--- /dev/null
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 678108 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="env.xml.meta">
+
+ <title>Apache’de Ortam Değişkenleri</title>
+
+ <summary>
+ <p>Apache HTTP Sunucusunda bilgiyi değişkenlerde saklamak için <em>ortam
+ değişkenleri</em> adı verilen bir mekanizma bulunur. Saklanan bu bilgi
+ erişim denetimi, günlük kaydı gibi çeşitli işlemleri denetlemekte
+ kullanılabilir. Değişkenler ayrıca, CGI betikleri gibi harici
+ uygulamalarla iletişim mekanizması olarak da kullanılabilir. Bu belgede
+ bu değişkenler üzerindeki işlemlere ve kullanım şekillerine
+ değinilmiştir.</p>
+
+ <p>Bu değişkenlere <em>ortam değişkenleri</em> dense de işletim sisteminin
+ ortam değişkenleri gibi değillerdir. Bunlar sadece Apache ortamında
+ geçerli değişkenler olup işletim sisteminin bu değişkenlerden haberi
+ olmaz. Sadece CGI betikleri ve SSI sayfaları gibi harici uygulamalar
+ tarafından üretilen ortam değişkenleri sistem ortamının değişkenleri
+ haline gelirler. İşletim sistemi ortamına çalışmakta olan sunucudan
+ müdahale etmek isterseniz işletim sisteminizin kabuğu tarafından sağlanan
+ standart ortam müdahale mekanizmalarını kullanmalısınız.</p>
+ </summary>
+
+ <section id="setting">
+ <title>Ortam Değişkenlerinin Atanması</title>
+ <related>
+ <modulelist>
+ <module>mod_env</module>
+ <module>mod_rewrite</module>
+ <module>mod_setenvif</module>
+ <module>mod_unique_id</module>
+ </modulelist>
+ <directivelist>
+ <directive module="mod_setenvif">BrowserMatch</directive>
+ <directive module="mod_setenvif">BrowserMatchNoCase</directive>
+ <directive module="mod_env">PassEnv</directive>
+ <directive module="mod_rewrite">RewriteRule</directive>
+ <directive module="mod_env">SetEnv</directive>
+ <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive>
+ <directive module="mod_setenvif">SetEnvIfNoCase</directive>
+ <directive module="mod_env">UnsetEnv</directive>
+ </directivelist>
+ </related>
+
+ <section id="basic-manipulation">
+ <title>Temel Ortamda Değişiklik</title>
+
+ <p>Apache ortamında bir ortam değişkenine müdahale etmenin en temel
+ yolu hiçbir koşula tabi olmayan <directive module="mod_env"
+ >SetEnv</directive> yönergesini kullanmaktır. Bu değişkenleri Apache
+ başlatılırken sistem ortam değişkenleri haline getirmek için
+ <directive module="mod_env">PassEnv</directive> yönergesi
+ kullanılabilir.</p>
+
+ </section>
+ <section id="conditional">
+ <title>İsteğe Bağlı Şartlı Atamalar</title>
+
+ <p>Esnekliği arttırmak için, <module>mod_setenvif</module> modülü ile
+ isteğin özelliklerine uygun olarak her isteğe özel değişkenler
+ atayabilmek mümkün kılınmıştır. Örneğin, bir değişken sadece isteği
+ yapan tarayıcıya özgü bir değerle veya sadece belli bir başlık
+ alanınına bağlı olarak atanabilir. Daha da esnek bir mekanizma,
+ ortam değişkeni atamak için <code>[E=...]</code> seçeneğinin
+ kullanıldığı <module>mod_rewrite</module> modülünün <directive
+ module="mod_rewrite" >RewriteRule</directive> yönergesi ile
+ sağlanmıştır.</p>
+
+ </section>
+ <section id="unique-identifiers">
+ <title>Eşsiz Betimleyiciler</title>
+
+ <p>Son olarak, <module>mod_unique_id</module> <code>UNIQUE_ID</code>
+ ortam değişkenine her istek için o isteğin çok özel koşullar altında
+ tüm diğer istekler arasında eşsizliğini garanti edecek bir değer
+ atar.</p>
+
+ </section>
+ <section id="standard-cgi">
+ <title>Standart CGI Değişkenleri</title>
+
+ <p>Apache yapılandırmasıyla atanan ve kabuğa aktarılan ortam
+ değişkenlerinden başka <a href="http://cgi-spec.golux.com/">CGI
+ Belirtimi</a>nin gerektirdiği istekler hakkında temel bilgileri
+ içeren ortam değişkenlerinin CGI betikleri ve SSI sayfalarınca
+ atanabilmesi sağlanmıştır.</p>
+
+ </section>
+ <section id="caveats">
+ <title>Bazı Yetersizlikler</title>
+
+ <ul>
+ <li>Standart CGI değişkenlerini ortam değişkenlerine müdahale
+ yönergelerini kullanarak değiştirmek veya geçersiz kılmak mümkün
+ değildir.</li>
+
+ <li>CGI betiklerini çalıştırmak için <program>suexec</program>
+ kullanıldığında ortam, CGI betikleri çalıştırılmadan önce
+ <em>güvenilir</em> değişkenler kalacak şekilde temizlenir.
+ <em>Güvenilir</em> değişken listesi <code>suexec.c</code> içinde
+ derleme sırasında tanımlanır.</li>
+
+ <li>Taşınabilirlik adına, ortam değişkenlerinin isimleri sadece
+ harfler, rakamlar ve alt çizgi imlerini içerebilir. Bunlara ek
+ olarak ismin ilk karakteri bir rakam olmamalıdır. Değişkenler CGI
+ betiklerine ve SSI sayfalarına aktarılırken bu sınırlamalara uygun
+ olmayan karakterlerin yerlerine alt çizgi imleri konur.</li>
+
+ <li>İsteklerin işleme konması sırasında <directive
+ module="mod_env">SetEnv</directive> yönergesi geç çalıştırılır,
+ yani <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> ve
+ <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive> gibi
+ yönergeler <directive module="mod_env">SetEnv</directive> ile
+ atanan değişken değerlerini görmezler.</li>
+ </ul>
+ </section>
+ </section>
+ <section id="using">
+ <title>Ortam Değişkenlerinin Kullanımı</title>
+
+ <related>
+ <modulelist>
+ <module>mod_authz_host</module>
+ <module>mod_cgi</module>
+ <module>mod_ext_filter</module>
+ <module>mod_headers</module>
+ <module>mod_include</module>
+ <module>mod_log_config</module>
+ <module>mod_rewrite</module>
+ </modulelist>
+ <directivelist>
+ <directive module="mod_authz_host">Allow</directive>
+ <directive module="mod_log_config">CustomLog</directive>
+ <directive module="mod_authz_host">Deny</directive>
+ <directive module="mod_ext_filter">ExtFilterDefine</directive>
+ <directive module="mod_headers">Header</directive>
+ <directive module="mod_log_config">LogFormat</directive>
+ <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>
+ <directive module="mod_rewrite">RewriteRule</directive>
+ </directivelist>
+ </related>
+
+ <section id="cgi-scripts">
+ <title>CGI Betikleri</title>
+
+ <p>Ortam değişkenlerinin başlıca amaçlarından biri CGI betikleriyle
+ iletişim kurmaktır. Yukarıda bahsedildiği gibi CGI betiklerine
+ aktarılan ortam Apache yapılandırmasında atanan değişkenlere ek
+ olarak istek hakkında standart temel bilgileri de içerir. Bu konuda
+ ayrıntılı bilgi edinmek için <a href="howto/cgi.html">CGI
+ Öğreticisi</a>ne bakabilirsiniz.</p>
+
+ </section>
+ <section id="ssi-pages">
+ <title>SSI Sayfaları</title>
+
+ <p>Sunucu tarafında <module>mod_include</module> modülünün
+ <code>INCLUDES</code> süzgeci ile yorumlanan SSI sayfalarında ortam
+ değişkenleri <code>echo</code> elemanı ile basılabilir ve sayfayı
+ isteğin özelliklerine uygun olarak oluşturmak için ortam
+ değişkenleri akış denetim elemanları içinde kullanılabilir. Apache
+ ayrıca, yukarıda bahsedildiği gibi standart CGI ortam değişkenli SSI
+ sayfalarını da sağlayabilmektedir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için
+ <a href="howto/ssi.html" >SSI Öğreticisi</a>ne bakabilirsiniz.</p>
+
+ </section>
+ <section id="access-control">
+ <title>Erişim Denetimi</title>
+
+ <p><code>allow from env=</code> ve <code>deny from env=</code>
+ yönergeleri sayesinde ortam değişkenlerine dayalı olarak sunucuya
+ erişim denetim altında tutulabilir. Bunlar <directive
+ module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> yönergesi ile birlikte
+ kullanılmak suretiyle sunucuya erişim isteğin özelliklerine bağlı
+ olarak daha esnek bir tarzda denetlenebilir. Örneğin, belli bir
+ tarayıcının sunucuya erişimi bu yönergelerle engellenebilir.</p>
+
+ </section>
+ <section id="logging">
+ <title>Şartlı Günlük Kaydı</title>
+
+ <p>Ortam değişkenleri <directive module="mod_log_config"
+ >LogFormat</directive> yönergesinin <code>%e</code> seçeneği
+ kullanılarak erişim günlüğüne kaydedilebilir. Bundan başka,
+ <directive module="mod_log_config">CustomLog</directive> yönergesi
+ sayesinde isteklerin günlüğe kaydedilip kaydedilmeyeceğine ortam
+ değişkenlerine dayalı olarak karar verilmesi sağlanabilir. Bunlar
+ <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> yönergesi ile
+ birlikte kullanılmak suretiyle günlük kayıtları isteğin
+ özelliklerine bağlı olarak daha esnek bir tarzda denetlenebilir.
+ Örneğin, <code>gif</code> uzantılı dosyalar için yapılan isteklerin
+ günlüğe kaydedilmemesi veya sadece alt ağınızın dışından gelen
+ isteklerin günlüğe kaydedilmesini isteyebilirsiniz.</p>
+
+ </section>
+ <section id="response-headers">
+ <title>Şartlı Yanıt Başlıkları</title>
+
+ <p><directive module="mod_headers">Header</directive> yönergesi belli
+ bir yanıt başlığının istemciye gönderilip gönderilmeyeceğine belli
+ bir ortam değişkeninin varlığına bakarak karar vermek için
+ kullanılabilir. Böylece örneğin, belli bir başlığın istemciye
+ gönderilmesine istemciden belli bir başlığın alınıp alınmadığına
+ bağlı olarak karar verilebilir.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="external-filter">
+ <title>Harici Süzgeçlerin Etkinleştirilmesi</title>
+
+ <p><module>mod_ext_filter</module> tarafından yapılandırılan harici
+ süzgeçler <directive module="mod_ext_filter"
+ >ExtFilterDefine</directive> yönergesinin <code>disableenv=</code> ve
+ <code>enableenv=</code> seçenekleri kullanılarak bir ortam
+ değişkenine bağlı olarak etkinleştirilebilir.</p>
+ </section>
+
+ <section id="url-rewriting">
+ <title>URL Kurgulaması</title>
+
+ <p><directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>
+ yönergesinin <em>SınamaDizgesi</em> olarak kullanılan
+ <code>%{ENV:<em>değişken</em>}</code> biçemi
+ <module>mod_rewrite</module> yeniden yazma motorunun ortam
+ değişkenlerine bağlı kararlar almasını mümkün kılar. Yalnız şuna
+ dikkat ediniz: <module>mod_rewrite</module>’ta <code>ENV:</code>
+ öneki kullanılmadan belirtilen değişkenler ortam değişkenleri
+ değillerdir. Onlar <module>mod_rewrite</module>’a özgü diğer
+ modüllerden erişilemeyen özel değişkenlerdir.</p>
+ </section>
+ </section>
+
+ <section id="special">
+ <title>Özel Amaçlı Ortam Değişkenleri</title>
+
+ <p>Birlikte çalışabilirlik sorunları Apache’nin belli istemcilerle
+ veri alışverişi sırasında davranışını değiştirmesini gerektirebilir.
+ Genellikle <directive module="mod_env" >SetEnv</directive> ve
+ <directive module="mod_env" >PassEnv</directive> yönergelerinden
+ başka <directive module="mod_setenvif" >BrowserMatch</directive>
+ gibi yönergelerle ortam değişkenleri atanarak bunu sağlayan
+ mekanizmaların olabildiğince esnek davranabilmesi sağlanabilir.</p>
+
+ <section id="downgrade">
+ <title><code>downgrade-1.0</code></title>
+
+ <p>İstek, daha yüksek bir HTTP protokolüyle yapılmış olsa bile
+ HTTP/1.0 isteği olarak ele alınır.</p>
+
+ </section>
+ <section id="force-gzip">
+ <title><code>force-gzip</code></title>
+ <p><code>DEFLATE</code> süzgeci etkinse tarayıcının tercih ettiği
+ kodlama koşulsuz olarak yoksayılarak sıkıştırılmış çıktı
+ gönderilir.</p>
+ </section>
+ <section id="force-no-vary">
+ <title><code>force-no-vary</code></title>
+
+ <p>İstemciye gönderilmeden önce yanıttan <code>Vary</code> alanının
+ çıkarılmasına sebep olur. Bazı istemciler bu alanı gerektiği gibi
+ yorumlayamazlar, bu değişken atanarak bu sorunla karşılaşılmamaya
+ çalışılır. Bu değişkenin atanması ayrıca
+ <strong>force-response-1.0</strong> değişkeninin de atanmasına sebep
+ olur.</p>
+
+ </section>
+ <section id="force-response">
+ <title><code>force-response-1.0</code></title>
+
+ <p>HTTP/1.0 isteği yapan istemcilere HTTP/1.0 yanıtı verilmesini zorunlu
+ kılar. AOL vekillerindeki bir sorun nedeniyle gerçeklenmiştir. Bazı
+ HTTP/1.0 istemciler HTTP/1.1 yanıtlarında doğru davranmayabilirler; bu
+ değişken atanarak bunların sorunları giderilebilir.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="gzip-only-text-html">
+ <title><code>gzip-only-text/html</code></title>
+
+ <p>Bu değişkene "1" değeri atandığında <code>text/html</code>’den
+ farklı içerik türleri için <module>mod_deflate</module> modülü
+ tarafından sağlanan <code>DEFLATE</code> çıktı süzgeci iptal
+ edilir. Sıkıştırılmış olarak saklanan dosyalar kullanıyorsanız bu
+ değişkeni <module>mod_negotiation</module> modülü de dikkate alır
+ (kimliğine bakarak sadece gzip için değil, tüm kodlamalar için bunu
+ yapar).</p>
+ </section>
+
+ <section id="no-gzip"><title><code>no-gzip</code></title>
+
+ <p>Bu değişken atandığında, <module>mod_deflate</module> modülünün
+ <code>DEFLATE</code> süzgeci kapatılır ve
+ <module>mod_negotiation</module> modülü kodlanmış kaynak teslimatını
+ reddeder.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="nokeepalive">
+ <title><code>nokeepalive</code></title>
+
+ <p>Bu değişken atandığında, <directive module="core"
+ >KeepAlive</directive> yönergesi iptal edilir.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="prefer-language">
+ <title><code>prefer-language</code></title>
+
+ <p>Değer olarak <code>en</code>, <code>ja</code> veya
+ <code>x-klingon</code> gibi bir dil kısaltması verilerek atanmışsa
+ <module>mod_negotiation</module> modülünün normal davranışını
+ değiştirerek belirtilen dilde bir teslimat yapılmaya çalışılır.
+ Böyle bir belge yoksa normal <a
+ href="content-negotiation.html">uzlaşım</a> süreci uygulanır.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="redirect-carefully">
+ <title><code>redirect-carefully</code></title>
+
+ <p>İstemciye bir yönlendirme gönderirken sunucuyu daha dikkatli olmaya
+ zorlar. Bu genellikle istemcinin yönlendirmeler konusunda sorunlu
+ olduğu bilindiği takdirde yararlı olur. Bu değişkenin gerçeklenme
+ sebebi, dizin kaynaklarına yönlendirmeler için DAV yöntemlerini
+ kullanan Microsoft'un WebFolders yazılımındaki bir sorundur.</p>
+
+ </section>
+
+ <section id="suppress-error-charset">
+ <title><code>suppress-error-charset</code></title>
+
+ <p><em>2.0.54 sürümünden beri mevcuttur.</em></p>
+
+ <p>Apache bir isteğe bir yönlendirme ile yanıt verdiğinde istemci
+ yönlendirmeyi kendiliğinden yapmaz veya yapamazsa kullanıcıya yanıtla
+ birlikte gönderilen metin gösterilir. Apache normal olarak bu metni
+ ISO-8859-1 ile kodlar.</p>
+
+ <p>Ancak, yönlendirmenin yapıldığı sayfa farklı bir karakter kümesine
+ sahipse bazı tarayıcı sürümleri asıl sayfanın karakter kodlaması yerine
+ yönlendirmenin kodlamasını kullanmaya çalışırlar. Bu özellikle Yunanca
+ gibi dillerde hedef sayfanın hatalı yorumlanmasına yol açar.</p>
+
+ <p>Bu ortam değişkeninin atanması Apache’nin yönlendirme için karakter
+ kümesi belirtmemesini sağlamak suretiyle hatalı tarayıcıların hedef
+ sayfayı yanlış karakter kodlamasıyla yorumlamasını önler.</p>
+
+ <note type="warning">
+ <title>Güvenlik Uyarısı</title>
+
+ <p>Hata sayfalarının bir karakter kümesi belirtilmeksizin yollanması,
+ HTTP/1.1 belirtimine uymayan ve karakter kümesini içeriğe bakarak
+ tahmin etmeye çalışan tarayıcılarda (MSIE) karşı siteden betik
+ saldırısı yorumuna sebep olabilir. Girdi verisindeki UTF-7 içerik
+ (istek betimleyici gibi) karşı siteden betik saldırılarını engellemek
+ için tasarlanmış normal önceleme mekanizmalarıyla öncelenmeyeceği için
+ böyle tarayıcılar UTF-7 karakter kodlaması kullanılarak kolayca
+ aldatılabilir.</p>
+ </note>
+
+ </section>
+
+ <section id="proxy"><title><code>force-proxy-request-1.0</code>,
+ <code>proxy-nokeepalive</code>, <code>proxy-sendchunked</code> ve
+ <code>proxy-sendcl</code></title>
+
+ <p>Bu yönergeler <module>mod_proxy</module> modülünün normal protokol
+ davranışını değiştirirler. Daha ayrıntılı bilgi için
+ <module>mod_proxy</module> belgesine bakınız.</p>
+ </section>
+
+ </section>
+
+ <section id="examples">
+ <title>Örnekler</title>
+
+ <section id="misbehaving">
+ <title>Protokolü yanlış yorumlayan tarayıcıların davranışlarının
+ değiştirilmesi</title>
+
+ <p>Önceki sürümlerde bilinen istemci davranışlarına karşı önlem olarak
+ aşağıdaki satırların <code>httpd.conf</code> içinde bulunması
+ önerilirdi. Fakat, böyle tarayıcılar artık ortalıkta görünmediğinden
+ bu yapılandırmaya da artık gerek kalmamıştır.</p>
+
+ <example><pre>
+#
+# Aşağıdaki yönergeler normal HTTP yanıt davranışını değiştirirler.
+# İlk yönerge Netscape 2.x ve kendini öyle gösteren tarayıcılar için
+# kalıcı bağlantıyı (keepalive) iptal eder. İkinci yönerge ise HTTP/1.1
+# protokolü bozuk olan ve 301/302 durum kodlu yönlendirme yanıtları
+# kullanıldığında kalıcı bağlantıları gerektiği gibi desteklemeyen
+# Microsoft Internet Explorer 4.0b2 içindir.
+#
+BrowserMatch "Mozilla/2" nokeepalive
+BrowserMatch "MSIE 4\.0b2;" nokeepalive downgrade-1.0 force-response-1.0
+
+#
+# Aşağıdaki yönergeler HTTP/1.0 yanıtlarından başkasına yabancı olan
+# tarayıcılara HTTP/1.1 yanıtlarının gönderilmesini iptal eder.
