granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/vhosts/details.xml.tr

   1 <?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
   2 <!DOCTYPE manualpage SYSTEM "../style/manualpage.dtd">
   3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
   4 <!-- English Revision: 420990:1301735 (outdated) -->
   5 <!-- =====================================================
   6  Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
   7    Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
   8 ========================================================== -->
   9
  10 <!--
  11  Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
  12  contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
  13  this work for additional information regarding copyright ownership.
  14  The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
  15  (the "License"); you may not use this file except in compliance with
  16  the License.  You may obtain a copy of the License at
  17
  18      http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
  19
  20  Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
  21  distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
  22  WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
  23  See the License for the specific language governing permissions and
  24  limitations under the License.
  25 -->
  26
  27 <manualpage metafile="details.xml.meta">
  28 <parentdocument href="./">Sanal Konaklar</parentdocument>
  29    <title>Sanal Konak Eşlemenin Derinliğine İncelenmesi</title>
  30
  31 <summary>
  32
  33     <p>Sanal konak kodu <strong>Apache 1.3</strong> sürümünde baştan yeniden
  34       yazıldı. Bu belgede, bir istek aldığında Apache’nin hangi sanal konak
  35       ile hizmet sunacağına nasıl karar verdiği açıklanmaya çalışılmıştır.
  36       <directive module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesi sayesinde
  37       sanal konak yapılandırması 1.3 sürümünün öncesine göre daha kolay ve
  38       daha güvenilir hale gelmiştir.</p>
  39
  40     <p>Sanal konakların nasıl çalıştığını öğrenmeden sadece çalıştırmak
  41       isterseniz doğrudan <a href="examples.html">örneklerin bulunduğu
  42       sayfaya</a> bakabilirsiniz.</p>
  43
  44 </summary>
  45
  46 <section id="configparsing"><title>Yapılandırma Dosyasının Çözümlenmesi</title>
  47
  48     <p>Bu belgede <code>&lt;VirtualHost&gt;</code> bölümleri dışında kalan
  49       tanımlardan bahsederken <em>ana_sunucu</em>, <directive type="section"
  50       module="core">VirtualHost</directive> bölümlerindeki tanımlamalardan
  51       bahsederken <em>sankonlar</em> diyeceğiz.</p>
  52
  53     <p><directive module="mpm_common">Listen</directive>,
  54       <directive module="core">ServerName</directive>,
  55       <directive module="core">ServerPath</directive> ve
  56       <directive module="core">ServerAlias</directive> yönergeleri bir sunucu
  57       yapılandırmasının her yerinde karşımıza çıkabilir. Bununla birlikte,
  58       sunucu dahilinde son göründükleri yerlerde önceki eşdeğerlerini geçersiz
  59       kılarlar.</p>
  60
  61     <p><code>Listen</code> yönergesinin ana_sunucu için öntanımlı değeri
  62       80’dir. <code>ServerPath</code> ve <code>ServerAlias</code>
  63       yönergelerinin ana_sunucu için öntanımlı değerleri yoktur. Öntanımlı
  64       <code>ServerName</code> değeri ise sunucunun IP adresinden elde
  65       edilir.</p>
  66
  67     <p>Ana_sunucu <code>Listen</code> yönergesinin iki işlevi vardır. Biri
  68       Apache’nin dinleyeceği öntanımlı ağ portunu belirlemek, diğeri ise
  69       yönlendirmeler sırasında mutlak URI’lerde kullanılan port numarasını
  70       belirlemektir.</p>
  71
  72     <p>Ana_sunucunun aksine sankonların portları Apache‘nin dinleyeceği
  73       portlar üzerinde etkili değildir.</p>
  74
  75     <p><code>VirtualHost</code> yönergesinde görünen her adresin seçimlik bir
  76       portu olabilir. Eğer bir port belirtilmemişse öntanımlı olarak
  77       ana_sunucunun son <code>Listen</code> yönergesinin değeri kullanılır.
