. Ek durum bilgisinin toplanması + sunucuyu yavaşlatabilir.

+
+ +
+ + +SeeRequestTail +İsteğin kendisi 63 karakterden uzun olduğunda, isteğin ilk 63 +karakterinin mi yoksa son 63 karakterinin mi gösterileceğini belirler. + +SeeRequestTail On|Off +SeeRequestTail Off +server config +Apache 2.2.7 ve sonrasında mevcuttur. + + +

mod_status, ExtendedStatus On olduğunda + isteğin kendisini de gösterir. Tarihsel nedenlerle, göstermek için + isteğin sadece 63 karakteri saklanır. Bu yönerge ilk 63 karakterin mi + yoksa son 63 karakterin mi saklanacağını belirtmek için kullanılır. Bu, + elbette, istek 64 karakterlik veya daha uzunsa uygulanır.

+ +

Apache şöyle bir istek alsaydı:
GET  + /disk1/storage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/apples.jpg  + HTTP/1.1
mod_status bu isteği şöyle gösterirdi: +

+ + + + + + + + + + +
Off (öntanımlı)GET  + /disk1/storage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/fruits
Onorage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/apples.jpg  + HTTP/1.1
+ +
+ +
+ +
+ diff --git a/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr b/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..3748ca47fb --- /dev/null +++ b/docs/manual/mod/mod_vhost_alias.xml.tr @@ -0,0 +1,304 @@ + + + + + + + + + + +mod_vhost_alias +Kitlesel sanal konakların devingen olarak yapılandırılmasını sağlar +Extension +mod_vhost_alias.c +vhost_alias_module + + +

Bu modül, hangi dosyaların sunulacağını saptamak için dosya yolunun + parçası olarak HTTP isteğinin Host: başlığının ve/veya IP + adresinin kullanılmasını mümkün kılarak devingen yapılandırmalı sanal + konaklar oluşturur. Böylece benzer yapılandırmaya sahip çok büyük sayıda + sanal konak kullanımı kolaşlaşır.

+ + Bilginize +

URI’leri dosya isimlerine dönüştürmek için mod_alias + veya mod_userdir kullanılmışsa bunlar + mod_vhost_alias yönergeleri tarafından aşağıda + açıklandığı gibi geçersiz kılınırlar. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma + her durumda /cgi-bin/script.pl betiğini + /usr/local/apache2/cgi-bin/script.pl betiğine eşleyecektir:

+ + + ScriptAlias /cgi-bin/ /usr/local/apache2/cgi-bin/
+ VirtualScriptAlias /nerede/bilinmiyor/%0/cgi-bin/ +
+
+
+ +UseCanonicalName +Devingen olarak Yapılandırılan Kitlesel +Sanal Barındırma + +
+ Dizin İsimlerinin Elde Edilmesi + +

Bu modüldeki tüm yönergeler bir dizgeyi bir dosya yoluna dönüştürerek + çalışırlar. Dönüşüm dizgesi (bundan sonra “isim” diyeceğiz) ya sunucu + ismi olur (bunun nasıl belirlendiğini öğrenmek için UseCanonicalName yönergesine bakınız) ya da + sunucu üzerindeki sanal konağın IP adresi olur. Dönüşümü, + printf’inkilerin benzeri birkaç biçem belirteci + denetler:

+ + + + + + + + + + + + +
%%Bir % imi yerleştirir.
%pSanal konağın IP adresini yerleştirir.
%N.Mİsmin parçalarını yerleştirir.
+ +

N ve M ismin alt dizgelerini belirtmek için + kullanılır. N, ismin noktalarla ayrılmış bileşenlerinden + seçim yaparken M, N ile seçilen parçadan + karakter seçmekte kullanılır. M isteğe bağlı olup mevcut + olmaması halinde öntanımlı olarak sıfırdır. Noktanın varlığı + M’nin varlığına bağlıdır. Dönüşüm şöyle uygulanır:

+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
0ismin tamamı
1ilk parça
2ikinci parça
-1son parça
-2sondan bir önceki parça
2+ikinci parça ve sonraki parçaların hepsi
-2+sondan bir önceki parça ve daha önceki parçaların hepsi
1+ ve -1+0 ile aynı
+ +

N veya M parça sayısından büyükse dönüşüm + dizgesi sadece alt çizgi karakterini içerir.