+#
+BrowserMatch "RealPlayer 4\.0" force-response-1.0
+BrowserMatch "Java/1\.0" force-response-1.0
+BrowserMatch "JDK/1\.0" force-response-1.0</pre>
+ </example>
+
+ </section>
+ <section id="no-img-log">
+ <title>Resim isteklerinin erişim günlüğüne kaydedilmemesi</title>
+
+ <p>Bu örnek resim isteklerinin erişim günlüğüne yazılmasını engeller.
+ Bu örnek değiştirilerek belli dizinlerin veya belli konaklardan
+ gelen isteklerin günlüğe kaydedilmesini engellemek amacıyla da
+ kullanılabilir.</p>
+
+ <example>
+ SetEnvIf Request_URI \.gif image-request<br />
+ SetEnvIf Request_URI \.jpg image-request<br />
+ SetEnvIf Request_URI \.png image-request<br />
+ CustomLog logs/access_log common env=!image-request
+ </example>
+
+ </section>
+ <section id="image-theft">
+ <title>“Resim Hırsızlığı” için önlem alınması</title>
+
+ <p>Bu örnekte sunucunuzda bulunmayan sayfalarda sunucunuzdaki
+ resimlerin kullanılmasının nasıl önleneceği gösterilmiştir. Bu
+ yapılandırma önerilmemekle birlikte nadir durumlarda işe yarar. Tüm
+ resimlerin <code>/siteler/resimler</code> dizini altında tutulduğu
+ varsayılmıştır.</p>
+
+ <example>
+ SetEnvIf Referer "^http://filan\.fesmekan\.dom/" local_referal<br />
+ # Referrer bilgisi göndermeyen tarayıcılara izin verelim<br />
+ SetEnvIf Referer "^$" local_referal<br />
+ <Directory /siteler/resimler>
+ <indent>
+ Order Deny,Allow<br />
+ Deny from all<br />
+ Allow from env=local_referal
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p>Bu teknik hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için ServerWatch
+ üzerindeki "<a
+ href="http://www.serverwatch.com/tutorials/article.php/1132731"
+ >Diğer sitelerin sizin resimlerinizle donatılmasını engellemek</a>"
+ belgesine bakınız.</p>
+ </section>
+ </section>
+</manualpage>
--- /dev/null
+<?xml version="1.0"?>
+<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 678113 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<modulesynopsis metafile="mod_autoindex.xml.meta">
+<name>mod_autoindex</name>
+
+<description>Unix <code>ls</code> veya Win32 <code>dir</code> kabuk komutunun
+yaptığı gibi dizin içeriğini listeler.</description>
+<status>Base</status>
+<sourcefile>mod_autoindex.c</sourcefile>
+<identifier>autoindex_module</identifier>
+
+<summary>
+ <p>Bir dizin içerik dosyası iki kaynaktan gelebilir:</p>
+
+ <ul>
+ <li>Kullanıcı tarafından yazılmış ve genellikle <code>index.html</code>
+ adında bir dosya olarak. Dosyanın ismi <directive module="mod_dir"
+ >DirectoryIndex</directive> yönergesi ile belirlenir ve
+ <module>mod_dir</module> tarafından denetlenir.</li>
+
+ <li>Kullanıcı tarafından böyle bir dosya sağlanmadığı takdirde dizin
+ içerik listesini sunucu üretir. Diğer yönergeler bu listenin biçemini
+ belirler. Listede gösterilen dosya türü simgeleri <directive
+ module="mod_autoindex" >AddIcon</directive>, <directive
+ module="mod_autoindex" >AddIconByEncoding</directive> ve <directive
+ module="mod_autoindex" >AddIconByType</directive> yönergeleri ile
+ belirlenir. Bunlar <module>mod_autoindex</module> tarafından
+ denetlenir.</li>
+ </ul>
+
+ <p>İki işlev birbirinden ayrı tutulmuştur, böylece kendiliğinden içerik
+ listesi üretimi tamamen iptal edilebilir (veya değiştirilebilir).</p>
+
+ <p>Kendiliğinden içerik listesi üretimi <code>Options +Indexes</code> ile
+ etkin kılınabilir. Daha fazla bilgi için <directive module="core"
+ >Options</directive> yönergesinin açıklamasına bakınız.</p>
+
+ <p><directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive> yönergesi
+ <code><a href="#indexoptions.fancyindexing" >FancyIndexing</a></code>
+ seçeneği ile kullanılmışsa sütun başlıkları listenin sıralamasını
+ sütundaki sıralamaya göre değiştirecek hiper bağlar haline getirilir
+ (süslü liste). Aynı başlığa peşpeşe tıklamak suretiyle sıralamayı
+ büyükten küçüğe veya tersine değiştirebilirsiniz. Bu sütun başlığı
+ bağlarının oluşturulması <directive module="mod_autoindex"
+ >IndexOptions</directive> yönergesi <code><a
+ href="#indexoptions.suppresscolumnsorting"
+ >SuppressColumnSorting</a></code> seçeneği ile kullanılarak
+ engellenebilir.</p>
+
+ <p>Boyuta göre sıralamada daima dosyanın asıl boyutuna bakılır.
+ Dolayısıyla ikisi de "1K" olarak gösterilen iki dosyadan 1010 baytlık
+ olanı küçükten büyüğe sıralamada 1011 baytlıktan önce
+ gösterilecektir.</p>
+</summary>
+
+<section id="query">
+ <title>Sütun Sıralamada Sorgu Seçenekleri</title>
+
+ <p>Apache 2.0.23’te Sütun Sıralama için Sorgu Seçenekleri yeniden
+ düzenlenip tamamen yeni bir sorgu seçenekleri grubu oluşturulmuştur.
+ Çıktı üzerinde kullanıcı denetimini tamamen ortadan kaldırmak için
+ <directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive> yönergesinin
+ <code><a href="#indexoptions.ignoreclient">IgnoreClient</a></code>
+ seçeneği kullanılabilir.</p>
+
+ <p>Sütun sıralama başlıklarının her biri hedefi kendisi olan birer hiper
+ bağ olup aşağıda sıralanan sorgu seçeneklerini kullanırlar. Bu
+ seçeneklerin her biri her dizin içerik listesi isteğine eklenebilir.</p>
+
+ <ul>
+ <li><code>C=N</code> dizini dosya adına göre sıralar</li>
+
+ <li><code>C=M</code> dizini son değişiklik zamanına ve ardından dosya
+ ismine göre sıralar.</li>
+
+ <li><code>C=S</code> dizini boyuta ve ardından dosya adına göre
+ sıralar</li>
+
+ <li class="separate"><code>C=D</code> dizini açıklamaya ve ardından
+ dosya adına göre sıralar.</li>
+
+ <li><code>O=A</code> artan sıralama uygulanır.</li>
+
+ <li class="separate"><code>O=D</code> azalan sıralama uygulanır.</li>
+
+ <li><code>F=0</code> listeleme basit listeleme biçiminde yapılır
+ (<code>FancyIndexing</code> seçeneği ile etkinleştirilen biçimde
+ değil)</li>
+
+ <li><code>F=1</code> listeleme <code>FancyIndexing</code> seçeneği ile
+ etkinleştirilen biçimde yapılır</li>
+
+ <li class="separate"><code>F=2</code> listeleme <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing" >FancyIndexing</a></code> ve
+ <code><a href="#indexoptions.htmltable" >HTMLTable</a></code> seçeneği
+ ile etkinleştirilen biçimde yapılır.</li>
+
+ <li><code>V=0</code> sürüme göre sıralama iptal edilir.</li>
+
+ <li class="separate"><code>V=1</code> sürüme göre sıralama etkin
+ kılınır.</li>
+
+ <li><code>P=<var>kalıp</var></code> sadece belirtilen
+ <code><em>kalıp</em></code> ile eşleşen dosyalar istelenir.</li>
+ </ul>
+
+ <p><code>P=<var>kalıp</var></code> sorgu seçeneğinin normalde <directive
+ module="mod_autoindex" >IndexIgnore</directive> yönergesi işleme
+ sokulduktan sonra değerlendirildiğine ve dosya isimlerinin diğer
+ kendiliğinden içerik listeleme koşullarının konusu olmaya devam ettiğine
+ dikkat ediniz. <module>mod_autoindex</module> modülündeki Sorgu
+ Seçenekleri çözümleyicisi tanımadığı bir seçeneğe rastlar rastlamaz
+ işlemi durdurur. Sorgu Seçenekleri yukarıda belirtilene uygun olarak iyi
+ biçimli olmak zorundadır.</p>
+
+ <p>Aşağıdaki basit örnekte sorgu seçeneklerinin kullanımı gösterilmiştir.
+ Son satırda bulunan "submit" düğmesindeki tanınmayan "X" girdisine
+ dikkat ediniz. "X=Göster" girdisi tüm seçenekler işlendikten sonra
+ <module>mod_autoindex</module> tarafından son argüman olarak ele
+ alınacak ve çözümleme işlemi o noktada duracaktır.</p>
+
+ <example><pre>
+<form action="" method="get">
+ <input type="text" name="P" value="*" /> ile eşleşen
+ <select name="C">
+ <option value="N" selected="selected">isme</option>
+ <option value="M"> değişiklik tarihine</option>
+ <option value="S"> boyuta</option>
+ <option value="D"> açıklamaya</option>
+ </select> göre
+ <select name="O">
+ <option value="A" selected="selected"> artan</option>
+ <option value="D"> azalan</option>
+ </select>
+ <select name="V">
+ <option value="0" selected="selected">normal</option>
+ <option value="1"> sürümlü</option>
+ </select> sıralamayla bir
+ <select name="F">
+ <option value="0"> basit liste</option>
+ <option value="1" selected="selected"> süslü liste</option>
+ <option value="2"> tablolu liste</option>
+ </select>
+ <input type="submit" name="X" value="Göster" />
+</form></pre>
+ </example>
+
+</section>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddAlt</name>
+<description>Dosyaya göre seçilen simgenin yerinde gösterilecek metni belirler.
+</description>
+<syntax>AddAlt <var>metin</var> <var>dosya</var> [<var>dosya</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>AddAlt</directive> yönergesi, <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing">FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle
+ üretilen dizin listesinde bir dosya simgesinin yerinde gösterilecek
+ metni belirler. <code><em>dosya</em></code> olarak dosya türünü
+ betimleyecek bir dosya uzantısı, dosya isminin bir kısmı, bir dosya ismi
+ kalıbı veya tam yoluyla bir dosya ismi belirtilebilir. Eğer
+ <code><em>metin</em></code> boşluk karakterleri içeriyorsa tırnak içine
+ (<code>"</code> veya <code>'</code>) alınmalıdır. Simge metni, simge
+ bulunamadığı veya istemci resim gösteremediği takdirde ya da kullanıcı
+ resim yüklememeyi tercih etmişse gösterilir.</p>
+
+ <example><title>Örnekler</title>
+ AddAlt "PDF dosya" *.pdf<br />
+ AddAlt Sıkıştırılmış *.gz *.zip *.Z
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddAltByEncoding</name>
+<description>Dosyanın MIME kodlamasına göre seçilen simgenin yerinde
+gösterilecek metni belirler.</description>
+<syntax>AddAltByEncoding <var>metin</var> <var>MIME-kodlaması</var>
+[<var>MIME-kodlaması</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>AddAltByEncoding</directive> yönergesi, <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing">FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle
+ üretilen dizin listesinde bir dosya simgesinin yerinde gösterilecek
+ metni belirler. <code><em>MIME-kodlaması</em></code> olarak
+ <code>x-compress</code> gibi geçerli bir içerik kodlaması
+ belirtilmelidir. Eğer <code><em>metin</em></code> boşluk karakterleri
+ içeriyorsa tırnak içine (<code>"</code> veya <code>'</code>)
+ alınmalıdır. Simge metni simge bulunamadığı veya istemci resim
+ gösteremediği takdirde ya da kullanıcı resim yüklememeyi tercih etmişse
+ gösterilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ AddAltByEncoding gzip x-gzip
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddAltByType</name>
+<description>Dosyanın MIME türüne göre seçilen simgenin yerinde gösterilecek
+metni belirler.</description>
+<syntax>AddAltByType <var>metin</var> <var>MIME-türü</var>
+[<var>MIME-türü</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>AddAltByType</directive> yönergesi, <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing">FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle
+ üretilen dizin listesinde bir dosya simgesinin yerinde gösterilecek
+ metni belirler. <code><em>MIME-türü</em></code> olarak
+ <code>text/html</code> gibi geçerli bir içerik türü belirtilmelidir.
+ Eğer <code><em>metin</em></code> boşluk karakterleri içeriyorsa tırnak
+ içine (<code>"</code> veya <code>'</code>) alınmalıdır. Simge metni
+ simge bulunamadığı veya istemci resim gösteremediği takdirde ya da
+ kullanıcı resim yüklememeyi tercih etmişse gösterilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ AddAltByType 'salt metin' text/plain
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddDescription</name>
+<description>Bir dosya için gösterilecek açıklama belirtilir.</description>
+<syntax>AddDescription <var>metin dosya</var> [<var>dosya</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p>Yönerge, <code><a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ >FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle üretilen dizin listesinde bir
+ dosya için gösterilecek açıklamayı belirler. <code><em>dosya</em></code>
+ olarak dosya türünü betimleyecek bir dosya uzantısı, dosya isminin bir
+ kısmı, bir dosya ismi kalıbı veya tam yoluyla bir dosya ismi
+ belirtilebilir. Eğer dosya açıklamasını içeren
+ <code><em>metin</em></code> boşluk karakterleri içeriyorsa çift tırnak
+ (<code>"</code>) içine alınmalıdır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ AddDescription "Mars Gezegeni" /resimler/mars.gif
+ </example>
+
+ <p>Normalde öntanımlı açıklama alanının genişliği 23 bayttır. <code><a
+ href="#indexoptions.suppressicon" >IndexOptions SuppressIcon</a></code>
+ seçeneği buna 6 bayt daha ekler; <code><a
+ href="#indexoptions.suppresssize" >IndexOptions SuppressSize</a></code>
+ seçeneği 7 bayt, <code><a href="#indexoptions.suppresslastmodified"
+ >IndexOptions SuppressLastModified</a></code> seçeneği ise 19 bayt
+ ekler. Böylece en fazla 55 karakterlik öntanımlı sütun genişliğine
+ ulaşılabilir.</p>
+
+ <p>Açıklama sütununun öntanımlı genişliği geçersiz kılınabilir hatta
+ sınırsız açıklama uzunluğu atanabilir. Bu konu için <directive
+ module="mod_autoindex" >IndexOptions</directive> yönergesinin <a
+ href="#indexoptions.descriptionwidth" ><code>DescriptionWidth</code></a>
+ seçeneğinin açıklamasına bakınız.</p>
+
+ <note><title>Önemli</title>
+ <p><directive>AddDescription</directive> ile tanımlanan açıklama metni
+ HTML etiketleri ve karakter öğeleri içerebilir. Eğer açıklama
+ sütununun genişlik sınırlamasından dolayı bir HTML etiketinin içeriği
+ kırpılırsa bu durum dizin listesinin kalanını etkileyebilir (örneğin,
+ kalın gösterim listenin kalanına yayılabilir).</p>
+ </note>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddIcon</name>
+<description>Bir dosya için gösterilecek simgeyi dosya adına göre belirler.
+</description>
+<syntax>AddIcon <var>simge</var> <var>isim</var> [<var>isim</var>]
+...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p>Yönerge, <code><a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ >FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle üretilen dizin listesinde adı
+ <code><em>isim</em></code> ile biten bir dosya için gösterilecek simgeyi
+ belirler. <code><em>simge</em></code> ya simgenin göreli URL’si (%
+ öncelemeli) ya da <code>(<var>alt-metin</var>,<var>url</var>)</code>
+ biçeminde olmalıdır; buradaki <code><em>alt-metin</em></code> simge
+ gösterilemediği durumda tarayıcı tarafından simgenin yerinde
+ gösterilecek metindir.</p>
+
+ <p><code><em>isim</em></code> olarak ya (listeyi düzgün biçemlemek
+ amacıyla) dizinler için <code>^^DIRECTORY^^</code>, boş satırlar için
+ <code>^^BLANKICON^^</code> ya da dosya türünü betimleyecek bir dosya
+ uzantısı, dosya isminin bir kısmı, bir dosya ismi kalıbı veya tam
+ yoluyla bir dosya ismi belirtilebilir.</p>
+
+ <example><title>Örnekler</title>
+ AddIcon (IMG,/icons/image.xbm) .gif .jpg .xbm<br />
+ AddIcon /icons/dir.xbm ^^DIRECTORY^^<br />
+ AddIcon /icons/backup.xbm *~
+ </example>
+
+ <p>Mümkünse <directive>AddIcon</directive> yerine <directive
+ module="mod_autoindex">AddIconByType</directive> yönergesi tercih
+ edilmelidir.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddIconByEncoding</name>
+<description>Bir dosya için gösterilecek simgeyi dosyanın MIME kodlamasına
+göre belirler.</description>
+<syntax>AddIconByEncoding <var>simge</var> <var>MIME-kodlaması</var>
+[<var>MIME-kodlaması</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p>Yönerge, <code><a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ >FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle üretilen dizin listesinde bir
+ dosya için gösterilecek simgeyi belirler. <code><em>simge</em></code> ya
+ simgenin göreli URL’si (% öncelemeli) ya da
+ <code>(<var>alt-metin</var>,<var>url</var>)</code> biçeminde olmalıdır;
+ buradaki <code><em>alt-metin</em></code> simge gösterilemediği durumda
+ tarayıcı tarafından simgenin yerinde gösterilecek metindir.</p>
+
+ <p><code><em>MIME-kodlaması</em></code> olarak <code>x-compress</code>
+ gibi geçerli bir içerik kodlaması belirtilmelidir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ AddIconByEncoding /icons/compress.xbm x-compress
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>AddIconByType</name>
+<description>Bir dosya için gösterilecek simgeyi dosyanın MIME türüne göre
+belirler.</description>
+<syntax>AddIconByType <var>simge</var> <var>MIME-türü</var>
+[<var>MIME-türü</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p>Yönerge, <code><a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ >FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle üretilen dizin listesinde MIME
+ türü <code><em>MIME-türü</em></code> olarak belirtilen bir dosya için
+ gösterilecek simgeyi belirler. <code><em>simge</em></code> ya simgenin
+ göreli URL’si (% öncelemeli) ya da
+ <code>(<var>alt-metin</var>,<var>url</var>)</code> biçeminde olmalıdır;
+ buradaki <code><em>alt-metin</em></code> simge gösterilemediği durumda
+ tarayıcı tarafından simgenin yerinde gösterilecek metindir.</p>
+
+ <p><var>MIME-türü</var> MIME türleri ile eşleşen bir dosya kalıbı ifadesi
+ olabilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ AddIconByType (IMG,/icons/image.xbm) image/*
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>DefaultIcon</name>
+<description>Özel bir simge atanmamış dosyalar için gösterilecek simgeyi
+belirler.</description>
+<syntax>DefaultIcon <var>URL-yolu</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p>The <directive>DefaultIcon</directive> yönergesi <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing" >FancyIndexing</a></code> seçeneğiyle
+ üretilen dizin listesinde özel bir simge atanmamış dosyalar için
+ gösterilecek simgeyi belirler. <code><em>URL-yolu</em></code> simgeye
+ bir göreli URL (% öncelemeli) belirtir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ DefaultIcon /icon/unknown.xbm
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>HeaderName</name>
+<description>Dizin listesinin tepesine yerleştirilecek dosyanın ismini
+belirler.</description>
+<syntax>HeaderName <var>dosya-ismi</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>HeaderName</directive> yönergesi, dizin listesinin tepesine
+ yerleştirilecek dosyanın ismini belirler. Dosyanın ismi
+ <code><em>dosya-ismi</em></code> ile belirtilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ HeaderName HEADER.html
+ </example>
+
+ <note>
+ <p><code>HeaderName</code> and <directive module="mod_autoindex"
+ >ReadmeName</directive> yönergelerinde
+ <code><em>dosya-ismi</em></code> artık içeriği listelenecek dizine
+ erişmek için kullanılan bir göreli URL yolu olarak ele alınmaktadır.