  78       Port olarak <code>*</code> belirtildiği takdirde bütün portlar dinlenir.
  79       Adreslerin tamamını (DNS sorgularındaki çoklu A kayıtları dahil) içeren
  80       kümeye sankonların <em>adres kümesi</em> denir.</p>
  81
  82     <p><directive module="core">NameVirtualHost</directive> yönergesi ilk
  83       sankonun IP adresi için kullanılmadığı takdirde bu IP adresine sahip ilk
  84       sankon IP’ye dayalı sankon olarak ele alınır. IP adresi olarak
  85       <code>*</code> belirtmek de mümkündür.</p>
  86
  87     <p>Eğer isme dayalı sankonlar kullanılacaksa <code>NameVirtualHost</code>
  88       yönergesinin bu isme dayalı sankonların IP adresi kümesini içermesi
  89       <em>gerekir</em>. Başka bir deyişle, yapılandırma dosyanızın
  90       <code>NameVirtualHost</code> yönergesine sankonların sunucu isimlerinin
  91       karşı düştüğü IP adresini yazmalısınız.</p>
  92
  93     <p>Çok sayıda <code>NameVirtualHost</code> yönergesi belirtebilirse de her
  94       IP:port çifti için birden fazla <code>NameVirtualHost</code> yönergesi
  95       belirtilmemelidir.</p>
  96
  97     <p>Aşağıdaki iki örneğin eşdeğer olması için <code>NameVirtualHost</code>
  98       ve <code>VirtualHost</code> yönergelerinin sıralamasının bir önemi
  99       yoktur. (Sadece <em>tek</em> adreslik küme içindeki
 100       <code>VirtualHost</code> yönergelerinin sırası önemlidir; aşağıya
 101       bakınız:)</p>
 102
 103 <table><tr>
 104 <td><example>
 105   NameVirtualHost 111.22.33.44<br />
 106   &lt;VirtualHost 111.22.33.44&gt;<br />
 107   # sunucu A<br />
 108   ...<br />
 109   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 110   &lt;VirtualHost 111.22.33.44&gt;<br />
 111   # sunucu B<br />
 112   ...<br />
 113   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 114   <br />
 115   NameVirtualHost 111.22.33.55<br />
 116   &lt;VirtualHost 111.22.33.55&gt;<br />
 117   # sunucu C<br />
 118   ...<br />
 119   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 120   &lt;VirtualHost 111.22.33.55&gt;<br />
 121   # sunucu D<br />
 122   ...<br />
 123   &lt;/VirtualHost&gt;
 124 </example></td>
 125 <td><example>
 126   &lt;VirtualHost 111.22.33.44&gt;<br />
 127   # sunucu A<br />
 128   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 129   &lt;VirtualHost 111.22.33.55&gt;<br />
 130   # sunucu C<br />
 131   ...<br />
 132   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 133   &lt;VirtualHost 111.22.33.44&gt;<br />
 134   # sunucu B<br />
 135   ...<br />
 136   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 137   &lt;VirtualHost 111.22.33.55&gt;<br />
 138   # sunucu D<br />
 139   ...<br />
 140   &lt;/VirtualHost&gt;<br />
 141   <br />
 142   NameVirtualHost 111.22.33.44<br />
 143   NameVirtualHost 111.22.33.55<br />
 144   <br />
 145 </example></td>
 146 </tr></table>
 147
 148
 149     <p>(Okuma kolaylığı bakımından soldaki sürümü tercih etmenizi öneririz.)
 150     </p>
 151
 152     <p><code>VirtualHost</code> yönergesi çözümlendikten sonra sankon
 153       sunucusuna yönergedeki ilk isme atanmış portun öntanımlı olduğu bir
 154       <code>Listen</code> verilir.</p>
 155
 156     <p>Eğer tüm <code>VirtualHost</code> isimlerinin listesi aynı adres
 157       kümesine çözümleniyorsa bu isimler birer <code>ServerAlias</code> gibi
 158       ele alınırlar (bir <code>ServerAlias</code> yönergesi ile geçersiz
 159       kılınmadıkça). Bir sankon tanımından sonra gelen <code>Listen</code>
 160       satırlarının o sankonun adres kümesine atanmış portlara bir etkisinin
 161       olmayacağına dikkat ediniz.</p>
 162
 163     <p>İsim listeleri IP adreslerine göre gruplanır ve bir çiftler tablosuna
 164       kaydedilir. Eğer IP adresi bir <code>NameVirtualHost</code> yönergesinde
 165       kullanılmışsa, liste bu IP adresi için tanımlanmış tüm sankonları
 166       içerir. Eğer bu IP adresinin tanımlandığı bir sankon yoksa o
 167       <code>NameVirtualHost</code> yönergesi yoksayılır ve günlüğe bir hata