+ +
+ +
+ Örnekler + +

Sunucu yapılandırma dosyanızda isme dayalı sanal konaklar için + aşağıdaki yönergeler kullanılıyor olsun:

+ + + UseCanonicalName Off
+ VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%0 +
+ +

http://mesela.dom/dizin/dosya.html için yapılan bir istek + /usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/dizin/dosya.html + dosyası ile yerine getirilecektir.

+ +

Çok büyük sayıda sanal konak için sankonlar dizininin + boyutlarını küçük tutmak amacıyla dosyalar düzenlenebilir. Bunu + yapılandırma dosyanızda şöyle yapabilirsiniz:

+ + + UseCanonicalName Off
+ VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.1/%2.2/%2.3/%2 +
+ +

http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html için + yapılan bir istek + /usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/f/i/l/filan/dizin/dosya.html + ile yerine getirilecektir.

+ +

Bu sefer de parçaları ismin sonundan toplayalım:

+ + + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.-1/%2.-2/%2.-3/%2 + + +

Bu durumda istek + /usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/n/a/l/filan/dizin/dosya.html + ile karşılanırdı.

+ +

Şöyle bir şey de yapabilirsiniz:

+ + + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%3+/%2.1/%2.2/%2.3/%2.4+ + + +

Bu örnek için istek + /usr/local/apache/sankonlar/mesela.dom/f/i/l/an/dizin/dosya.html + dosyasından karşılanırdı.

+ +

IP’ye dayalı sanal konaklar için yapılandırma dosyanızda şu satırlar + olabilirdi:

+ + + UseCanonicalName DNS
+ VirtualDocumentRootIP + /usr/local/apache/sankonlar/%1/%2/%3/%4/belgeler
+ VirtualScriptAliasIP /usr/local/apache/sankonlar/%1/%2/%3/%4/cgi-bin +
+ +

http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html için + yapılan bir istek eğer falan.filan.mesela.dom’un IP adresi + 10.20.30.40 olsaydı, + /usr/local/apache/sankonlar/10/20/30/40/belgeler/dizin/dosya.html + dosyası ile karşılanırdı. + http://falan.filan.mesela.dom/cgi-bin/betik.pl için yapılan + bir istek ise + /usr/local/apache/sankonlar/10/20/30/40/cgi-bin/betik.pl + betiğinin çalıştırılması ile sağlanırdı.

+ +

Bir VirtualDocumentRoot yönergesinin . + karakterini içermesini isterseniz, bir biçem belirteci ile karışıklığa + sebep olmaksızın bunu şöyle sağlayabilirsiniz:

+ + + VirtualDocumentRoot /usr/local/apache/sankonlar/%2.0.%3.0 + + +

Bu durumda http://falan.filan.mesela.dom/dizin/dosya.html + için yapılan bir istek + /usr/local/apache/sankonlar/filan.mesela/dizin/dosya.html + dosyası ile karşılanacaktır.

+ +

LogFormat yönergesinin + %V ve %A biçem belirteçleri bu modülle + birlikte kullanıldığında çok yararlı olurlar.

+
+ + +VirtualDocumentRoot +Bir sanal konağın belge kök dizinini devingen olarak yapılandırır. + +VirtualDocumentRoot hesaplanan-dizin|none +VirtualDocumentRoot none + +server config +virtual host + + + + +

VirtualDocumentRoot yönergesi sunucu ismine göre + belgelerin bulunacağı yeri Apache’nin saptamasını sağlar. + hesaplanan-dizin’in dönüşüm sonucu DocumentRoot yönergesinin değeriymiş gibi + belge ağacının kök dizini olarak kullanılır. + hesaplanan-dizin yerine none + belirtilmişse VirtualDocumentRoot iptal edilmiş + olur. Bu yönerge VirtualDocumentRootIP yönergesinin kullanıldığı bağlamda + yer alamaz.