+ Eğer <code><em>dosya-ismi</em></code> bir bölü çizgisi ("/") ile
+ başlıyorsa <directive module="core">DocumentRoot</directive>
+ yönergesinde belirtilen dizine göre belirtildiği varsayılır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ HeaderName /include/HEADER.html
+ </example>
+
+ <p><code><em>dosya-ismi</em></code>, içerik türü <code>text/*</code>
+ (<code>text/html</code>, <code>text/plain</code> gibi) olan bir belge
+ olarak çözümlenmelidir. Yani, aşağıdaki örnekteki gibi betiğin asıl
+ dosya türü <code>text/html</code> olarak imlenmişse
+ <code><em>dosya-ismi</em></code> bir CGI betiğinin ismi bile
+ olabilir:</p>
+
+ <example>
+ AddType text/html .cgi
+ </example>
+
+ <p><directive module="core">Options</directive> ile
+ <code>MultiViews</code> etkin kılınmışsa dosyaya <a
+ href="../content-negotiation.html">içerik dili uzlaşımı</a> da
+ uygulanabilir. <code><em>dosya-ismi</em></code> ile belirtilen dosya
+ <code>text/html</code> türünde durağan bir belge (bir CGI betiği
+ değil) ise ve <directive module="core">options</directive> ile
+ <code>Includes</code> ve <code>IncludesNOEXEC</code> seçeneklerinden
+ biri belirtilmişse dosya bir SSI sayfası olarak ele alınır
+ (<module>mod_include</module> belgesine bakınız).</p>
+ </note>
+
+ <p>Eğer yönergede belirtilen dosya bir HTML belge gibi başlıyorsa
+ (<html>, <head>, vs.) ve bu etiketlerin yinelenmemesini
+ istiyorsanız <a href="#indexoptions.suppresshtmlpreamble"
+ ><code>IndexOptions +SuppressHTMLPreamble</code></a> ataması yapmanız
+ gerekecektir.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>IndexIgnore</name>
+<description>Dizin içerik listesinden gizlenecek dosyaların listesi belirtilir.
+</description>
+<syntax>IndexIgnore <var>dosya</var> [<var>dosya</var>] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>IndexIgnore</directive> yönergesi, dizin içerik listesinden
+ gizlenecek dosyaların listesini belirtmek için kullanılır.
+ <code><em>dosya</em></code> olarak kabuk tarzı bir dosya ismi kalıbı
+ veya tam yoluyla bir dosya ismi belirtilebilir. Evvelce yapılmış bir
+ atamada değişiklik yapmak yerine birden fazla
+ <directive>IndexIgnore</directive> ataması yapabilirsiniz. Liste
+ öntanımlı olarak içinde bulunulan dizini (<code>./</code>) içerir.</p>
+
+ <example>
+ IndexIgnore README .htaccess *.bak *~
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>IndexOptions</name>
+<description>Dizin içerik listesini yapılandıracak seçenekler belirtilir.
+</description>
+<syntax>IndexOptions [+|-]<var>seçenek</var> [[+|-]<var>seçenek</var>]
+...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>IndexOptions</directive> yönergesi dizin içerik listesinin
+ davranışını belirler. <code><em>seçenek</em></code> olarak şunlar
+ belirtilebilir:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><a name="indexoptions.charset" id="indexoptions.charset"
+ ><code>Charset=<em>karakter-kümesi</em></code></a> (<em>Apache 2.0.61
+ ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd><code>Charset</code> seçeneği üretilen sayfa için bir karakter
+ kümesi belirtebilmenizi sağlar. Dizinin bulunduğu dosya sisteminin
+ karakter kodlamasına bağlı olarak öntanımlı değeri ya
+ <var>ISO-8859-1</var> ya da <var>UTF-8</var>’dir.
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ IndexOptions Charset=UTF-8
+ </example>
+ </dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.type" id="indexoptions.type"
+ ><code>Type=<em>MIME-türü</em></code></a> (<em>Apache 2.0.61 ve
+ sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd><code>Type</code> seçeneği üretilen sayfa için bir MIME türü
+ belirtebilmenizi sağlar. Öntanımlı değer <var>text/html</var>’dir.
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ IndexOptions Type=text/plain
+ </example>
+ </dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.descriptionwidth"
+ id="indexoptions.descriptionwidth"
+ ><code>DescriptionWidth=[<em>n</em> | *]</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd><p><code>DescriptionWidth</code> seçeneği üretilen sayfada açıklama
+ sütununun genişliğini sizin belirleyebilmenizi sağlar. Bu seçenek
+ kullanılmadığında veya <code>-DescriptionWidth</code> olarak
+ belirtildiğinde uygun genişliği <module>mod_autoindex</module>
+ hesaplar.</p>
+
+ <p><code>DescriptionWidth=<em>n</em></code> ile açıklama sütununun
+ genişliği <code><em>n</em></code> baytla sınırlanır.</p>
+
+ <p><code>DescriptionWidth=*</code> ile açıklama sütununun genişliği en
+ uzun açıklama metni sığacak şekilde arttırılır.</p>
+
+ <p><strong>Sütun genişliğinin sabitliği nedeniyle metnin
+ kırpılmasından kaynaklanan sorunlar için <directive
+ module="mod_autoindex" >AddDescription</directive> yönergesinin
+ açıklamasına bakınız.</strong></p></dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.fancyindexing"
+ id="indexoptions.fancyindexing"
+ ><code>FancyIndexing</code></a></dt>
+
+ <dd>Dizin içerik listesi süslü olur.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.foldersfirst"
+ id="indexoptions.foldersfirst"
+ ><code>FoldersFirst</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd>Bu seçenek etkin kılındığında dizin içerik listesinde alt dizinler
+ dosyalardan önce listelenir. Listelemede genel olarak iki bileşen
+ vardır: Alt dizinler ve dosyalar. Her biri kendi arasında sıraya
+ dizilir ve alt dizinlerin tamamı dosyalardan önce gösterilir. Örneğin
+ sıralama isme göre azalan sırada yapılıyorsa ve
+ <code>FoldersFirst</code> etkinse <code>Zed</code> dizini listede
+ <code>Beta</code> dizininden ve <code>Gamma</code> ve
+ <code>Alpha</code> dosyalarından önce yer alacaktır. <strong>Bu
+ seçenek sadece <a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ ><code>FancyIndexing</code></a> seçeneği etkinse etkili
+ olacaktır.</strong></dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.htmltable"
+ id="indexoptions.htmltable"
+ ><code>HTMLTable</code></a>
+ (<em>Deneysel, Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd>Bu deneysel seçenek <a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ ><code>FancyIndexing</code></a> seçeneği ile birlikte süslü listeleme
+ için basit bir tablo oluşturur. Fakat bu eski tarayıcıları yanıltır.
+ Bununla birlikte, Linux, WinNT gibi sağdan sola veya soldan sağa yazım
+ yönünün UTF-8 karakter koduna göre değiştiği platformlarda dosya
+ isimleri ve açıklamalar için bu özellikle gerekli olabilir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.iconsarelinks"
+ id="indexoptions.iconsarelinks"
+ ><code>IconsAreLinks</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçenek <a href="#indexoptions.fancyindexing"
+ ><code>FancyIndexing</code></a> seçeneği ile birlikte süslü
+ listelemede dosya simgesini dosyaya bir hiper bağ haline getirir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.iconheight" id="indexoptions.iconheight"
+ ><code>IconHeight[=<em>benek-sayısı</em>]</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçeneğin varlığı <code>IconWidth</code> seçeneği ile
+ kullanıldığında dosya simgesinin <code>img</code> etiketinin
+ <code>height</code> ve <code>width</code> özniteliklerini içermesine
+ sebep olur. Böylece tarayıcının tüm simgelerin yüklenmesini beklemeden
+ sayfa yerleşimi için bir ön hesaplama yapabilmesi mümkün olur. Seçenek
+ bir değer belirtilmeksizin kullanıldığında Apache tarafından atanmış
+ standart simge yüksekliği öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.iconwidth" id="indexoptions.iconwidth"
+ ><code>IconWidth[=<em>benek-sayısı</em>]</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçeneğin varlığı <code>IconHeight</code> seçeneği ile
+ kullanıldığında dosya simgesinin <code>img</code> etiketinin
+ <code>height</code> ve <code>width</code> özniteliklerini içermesine
+ sebep olur. Böylece tarayıcının tüm simgelerin yüklenmesini beklemeden
+ sayfa yerleşimi için bir ön hesaplama yapabilmesi mümkün olur. Seçenek
+ bir değer belirtilmeksizin kullanıldığında Apache tarafından atanmış
+ standart simge genişliği öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.ignorecase" id="indexoptions.ignorecase"
+ ><code>IgnoreCase</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçenek etkin kılındığında isimler harf büyüklüğüne duyarsız
+ sıralanır. Örneğin, isme göre artan sıralamada <code>IgnoreCase</code>
+ etkinse Zeta dosyası alfa dosyasından sonra listelenir (Dikkat: GAMMA
+ daima gamma’dan önce listelenir.)</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.ignoreclient" id="indexoptions.ignoreclient"
+ ><code>IgnoreClient</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçenek <module>mod_autoindex</module>’in listenin sıralanmasına
+ etki edenler dahil tüm sorgu değişkenlerini yoksaymasına sebep olur
+ (örtük olarak <code><a href="#indexoptions.suppresscolumnsorting"
+ >SuppressColumnSorting</a></code> uygulanır).</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.namewidth" id="indexoptions.namewidth"
+ ><code>NameWidth=[<em>n</em> | *]</code></a></dt>
+
+ <dd><p><code>NameWidth</code> seçeneği dosya ismi sütunu için bir
+ genişlik belirtebilmenizi mümkün kılar.</p>
+
+ <p>Hiç belirtilmediğinde veya <code>-NameWidth</code> biçeminde
+ belirtildiğinde <module>mod_autoindex</module> uygun genişliği kendisi
+ hesaplayacaktır.</p>
+
+ <p><code>NameWidth=<em>n</em></code> ile sütun genişliği
+ <code><em>n</em></code> bayt genişlikte sabitlenir.</p>
+
+ <p><code>NameWidth=*</code> olduğunda ise sütun genişliği en geniş
+ satırın sığacağı kadar arttırılır.</p></dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.scanhtmltitles"
+ id="indexoptions.scanhtmltitles"
+ ><code>ScanHTMLTitles</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçenek süslü listeleme için HTML belgelerden sayfa başlığının
+ okunmasını sağlar. Dosya için <directive module="mod_autoindex"
+ >AddDescription</directive> ile bir açıklama tanımlanmımışsa httpd
+ belgenin <code>title</code> etiketinin içeriğini okuyacaktır. Bu
+ seçenek işlemciyi ve diski fazla meşgul eder.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.showforbidden"
+ id="indexoptions.showforbidden"
+ ><code>ShowForbidden</code></a></dt>
+
+ <dd>Alt istek <code>HTTP_UNAUTHORIZED</code> veya
+ <code>HTTP_FORBIDDEN</code> döndürdüğünden dolayı normalde gizli olan
+ dosyalar bu seçenek belirtilmişse listede gösterilir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppresscolumnsorting"
+ id="indexoptions.suppresscolumnsorting"
+ ><code>SuppressColumnSorting</code></a></dt>
+
+ <dd>Bu seçenek belirtilmişse Apache, süslü dizin listesinde sütun
+ başlıklarını sıralama için hiper bağ haline getirmeyecektir. Sütun
+ başlıkları için öntanımlı davranış hiper bağ olmak olup bunlar
+ seçilerek dizin listesinin o sütundaki değerlere göre sıralanması
+ sağlanır. <strong>Apache 2.0.23 öncesinde, bu seçenek ayrıca, sıralama
+ dizgesi için sorgu sözcüklerinin çözümlenmesini de iptal
+ ederdi.</strong> Bu davranış Apache 2.0.23’ten beri <a
+ href="#indexoptions.ignoreclient" ><code>IndexOptions
+ IgnoreClient</code></a> ile sağlanmaktadır.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppressdescription"
+ id="indexoptions.suppressdescription"
+ ><code>SuppressDescription</code></a></dt>
+
+ <dd>Süslü listelemede dosya açıklamalarının gösterilmesini engeller.
+ Öntanımlı olarak hiçbir dosya açıklaması tanımlı değildir, dolayısıyla
+ bu seçenek kullanılarak ekran genişliğinden 23 karakterlik yer
+ kazanılabilir. Dosya açıklamalarının nasıl belirlendiğini öğrenmek
+ için <directive module="mod_autoindex" >AddDescription</directive>
+ yönergesinin açıklamasına bakınız. Ayrıca, açıklama sütununun
+ genişliğini ayarlayan <code><a href="#indexoptions.descriptionwidth"
+ >DescriptionWidth</a></code> dizin listeleme seçeneğine de
+ bakınız.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppresshtmlpreamble"
+ id="indexoptions.suppresshtmlpreamble"
+ ><code>SuppressHTMLPreamble</code></a></dt>
+
+ <dd>Eğer dizin aslında <directive module="mod_autoindex"
+ >HeaderName</directive> yönergesi ile belirtilmiş bir dosya içeriyorsa
+ modül normal olarak bu dosyanın içeriğinin öncesine HTML başlangıç
+ etiketlerini (<code><html></code>, <code><head></code>,
+ vs.) yerleştirir. Bu seçenek bu davranışı iptal ederek modülün dosya
+ içeriğinin başlangıcına bir şey eklememesini sağlar. Bu durumda başlık
+ dosyasının uygun HTML etiketlerini içermesi gerekir. Böyle bir başlık
+ dosyası yoksa normal olarak HTML başlangıç etiketleri üretilir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppressicon"
+ id="indexoptions.suppressicon"><code>SuppressIcon</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd>Süslü dizin listesinde dosya simgelerinin gösterilmesini engeller.
+ Son belirtim, süslü dizin listelemede kullanılan <code>pre</code>
+ etiketinin içeriğinde <code>img</code> ve <code>hr</code>
+ etiketlerinin bulunmasına izin vermediğinden <code>SuppressIcon</code>
+ ve <code>SuppressRules</code> seçenekleri birlikte kullanılarak HTML
+ 3.2 belirtimine uyum sağlanır.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppresslastmodified"
+ id="indexoptions.suppresslastmodified"
+ ><code>SuppressLastModified</code></a></dt>
+
+ <dd>Süslü dizin listelemede son değişiklik tarihinin gösterilmesi
+ engellenir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppressrules"
+ id="indexoptions.suppressrules"><code>SuppressRules</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd>Dizin listelemede <code>hr</code> etiketinin kullanımını engeller.
+ Son belirtim, süslü dizin listelemede kullanılan <code>pre</code>
+ etiketinin içeriğinde <code>img</code> ve <code>hr</code>
+ etiketlerinin bulunmasına izin vermediğinden <code>SuppressIcon</code>
+ ve <code>SuppressRules</code> seçenekleri birlikte kullanılarak HTML
+ 3.2 belirtimine uyum sağlanır.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.suppresssize" id="indexoptions.suppresssize"
+ ><code>SuppressSize</code></a></dt>
+
+ <dd>Süslü dizin listelemede dosya boyutunun gösterilmesi engellenir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.trackmodified"
+ id="indexoptions.trackmodified"><code>TrackModified</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.23 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd>Bu seçenek listelenen dizin için HTTP başlığında
+ <code>Last-Modified</code> ve <code>ETag</code> alanlarının dönmesini
+ sağlar. Sadece işletim sistemi veya dosya sistemi uygun stat()
+ sonuçlarını döndürüyorsa bu geçerlidir. Bazı Unix sistemleri, OS2’nin
+ JFS’si ve Win32’nin NTFS’i böyledir. Ancak OS2 ve Win32 FAT dosya
+ sistemleri böyle değildir. Bu özellik etkin kılındığında istemci veya
+ vekil <code>HEAD</code> istekleriyle dosya listesindeki değişiklikleri
+ izleyebilirler. Yalnız, bazı işletim sistemlerinin yeni ve silinmiş
+ dosyaların izini iyi sürdüğü halde dizin içindeki dosyaların boyut ve
+ tarih değişikliklerini izlemediklerine dikkat ediniz. <strong>Mevcut
+ bir dosyanın boyut ve zaman damgasındaki değişiklikler
+ <code>Last-Modified</code> başlığının güncellenmesini tüm Unix
+ sistemlerinde sağlamaz</strong>. Bu gibi durumlarda bu seçeneğin
+ kapalı kalması daha iyidir.</dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.versionsort"
+ id="indexoptions.versionsort"><code>VersionSort</code></a>
+ (<em>Apache 2.0a3 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd><code>VersionSort</code> seçeneği isimlerinde sürüm numarası bulunan
+ dosyaların sayısal sıralamaya uygun olarak sıralanmalarını sağlar.
+ Normalde sıralama karakter sıralamasına göre yapılır, ardından sürüm
+ numaralı dosyalar veya açıklamalar kendi aralarında sayısal sıralamaya
+ tabi tutulur.
+
+ <example><title>Örnek:</title>
+ foo-1.7<br />
+ foo-1.7.2<br />
+ foo-1.7.12<br />
+ foo-1.8.2<br />
+ foo-1.8.2a<br />
+ foo-1.12
+ </example>
+
+ <p>Sıfır ile başlalan numaralara ondalık sayı muamelesi yapılır:</p>
+
+ <example>
+ foo-1.001<br />
+ foo-1.002<br />
+ foo-1.030<br />
+ foo-1.04
+ </example>
+ </dd>
+
+ <dt><a name="indexoptions.xhtml"
+ id="indexoptions.xhtml"><code>XHTML</code></a>
+ (<em>Apache 2.0.49 ve sonrası</em>)</dt>
+
+ <dd><code>XHTML</code> seçeneği <module>mod_autoindex</module>’in kodu
+ HTML 3.2’ye değil XHTML 1.0’a uygun üretmesini sağlar.</dd>
+ </dl>
+
+ <!--
+ XXX: we should consider to allow sections inside <usage>
+ this would require some xslt changes...
+ -->
+ <dl><dt><code>+</code> veya <code>-</code> Önekli Seçenekler</dt>
+ <dd>
+ <p>Apache 1.3.3’te <directive>IndexOptions</directive> yönergelerinin ele
+ alınışıyla ilgili önemil değişiklikler yapılmıştır. Bunlar:</p>
+
+ <ul>
+ <li>Tek bir dizin için çok sayıda <directive>IndexOptions</directive>
+ yönergesi belirtilmişse bunlar ayrı ayrı değil birlikte ele alınır.
+ Yani,
+
+ <example>
+ <Directory /foo>
+ <indent>
+ IndexOptions HTMLTable<br />
+ IndexOptions SuppressColumnsorting
+ </indent>
+ </Directory>
+ </example>
+
+ <p>yapılandırmasındaki <directive>IndexOptions</directive>
+ yönergeleri</p>
+
+ <example>
+ IndexOptions HTMLTable SuppressColumnsorting
+ </example>
+
+ <p>yönergesine eşdeğerdir.</p>
+ </li>
+
+ <li>Seçeneklerde <code>+</code> veya <code>-</code> önekleri
+ kullanılabilmektedir.</li>
+ </ul>
+
+ <p><code>+</code> veya <code>-</code> önekli seçeneklere rastlandığında
+ bunlar mevcut (üst dizinden miras alınanlar ve/veya önceki atamalar)
+ <directive>IndexOptions</directive> yönergelerine uygulanır. Ancak,
+ önek kullanılmamış bir seçeneğe raslandığında, o noktada önceki ve
+ miras alınmış bu tür seçenekler iptal edilir. Şu örneği ele alalım:</p>
+
+ <example>
+ IndexOptions +ScanHTMLTitles -IconsAreLinks FancyIndexing<br />
+ IndexOptions +SuppressSize
+ </example>
+
+ <p>Bunun net etkisi <code>IndexOptions FancyIndexing +SuppressSize</code>
+ atamasına eşdeğerdir, çünkü öneksiz <code>FancyIndexing</code> seçeneği
+ kendinden önceki önekli seçenekleri iptal etmiş fakat hemen ardından
+ eklenmelerine izin vermiştir.</p>
+
+ <p>Belli bir dizine önceki seçenekleri temizleyerek koşulsuz olarak
+ tamamen yeni seçenekler atamak istiyorsanız
+ <directive>IndexOptions</directive> yönergesinde seçenekleri
+ <code>+</code> veya <code>-</code> öneklerini kullanmadan
+ belirtiniz.</p>
+ </dd>
+ </dl>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>IndexOrderDefault</name>
+<description>Dizin içerik listesinin öntanımlı sıralamasını belirler.