 168       kaydı düşülür. IP’ye dayalı sankonlar için çiftler listesinde isim
 169       alanları boştur.</p>
 170
 171     <p>Çiftler listesini işleyen işlevin hızı nedeniyle bir istek sırasında IP
 172       adresine göre gruplama yaparken kaynak harcaması en düşük düzeyde olur
 173       hatta neredeyse hiç olmaz. Ek olarak, tablo, IP adresinin son
 174       sekizlisindeki değişikliklere göre de en iyilenir.</p>
 175
 176     <p>Her sankon için bazı değerler öntanımlı olarak atanır. Bunların
 177       başlıcaları:</p>
 178
 179     <ol>
 180       <li>Sankon bir <directive module="core">ServerAdmin</directive>
 181         yönergesi içermiyorsa,
 182         <directive module="core">ResourceConfig</directive>,
 183         <directive module="core">AccessConfig</directive>,
 184         <directive module="core">Timeout</directive>,
 185         <directive module="core">KeepAliveTimeout</directive>,
 186         <directive module="core">KeepAlive</directive>,
 187         <directive module="core">MaxKeepAliveRequests</directive>,
 188         <directive module="core">ReceiveBufferSize</directive> ve
 189         <directive module="core">SendBufferSize</directive> yönergeleri için
 190         öntanımlı değerler ana_sunucudaki eşdeğerlerinden miras alınır. (Yani,
 191         bu yönergeler için ana_sunucudaki son değerler miras alınır.)</li>
 192
 193       <li>Sankon için öntanımlı dizin erişim izinlerinin tanımlandığı "arama
 194         öntanımlıları" ana_sunucununkilere katılır. Buna her modülün dizinlere
 195         özgü yapılandırma bilgileri dahildir.</li>
 196
 197       <li>Her modülün ana_sunucudaki sunuculara özgü yapılandırmaları sankon
 198         sunucusununkilerle katıştırılır.</li>
 199     </ol>
 200
 201     <p>Esasen, ana_sunucu, sankon sunucularını oluştururken bir öntanımlılar
 202       listesi veya öntanımlı değerlere dayanak noktası olarak ele alınır.
 203       Fakat bu ana_sunucu tanımlarının yapılandırma dosyasındaki yerlerinin
 204       saptanmasının konumuzla ilgisi yoktur; ana_sunucu yapılandırmasının
 205       tamamı son katıştırma yapılacağı zaman çözümlenir. Bu bakımdan,
 206       ana_sunucu tanımlarından bir kısmı sankon tanımlarından sonra yer alsa
 207       bile sankon tanımlarında etkili olabilir.</p>
 208
 209     <p>Eğer, bu noktada ana_sunucu hiçbir <code>ServerName</code> satırı
 210       içermiyorsa <program>httpd</program> programının çalıştığı makinenin
 211       konak ismi öntanımlıdır. Ana_sunucunun <code>ServerName</code> için
 212       yaptığı DNS sorgusundan dönen IP adreslerine <em>ana_sunucu adres
 213       kümesi</em> diyoruz.</p>
 214
 215     <p>Tanımsız <code>ServerName</code> alanları için bir isme dayalı sankon,
 216       sankonu tanımlayan <code>VirtualHost</code> yönergesinde belirtilen ilk
 217       adresi öntanımlı değer kabul eder.</p>
 218
 219     <p>Sihirli <code>_default_</code> sankonları için ana_sunucunun
 220       <code>ServerName</code> değeri kullanılır.</p>
 221
 222 </section>
 223
 224 <section id="hostmatching"><title>Sanal Konağın Belirlenmesi</title>
 225
 226     <p>Sunucu bir istek durumunda hangi sankonun kullanılacağını şöyle
 227       belirler:</p>
 228
 229     <section id="hashtable"><title>Değer çiftleri tablosu aranır</title>
 230
 231     <p>Bir istemci tarafından bağlantı ilk yapıldığında önce IP-isim çiftleri
 232       tablosunda istemcinin bağlandığı IP adresi için bir arama yapılır.</p>
 233
 234     <p>Arama başarısız olursa (IP adresi yoksa) hizmet, istekte belirtilen
 235       port için bir <code>_default_</code> sankon varsa, o sankondan, yoksa
 236       ana_sunucudan sunulur.</p>
 237
 238     <p>Eğer çiftler tablosunda IP adresi yoksa port numarası ile eşleştirme
 239       çabası ayrıca, diğer isme dayalı sanal konaklardaki gibi ard arda ele
 240       alınmayı gerektiren <code>NameVirtualHost *</code> durumundaki bir
 241       girdiyle sonuçlanabilir.</p>
 242