+ +
+
+ + +VirtualDocumentRootIP +Bir sanal konağın belge kök dizinini devingen olarak yapılandırır. + +VirtualDocumentRootIP hesaplanan-dizin|none +VirtualDocumentRootIP none + +server config +virtual host + + + + +

VirtualDocumentRootIP yönergesi, dizinin + saptanmasında sunucu ismi yerine bağlantının sonlandığı sunucunun IP + adresini kullanması dışında VirtualDocumentRoot gibidir.

+
+
+ + +VirtualScriptAlias +Bir sanal konağın CGI dizinini devingen olarak yapılandırır. + +VirtualScriptAlias hesaplanan-dizin|none +VirtualScriptAlias none + +server config +virtual host + + + + +

VirtualScriptAlias yönergesi, CGI betiklerinin + bulunacağı yeri Apache’nin saptamasını sağlamak bakımından VirtualDocumentRoot yönergesinin + yaptığını yapar. /cgi-bin/ ile başlayan istekler için ise + ScriptAlias yönergesinin + yaptığını yapar.

+ +
+
+ + +VirtualScriptAliasIP +Bir sanal konağın CGI dizinini devingen olarak yapılandırır. + +VirtualScriptAliasIP hesaplanan-dizin|none +VirtualScriptAliasIP none + +server config +virtual host + + + + +

VirtualScriptAliasIP yönergesi, dizinin + saptanmasında sunucu ismi yerine bağlantının sonlandığı sunucunun IP + adresini kullanması dışında VirtualScriptAlias gibidir.

+ +
+ +
+
+ diff --git a/docs/manual/programs/httpd.xml.tr b/docs/manual/programs/httpd.xml.tr new file mode 100644 index 0000000000..0f24a83373 --- /dev/null +++ b/docs/manual/programs/httpd.xml.tr @@ -0,0 +1,192 @@ + + + + + + + + +Programlar + + httpd - Apache Hiper Metin Aktarım Protokolü Sunucusu + + +

httpd, Apache Hiper Metin Aktarım + Protokolü (HTTP) sunucusu programıdır. Tek başına çalışan bir artalan + süreci olarak tasarlanmıştır. Bu tarz kullanıldığında istekleri işleme + sokmak için çocuk süreçlerden ve evrelerden oluşan bir havuz + oluşturur.

+ +

Genelde, httpd'nin doğrudan çağrılmaması + gerekir. Unix ve benzerlerinde apachectl + aracılığıyla, Windows NT, 2000 + ve XP'de bir hizmet olarak, Windows 9x ve ME'de ise bir + konsol uygulaması olarak çalıştırılır.

+
+ +Apache'nin Başlatılması +Apache'nin Durdurulması +Yapılandırma Dosyaları +Platforma Özgü Belgeler +apachectl + +
Kullanım +

httpd [ -d + sunucu-kök-dizini ] [ -f + yapılandırma-dosyası ] + [ -C yönerge ] [ -c + yönerge ] [ -D parametre ] + [ -e seviye ] [ -E + dosya ] + [ -k start | restart | graceful | stop | graceful-stop ] + [ -R dizin ] [ -h ] + [ -l ] [ -L ] [ -S ] + [ -t ] [ -v ] [ -V ] + [ -X ] [ -M ]

+ +

Windows sistemlerinde, ek + olarak şunlar vardır:

+ +

httpd [ -k install | config | + uninstall ] [ -n isim ] + [ -w ]