+</description>
+<syntax>IndexOrderDefault Ascending|Descending
+Name|Date|Size|Description</syntax>
+<default>IndexOrderDefault Ascending Name</default>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>IndexOrderDefault</directive> yönergesi <code><a
+ href="#indexoptions.fancyindexing" >FancyIndexing</a></code> seçeneğinin
+ etkin olduğu durumda işe yarar. Öntanımlı olarak süslü listelemede dizin
+ içeriği dosya ismine göre artan sıralamayla listelenir.
+ <directive>IndexOrderDefault</directive> yönergesi bu öntanımlı
+ sıralamanın değiştirilmesini mümkün kılar.</p>
+
+ <p><directive>IndexOrderDefault</directive> yönergesi iki değer alır. İlki
+ sıralama yönünü belirtmek üzere <code>Ascending</code> (küçükten büyüğe)
+ veya <code>Descending</code> (büyükten küçüğe) olmak zorundadır. İkinci
+ değer ise birincil sıralama anahtarını belirtmek üzere <code>Name</code>,
+ <code>Date</code>, <code>Size</code> ve <code>Description</code>
+ sözcüklerinden biri olmalıdır (anlamları sırayla: İsim, Tarih, Boyut,
+ Açıklama). İkincil sıralama anahtarı <em>daima</em> artan sıralamayla
+ dosya ismidir.</p>
+
+ <p>Dizin listesinin belli bir sırada gösterilmesini zorunlu kılmak için
+ yönergeyi <code><a href="#indexoptions.suppresscolumnsorting"
+ >SuppressColumnSorting</a></code> sıralama seçeneği ile birlikte
+ belirtebilirsiniz; böylece, istemcinin farklı sıralamalara sahip içerik
+ isteğini engellemiş olursunuz.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>IndexStyleSheet</name>
+<description>Dizin listesine bir biçembent ekler.</description>
+<syntax>IndexStyleSheet <var>url-yolu</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>IndexStyleSheet</directive> yönergesi dizin listelemesi için
+ kullanılacak biçembent dosyasının ismini belirtmek için kullanılır.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ IndexStyleSheet "/css/style.css"
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>ReadmeName</name>
+<description>Dizin listesinin sonuna yerleştirilecek dosyanın ismini
+belirler.</description>
+<syntax>ReadmeName <var>dosya-ismi</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context>
+</contextlist>
+<override>Indexes</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>ReadmeName</directive> yönergesi dizin listesinin sonuna
+ eklenecek dosyanın ismini belirler. <code><em>dosya-ismi</em></code> ile
+ listeye dahil edilecek dosyanın ismi listelenen dizine göreli olarak
+ belirtilir. Eğer dosya ismi bir bölü çizgisi ile başlıyorsa <directive
+ module="core">DocumentRoot</directive>’a göreli belirtildiği
+ varsayılır.</p>
+
+ <example><title>1. Örnek</title>
+ ReadmeName FOOTER.html
+ </example>
+
+ <example><title>2. Örnek</title>
+ ReadmeName /include/FOOTER.html
+ </example>
+
+ <p>Ayrıca bu davranışın daha ayrıntılı ele alındığı <directive
+ module="mod_autoindex" >HeaderName</directive> yönergesine de
+ bakınız.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+
+</modulesynopsis>
--- /dev/null
+<?xml version="1.0"?>
+<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 420990 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<modulesynopsis metafile="mod_env.xml.meta">
+
+<name>mod_env</name>
+<description>CGI betiklerine ve SSI sayfalarına aktarılan değişkenlere müdahale
+etmek için kullanılır.</description>
+<status>Base</status>
+<sourcefile>mod_env.c</sourcefile>
+<identifier>env_module</identifier>
+<summary>
+ <p>Bu modül CGI betiklerine ve SSI sayfalarına aktarılan ortama müdahale
+ etmeyi mümkün kılar. Ortam değişkenleri <program>httpd</program> süreci
+ başlatılırken kabuktan aktarılabilir. Bundan başka, yapılandırma
+ sürecinde tanımlı veya tanımsız yapılabilirler.</p>
+</summary>
+<seealso><a href="../env.html">Ortam Değişkenleri</a></seealso>
+
+<directivesynopsis>
+<name>PassEnv</name>
+<description>Ortam değişkenlerini kabuktan aktarır.</description>
+<syntax>PassEnv <var>ortam-değişkeni</var> [<var>ortam-değişkeni</var>]
+...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p><program>httpd</program> süreci başlatılırken CGI betiklerine ve SSI
+ sayfalarına kabuktan aktarılabilecek ortam değişkenleri belirtilir.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ PassEnv LD_LIBRARY_PATH
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>SetEnv</name>
+<description>Ortam değişkenlerini tanımlar.</description>
+<syntax>SetEnv <var>ortam-değişkeni</var> <var>değer</var></syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p>CGI betiklerine ve SSI sayfalarına aktarılmak üzere bir ortam değişkeni
+ tanımlanmasını sağlar.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ SetEnv SPECIAL_PATH /foo/bin
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>UnsetEnv</name>
+<description>Ortamdaki değişkenleri tanımsız hale getirir.</description>
+<syntax>UnsetEnv <var>ortam-değişkeni</var> [<var>ortam-değişkeni</var>]
+...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
+<context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p>CGI betiklerine ve SSI sayfalarına bir daha aktarılmamak üzere bir
+ ortam değişkenini ortamdan siler.</p>
+
+ <example><title>Örnek</title>
+ UnsetEnv LD_LIBRARY_PATH
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+</modulesynopsis>
+
--- /dev/null
+<?xml version="1.0"?>
+<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 658546 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<modulesynopsis metafile="mod_setenvif.xml.meta">
+
+<name>mod_setenvif</name>
+<description>Ortam değişkenlerinin isteğin özelliklerine uygun olarak atanmasını sağlar</description>
+<status>Base</status>
+<sourcefile>mod_setenvif.c</sourcefile>
+<identifier>setenvif_module</identifier>
+
+
+<summary>
+
+ <p><module>mod_setenvif</module> modülü ortam değişkenlerinin isteğin
+ farklı bileşenlerinin belirttiğiniz düzenli ifade ile eşleşmesine bağlı
+ olarak atanmasını mümkün kılar. Bu ortam değişkenleri sunucunun çeşitli
+ kısımlarında yapılacak eylemlere karar verirken kullanılır.</p>
+
+ <p>Yönergeler yapılandırma dosyasında yer aldıkları sıraya göre ele
+ alınırlar. Böylece daha karmaşık dizilimler kullanılabilir, bu örnekteki
+ tarayıcı Mozilla ise <code>netscape</code> ortam değişkeni atanmakta,
+ MSIE ise atanmamaktadır.</p>
+
+ <example>
+ BrowserMatch ^Mozilla netscape<br />
+ BrowserMatch MSIE !netscape<br />
+ </example>
+</summary>
+
+<seealso><a href="../env.html">Apache’de Ortam Değişkenleri</a></seealso>
+
+<directivesynopsis>
+<name>BrowserMatch</name>
+<description>Ortam değişkenlerini HTTP kullanıcı arayüzüne göre belirler.
+</description>
+<syntax>BrowserMatch <em>düzifd [!]ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]
+[[!]<em>ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>BrowserMatch</directive> yönergesi <directive
+ module="mod_setenvif" >SetEnvIf</directive> yönergesinin özel bir halidir
+ ve ortam değişkenlerine <code>User-Agent</code> HTTP istek başlığının
+ değerine göre atama yapar. Aşağıdaki iki satır aynı etkiye sahiptir:</p>
+
+ <example>
+ BrowserMatchNoCase Robot is_a_robot<br />
+ SetEnvIfNoCase User-Agent Robot is_a_robot<br />
+ </example>
+
+ <p>Başka örnekler:</p>
+
+ <example>
+ BrowserMatch ^Mozilla forms jpeg=yes browser=netscape<br />
+ BrowserMatch "^Mozilla/[2-3]" tables agif frames javascript<br />
+ BrowserMatch MSIE !javascript<br />
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>BrowserMatchNoCase</name>
+<description>Ortam değişkenlerini HTTP kullanıcı arayüzünün harf büyüklüğüne
+duyarsız eşleşmelerine bağlı olarak belirler.</description>
+<syntax>BrowserMatchNoCase <em>düzifd [!]ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]
+[[!]<em>ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Apache 1.2 ve sonrasında bulunur (Apache 1.2 sürümünde bu
+yönerge artık atıl olan mod_browser modülüyle sağlanırdı).</compatibility>
+
+<usage>
+
+ <p><directive>BrowserMatchNoCase</directive> yönergesi sözdizimsel ve
+ anlamsal olarak <directive
+ module="mod_setenvif">BrowserMatch</directive> yönergesinin eşdeğeridir.
+ Ancak, eşleşmelerde harf büyüklüğüne duyarsızdır. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ BrowserMatchNoCase mac platform=macintosh<br />
+ BrowserMatchNoCase win platform=windows<br />
+ </example>
+
+ <p><directive>BrowserMatch</directive> ve
+ <directive>BrowserMatchNoCase</directive> yönergeleri <directive
+ module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive> ve <directive
+ module="mod_setenvif">SetEnvIfNoCase</directive> yönergelerinin özel
+ halleridir. Bu bakımda aşağıdaki iki satır aynı etkiye sahiptir:</p>
+
+ <example>
+ BrowserMatchNoCase Robot is_a_robot<br />
+ SetEnvIfNoCase User-Agent Robot is_a_robot<br />
+ </example>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>SetEnvIf</name>
+<description>Ortam değişkenlerini isteğin özniteliklerine göre atar.
+</description>
+<syntax>SetEnvIf <em>öznitelik
+ düzifd [!]ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]
+ [[!]<em>ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+
+<usage>
+ <p><directive>SetEnvIf</directive> yönergesi ortam değişkenlerini isteğin
+ özniteliklerine göre tanımlar. İlk bileşen olarak belirtilen
+ <code><em>öznitelik</em></code> şu dört şeyden biri olabilir:</p>
+
+ <ol>
+ <li>Bir HTTP istek başlığı alanı (ayrıntılı bilgi için bak: <a
+ href="http://www.rfc-editor.org/rfc/rfc2616.txt">RFC2616</a>);
+ örneğin: <code>Host</code>, <code>User-Agent</code>,
+ <code>Referer</code> ve <code>Accept-Language</code>. Bir düzenli
+ ifade kullanılarak birden fazla istek başlığı belirtilebilir.</li>
+
+ <li>İsteğin aşağıdaki bileşenlerinden biri:
+ <ul>
+ <li><code>Remote_Host</code> - isteği yapan istemcinin konak ismi
+ (varsa)</li>
+
+ <li><code>Remote_Addr</code> -isteği yapan istemcinin IP adresi</li>
+
+ <li><code>Server_Addr</code> - isteği alan sunucunun IP adresi
+ (sadece 2.0.43 sonrası sürümler için)</li>
+
+ <li><code>Request_Method</code> - kullanılan yöntemin ismi
+ (<code>GET</code>, <code>POST</code>, vs.)</li>
+
+ <li><code>Request_Protocol</code> - İsteğin yapıldığı protokolün
+ ismi ve numarası ("HTTP/0.9", "HTTP/1.1" gibi)</li>
+
+ <li><code>Request_URI</code> - HTTP istek satırında belirtilen
+ özkaynak; genellikle sorgu dizgesi olmaksızın şema ve konak ismini
+ içeren bir URL parçasıdır. Sorgu dizgeleriyle eşleşmeler hakkında
+ ayrıntılı bilgi edinmek için <module>mod_rewrite</module>
+ modülünün <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>
+ yönergesinin açıklamasına bakınız.</li>
+ </ul>
+ </li>
+
+ <li>İstek ile evvelce ilişkilendirilmiş bir ortam değişkeninin ismi. Bu
+ sayede önceki bir eşleşmenin sonucuna karşı yeni bir sınama yapma
+ imkanı ortaya çıkar. Böyle bir sınama için sadece evvelce
+ <code>SetEnvIf[NoCase]</code> yönergeleri ile yapılmış atamalardaki
+ ortam değişkenleri kullanılabilir. ‘Evvelce’ derken, sunucu genelinde
+ veya bölüm içinde bu yönergeden önce yer alan
+ <code>SetEnvIf[NoCase]</code> yönerge satırları kastedilmektedir.
+ Ortam değişkenlerinin dikkate alınabilmesi için istek öznitelikleri
+ arasında hiçbir eşleşme olmaması ve <code><em>öznitelik</em></code>
+ olarak bir düzenli ifade belirtilmemiş olması gerekir.</li>
+
+ <li>Nesne kimliği <code><em>oid</em></code> olan bir SSL istemci
+ sertifikası eklentisine bir başvuru. SSL olarak yapılmamış bir istekte
+ veya yapılandırılmış bir <code><em>oid</em></code>’in yokluğunda
+ hiçbir değişken ataması yapılmaz. Birden fazla
+ <code><em>oid</em></code> söz konusu ise aralarına virgül
+ (<code>','</code>) konarak ilgili dizgeler birleştirilir.
+ <code><em>oid</em></code> dizge değerli bir eklentiyi
+ betimlemelidir.</li>
+ </ol>
+
+ <p>İkinci bileşen (<code><em>düzifd</em></code>) bir <glossary
+ ref="regex">düzenli ifade</glossary>dir. <code><em>düzifd</em></code>
+ ile <code><em>öznitelik</em></code> eşleştiği takdirde yönergenin kalan
+ bileşenleri değerlendirmeye alınır.</p>
+
+ <p>Kalan bileşenler atanacak ortam değişkenlerinin isimleri ve isteğe
+ bağlı olarak bunlara atanacak değerlerden oluşur. Bunlar şöyle
+ belirtilebilir:</p>
+
+ <ol>
+ <li><code><em>değişken-adı</em></code> veya</li>
+
+ <li><code>!<em>değişken-adı</em></code> ya da </li>
+
+ <li><code><em>değişken-adı</em>=<em>değer</em></code></li>
+ </ol>
+
+ <p>İlk biçemde değişkene "1" değeri atanır. İkincisinde atanmış bir
+ değişken atanmamış yapılır. Üçüncüsünde ise değişkene belirtilen
+ <code><em>değer</em></code> bire bir atanır. 2.0.52 sürümünden itibaren
+ parantezli düzenli ifadelerin sonuçları ile değiştirilmek üzere
+ <code><em>value</em></code> içinde <code>$1</code>..<code>$9</code>
+ gösterimleri tanınmaktadır.</p>
+
+ <example><title>Örnek:</title>
+ SetEnvIf Request_URI "\.gif$" nesne_bir_resim=gif<br />
+ SetEnvIf Request_URI "\.jpg$" nesne_bir_resim=jpg<br />
+ SetEnvIf Request_URI "\.xbm$" nesne_bir_resim=xbm<br />
+ :<br />
+ SetEnvIf Referer belgeler\.alanismi\.mesela\.dom dahili_site_istendi<br />
+ :<br />
+ SetEnvIf object_is_image xbm XBIT_PROCESSING=1<br />
+ :<br />
+ SetEnvIf OID("2.16.840.1.113730.1.13") "(.*)" NetscapeComment=$1<br />
+ :<br />
+ SetEnvIf ^TS* ^[a-z].* TS_VAR<br />
+ </example>
+
+ <p>İlk üçünde istek bir resim dosyası için yapılmışsa
+ <code>nesne_bir_resim</code> ortam değişkeni atanmakta, dördüncüsünde
+ istenen sayfa <code>belgeler.alanismi.mesela.dom</code> adlı sitede
+ bulunuyorsa <code>dahili_site_istendi</code> ortam değişkeni
+ atanmaktadır.</p>
+
+ <p>Altıncı örnekte <code>NetscapeComment</code> ortam değişkenine ilgili
+ SSL istemci sertifikası alanındaki (varsa) dizge atanmaktadır.</p>
+
+ <p>Son örnekte ise istekte "TS" ile başlayıp [a-z] arasındaki
+ karakterlerle devam eden bir başlık alanı varsa <code>TS_VAR</code>
+ ortam değişkeni atanmaktadır.</p>
+</usage>
+
+<seealso><a href="../env.html">Apache’de Ortam Değişkenleri</a> belgesinde
+daha fazla örnek bulunabilir.</seealso>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>SetEnvIfNoCase</name>
+<description>Ortam değişkenlerini isteğin özniteliklerinde harf büyüklüğüne
+bağlı olmaksızın yapılmış tanımlara göre atar.</description>
+<syntax>SetEnvIfNoCase <em>öznitelik
+ düzifd [!]ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]
+ [[!]<em>ort-değişkeni</em>[=<em>değer</em>]] ...</syntax>
+<contextlist><context>server config</context>
+<context>virtual host</context><context>directory</context>
+<context>.htaccess</context></contextlist>
+<override>FileInfo</override>
+<compatibility>Apache 1.3 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
+
+<usage>
+ <p><directive>SetEnvIfNoCase</directive> yönergesi sözdizimsel ve anlamsal
+ olarak <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive>
+ yönergesinin eşdeğeridir. Ancak, eşleşmelerde harf büyüklüğüne
+ duyarsızdır. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ SetEnvIfNoCase Host Apache\.Org site=apache
+ </example>
+
+ <p>Burada, <code>Host:</code> HTTP istek başlığında
+ <code>Apache.Org</code>, <code>apache.org</code> veya harf büyüklüğünce
+ farklı benzerleri belirtilmişse <code>site</code> ortam değişkenine
+ "<code>apache</code>" değeri atanmaktadır.</p>
+</usage>
+</directivesynopsis>
+</modulesynopsis>
--- /dev/null
+<?xml version="1.0"?>
+<!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 420990 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<modulesynopsis metafile="mod_so.xml.meta">
+
+<name>mod_so</name>
+<description>Modüllerin ve çalıştırılabilir kodun sunucunun başlatılması veya
+yeniden başlatılması sırasında yüklenmesini sağlar.</description>
+<status>Extension</status>
+<sourcefile>mod_so.c</sourcefile>
+<identifier>so_module</identifier>
+<compatibility>Windows için bu bir temel modüldür (sunucu bunu daima içerir).</compatibility>
+
+<summary>
+
+ <p>Seçilen işletim sistemleri üzerinde bu modül Apache’nin yeniden
+ derlenmesini gerektirmeden modüllerin <a href="../dso.html">Devingen
+ Paylaşımlı Nesne</a> (DSO) mekanizması üzerinden kullanılabilmesini
+ sağlar.</p>
+
+ <p>Unix’te yüklenen kod genellikle paylaşımlı nesne dosyalarından
+ (<code>.so</code> uzantılı dosyalar), Windows’ta ise ya <code>.so</code>
+ ya da <code>.dll</code> uzantılı dosyalardan gelir.</p>
+
+ <note type="warning"><title>Uyarı</title>
+ <p>Apache 1.3 modülleri Apache 2.0’da doğrudan kullanılamazlar - modül ya
+ devingen olarak yüklenecek hale getirilmeli ya da Apache 2.0’ın içinde
+ derlenmelidir.</p>
+ </note>
+</summary>
+
+<section id="windows">
+ <title>Yüklenebilir Modüllerin Windows için Oluşturulması</title>
+
+ <note><title>Bilginize</title>
+ <p>Windows için modül isimlendirme biçemi Apache 1.3.15 ve 2.0
+ sürümlerinde değişmiştir; modüllere artık mod_filanca.so biçeminde isim
+ verilmektedir.</p>
+
+ <p><code>mod_so</code> modülü ApacheModuleFoo.dll biçeminde
+ isimlendirilmiş modülleri hala yüklemekteyse de yeni adlandırma uzlaşımı
+ tercih edilmelidir. Yüklenebilir modülleri 2.0’a dönüştürüyorsanız,
+ lütfen isimlerini de 2.0 uzlaşımına uygun hale getiriniz.</p></note>
+
+ <p>Apache modül programlama arayüzü Unix ve Windows sürümleri arasında
+ değişiklik göstermez. Unix için kullanılan çoğu modül hiç değişiklik
+ yapmadan ya da çok küçük bir değişiklikle Windows’ta da çalışmaktadır.