 243     <p>Arama sonucunda tabloda IP adresi bulunursa sonraki adım hizmetin bir
 244       IP’ye dayalı sankondan mı yoksa isme dayalı bir sankondan mı
 245       sunulacağına karar vermektir.</p>
 246
 247     </section>
 248
 249     <section id="ipbased"><title>IP’ye dayalı sankon</title>
 250
 251     <p>Eğer tabloda bulduğumuz girdinin isim alanları boşsa bir IP’ye dayalı
 252       sanal konak bulmuşuz demektir. Artık karar vermek için başka bir şey
 253       yapmaya gerek yoktur ve istek bu sankondan sunulur.</p>
 254
 255     </section>
 256
 257     <section id="namebased"><title>İsme dayalı sankon</title>
 258
 259     <p>Tabloda bulduğumuz girdi için bir isim listesi varsa bir isme dayalı
 260       sankon sözkonusudur. Bu isim listesi, sankonları, ilgili
 261       <code>VirtualHost</code> bölümlerinin yapılandırma dosyasında yer alış
 262       sırasına göre içerir.</p>
 263
 264     <p>Bu listedeki ilk sankon (yapılandırma dosyasında belirtilen IP adresine
 265       sahip ilk sankon) en yüksek önceliğe sahiptir ve sunucu ismi
 266       belirtilmeyen veya <code>Host:</code> başlık alanı olmayan istekleri bu
 267       sankon karşılar.</p>
 268
 269     <p>Eğer istemci bir <code>Host:</code> başlık alanı ile istek yapmışsa
 270       liste bu sankon için aranır ve hizmet <code>ServerName</code> veya
 271       <code>ServerAlias</code> ile ilk eşleşmenin sağlandığı sankondan
 272       sunulur. <code>Host:</code> alanında bir port belirtilebilirse de Apache
 273       daima istemcinin isteği gönderdiği portu gerçek port kabul eder.</p>
 274
 275     <p>Eğer istemci <code>Host:</code> başlık alanı bulunmayan bir HTTP/1.0
 276       isteği yapmışsa istemcinin hangi sankona bağlanmayı denediğini bilemeyiz
 277       ve istekteki URI ile mevcut <code>ServerPath</code> değerini
 278       eşleştirmeye çalışırız. Listedekilerden ilk eşleşen yola sahip sankondan
 279       hizmeti sunarız.</p>
 280
 281     <p>İstekle eşleşen bir sankon bulunamazsa IP listesinde istemcinin
 282       bağlandığı portla eşleşen ilk sankondan hizmeti sunarız.</p>
 283
 284     </section>
 285
 286     <section id="persistent"><title>Kalıcı bağlantılar</title>
 287
 288     <p>Yukarıda açıklanan IP araması belli bir TCP/IP oturumunda bir defaya
 289       mahsus yapıldığı halde bir kalıcı/KeepAlive bağlantı sırasında her istek
 290       için ayrı bir arama yapılır. Başka bir deyişle, bir istemci tek bir
 291       kalıcı bağlantı üzerinde farklı isme dayalı sankonlardan sayfa talebinde
 292       bulunabilir.</p>
 293
 294     </section>
 295
 296     <section id="absoluteURI"><title>Mutlak URI</title>
 297
 298     <p>Eğer istekte belirtilen URI bir mutlak URI ise ve istek yapılan konak
 299       ismi ve port ana sunucuyla veya sankonlardan biriyle eşleşiyorsa,
 300       şema/konakadı/port öneki ayrılır ve elde edilen göreli URI ilgili
 301       sankondan veya ana sunucudan sunulur. Eğer bir eşleşme sağlanamazsa
 302       URI’ye dokunulmaz ve istek bir vekil isteği olarak ele alınır.</p>
 303 </section>
 304
 305 <section id="observations"><title>İzlenimler</title>
 306
 307     <ul>
 308       <li>Bir isme dayalı sankon asla bir IP’ye dayalı sankon ile (veya tersi)
 309         etkileşime girmez. IP’ye dayalı sankonlara sadece kendi adres
 310         kümesindeki bir IP adresi üzerinden erişilebilir, asla başka bir
 311         adresten erişilemez. Aynısı isme dayalı sankonlara da uygulanır;
 312         onlara sadece bir <code>NameVirtualHost</code> yönergesi ile
 313         tanımlanmış adres kümesindeki bir IP adresi üzerinden
 314         erişilebilir.</li>
 315
 316       <li>Bir IP’ye dayalı sankon için asla <code>ServerAlias</code> ve
 317         <code>ServerPath</code> değerine bakılmaz.</li>
 318
 319       <li>Yapılandırma dosyası içinde isme/IP’ye dayalı ve
 320         <code>_default_</code> sankonlar ile <code>NameVirtualHost</code>
 321         yönergelerinin yer alış sırasının birbirlerine göre bir önemi yoktur.