+
+ +
Seçenekler + +
+
-d sunucu-kök-dizini
+
sunucu-kök-dizini'ni ServerRoot yönergesine ilk değer olarak atar. Yapılandırma + dosyasındaki bir ServerRoot + yönergesiyle bu atama geçersiz kılınabilir. Bu seçenek belirtilmediği + takdirde /usr/local/apache2 dizini öntanımlıdır.
+ +
-f yapılandırma-dosyası
+
Başlatma sırasında yapılandırma-dosyası'ndaki yönergeler + kullanılır. Eğer yapılandırma-dosyası bir / ile başlamıyorsa + dosyanın ServerRoot yönergesinin + değerine göreli olduğu varsayılır. Seçenek belirtilmediği takdirde + conf/httpd.conf öntanımlı değerdir.
+ +
-k start | restart | graceful | stop | + graceful-stop
+
httpd'yi başlatmak, durdurmak ve yeniden + başlatmak için sinyal gönderir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için Apache'nin Durdurulması belgesine + bakınız.
+ +
-C yönerge
+
Yapılandırma yönerge'sini yapılandırma dosyalarını okumadan + önce işleme sokar.
+ +
-c yönerge
+
Yapılandırma yönerge'sini yapılandırma dosyalarını + okuduktan sonra işleme sokar.
+ +
-D parametre
+
Sunucu başlatılırken veya yeniden başlatılırken komutları şarta bağlı + olarak işleme sokmak veya atlamak için yapılandırma dosyalarında + kullanılan IfDefine + bölümlerinde kullanılmak üzere bir yapılandırma parametre'si + tanımlar. Ayrıca, -DNO_DETACH (ana sürecin çatallanmasını + engellemek için), -DFOREGROUND (ana sürecin + setsid() ve benzerlerinden çağrılmasını engellemek için) + gibi daha az bilinen bazı başlatma parametrelerini atamakta da + kullanılabilir.
+ +
-e seviye
+
Hata günlüğü seviyesi olarak LogLevel yönergesine sunucu başlatılırken seviye + değerini atar. Bu seçenek, başlatma sırasındaki sorunları saptamak + amacıyla hata iletilerinin ayrıntı seviyesini geçici olarak arttırmak + için kullanılır.
+ +
-E dosya
+
Sunucunun başlatılması sırasında hata iletilerinin belirtilen + dosya'ya gönderilmesini sağlar.
+ +
-h
+
Mevcut komut satırı seçeneklerinin kısa bir özetini çıktılar.
+ +
-l
+
Sunucunun içinde derlenmiş modüllerin listesini çıktılar. Bu liste + LoadModule yönergesi kullanılarak + devingen olarak yüklenen modülleri içermez.
+ +
-L
+
Durağan modüllerce sağlanmış yönergeleri olası değerleriyle geçerli + konumlarına yerleştirerek listeler. Paylaşımlı modüllerce sağlanan + yönergeleri listelemez.
+ +
-M
+
Yüklü durağan ve paylaşımlı modülleri listeler.
+ +
-R dizin
+
Sunucu SHARED_CORE kullanılarak derlendiği takdirde bu + seçenek paylaşımlı nesne dosyaları için dizin belirtir.
+ +
-S
+
Yapılandırma dosyasından çözümlenmiş haliyle ayarları gösterir (şu an + sadece sanal konak ayarları gösterilmektedir).
+ +
-t
+
Yapılandırma dosyasını sözdizimi hatalarına karşı denetler. Program + sözdizimini denetledikten sonra sözdizimi geçerliyse 0 ile, değilse + sıfırdan farklı bir değerle çıkar. + -DDUMP_VHOSTS seçeneği ile birlikte + kullanılmışsa ek olarak sanal konak ayrıntıları da basılır. + -DDUMP_MODULES seçeneği ile ise ek olarak + tüm modüller listelenir.
+ +
-v
+
httpd sürümünü basar ve çıkar.
+ +
-V
+
Sürümü ve httpd kurulum parametrelerini + basar ve çıkar.
+ +
-X
+
httpd hata ayıklama kipinde çalışır. Tek + çocuk süreç başlatılır ve sunucu konsolu terketmez.
+
+ +

Aşağıdaki seçenekler sadece Windows + platformunda geçerlidir:

+ +
+
-k install | config | uninstall
+
Parametreler bakımından sırasıyla: Apache bir Windows NT hizmeti + haline getirilir; başlatma seçenekleri Apache hizmeti için değiştirilir; + ve Apache hizmeti sistemden kaldırılır.
+ +
-n isim
+
Sinyal gönderilecek Apache hizmetinin ismi.
+ +
-w
+
Hata durumunda konsol penceresi açık tutularak hata iletilerinin + okunması sağlanır.
+
+ +
+ +
-- 2.40.0