+ Çalışmayanlar Unix platformunun sahip olduğu ancak Windows platformunun
+ sahip olmadığı nitelikleri kullanan modüllerdir.</p>
+
+ <p>Bir modül Windows’ta çalıştığı zaman, sunucuya iki şekilde
+ yüklenebilir. Unix’te olduğu gibi, doğrudan sunucunun içinde
+ derlenebilir. Windows için hazırlanan Apache paketi, Unix için geçerli
+ olan <code>Configure</code> betiğini içermediğinden modülün kaynak
+ dosyası ApacheCore proje dosyasına, sembolleri de
+ <code>os\win32\modules.c</code> dosyasına eklenmelidir.</p>
+
+ <p>İkinci yol ise modülü bir paylaşımlı kütüphane olarak çalışma anında
+ <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi ile yüklemek
+ için bir DLL olarak derlemektir. Bu DLL modüller dağıtılabilir ve
+ sunucuyu yeniden derlemek gerekmeksizin her Windows için Apache
+ kurulumunda çalışabilir.</p>
+
+ <p>Bir modül DLL’i oluşturmak için modülün kaynak dosyasında küçük bir
+ değişiklik yapmak gerekir: Modül kaydının daha sonra oluşturulacak olan
+ DLL’den ihraç edilebilmesi gerekir (aşağıya bakınız). Bunu yapmak için
+ modülün modül kaydı tanımına (Apache başlık dosyalarında tanımlanmış
+ olan) <code>AP_MODULE_DECLARE_DATA</code> eklenmelidir. Örneğin,
+ modülünüz</p>
+
+ <example>
+ module foo_module;
+ </example>
+
+ <p>diye bir satır içeriyorsa bunu,</p>
+
+ <example>
+ module AP_MODULE_DECLARE_DATA foo_module;
+ </example>
+
+ <p>olarak değiştirmelisiniz. Bunun yalnız Windows üzerinde etkili olduğunu
+ ve Unix için modül kodunda bir değişiklik gerekmediğini unutmayınız.
+ Ayrıca, <code>.DEF</code> dosyaları hakkında bilgi sahibi iseniz modül
+ kodunda değişiklik yapmak yerine modül kaydını bu yöntemle de ihraç
+ edebilirsiniz.</p>
+
+ <p>Artık modülü içeren bir DLL oluşturmaya hazırsınız. Bunu, libhttpd.dll
+ paylaşımlı kütüphanesi derlenirken oluşturulan libhttpd.lib ihraç
+ kütüphanesi ile ilintilemeniz gerekecektir. Ayrıca, Apache başlık
+ dosyalarının doğru konumlandığından emin olmak için derleyici
+ seçeneklerinde değişiklik yapmanız gerekebilir. Bu kütüphaneyi
+ sunucunuzun kök dizini altındaki <code>modules</code> dizininde
+ bulabilirsiniz. En iyisi derleme ortamının doğru yapılandırıldığından
+ emin olmak için ya ağaçta mevcut modüllerden birinin <code>.dsp</code>
+ dosyasını gaspedersiniz ya da kendi <code>.dsp</code> dosyanızın
+ ilintileme seçenekleriyle derleyicininkileri karşılaştırırsınız.</p>
+
+ <p>Artık modülünüzün DLL sürümünü oluşturmalısınız. DLL’i sunucunuzun kök
+ dizininin altında bulunan <code>modules</code> dizinine yerleştirdikten
+ sonra <directive>LoadModule</directive> yönergesi ile sunucunuza
+ yükleyebilirsiniz.</p>
+
+</section>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LoadFile</name>
+<description>Belirtilen nesne dosyasını veya kütüphaneyi sunucu ile ilintiler.
+</description>
+<syntax>LoadFile <em>dosya-ismi</em> [<em>dosya-ismi</em>] ...</syntax>
+<contextlist>
+<context>server config</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+
+ <p><directive>LoadFile</directive> yönergesi ismi belirtilen kütüphaneleri
+ veya nesne dosyalarını sunucu başlatılırken veya yeniden başlatılırken
+ sunucu ile ilintiler. Yönerge, bazı modüllerin çalışması sırasında
+ gereken ek kodların yüklenmesi için kullanılır.
+ <code><em>dosya-ismi</em></code> olarak mutlak bir dosya yolu
+ belirtilebileceği gibi <directive module="core">ServerRoot</directive>’a
+ göreli bir dosya yolu da belirtilebilir.</p>
+
+ <p>Örnek:</p>
+
+ <example>LoadFile libexec/libxmlparse.so</example>
+
+</usage>
+</directivesynopsis>
+
+<directivesynopsis>
+<name>LoadModule</name>
+<description>Belirtilen nesne dosyasını veya kütüphaneyi sunucu ile ilintiler
+ve etkin modül listesine ekler.</description>
+<syntax>LoadModule <em>modül dosya-ismi</em></syntax>
+<contextlist>
+<context>server config</context>
+</contextlist>
+
+<usage>
+ <p><directive>LoadModule</directive> yönergesi
+ <code><em>dosya-ismi</em></code> ile belirtilen nesne dosyasını veya
+ kütüphaneyi sunucu ile ilintiler ve etkin modül listesine belirtilen
+ <code><em>modül</em></code> ismiyle ekler. <code><em>modül</em></code>,
+ modülün kaynak dosyasında <code>module</code> türündeki tek harici
+ değişkenin ismi olup modül belgelerinde <a
+ href="module-dict.html#ModuleIdentifier" >Modül Betimleyici</a> olarak
+ geçer. Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ LoadModule status_module modules/mod_status.so
+ </example>
+
+ <p>satırı ile ismi belirtilen dosya <directive
+ module="core">ServerRoot</directive> dizini altındaki
+ <code>modules</code> alt dizininden yüklenir.</p>
+</usage>
+
+</directivesynopsis>
+</modulesynopsis>
+
--- /dev/null
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 678127 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="configure.xml.meta">
+<parentdocument href="./">Programlar</parentdocument>
+
+ <title>configure - kaynak ağacını yapılandırır</title>
+
+<summary>
+ <p><code>configure</code> betiği, Apache HTTP Sunucusunun kaynak kodlarını
+ belli bir platform için yapılandırmakta ve derlemekte kullanılır.
+ Sunucuyu kişisel gereksinimlerinize uygun şekilde derlemek için çeşitli
+ seçeneklere sahiptir.</p>
+
+ <p>Bu betik Apache HTTP Sunucusu kaynak paketinin kök dizininde bulunur ve
+ sadece Unix ve benzeri sistemlerde kullanılabilir. Kaynak paketinin
+ diğer platformalarda yapılandırılması ve derlenmesi hakkında bilgi
+ edinmek için <a href="../platform/">platform</a> belgelerine bakınız.</p>
+</summary>
+
+<seealso><a href="../install.html">Derleme ve Kurulum</a></seealso>
+
+<section id="synopsis"><title>Komut Satırı</title>
+ <p><code>configure</code> betiğini kaynak paketinin kök dizininden başka
+ bir yere kopyalayıp çalıştırmamalısınız.</p>
+
+ <p><code><strong>./configure</strong> [<var>seçenek</var>]...
+ [<var>değişken=değer</var>]...</code></p>
+
+ <p><code>CC</code>, <code>CFLAGS</code> gibi ortam değişkenlerini
+ <code><var>değişken</var>=<var>değer</var></code> atamaları biçiminde
+ kullanabilirsiniz. Kullanışlı değişkenlerin bazıları <a href="#env"
+ >aşağıda</a> açıklanmıştır.</p>
+</section>
+
+<section id="options"><title>Seçenekler</title>
+ <ul>
+ <li><a href="#configurationoptions">Yapılandırma seçenekleri</a></li>
+ <li><a href="#installationdirectories">Kurulum dizinleri</a></li>
+ <li><a href="#systemtypes">Sistem türleri</a></li>
+ <li><a href="#optionalfeatures">Seçimlik özellikler</a></li>
+ <li><a href="#supportopt">Destek programları için seçenekler</a></li>
+ </ul>
+
+ <section id="configurationoptions"><title>Yapılandırma seçenekleri</title>
+
+ <p>Aşağıdaki seçenekler <code>configure</code> betiğinin kendi davranışını
+ belirlemekte kullanılır.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>-C</code></dt>
+ <dt><code>--config-cache</code></dt>
+ <dd><code>--cache-file=config.cache</code> için bir kısaltmadır.</dd>
+
+ <dt><code>--cache-file=<var>dosya</var></code></dt>
+ <dd>Sınama sonuçları <code><var>dosya</var></code> dosyasında saklanır.
+ Bu seçenek açıkça belirtilmedikçe işlevsizdir.</dd>
+
+ <dt><code>-h</code></dt>
+ <dt><code>--help [short|recursive]</code></dt>
+ <dd>Yardım metnini basar ve çıkar. <code>short</code> değeriyle sadece
+ bu pakete özgü seçenekler listelenir. <code>recursive</code> değeriyle
+ ise paketin içindeki tüm paketler için kısa bir yardım metni
+ basılır.</dd>
+
+ <dt><code>-n</code></dt>
+ <dt><code>--no-create</code></dt>
+ <dd><code>configure</code> betiği normal olarak çalışır fakat herhangi
+ bir çıktı dosyası üretmez. Derleme için <code>Makefile</code>
+ dosyalarını üretmeksizin sınamaların sonuçlarını görmek için
+ yararlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>-q</code></dt>
+ <dt><code>--quiet</code></dt>
+ <dd>Yapılandırma sürecinde <code>checking ...</code> iletilerini basmaz.
+ </dd>
+
+ <dt><code>--srcdir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd><code><em>dizin</em></code> dizinini kaynak dosyaları dizini olarak
+ tanımlar. <code>configure</code> betiğinin bulunduğu dizin veya bir
+ üst dizin öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--silent</code></dt>
+ <dd><code>--quiet</code> ile aynı.</dd>
+
+ <dt>-V</dt>
+ <dt>--version</dt>
+ <dd>Telif hakkı bilgilerini gösterir ve çıkar.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="installationdirectories"><title>Kurulum dizinleri</title>
+
+ <p>Bu seçenekler kurulum dizinlerini tanımlar. Kurulum dizinleri seçilmiş
+ yerleşime bağımlıdır.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--prefix=<var>PREFIX</var></code></dt>
+ <dd>Mimariden bağımsız dosyalar <code><em>PREFIX</em></code> dizininin
+ altına kurulur. <code>/usr/local/apache2</code> öntanımlı kurulum
+ dizinidir.</dd>
+
+ <dt><code>--exec-prefix=<var>EPREFIX</var></code></dt>
+ <dd>Mimariye bağımlı dosyalar <code><em>EPREFIX</em></code> dizininin
+ altına kurulur. Bunun için <code><em>PREFIX</em></code> dizini
+ öntanımlı kurulum dizinidir.</dd>
+ </dl>
+
+ <p>Öntanımlı olarak, <code>make install</code> tüm dosyaların
+ <code>/usr/local/apache2/bin</code>, <code>/usr/local/apache2/lib</code>
+ gibi dizinlere kurulmasını sağlar. Kurulum dizini önekini örneğin,
+ <code>--prefix=$HOME</code> şeklinde belirterek kurulumun başka bir yere
+ yapılmasını sağlayabilirsiniz.</p>
+
+ <section id="layout"><title>Bir dizin yerleşimi tanımlamak</title>
+ <dl>
+ <dt><code>--enable-layout=<var>LAYOUT</var></code></dt>
+ <dd>Kaynak kodu ve derleme betikleri kurulum ağacının
+ <code><em>LAYOUT</em></code> yerleşimine dayalı olduğu varsayımıyla
+ yapılandırılır. Bu seçenek sayesinde Apache HTTP Sunucusu kurulumu
+ içinde her dosya türü için farklı bir yer belirleyebilirsiniz.
+ <code>config.layout</code> dosyasında böyle yapılandırma örnekleri
+ vardır. Örnekleri izleyerek kendi yapılandırmanızı
+ oluşturabilirsiniz. Bu dosyada örneğin <code>FOO</code> isimli
+ yerleşim <code><Layout FOO>...</Layout></code> bölümü
+ içinde düzenlenmiştir ve her yerleşim için böyle ayrı bir bölüm
+ vardır. Öntanımlı yerleşim <code>Apache</code>’dir.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="directoryfinetuning">
+ <title>Kurulum dizinlerinde ince ayar</title>
+
+ <p>Kurulum dizinlerini daha iyi denetim altında tutmak için aşağıdaki
+ seçenekler kullanılır. Lütfen, dizin öntanımlılarının
+ <code>autoconf</code> tarafından tanımlandığına ve seçilen yerleşim
+ ayarlarının bunları yerini aldığına dikkat ediniz.</p>
+
+ <dl>
+ <!-- only apr-config and apu-config are installed at bindir.
+ everything else is stored at sbindir. ==> clarify/change this -->
+ <dt><code>--bindir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Kullanıcı tarafından çalıştırılabilen dosyalar
+ <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur. Bunlar
+ <program>htpasswd</program>, <program>dbmmanage</program> gibi site
+ yönetimi için yararlı destek programlarıdır. Öntanımlı olarak bu
+ dosyalar <code><var>EPREFIX</var>/bin</code> dizinine kurulur.</dd>
+
+ <dt><code>--datadir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Mimariden bağımsız salt okunur veriler <code><em>dizin</em></code>
+ dizinine kurulur. Bunların öntanımlı kurulum dizini
+ <code><var>PREFIX</var>/share</code> dizinidir. Bu seçenek
+ <code>autoconf</code> tarafından atanır ve şimdilik
+ kullanılmamıştır.</dd>
+
+ <dt><code>--includedir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>C başlık dosyaları <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur.
+ Bunların öntanımlı kurulum dizini
+ <code><var>PREFIX</var>/include</code> dizinidir.</dd>
+
+ <dt><code>--infodir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Info belgeleri <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur.
+ Bunların öntanımlı kurulum dizini
+ <code><var>PREFIX</var>/info</code> dizinidir. Bu seçenek şimdilik
+ kullanılmamıştır.</dd>
+
+ <dt><code>--libdir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Nesne kod kütüphaneleri <code><em>dizin</em></code> dizinine
+ kurulur. Bunların öntanımlı kurulum dizini
+ <code><var>PREFIX</var>/lib</code> dizinidir.</dd>
+
+ <dt><code>--libexecdir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Paylaşımlı modüller gibi program dosyaları
+ <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur. Öntanımlı olarak
+ <code>libexecdir</code> bu dizini
+ <code><var>EPREFIX</var>/libexec</code> olarak tanımlar.</dd>
+
+ <dt><code>--localstatedir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Düzenlenebilir tek makinelik veri <code><em>dizin</em></code>
+ dizinine kurulur. Öntanımlı olarak <code>localstatedir</code> bu
+ dizini <code><var>PREFIX</var>/var</code> olarak tanımlar. Bu
+ seçenek <code>autoconf</code> tarafından atanır ve şimdilik
+ kullanılmamıştır.</dd>
+
+ <dt><code>--mandir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Kılavuz sayfaları <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur.
+ Öntanımlı olarak <code>mandir</code> bu dizini
+ <code><var>EPREFIX</var>/man</code> olarak tanımlar.</dd>
+
+ <dt><code>--oldincludedir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>GCC harici C başlık dosyaları <code><em>dizin</em></code> dizinine
+ kurulur. Öntanımlı olarak <code>oldincludedir</code> bu dizini
+ <code>/usr/include</code> olarak tanımlar. Bu seçenek
+ <code>autoconf</code> tarafından atanır ve şimdilik
+ kullanılmamıştır.</dd>
+
+ <dt><code>--sbindir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Sistem yöneticisi tarafından kullanılabilen programlar
+ <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur. Bunlar
+ <program>httpd</program>, <program>apachectl</program>,
+ <program>suexec</program> gibi Apache HTTP Sunucusunu çalıştırmak
+ için gereken programlardır. Öntanımlı olarak <code>sbindir</code> bu
+ dizini <code><var>EPREFIX</var>/sbin</code> olarak tanımlar.</dd>
+
+ <dt><code>--sharedstatedir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Mimariye bağımlı düzenlenebilir veriler
+ <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur. Öntanımlı olarak
+ <code>sharedstatedir</code> bu dizini
+ <code><var>PREFIX</var>/com</code> olarak tanımlar. Bu seçenek
+ <code>autoconf</code> tarafından atanır ve şimdilik
+ kullanılmamıştır.</dd>
+
+ <dt><code>--sysconfdir=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd><code>httpd.conf</code>, <code>mime.types</code> gibi tek
+ makinelik salt okunur sunucu yapılandırma dosyaları
+ <code><em>dizin</em></code> dizinine kurulur. Öntanımlı olarak
+ <code>sysconfdir</code> bu dizini <code><var>PREFIX</var>/etc</code>
+ olarak tanımlar.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+ </section>
+
+ <section id="systemtypes"><title>Sistem türleri</title>
+
+ <p>Bu seçenekleri Apache HTTP Sunucusunu başka bir platformda çalıştırmak
+ üzere çapraz derleme yaparken kullanılır. Normal durumlarda sunucu
+ derlendiği platformda çalıştırıldığından bu seçenekler kullanılmaz.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--build=<var>derleme-ortamı</var></code></dt>
+ <dd>Derleme araçlarının derleneceği sistemin sistem türünü tanımlar.
+ <code>config.guess</code> betiği ile elde edilen sonuç
+ öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--host=<var>çalışma-ortamı</var></code></dt>
+ <dd>Sunucunun çalışacağı sistemin sistem türünü tanımlar. Öntanımlı
+ sistem türü <code><var>derleme-ortamı</var></code>’dır.</dd>
+
+ <dt><code>--target=<var>hedef-ortam</var></code></dt>
+ <dd>Derleyicileri <code><var>hedef-ortam</var></code> sistem türü için
+ yapılandırır. Öntanımlı sistem türü
+ <code><var>çalışma-ortamı</var></code>’dır. Bu seçenek
+ <code>autoconf</code> tarafından atanır ve Apache HTTP Sunucusu için
+ gerekli değildir.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="optionalfeatures"><title>Seçimlik özellikler</title>
+
+ <p>Bu seçenekler HTTP sunucunuzun sahip olmasını istediğiniz özelliklerin
+ hassas olarak ayarlanmasını sağlar.</p>
+
+ <section id="generaloptfeat"><title>Genel sözdizimi</title>
+ <p>Bir özelliği etkin kılmak veya iptal etmek için genellikle şu
+ sözdizimi kullanılır:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--disable-<var>özellik</var></code></dt>
+ <dd>Sunucu <code><em>özellik</em></code> özelliğine sahip olmaz. Bu
+ seçenek<code>--enable-<var>özellik</var>=no</code> seçeneğine
+ eşdeğerdir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-<var>özellik</var>[=<var>değer</var>]</code></dt>
+ <dd>Sunucu <code><var>özellik</var></code> özelliğine sahip olur.
+ <code><var>değer</var></code> belirtilmediği takdirde
+ <code>yes</code> (evet) öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-<var>modül</var>=shared</code></dt>
+ <dd>Belirtilen modül DSO modülü olarak derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-<var>modül</var>=static</code></dt>
+ <dd>Öntanımlı olarak etkin olan modüller durağan ilintilenir. Bunu bu
+ seçenekle alenen zorlayabilirsiniz.</dd>
+ </dl>
+
+ <note><title>Bilginize</title>
+ <p><code>--enable-<var>filanca</var></code> seçeneğinin varlığı
+ <code>configure</code> betiğinin <code><var>filanca</var></code> diye
+ bir modül var olmasa bile bundan şikayetçi olmasına sebep olmaz. Bu
+ bakımdan dikkatli olunuz.</p>
+ </note>
+ </section>
+
+ <!-- to do: add better enable-module descriptions and recommendations -->
+ <section id="enabledmodules"><title>Öntanımlı olarak etkin modüller</title>
+ <p>Bazı modüller öntanımlı olarak derlendiğinden iptal edilmek istenirse
+ bunun açıkça belirtilmesi gerekir. Aşağıdaki seçenekler bu tür
+ modüllerin diğerlerinden bağımsız olarak derlenmemesini sağlar.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--disable-actions</code></dt>
+ <dd><module>mod_actions</module> modülü tarafından sağlanan ve
+ isteklerle tetiklenen eylemleri iptal eder.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-alias</code></dt>
+ <dd><module>mod_alias</module> modülü tarafından sağlanan, isteklerin
+ farklı dosya sistemi bölümleriyle eşlenmesi iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-asis</code></dt>
+ <dd><module>mod_asis</module> modülü tarafından sağlanan kendinden
+ HTTP başlıklı dosya türü desteğini iptal eder.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-auth</code></dt>
+ <dd><module>mod_auth</module> modülü tarafından sağlanan kullanıcıya
+ dayalı erişim denetimi iptal edilir. Bu modül, kullanıcı isminin ve
+ parolasının salt metin dosyalarda saklandığı Temel HTTP Kimlik
+ Doğrulaması için kullanılır.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-autoindex</code></dt>
+ <dd><module>mod_autoindex</module> modülü tarafından sağlanan dizin
+ içerik listelemesini iptal eder.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-access</code></dt>
+ <dd><module>mod_access</module> modülü tarafından sağlanan konağa
+ dayalı erişim denetimi iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-cgi</code></dt>
+ <dd>CGI betiklerine destek sağlayan <module>mod_cgi</module>, çok
+ evreli olmayan MPM kullanıldığında öntanımlı olarak etkin kılınır.
+ CGI desteğini iptal etmek için bu seçeneği kullanın.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-cgid</code></dt>
+ <dd><module>worker</module> veya
+ <module>perchild</module> çok evreli MPM’leri kullanılırken CGI
+ betikleri için desteği öntanımlı olarak <module>mod_cgid</module>
+ modülü sağlar. CGI desteğini iptal etmek için bu seçeneği
+ kullanın.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-charset-lite</code></dt>
+ <dd><module>mod_charset_lite</module> modülü tarafından sağlanan
+ karakter kümesi dönüşümleri iptal edilir. Bu modül sadece EBCDIC
+ sistemlerinde öntanımlı olarak kurulur.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-dir</code></dt>
+ <dd><module>mod_dir</module> modülü tarafından sağlanan dizin
+ isteklerine destek iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-env</code></dt>
+ <dd><module>mod_env</module> modülü tarafından sağlanan ortam
+ değişkenlerine destek iptal edilir.</dd>
+
+ <!-- configure mentions enable-http, but disable-http would make much
+ more sense -->
+ <dt><code>--disable-http</code></dt>
+ <dd>HTTP protokolüne destek iptal edilir. <code>http</code> modülü
+ en temel modüldür ve sunucunun bir HTTP sunucusu olarak çalışmasını
+ sağlar. Sadece, HTTP protokolü yerine başka bir protokol kullanmak
+ isterseniz bu seçeneği kullunın. <strong>Ne yaptığınızdan gerçekten
+ emin olamıyorsanız bu desteği asla iptal etmeyin.</strong>
+ <br/>
+ Dikkat: Bu modül ana kodla daima durağan ilintilidir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-imagemap</code></dt>
+ <dd><module>mod_imagemap</module> modülü tarafından sağlanan resim
+ eşlemlerine destek iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-include</code></dt>
+ <dd><module>mod_include</module> modülü tarafından sağlanan SSI
+ sayfaları desteği iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-log-config</code></dt>
+ <dd><module>mod_log_config</module> modülü tarafından sağlanan günlük
+ kayıtları yapılandırması iptal edilir. Bu modül olmaksızın sunucu
+ yapılan isteklerin günlük kayıtlarını tutamaz.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-mime</code></dt>
+ <dd><module>mod_mime</module> modülü istenen dosyanın uzantısına
+ bakarak dosya içeriğinin (<glossary ref="mime-type">MIME
+ türü</glossary>, dil, karakter kümesi ve kodlama) nasıl ele
+ alınacağını belirler. Bu modülün iptal edilmesi önerilmez.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-negotiation</code></dt>
+ <dd><module>mod_negotiation</module> modülü tarafından sağlanan içerik
+ dili uzlaşımı iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-setenvif</code></dt>
+ <dd><module>mod_setenvif</module> modülü tarafından sağlanan
+ başlıklarla ilgili ortam değişkenlerine dayalı destek iptal
+ edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-status</code></dt>
+ <dd><module>mod_status</module> modülü tarafından sağlanan süreç/evre
+ izleme iptal edilir.</dd>
+
+ <dt><code>--disable-userdir</code></dt>
+ <dd><module>mod_userdir</module> modülü tarafından sağlanan,
+ isteklerin kullanıcıya özel dizinlere eşlenmesi iptal edilir.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="disabledmodules">
+ <title>Öntanımlı olarak etkin olmayan modüller</title>
+
+ <p>Bazı modüller öntanımlı olarak derlendiği halde açıkça istenmedikçe
+ veya <code>most</code> ya da <code>all</code> anahtar sözcükleri
+ kullanılmadıkça etkin kılınmazlar (bu konu, <a
+ href="#otheroptfeat">aşağıda</a> <code>--enable-mods-shared</code>
+ seçeneğinde daha ayrıntılı ele alınmıştır). Bu modülleri
+ etkinleştirmek için aşağıdaki seçenekleri kullanabilirsiniz.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--enable-auth-anon</code></dt>
+ <dd><module>mod_auth_anon</module> modülünün sağladığı anonim
+ kullanıcı erişimi etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-auth-dbm</code></dt>
+ <dd><module>mod_auth_dbm</module> modülü kullanıcı isimlerinin ve
+ parolalarının DBM türü veritabanı dosyalarında saklandığı HTTP Temel
+ Kimlik Kanıtlaması için destek sağlar. Bu seçeneği bu modülü etkin
+ kılmak için kullanabilirsiniz.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-auth-digest</code></dt>
+ <dd><module>mod_auth_digest</module> modülü tarafından sağlanan
+ RFC2617 Özet Kimlik Kanıtlaması etkin kılınır. Bu modül delilleri
+ salt metin dosyalarda saklar.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-authnz-ldap</code></dt>
+ <dd><module>mod_authnz_ldap</module> modülü tarafından sağlanan LDAP’a
+ Dayalı Kimlik Kanıtlaması etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-cache</code></dt>
+ <dd><module>mod_cache</module> modülü tarafından sağlanan devingen
+ dosya önbelleklemesi etkin kılınır. Bu deneysel modülün kullanımı,
+ aşırı yüklü sunucularda ya da önbellekli vekillerde ilginç sonuçlar
+ verebilir. Bunun yanında en azından bir saklama alanı yönetim modülü
+ (örn, <module>mod_disk_cache</module> veya
+ <module>mod_mem_cache</module>) gerekebilir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-cern-meta</code></dt>
+ <dd><module>mod_cern_meta</module> modülü tarafından sağlanan CERN
+ türü temel veri dosyalarına destek etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-charset-lite</code></dt>
+ <dd><module>mod_charset_lite</module> modülü tarafından sağlanan
+ karakter kümesi dönüşümleri etkin kılınır. Bu modül sadece EBCDIC
+ sistemlerinde öntanımlı olarak etkindir. Diğer sistemlerde gerekirse
+ alenen etkin kılınması gerekir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-dav</code></dt>
+ <dd><module>mod_dav</module> modülü tarafından sağlanan WebDAV
+ protokolü desteği etkin kılınır. Dosya sistemi özkaynaklarına destek
+ için <module>mod_dav_fs</module> modülü de gerekir ve bu seçenekle o
+ da etkin kılınır.<br/>
+ Dikkat: <module>mod_dav</module> sadece <code>http</code> protokolü
+ modülü ile birlikte kullanılabilir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-dav-fs</code></dt>
+ <dd><module>mod_dav_fs</module> modülü tarafından sağlanan WebDAV
+ protokolünün dosya sistemi özkaynaklarına erişim desteği etkin
+ kılınır. Bu modül <module>mod_dav</module> modülü için destek
+ sağlar. Bu bakımdan, <module>mod_dav</module> modülünü de etkin
+ kılmak için <code>--enable-dav</code> seçeneğini de
+ kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-dav-lock</code></dt>
+ <dd><module>mod_dav_lock</module> modülü tarafından sağlanan geri
+ destek modüllerine temel DAV kilitleme desteği etkin kılınır. Bu
+ modülün işlevsel olabilmesi için en azından <module>mod_dav</module>
+ modülünün etkin olması gerekir, dolayısıyla bu seçeneği
+ <code>--enable-dav</code> ile birlikte kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-deflate</code></dt>
+ <dd><module>mod_deflate</module> modülü tarafından sağlanan
+ sıkıştırılmış aktarım kodlaması etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-disk-cache</code></dt>
+ <dd><module>mod_disk_cache</module> modülü tarafından sağlanan diskte
+ önbellekleme etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-expires</code></dt>
+ <dd><module>mod_expires</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>Expires</code> başlığıyla denetim etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-ext-filter</code></dt>
+ <dd><module>mod_ext_filter</module> modülü tarafından sağlanan harici
+ süzgeç desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-file-cache</code></dt>
+ <dd><module>mod_file_cache</module> modülü tarafından sağlanan dosya
+ önbelleklemesi etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-headers</code></dt>
+ <dd><module>mod_headers</module> modülü tarafından sağlanan HTTP
+ başlıkları denetimi etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-info</code></dt>
+ <dd> <module>mod_info</module> modülü tarafından sağlanan sunucu
+ bilgileri etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-ldap</code></dt>
+ <dd><module>mod_ldap</module> modülü tarafından sağlanan LDAP
+ önbelleklemesi ve bağlantı havuzu hizmetleri etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-logio</code></dt>
+ <dd><module>mod_logio</module> modülü tarafından sağlanan başlıklarda
+ bulunan girdi ve çıktı bayt sayılarının günlüklenmesi etkin
+ kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-mem-cache</code></dt>
+ <dd><module>mod_mem_cache</module> modülü tarafından sağlanan bellekte
+ önbellekleme etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-mime-magic</code></dt>
+ <dd><module>mod_mime_magic</module> modülü tarafından sağlanan
+ <glossary ref="mime-type">MIME türleri</glossary>nin kendiliğinden
+ belirlenmesi desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-isapi</code></dt>
+ <dd><module>mod_isapi</module> modülü tarafından sağlanan isapi
+ eklenti desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy</module> modülü tarafından sağlanan
+ vekil/ağ-geçidi işlevselliği etkin kılınır. <code>AJP13</code>,
+ <code>CONNECT</code>, <code>FTP</code>, <code>HTTP</code> ve
+ dengeleyici vekil yetenekleri ayrı olarak
+ <module>mod_proxy_ajp</module>, <module>mod_proxy_connect</module>,
+ <module>mod_proxy_ftp</module>, <module>mod_proxy_http</module> ve
+ <module>mod_proxy_balancer</module> modülleri tarafından sağlanır.
+ Bu beş modül bu seçenekle kendiliğinden etkin olur.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy-ajp</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy_ajp</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>AJP13</code> (Apache JServ Protokolü 1.3) için vekil desteği
+ etkin kılınır. Bu modül <module>mod_proxy</module> modülünün bir
+ eklentisidir, dolayısıyla bu seçeneği <code>--enable-proxy</code>
+ seçeneği ile birlikte kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy-balancer</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy_balancer</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>AJP13</code>, <code>FTP</code> ve <code>HTTP</code>
+ protokollerine yük dengeleme desteği etkin kılınır. Bu modül
+ <module>mod_proxy</module> modülünün bir eklentisidir, dolayısıyla
+ bu seçeneği <code>--enable-proxy</code> seçeneği ile birlikte
+ kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy-connect</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy_connect</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>CONNECT</code> isteklerine vekil desteği etkin kılınır. Bu
+ modül <module>mod_proxy</module> modülünün bir eklentisidir,
+ dolayısıyla bu seçeneği <code>--enable-proxy</code> seçeneği ile
+ birlikte kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy-ftp</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy_ftp</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>FTP</code> isteklerine vekil desteği etkin kılınır. Bu modül
+ <module>mod_proxy</module> modülünün bir eklentisidir, dolayısıyla
+ bu seçeneği <code>--enable-proxy</code> seçeneği ile birlikte
+ kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-proxy-http</code></dt>
+ <dd><module>mod_proxy_http</module> modülü tarafından sağlanan
+ <code>HTTP</code> isteklerine vekil desteği etkin kılınır. Bu modül
+ <module>mod_proxy</module> modülünün bir eklentisidir, dolayısıyla
+ bu seçeneği <code>--enable-proxy</code> seçeneği ile birlikte
+ kullanmalısınız.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-rewrite</code></dt>
+ <dd><module>mod_rewrite</module> modülü tarafından sağlanan kurallara
+ dayalı URL kurgulaması etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-so</code></dt>
+ <dd><module>mod_so</module> modülü tarafından sağlanan DSO yeteneği
+ etkin kılınır. <code>--enable-mods-shared</code> seçeneği bu
+ seçeneği de etkin kılar.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-speling</code></dt>
+ <dd><module>mod_speling</module> modülü tarafından sağlanan URL
+ yanlışlarını düzeltme desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-ssl</code></dt>
+ <dd><module>mod_ssl</module> modülü tarafından sağlanan SSL/TLS
+ şifreleme desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-unique-id</code></dt>
+ <dd><module>mod_unique_id</module> modülü tarafından sağlanan her
+ isteğe bir eşsiz kimlik atama desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-usertrack</code></dt>
+ <dd><module>mod_usertrack</module> modülü tarafından sağlanan
+ kullanıcı oturumunu izleme desteği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-vhost-alias</code></dt>
+ <dd><module>mod_vhost_alias</module> modülü tarafından sağlanan
+ kitlesel sanal barındırma desteği etkin kılınır.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="developermodules">
+ <title>Geliştiriciler için modüller</title>
+
+ <p>Aşağıdakiler geliştiricilerin yaptıklarını sınamalar için yararlı
+ modülleri etkinleştiren seçeneklerdir. Bu seçenekler öntanımlı olarak
+ etkin değildir. Bu modüllere ihtiyacınız olup olmadığı konusunda bir
+ fikriniz yoksa bu bölümü atlayabilirsiniz.</p>
+
+ <dl>
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-bucketeer</code></dt>
+ <dd><code>mod_bucketeer</code> modülü tarafından sağlanan veri
+ kümelerine müdahale süzgeci etkin kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-case-filter</code></dt>
+ <dd><code>mod_case_filter</code> modülünün sağladığı çıktıda büyük
+ harfe dönüşüm süzgeci örneği etkin kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-case-filter-in</code></dt>
+ <dd><code>mod_case_filter_in</code> modülünün sağladığı girdide büyük
+ harfe dönüşüm süzgeci örneği etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-echo</code></dt>
+ <dd><module>mod_echo</module> modülünün sağladığı ECHO sunucusu etkin
+ kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-example</code></dt>
+ <dd>Örnek ve demo modülü <module>mod_example</module> etkin
+ kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-optional-fn-export</code></dt>
+ <dd><code>mod_optional_fn_export</code> modülünün sağladığı seçimlik
+ işlev ihraç örneği etkin kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-optional-fn-import</code></dt>
+ <dd><code>mod_optional_fn_import</code> modülünün sağladığı seçimlik
+ işlev ithal örneği etkin kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-optional-hook-export</code></dt>
+ <dd><code>mod_optional_hook_export</code> modülünün sağladığı seçimlik
+ kanca işlev ihraç örneği etkin kılınır.</dd>
+
+ <!-- module doc needed -->
+ <dt><code>--enable-optional-hook-import</code></dt>
+ <dd><code>mod_optional_hook_import</code> modülünün sağladığı seçimlik
+ kanca işlev ithal örneği etkin kılınır.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="modules"><title>MPM'ler ve üçüncü parti modüller</title>
+ <p>Gereken çok süreçlilik modüllerini ve üçüncü parti modülleri etkin
+ kılmak için şu seçenekler kullanılır:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--with-module=<var>modül-türü</var>:<var
+ >modül-dosyası</var>[,<var>modül-türü</var>:<var
+ >modül-dosyası</var>]</code></dt>
+ <dd><p>Durağan ilintili modüller listesine belirtilen modülleri ekler.
+ Modül kaynak dosyası <code><var>modül-dosyası</var></code>, önce
+ Apache HTTP Sunucusu kaynak ağacı altında
+ <code>modules/<var>modül-türü</var></code> alt dizininde aranır.
+ Modül orada değilse <code>configure</code> betiği
+ <code><var>modül-dosyası</var></code> ile bir mutlak dosya yolu
+ belirtildiği varsayımıyla kaynak dosyasını
+ <code><var>modül-türü</var></code> alt dizinine kopyalamaya çalışır.
+ Alt dizin mevcut değilse oluşturulur ve içine standart bir
+ <code>Makefile.in</code> yerleştirilir.</p>
+
+ <p>Bu seçenek tek kaynak dosyasından oluşan küçük harici modülleri
+ eklemek için yararlıdır. Daha karmaşık modüller için modül üreticisi
+ tarafından sağlanan belgelere bakınız.</p>
+
+ <note><title>Bilginize</title>
+ <p>Durağan ilintili modüller yerine bir DSO modülü derlemek
+ isterseniz <program>apxs</program> programını kullanınız.</p>
+ </note>
+ </dd>
+
+ <dt><code>--with-mpm=<var>MPM</var></code></dt>
+ <dd>Sunucu süreç modeli seçilir. Bu seçenekte <a
+ href="../mpm.html">çok süreçlilik modüllerinden sadece biri</a>
+ belirtilebilir. Bu seçenek kullanılmadığı takdirde işletim
+ sisteminiz için <a href="../mpm.html#defaults">öntanımlı MPM</a>
+ etkin olur. Bu seçenekte belirtilebilecek MPM isimleri:
+ <module>beos</module>, <module>leader</module>,
+ <module>mpmt_os2</module>, <module>perchild</module>,
+ <module>prefork</module>, <module>threadpool</module> ve
+ <module>worker</module>.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <section id="otheroptfeat"><title>Kümeleme seçenekleri ve diğerleri</title>
+ <dl>
+ <dt><code>--enable-maintainer-mode</code></dt>
+ <dd>Hata ayıklama iletileri ve derleme sırasındaki uyarıların
+ gösterilmesi etkin kılınır.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-mods-shared=<var>modül-listesi</var></code></dt>
+ <dd>
+ <p>Etkinleştirilip devingen paylaşımlı modül olarak derlenecek
+ modüllerin listesi belirtilir. Yani, bu modüller <directive
+ module="mod_so" >LoadModule</directive> yönergesi kullanılarak
+ devingen olarak yüklenir.</p>
+
+ <p><code><var>modül-listesi</var></code> tırnak içine alınmış boşluk
+ ayraçlı modül isimleri listesidir. Modül isimleri önlerindeki
+ <code>mod_</code> öneki olmaksızın belirtilirler. Örnek:</p>
+
+ <example>
+ --enable-mods-shared='headers rewrite dav'
+ </example>
+
+ <p><code><var>modül-listesi</var></code> yerine <code>all</code> ve
+ <code>most</code> anahtar sözcükleri de belirtilebilir.
+ Örneğin,</p>
+
+ <example>
+ --enable-mods-shared=most
+ </example>
+
+ <p>seçeneği ile çoğu modül DSO modülü olarak derlenecektir.</p>
+
+ <p><strong>Yetersizlikler:</strong>
+ <code>--enable-mods-shared=all</code> aslında bütün modüllerin
+ derlenmesini sağlamaz. Tüm modülleri derlemek için şunu
+ yapabilirsiniz:</p>
+
+ <example>
+ ./configure \<br />
+ <indent>
+ --with-ldap \<br />
+ --enable-mods-shared="all ssl ldap cache proxy authn_alias mem_cache file_cache authnz_ldap charset_lite dav_lock disk_cache"
+ </indent>
+ </example>
+ </dd>
+
+ <dt><code>--enable-modules=<var>modül-listesi</var></code></dt>
+ <dd>Bu seçenek modülleri devingen değil de durağan ilintilemek dışında
+ <code>--enable-mods-shared</code> seçeneğine benzer. Yani bu
+ modüller <program>httpd</program> çalıştırılır çalıştırılmaz etkin
+ olurlar. Yüklenmeleri için <directive
+ module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesine ihtiyaçları
+ yoktur.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-v4-mapped</code></dt>
+ <dd>IPv6 soketlierinin IPv4 bağlantılar üzerinde kullanılması mümkün
+ olur.</dd>
+
+ <dt><code>--with-port=<var>port</var></code></dt>
+ <dd>Bu seçenek <program>httpd</program>'nin dinleyeceği portu
+ belirler. Bu port <code>httpd.conf</code> yapılandırma dosyası
+ üretilirken kullanılır. 80. port öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-program-name</code></dt>
+ <dd>Öntanımlı olan <code>httpd</code> yerine başka bir çalıştırabilir
+ ismi tanımlar.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+ </section>
+
+ <section id="packages"><title>Seçimlik paketler</title>
+ <p>Buradaki seçenekler seçimlik paketleri tanımlamak için kullanılır.</p>
+
+ <section id="generalpackages"><title>Genel sözdizimi</title>
+ <p>Bir seçimlik paketi tanımlamak için genellikle şöyle bir sözdizimi
+ kullanılır:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--with-<var>paket</var>[=<var>değer</var>]</code></dt>
+ <dd><code><var>paket</var></code> paketi kullanılır. Öntanımlı
+ <code><var>değer</var></code> <code>yes</code>’tir.</dd>
+
+ <dt><code>--without-<var>paket</var></code></dt>
+ <dd><code><var>paket</var></code> paketi kullanılmaz. Öntanımlı
+ <code><var>değer</var></code> <code>no</code>’dur. Bu seçenek
+ <code>autoconf</code> tarafından sağlanmıştır ve Apache HTTP
+ Sunucusu için pek yararlı değildir.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+
+ <!-- options not known are passed to packages?
+ are there other important options for packages? -->
+
+ <section id="packageopt"><title>Özel paketler</title>
+ <dl>
+ <dt><code>--with-apr=<var>dizin</var>|<var>dosya</var></code></dt>
+ <dd><glossary ref="apr">Apache Taşınabilir Arayüzü</glossary> (APR)
+ httpd kaynak paketinin bir parçası olup HTTP Sunucu ile birlikte
+ derlenir. Eğer kendi kurulu APR’nizi kullanmak isterseniz bunu
+ <code>configure</code> betiğine <code>apr-config</code> betiğinin
+ yolunu belirterek ifade edebilirsiniz. Kurulu APR için bid dizin,
+ dosya ismi veya mutlak dosya yolu belirtebilirsiniz.
+ <code>apr-config</code> ya belirttiğiniz dizinde ya da
+ <code>bin</code> alt dizininde bulunmalıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-apr-util=<var>dizin</var>|<var>dosya</var></code></dt>
+ <dd>Apache Taşınabilir Arayüzü Araçları (APU) httpd kaynak paketinin
+ bir parçası olup HTTP Sunucu ile birlikte derlenir. Eğer kendi
+ kurulu APU’nuzu kullanmak isterseniz bunu <code>configure</code>
+ betiğine <code>apu-config</code> betiğinin yolunu belirterek ifade
+ edebilirsiniz. Kurulu APR için bir dizin, dosya ismi veya mutlak
+ dosya yolu belirtebilirsiniz. <code>apr-config</code> ya
+ belirttiğiniz dizinde ya da <code>bin</code> alt dizininde
+ bulunmalıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-ssl=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd><module>mod_ssl</module> modülü etkinse <code>configure</code>
+ betiği kurulu bir OpenSSL arayacaktır. Kendi SSL/TLS kurulumunuzun
+ yolunu bu seçenekle belirtebilirsiniz.</dd>
+
+ <dt><code>--with-z=<var>dizin</var></code></dt>
+ <dd>Yapılandırmanız gerektirdiği takdirde (örneğin,
+ <module>mod_deflate</module> etkinse) <code>configure</code> betiği
+ kurulu <code>zlib</code> kütüphanesinin yerini tespit etmeye
+ çalışacaktır. Kendi sıkıştırma kütüphanenizin yerini bu seçenekle
+ belirtebilirsiniz.</dd>
+ </dl>
+
+ <p>Apache HTTP Sunucusunun çeşitli bölümleri,
+ <module>mod_authn_dbm</module> modülü ve <module>mod_rewrite</module>
+ modülünün <directive module="mod_rewrite">RewriteMap</directive>
+ yönergesi bilgilere erişimi hızlandırmak için basit anahtar/değer
+ veritabanları kullanırlar. SDBM, APU içinde mevcut olduğundan bu
+ veritabanı her zaman kullanılabilir durumdadır. Eğer başka veritabanı
+ türleri kullanmak isterseniz aşağıdaki seçeneklerle bunları etkin
+ kılabilirsiniz:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--with-gdbm[=<var>dizin-yolu</var>]</code></dt>
+ <dd>Bir <code><var>dizin-yolu</var></code> belirtilmemişse
+ <code>configure</code> betiği GNU DBM kurulumunun kütüphanelerini ve
+ başlık dosyalarını bulunması olası yerlerde arar. Bir
+ <code><var>dizin-yolu</var></code> belirtilmişse
+ <code>configure</code> betiği kurulumun kütüphanelerini
+ <code><var>dizin-yolu</var>/lib</code> altında, başlık dosyalarını
+ ise <code><var>dizin-yolu</var>/include</code> altında arayacaktır.
+ Bundan başka, başlık ve kütüphane dosyalarının bulundukları yerler
+ iki nokta imi ile ayrılarak <code><var>dizin-yolu</var></code>
+ olarak belirtilebilir.</dd>
+
+ <dt><code>--with-ndbm[=<var>dizin-yolu</var>]</code></dt>
+ <dd>New DBM kurulumunu araştırması dışında <code>--with-gdbm</code>
+ seçeneği gibidir.</dd>
+
+ <dt><code>--with-berkeley-db[=<var>dizin-yolu</var>]</code></dt>
+ <dd>Berkeley DB kurulumunu araştırması dışında
+ <code>--with-gdbm</code> seçeneği gibidir.</dd>
+ </dl>
+
+ <note><title>Bilginize</title>
+ <p>DBM seçenekleri APU tarafından sağlanmış olup onun yapılandırma
+ betiğine aktarılır. Bu seçenekler <code>--with-apr-util</code>
+ seçeneği ile tanımlanmış bir kurulu APU varsa kullanışlı olur.</p>
+ <p>HTTP sunucunuz ile birlikte birden fazla DBM gerçeklenimi
+ kullanabilirsiniz. Kullanılacak DBM türünü her zaman çalışma anı
+ yapılandırmanızla yapılandırabilirsiniz.</p>
+ </note>
+ </section>
+ </section>
+
+ <section id="supportopt"><title>Destek programları için seçenekler</title>
+ <dl>
+ <dt><code>--enable-static-support</code></dt>
+ <dd>Destek programlarını durağan ilintili olarak derler. Yani
+ çalıştırılabilirin kullandığı bütün kütüphaneler kodla
+ bütünleştirilir. Bu seçenek belirtilmedikçe destek programları daima
+ devingen ilintili olarak derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-suexec</code></dt>
+ <dd>Çatallanan sürecin kullanıcı ve grup kimliklerinin
+ değiştirilebilmesini sağlayan <program>suexec</program> programının
+ kullanımını etkinleştirir. <strong>Sunucunuz üzerinde suid biti
+ etkinleştirilmiş bir program çalıştırmanın sistem güvenliğinde
+ yaratacağı sorunlar hakkında bir fikriniz yoksa bu seçeneği
+ etkinleştirmeyin</strong>. <program>suexec</program> yapılandırma
+ seçenekleri <a href="#suexec">aşağıda</a> açıklanmıştır.</dd>
+ </dl>
+
+ <p>Tek bir destek programını aşağıdaki seçenekleri kullanarak bir durağan
+ ilintili çalıştırılabilir olarak derleyebilirsiniz:</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--enable-static-ab</code></dt>
+ <dd><program>ab</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <!-- missing documentation for chechgid -->
+ <dt><code>--enable-static-checkgid</code></dt>
+ <dd><code>checkgid</code> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-static-htdbm</code></dt>
+ <dd><program>htdbm</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-static-htdigest</code></dt>
+ <dd><program>htdigest</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-static-htpasswd</code></dt>
+ <dd><program>htpasswd</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-static-logresolve</code></dt>
+ <dd><program>logresolve</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+
+ <dt><code>--enable-static-rotatelogs</code></dt>
+ <dd><program>rotatelogs</program> programının durağan ilintili sürümü
+ derlenir.</dd>
+ </dl>
+
+ <section id="suexec">
+ <title><code>suexec</code> yapılandırma seçenekleri</title>
+
+ <p>Aşağıdaki seçeneklerle <program>suexec</program> programının
+ davranışı hassas bir şekilde ayarlanabilir. Daha ayrıntılı bilgi için
+ <a href="suexec.html#install">suEXEC yapılandırması ve kurulumu</a>na
+ bakınız.</p>
+
+ <dl>
+ <dt><code>--with-suexec-bin</code></dt>
+ <dd>Bu seçenek ile <program>suexec</program> çalıştırılabilirinin yeri
+ belirtilir. Öntanımlı olarak <code>--sbindir</code> ile belirtilen
+ dizine kurulur (<a href="#directoryfinetuning">Kurulum dizinlerinde
+ ince ayar</a> konusuna bakınız).</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-caller</code></dt>
+ <dd>Bu seçenek ile <program>suexec</program>’i çalıştırabilecek
+ kullanıcı belirtilir. Normalde <program>httpd</program> programını
+ çalıştıran kullanıcı olmalıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-docroot</code></dt>
+ <dd>Bu seçenek ile <program>suexec</program>'e erişebilecek
+ çalıştırılabilirlerin altında bulunacağı dizin belirtilir.
+ <code>--datadir/htdocs</code> öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-gidmin</code></dt>
+ <dd><program>suexec</program> için hedef kullanıcı olmasına izin
+ verilen en küçük grup kimliğini tanımlamak için kullanılır. 100
+ öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-logfile</code></dt>
+ <dd><program>suexec</program> günlük dosyasının ismi belirtilir.
+ Öntanımlı olarak bu dosyanın ismi <code>suexec_log</code> olup
+ <code>--logfiledir</code> seçeneği ile belirtilen dizin altında
+ bulunur.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-safepath</code></dt>
+ <dd><program>suexec</program> tarafından çalıştırılacak süreçlerin
+ çalıştırılabilirlerinin bulunabileceği dizinleri <code>PATH</code>
+ ortam değişkenine tanımlamak için kullanılır.
+ <code>/usr/local/bin:/usr/bin:/bin</code> öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-userdir</code></dt>
+ <dd>Bu seçenek, kullanıcı dizinleri altında <program>suexec</program>
+ tarafından çalıştırılacak süreçlerin çalıştırılabilirlerinin
+ bulunabileceği alt dizini tanımlar. <program>suexec</program>
+ programını (<module>mod_userdir</module> tarafından sağlanan)
+ kullanıcıya özel dizinlerde kullanmak istediğinizde bu gereklidir.
+ <code>public_html</code> alt dizini öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-uidmin</code></dt>
+ <dd><program>suexec</program> için hedef kullanıcı olmasına izin
+ verilen en küçük kullanıcı kimliğini tanımlamak için kullanılır.
+ 100 öntanımlıdır.</dd>
+
+ <dt><code>--with-suexec-umask</code></dt>
+ <dd><program>suexec</program> tarafından çalıştırılacak süreçler için
+ <code>umask</code> tanımlar. Sisteminiz için geçerli ayarlar
+ öntanımlıdır.</dd>
+ </dl>
+ </section>
+ </section>
+</section>
+
+<section id="env"><title>Ortam Değişkenleri</title>
+ <p><code>configure</code> betiğinin yerleri ve isimleri standartlara uygun
+ olmayan kütüphaneleri ve programları bulmasını yardımcı olan veya
+ <code>configure</code> betiği tarafından yapılan bazı seçimleri
+ değiştirmenizi sağlayacak bazı ortam değişkenleri vardır.</p>
+
+ <!-- are these all useful variables? -->
+ <dl>
+ <dt><code>CC</code></dt>
+ <dd>Bu değişkenle derleme sırasında kullanılacak C derleyici komutu
+ tanımlanır.</dd>
+
+ <dt><code>CFLAGS</code></dt>
+ <dd>Bu değişkenle derleme sırasında kullanılacak C derleyici seçenekleri
+ tanımlanır.</dd>
+
+ <dt><code>CPP</code></dt>
+ <dd>Bu değişkenle derleme sırasında kullanılacak C önişlemci komutu
+ tanımlanır.</dd>
+
+ <dt><code>CPPFLAGS</code></dt>
+ <dd>C/C++ önişlemci seçenekleri tanımlanır. Örneğin, eğer başlık
+ dosyaları standart yerlerinde değil de
+ <code><var>includedir</var></code> dizinindeyse bunu
+ <code>-I<var>includedir</var></code> seçeneği olarak
+ belirtebilirsiniz.</dd>
+
+ <dt><code>LDFLAGS</code></dt>
+ <dd>İlintileyici seçenekleri tanımlanır. Örneğin, eğer kütüphane
+ dosyalarınız standart yerlerinde değil de
+ <code><var>libdir</var></code> dizinindeyse bunu
+ <code>-L<var>libdir</var></code> seçeneği olarak belirtebilirsiniz.</dd>
+ </dl>
+</section>
+</manualpage>
--- /dev/null
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 636374 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="index.xml.meta">
+<parentdocument href="../"/>
+
+ <title>Apache mod_rewrite</title>
+
+<summary>
+ <blockquote>
+ <p>``mod_rewrite’ı harika yapan şey, Sendmail’ın tüm yapılandırma
+ kolaylığı ve esnekliğine sahip olmasıdır. mod_rewrite’ı kötü yapan
+ şey ise Sendmail’ın tüm yapılandırma kolaylığı ve esnekliğine sahip
+ olmasıdır.''</p>
+
+ <p class="cite">-- <cite>Brian Behlendorf</cite><br />
+ Apache Group</p>
+ </blockquote>
+
+ <blockquote>
+ <p>``Hakkında tonlarca örnek ve belge olmasına rağmen mod_rewrite kara
+ büyüdür. Müthiş güzel bir kara büyü ama yine de kara büyü.''</p>
+
+ <p class="cite">-- <cite>Brian Moore</cite><br />
+ bem@news.cmc.net</p>
+ </blockquote>
+
+ <p>URL kurgulamasının İsviçre Çakısı olan <code>mod_rewrite</code>
+ modülünün belgelerine hoşgeldiniz!</p>
+
+ <p>Bu modül istenen URL’leri çalışma anında yeniden yazmak için (düzenli
+ ifade çözümleyiciden yararlanan) kurallara dayalı bir yeniden yazma
+ motoru kullanır. Gerçekten esnek ve güçlü bir URL kurgulama
+ mekanizması oluşturmak için sınısız sayıda kural ve her kural için de
+ sınırsız sayıda koşul destekler. URL değişiklikleri çeşitli sınamalara
+ dayanır; sunucu değişkenleri, HTTP başlıkları, ortam değişkenleri,
+ zaman damgaları hatta çeşitli biçimlerde harici veritabanı sorguları
+ bile bu amaçla kullanılabilir.</p>
+
+ <p>Bu modül URL’lerin tamamında (path-info kısmı dahil) hem sunucu
+ bağlamında (<code>httpd.conf</code>) hem de dizin bağlamında
+ (<code>.htaccess</code> dosyaları ve <code><Directory></code>
+ bölümleri) çalışır ve URL üzerinde sorgu dizgesi bölümleri bile
+ oluşturabilir. Yeniden yazılan URL sonuçta dahili işlemlerde, harici
+ yönlendirmelerde ve hatta dahili vekalet işlemlerinde
+ kullanılabilir.</p>
+
+ <p>Fakat tüm bu işlevsellik ve esnekliğin bir bedeli vardır: karmaşıklık.
+ Bu yüzden bu modülün yapabildiklerini bir günde anlayabilmeyi
+ beklemeyin.</p>
+
+</summary>
+
+<seealso><a href="../urlmapping.html">URL’lerin Dosya Sistemine Eşlenmesi</a>
+</seealso>
+<seealso><a href="http://wiki.apache.org/httpd/Rewrite">mod_rewrite wiki</a>
+</seealso>
+<seealso><a href="../glossary.html">Terimler</a></seealso>
+
+<section id="documentation"><title>Belgeler</title>
+ <ul>
+ <li><a href="../mod/mod_rewrite.html">mod_rewrite Başvuru Kılavuzu</a></li>
+ <li><a href="rewrite_intro.html">Giriş</a></li>
+ <li><a href="rewrite_flags.html">Seçenekler</a></li>
+ <li><a href="rewrite_tech.html">Teknik Ayrıntılar</a></li>
+ <li><a href="rewrite_guide.html">Yeniden Yazma Rehberi -
+ yararlı örnekler</a></li>
+ <li><a href="rewrite_guide_advanced.html">Gelişkin Yeniden Yazma Rehberi -
+ daha yararlı örnekler</a></li>
+ </ul>
+</section>
+
+</manualpage>
+
+
--- /dev/null
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 420990 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="server-wide.xml.meta">
+
+ <title>Sunucu Genelinde Yapılandırma</title>
+
+<summary>
+<p>Bu belgede <module>core</module> modülü ile sağlanan ve sunucunun temel
+işlemlerini yapılandırmakta kullanılan yönergelerden bazıları açıklanmıştır.</p>
+</summary>
+
+ <section id="identification">
+ <title>Sunucu Kimliği</title>
+
+ <related>
+ <directivelist>
+ <directive module="core">ServerName</directive>
+ <directive module="core">ServerAdmin</directive>
+ <directive module="core">ServerSignature</directive>
+ <directive module="core">ServerTokens</directive>
+ <directive module="core">UseCanonicalName</directive>
+ <directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive>
+ </directivelist>
+ </related>
+
+ <p><directive module="core">ServerAdmin</directive> ve <directive
+ module="core">ServerTokens</directive> yönergeleri, hata iletileri gibi
+ sunucu tarafından üretilen belgelerde sunucu ile ilgili hangi bilgilerin
+ sunulacağını belirlerler. <directive module="core"
+ >ServerTokens</directive> yönergesi sunucunun HTTP yanıt başlığı
+ alanının değerini belirler.</p>
+
+ <p><directive module="core">ServerName</directive>,
+ <directive module="core">UseCanonicalName</directive> ve
+ <directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive>
+ yönergeleri, sunucu tarafından, özüne yönelik URL’leri nasıl
+ oluşturacağını saptamak için kullanılır. Örneğin bir istemci bir dizin
+ isteğinde bulunurken URL’nin sonuna bölü çizgisi eklemese bile
+ Apache’nin istemciyi bölü çizgisi ile bitirilmiş URL yoluna
+ yönlendirmesi gerekir; böylece istemci belge içindeki göreli
+ bağlantıları doğru şekilde çözümleyebilir.</p>
+ </section>
+
+ <section id="locations">
+ <title>Dosyaların Yerleri</title>
+
+ <related>
+ <directivelist>
+ <directive module="mpm_common">CoreDumpDirectory</directive>
+ <directive module="core">DocumentRoot</directive>
+ <directive module="core">ErrorLog</directive>
+ <directive module="mpm_common">LockFile</directive>
+ <directive module="mpm_common">PidFile</directive>
+ <directive module="mpm_common">ScoreBoardFile</directive>
+ <directive module="core">ServerRoot</directive>
+ </directivelist>
+ </related>
+
+ <p>Bu yönergeler Apache’nin doğru işlem yapması için gereksinim duyduğu
+ çeşitli dosyaların yerlerini belirlerler. Bölü çizgisi (/) ile
+ başlamayan dosya yolları kullanıldığında bu dosyaların yerlerinin
+ <directive module="core">ServerRoot</directive> yönergesinde belirtilen
+ dizine göre belirtildiği varsayılır; root olmayan kullanıcılar
+ tarafından yazılabilen dosya yollarına dosya yerleştirmemeye dikkat
+ ediniz. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a
+ href="misc/security_tips.html#serverroot" >güvenlik ipuçları</a>
+ belgesine bakınız.</p>
+ </section>
+
+ <section id="resource">
+ <title>Özkaynak Kullanımının Sınırlanması</title>
+
+ <related>
+ <directivelist>
+ <directive module="core">LimitRequestBody</directive>
+ <directive module="core">LimitRequestFields</directive>
+ <directive module="core">LimitRequestFieldsize</directive>
+ <directive module="core">LimitRequestLine</directive>
+ <directive module="core">RLimitCPU</directive>
+ <directive module="core">RLimitMEM</directive>
+ <directive module="core">RLimitNPROC</directive>
+ <directive module="mpm_common">ThreadStackSize</directive>
+ </directivelist>
+ </related>
+
+ <p><code>LimitRequest*</code> yönergeleri, Apache’nin istemcilerden gelen
+ istekleri okumak için kullanacağı özkaynakların miktarları ile ilgili
+ sınırlamalar koymak için kullanılırlar. Bu değerleri sınırlamak
+ suretiyle bazı hizmet reddi saldırılarının etkileri azaltılabilir.</p>
+
+ <p><code>RLimit*</code> yönergeleri ise Apache’nin çocuk süreçleri
+ tarafından çatallanabilen özkaynakların miktarlarını sınırlamakta
+ kullanılırlar. Özellikle de CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları
+ tarafından kullanılan özkaynakları denetlemekte kullanılırlar.</p>
+
+ <p><directive module="mpm_common">ThreadStackSize</directive> yönergesi
+ bazı platformlarda yığıt boyutunu denetim altında tutmak için
+ kullanılır.</p>
+ </section>
+</manualpage>
--- /dev/null
+<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 420990 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="index.xml.meta">
+<parentdocument href="../"/>
+
+ <title>Apache SSL/TLS Şifrelemesi</title>
+
+<summary>
+ <p>Apache HTTP Sunucusunun <module>mod_ssl</module> modülü, Güvenli Soketler
+ Katmanı (SSL) ve Aktarım Katmanı Güvenliği (TLS) protokollerinin
+ kullanıldığı Sağlam Şifreleme desteğini sağlayan <a
+ href="http://www.openssl.org/" >OpenSSL</a> kütüphanesine bir arayüz
+ içerir. Bu modül ve belgeler Ralf S. Engelschall’ın mod_ssl projesine
+ dayanmaktadır.</p>
+</summary>
+
+<section id="documentation"><title>Belgeler</title>
+ <ul>
+ <li><a href="ssl_intro.html">Giriş</a></li>
+ <li><a href="ssl_compat.html">Uyumluluk</a></li>
+ <li><a href="ssl_howto.html">NASIL</a></li>
+ <li><a href="ssl_faq.html">Sıkça Sorulan Sorular</a></li>
+ <li><a href="../glossary.html">Terimler</a></li>
+ </ul>
+</section>
+
+<section id="mod-ssl"><title><code>mod_ssl</code> Modülü</title>
+ <p>Bu modülce sağlanan yönergeler ve ortam değişkenleri
+ <module>mod_ssl</module> başvuru kılavuzunda ayrıntılı olarak
+ açıklanmıştır.</p>
+</section>
+
+</manualpage>
+
+
--- /dev/null
+<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
+<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
+<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
+<!-- English Revision: 567425 -->
+<!-- =====================================================
+ Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
+ Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
+========================================================== -->
+
+<!--
+ Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
+ contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
+ this work for additional information regarding copyright ownership.
+ The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
+ (the "License"); you may not use this file except in compliance with
+ the License. You may obtain a copy of the License at
+
+ http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
+
+ Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
+ distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
+ WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
+ See the License for the specific language governing permissions and
+ limitations under the License.
+-->
+
+<manualpage metafile="urlmapping.xml.meta">
+
+ <title>URL’lerin Dosya Sistemi ile Eşleştirilmesi</title>
+
+ <summary>
+ <p>Bu belgede, bir istekte belirtilen URL’nin sunulacak dosyanın dosya
+ sistemindeki yerini bulmak için Apache tarafından nasıl kullanıldığı
+ açıklanmaktadır.</p>
+ </summary>
+
+<section id="related"><title>İlgili Modüller ve Yönergeler</title>
+
+<related>
+<modulelist>
+<module>mod_alias</module>
+<module>mod_proxy</module>
+<module>mod_rewrite</module>
+<module>mod_userdir</module>
+<module>mod_speling</module>
+<module>mod_vhost_alias</module>
+</modulelist>
+<directivelist>
+<directive module="mod_alias">Alias</directive>
+<directive module="mod_alias">AliasMatch</directive>
+<directive module="mod_speling">CheckSpelling</directive>
+<directive module="core">DocumentRoot</directive>
+<directive module="core">ErrorDocument</directive>
+<directive module="core">Options</directive>
+<directive module="mod_proxy">ProxyPass</directive>
+<directive module="mod_proxy">ProxyPassReverse</directive>
+<directive module="mod_proxy">ProxyPassReverseCookieDomain</directive>
+<directive module="mod_proxy">ProxyPassReverseCookiePath</directive>
+<directive module="mod_alias">Redirect</directive>
+<directive module="mod_alias">RedirectMatch</directive>
+<directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>
+<directive module="mod_rewrite">RewriteMatch</directive>
+<directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive>
+<directive module="mod_alias">ScriptAliasMatch</directive>
+<directive module="mod_userdir">UserDir</directive>
+</directivelist>
+</related>
+</section>
+
+<section id="documentroot"><title><code>DocumentRoot</code></title>
+
+ <p>Yapılan bir isteğe hangi dosyanın sunulacağına karar verirken
+ Apache’nin öntanımlı davranışı istek için URL yolunu (URL’den konak ismi
+ ve port ayrıldıktan sonra kalan kısım) alıp bunu yapılandırma dosyasında
+ <directive module="core">DocumentRoot</directive> yönergesi ile
+ belirtilen dizinin sonuna eklemektir. Bu nedenle, <directive
+ module="core">DocumentRoot</directive> altındaki dizinler ve dosyalar
+ sitenin dışardan görünen temel belge ağacını oluştururlar.</p>
+
+ <p>Örneğin, <directive module="core">DocumentRoot</directive> yönergesine
+ <code>/var/http/html</code> atanmış olsun.
+ <code>http://mesela.dom/balıklar/zargana.html</code> şeklindeki bir
+ istek için istemciye <code>/var/http/html/balıklar/zargana.html</code>
+ dosyası sunulur.</p>
+
+ <p>Apache ayrıca, sunucunun birden fazla konak için istek kabul etmesini
+ sağlayan <a href="vhosts/">sanal barındırmaya</a> da muktedirdir. Bu
+ durumda her sanal konak için ayrı bir <directive module="core"
+ >DocumentRoot</directive> belirtilebileceği gibi sunulacak içeriğin
+ istekte bulunulan IP adresi veya konak ismine dayanarak devingen olarak
+ saptanmasını sağlayabilen <module>mod_vhost_alias</module> modülüyle
+ gelen yönergeler de kullanılabilir.</p>
+
+ <p><directive module="core">DocumentRoot</directive> yönergesi
+ yapılandırma dosyanızda ana sunucu için bir tane ve muhtemelen
+ oluşturduğunuz her <a href="vhosts/">sanal konak</a> için de birer
+ tanedir.</p>
+</section>
+
+<section id="outside"><title>Belge Kök Dizini Dışındaki Dosyalar</title>
+
+ <p>Bazen dosya sisteminde doğrudan <directive module="core"
+ >DocumentRoot</directive> altında bulunmayan dosyalara da erişim izni
+ vermek gerekir. Apache’de bunu sağlamanın çeşitli yolları vardır. Unix
+ sistemlerinde sembolik bağlar sayesinde dosya sisteminin farklı
+ yerlerindeki dosyaları ve dizinleri <directive module="core"
+ >DocumentRoot</directive> altındaymış gibi göstermek mümkündür.
+ <directive module="core">Options</directive> yönergesine değer olarak
+ <code>FollowSymLinks</code> veya <code>SymLinksIfOwnerMatch</code>
+ atanmadıkça Apache olası güvenlik açıklarına karşı öntanımlı olarak
+ sembolik bağları izlemez.</p>
+
+ <p>Bundan başka, dosya sisteminin farklı parçalarını belge kök dizini
+ altında göstermek için <directive module="mod_alias">Alias</directive>
+ yönergesi de kullanılabilir. Örneğin,</p>
+
+ <example>Alias /belgeler /var/http</example>
+
+ <p>yapılandırması ile
+ <code>http://mesela.dom/belgeler/dizin/dosya.html</code> URL’si için
+ dosya sistemindeki <code>/var/http/dizin/dosya.html</code> dosyası
+ sunulacaktır. Hedef dizindeki dosyaları birer <glossary ref="cgi"
+ >CGI</glossary> betiği olarak imlemesi dışında <directive
+ module="mod_alias" >ScriptAlias</directive> yönergesi de aynı şekilde
+ çalışır.</p>
+
+ <p>Biraz daha fazla esnekliğin gerektiği durumlarda <glossary
+ ref="regex">düzenli ifadelere</glossary> dayalı eşleşmeler sağlamak
+ üzere <directive module="mod_alias">AliasMatch</directive> ve <directive
+ module="mod_alias" >ScriptAliasMatch</directive> yönergelerinin gücünden
+ yararlanılabilir. Örneğin,</p>
+
+ <example>ScriptAliasMatch ^/~([a-zA-Z0-9]+)/cgi-bin/(.+)
+ /home/$1/cgi-bin/$2</example>
+
+ <p>satırı sayesinde <code>http://mesela.dom/~user/cgi-bin/betik.cgi</code>
+ URL’si <code>/home/user/cgi-bin/betik.cgi</code> dosyası ile
+ eşleştirilir ve dosya bir CGI betiği olarak çalıştırılırdı.</p>
+</section>
+
+<section id="user"><title>Kullanıcı Dizinleri</title>
+
+ <p>Geleneksel olarak Unix sistemlerinde belli bir kullanıcının (örn,
+ <em>birisi</em>) ev dizinine <code>~birisi/</code> şeklinde atıfta
+ bulunulabilir. <module>mod_userdir</module> modülü bu özelliği site
+ üzerinden kullanıcıların ev dizinlerindeki dosyaları kişisel sayfalar
+ olarak sunmalarını sağlamak üzere kullanır. Örnek:</p>
+
+ <example>http://mesela.dom/~birisi/dosya.html</example>
+
+ <p>Güvenlik sebebiyle kullanıcıların ev dizinlerine doğrudan HTTP erişimi
+ vermek uygun olmaz. Bu bakımdan, kullanıcının ev dizini altında HTTP
+ erişimi verilecek dosyaların bulunduğu dizini belirtmek için <directive
+ module="mod_userdir">UserDir</directive> yönergesi sağlanmıştır.
+ Öntanımlı olan <code>Userdir public_html</code> yapılandırması ile
+ yukarıdaki gibi bir URL kullanıcının ev dizini (<code>/etc/passwd</code>
+ dosyasında belirtilir) <code>/home/birisi/</code> altında yer alan
+ <code>/home/birisi/public_html/dosya.html</code> dosyası ile
+ eşleşirdi.</p>
+
+ <p>Ev dizininin yerinin <code>/etc/passwd</code> dosyasında belirtilmediği
+ sistemlerde kullanılmak üzere <code>Userdir</code> yönergesinin başka
+ kullanım şekilleri de vardır.</p>
+
+ <p>Bazı kişiler (genellikle URL üzerinde <code>%7e</code> olarak
+ kodlanması sebebiyle) "~" simgesini biçimsiz bulabilir ve kullanıcı
+ dizinlerini imlemek için başka bir karakter kullanmayı tercih
+ edebilirler. Bu işlevsellik <module>mod_userdir</module> tarafından
+ desteklenmemektedir. Ancak, kullanıcı dizinleri düzgün şekilde
+ yapılandırılmışsa istenen etki <directive
+ module="mod_alias">AliasMatch</directive> yönergesi ile sağlanabilir.
+ Örneğin, <code>http://mesela.dom/sayfalar/birisi/dosya.html</code>
+ URL’si ile <code>/home/birisi/public_html/dosya.html</code> dosyasını
+ eşlemek için <code>AliasMatch</code> yönergesi şöyle
+ kullanılabilirdi:</p>
+
+ <example>AliasMatch ^/sayfalar/([a-zA-Z0-9]+)/?(.*)
+ /home/$1/public_html/$2</example>
+</section>
+
+<section id="redirect"><title>URL Yönlendirme</title>
+
+ <p>Yukarıdaki bölümlerde açıklanan yapılandırma yönergeleri Apache’ye
+ içeriği dosya sisteminin belli bir yerinden alıp istemciye göndermesini
+ söyler. Bazen istemciye, istediği içeriğe farklı bir URL ile
+ erişebileceğini ve bu URL için ayrı bir istek yapması gerektiğini
+ bildirmek gerekir. Bu işleme <em>yönlendirme</em> adı verilir ve bu
+ işlevsellik <directive module="mod_alias">Redirect</directive> yönergesi
+ ile sağlanır. Örneğin, <directive module="core">DocumentRoot</directive>
+ altındaki <code>/foo/</code> dizininin içeriğinin <code>/bar/</code>
+ adında yeni bir dizine taşınması halinde istemciye yeni konumun
+ bildirilmesi şöyle sağlanabilirdi:</p>
+
+ <example>Redirect permanent /foo/
+ http://mesela.dom/bar/</example>
+
+ <p>Bu atama sayesinde <code>/foo/</code> ile başlayan URL yolları
+ <code>mesela.dom</code> sunucundaki <code>/bar/</code> dizini altındaki
+ içeriğe yönlendirilmektedir. Yönlendirmeyi aynı sunucu üzerinde yapmak
+ zorunda değilsiniz, bu yönerge ile başka bir sunucuya da yönlendirme
+ yapabilirsiniz.</p>
+
+ <p>Apache ayrıca, yeniden yazma ile ilgili daha karmaşık sorunlara çözüm
+ olarak <directive module="mod_alias">RedirectMatch</directive> diye bir
+ yönerge daha sağlar. Örneğin bir sitenin baş sayfasını diğer isteklerden
+ ayrı olarak farklı bir siteye yönlendirmek için yönergeyi şöyle
+ kullanabilirsiniz:</p>
+
+ <example>RedirectMatch permanent ^/$
+ http://misal.dom/ilksayfa.html</example>
+
+ <p>Bundan başka, bir sitedeki tüm sayfalara yapılan istekleri başka bir
+ siteye geçici olarak yönlendirmek için şöyle bir şey yapabilirsiniz:</p>
+
+ <example>RedirectMatch temp .*
+ http://mesela.misal.dom/ilksayfa.html</example>
+</section>
+
+<section id="proxy"><title>Karşı Vekil</title>
+
+ <p>Apache ayrıca, uzak sunuculardaki belgelerin yerel sunucunun URL
+ alanına getirilmesini de mümkün kılar. Bu tekniğe HTTP sunucunun
+ belgeleri uzak bir sunucudan alıp istemciye sunmasını sağlayarak bir
+ vekil sunucu gibi davranması nedeniyle <em>ters vekalet</em> adı
+ verilir. Belgelerin istemciye özkaynağın bulunduğu sunucudan
+ geliyormuş gibi değilde doğrudan isteği yaptığı sunucudan geliyormuş
+ gibi sunulması nedeniyle bu işlem normal vekaletten farklıdır.</p>
+
+ <p>Aşağıdaki örnekte, istemci <code>/foo/</code> dizini altından bir belge
+ istemekte, sunucu ise bu belgeyi <code>dahili.mesela.dom</code>
+ üzerindeki <code>/bar/</code> dizininden alıp istemciye yerel sunucudan
+ geliyormuş gibi sunmaktadır:</p>
+
+ <example>
+ ProxyPass /foo/ http://dahili.mesela.dom/bar/<br />
+ ProxyPassReverse /foo/ http://dahili.mesela.dom/bar/<br />
+ ProxyPassReverseCookieDomain dahili.mesela.dom harici.mesela.dom<br />
+ ProxyPassReverseCookiePath /foo/ /bar/
+ </example>
+
+ <p><directive module="mod_proxy">ProxyPass</directive> sunucuyu uygun
+ belgeleri alması için yapılandırırken <directive module="mod_proxy"
+ >ProxyPassReverse</directive> yönergesi <code>dahili.mesela.dom</code>
+ sunucusundan kaynaklanan yönlendirmeleri yeniden yazar, böylece bunların
+ yerel sunucudaki yerleri belirlenmiş olur. Benzer şekilde, <directive
+ module="mod_proxy">ProxyPassReverseCookieDomain</directive> ve
+ <directive module="mod_proxy">ProxyPassReverseCookiePath</directive>
+ yönergeleri de arka sunucu tarafından atanan çerezleri yeniden yazar.</p>
+
+ <p>Yalnız, belgelerin içindeki hiperbağların yeniden yazılmayacağına
+ dikkat ediniz. Dolayısıyla, belge içinde
+ <code>dahili.mesela.dom</code>’u ismiyle hedef alan mutlak hiperbağlar
+ varsa bunlar istemci tarafından vekil sunucudan değil doğrudan
+ <code>dahili.mesela.dom</code>’dan istenecektir. Üçüncü parti modüller
+ arasında HTML ve XHTML’de hiperbağları yeniden yazabilen <a
+ href="http://apache.webthing.com/mod_proxy_html/" >mod_proxy_html</a>
+ adında bir modül vardır.</p>
+</section>
+
+<section id="rewrite"><title>Yeniden Yazma Motoru</title>
+
+ <p>Daha güçlü ikameler gerektiğinde <module>mod_rewrite</module> modülü
+ tarafından sağlanan yeniden yazma motoru işe yarayabilir. Bu modüldeki
+ yönergeler sunulacak içeriğin yerine karar vermek için kaynak IP adresi,
+ tarayıcı türü gibi isteğe özgü özellikleri kullanırlar.
+ <module>mod_rewrite</module> modülü buna ek olarak isteğin nasıl ele
+ alınacağına karar vermek için harici yazılımları ve veritabanlarını
+ kullanabilir. Yeniden yazma motoru yukarıda değinilen üç eşleşme türünü
+ de uygulayabilecek yetenektedir: Dahili yönlendirmeler (rumuzlar),
+ harici yönlendirmeler ve vekalet. <module>mod_rewrite</module> modülü
+ tarafından sağlanan yeteneklerin ayrıntılı açıklamaları ve bunların
+ kullanım örnekleri <a href="misc/rewriteguide.html">URL Yeniden Yazma
+ Rehberi</a>nde bulunmaktadır.</p>
+</section>
+
+<section id="notfound"><title>Dosya orada yok</title>
+
+ <p>Kaçınılmaz olarak, dosya sisteminde mevcut olmayan dosyalar için de
+ istek yapılacaktır. Bunun çeşitli sebepleri olabilir. Bazı durumlarda
+ bu, belgelerin yerlerininin değiştirilmesinin bir sonucu olabilir. Bu
+ durumda yapılacak en iyi şey, istemciyi belgeyi yeni yerinden istemesi
+ için bilgilendirmek amacıyla <a href="#redirect">URL yönlendirmesi</a>
+ kullanmaktır. Bu şekilde, içeriğin yeri değişse bile eski yer imlerinin
+ ve hiperbağların çalışmaya devam edeceklerinden emin olabilirsiniz.</p>
+
+ <p>"Dosya orada yok" ("File Not Found") hatalarının diğer bir bildik
+ sebebi de URL’lerin hiperbağlarda veya doğrudan tarayıcıda kasıtlı ya da
+ kasıtsız, yanlış yazılmasıdır. Bu tür sorunlarda yardımcı olması için
+ Apache <module>mod_speling</module> (sic) adında bir modülle gelir. Bu
+ modül etkin kılındığında Apache, "Dosya orada yok" ("File Not Found")
+ hatalarının önünü kesip başka bir yerde benzer isimde bir dosya var mı
+ diye bakar. Böyle bir dosya varsa, <module>mod_speling</module>
+ istemciye dosyanın doğru yerini bildiren bir HTTP yönlendirmesi yollar.
+ Benzer çok sayıda dosya varsa bunlar istemciye bir liste halinde
+ sunulur.</p>
+
+ <p><module>mod_speling</module> modülünün en yararlı özelliklerinden biri
+ de dosya isimlerini harf büyüklüğüne duyarsız olarak arayabilmesidir.
+ Dosya isimlerinde harf büyüklüğünün önemli olduğu Unix benzeri sistemler
+ hakkında bilgisi olmayan kullanıcılara sahip sistemlerin kullanıcılarına
+ bu büyük yarar sağlar. Fakat modülün URL düzeltmekten başka şeyler için
+ de kullanılması, istemcilerden gelen neredeyse her isteğin URL
+ yönlendirmesine konu olmasına sebep olarak sunucunun yükünü
+ arttırabilir.</p>
+
+ <p>Yerinde bulunmayan içeriğin bulunması çabalarının tümü Apache’nin 404
+ (Dosya orada yok) HTTP durum kodlu bir hata sayfası döndürmesine yol
+ açar. Bu sayfanın içeriği <directive module="core"
+ >ErrorDocument</directive> yönergesi ile denetlenebilir ve <a
+ href="custom-error.html" >Hata Yanıtlarının Kişiselleştirilmesi</a>
+ bölümünde anlatıldığı gibi oldukça esnek bir şekilde
+ kişiselleştirilebilir.</p>
+</section>
+
+</manualpage>
projects / apache / commitdiff