 322         Sıralama sadece aynı IP adresine sahip isme dayalı sankonlar arasında
 323         önemlidir. Aynı adres kümesine mensup isme dayalı sankonlardan
 324         yapılandırma dosyasında ilk sırada yer alanı en yüksek önceliğe
 325         sahiptir.</li>
 326
 327       <li>Güvenlik saikiyle, eşleştirme işlemi sırasında <code>Host:</code>
 328         başlık alanında belirtilen port asla kullanılmaz. Apache daima
 329         istemcinin bağlantı kurduğu gerçek portu kullanır.</li>
 330
 331       <li>Değeri başka bir <code>ServerPath</code> yönergesinin değeri için
 332         önek olan bir <code>ServerPath</code> yönergesi yapılandırma
 333         dosyasında daha önce yer alıyorsa sonrakiyle eşleşme asla
 334         gerçekleşmez. (Bu belirsizliği giderecek bir <code>Host:</code> başlık
 335         alanının mümkün olmadığı varsayılır.)</li>
 336
 337       <li>Eğer tek bir IP adresine sahip IP’ye dayalı iki sankon varsa eşleşme
 338         daima yapılandırma dosyasında ilk yer alanla gerçekleşir. Böyle bir
 339         şey kasten yapılmaz. Sunucu böyle bir durumu saptadığında hata
 340         günlüğünde bir uyarı verecektir.</li>
 341
 342       <li>Bir <code>_default_</code> sankon sadece istekle eşleşen bir IP
 343         adresi bulunamadığında port numarası eşleştiği takdirde isteğe hizmet
 344         sunabilir. Port düzeyinde eşleşmenin olabilmesi için isteğin geldiği
 345         port ile sankon için belirtilen port eşleşmelidir. Olası tüm portlarla
 346         eşleşmeyi sağlamak üzere yıldız imi (<code>_default_:*</code>
 347         şeklinde) kullanılabilir. Aynı şey <code>NameVirtualHost *</code>
 348         sankonlarına da uygulanır.</li>
 349
 350       <li>Ana_sunucunun bir isteğe hizmet sunabilmesi için istemcinin
 351         bağlandığı IP adresi ve port hiçbir yerde belirtilmemiş ve
 352         <code>_default_</code> dahil hiçbir sankon ile eşleşme sağlanamamış
 353         olmalıdır. Başka bir deyişle, istemcinin bağlandığı port ile eşleşen
 354         bir <code>_default_</code> sankon olmadıkça adres ve port belirtmeyen
 355         bir isteğe ana_sunucu yanıt verecektir.</li>
 356
 357       <li><code>Host:</code> başlık alanı içermeyen veya hedefi bilinmeyen bir
 358         istek geldiği takdirde, eğer bu istemcinin bağlandığı adres ve port
 359         için (örneğin, <code>NameVirtualHost</code> ile) tanımlanmış bir isme
 360         dayalı sankon varsa bu isteğe ne ana_sunucu ne de bir
 361         <code>_default_</code> sankon hizmet sunabilir.</li>
 362
 363       <li><code>VirtualHost</code> yönergelerinde asla DNS isimleri
 364         belirtmemelisiniz. Aksi takdirde sunucuyu başlatma sırasında DNS
 365         sorgusu yapmaya zorlamış olursunuz. Listelenen tüm alanlar için DNS
 366         üzerinde tam denetime sahip değilseniz bu ayrıca bir güvenlik
 367         tehdidine yol açar. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a
 368         href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular ve Apache</a>
 369         belgesine bakınız.</li>
 370
 371       <li><code>ServerName</code> her sankon için ayrı ayrı belirlenmiş
 372         olmalıdır. Aksi takdirde her sankon için bir DNS sorgusu gerekir.</li>
 373       </ul>
 374       </section>
 375
 376 </section>
 377
 378 <section id="tips"><title>İpuçları</title>
 379
 380     <p><a href="../dns-caveats.html#tips">DNS konuları</a> sayfasındaki
 381       ipuçlarına ilaveten burada da bazı ipuçları bulacaksınız:</p>
 382
 383     <ul>
 384       <li>Ana_sunucu tanımlarının hepsini <code>VirtualHost</code>
 385         tanımlarının öncesinde bitirin. Bu ayrıca yapılandırmanızın
 386         okunabilirliğini de arttırır; <code>VirtualHost</code> tanımlarının
 387         sonrasına sarkan yapılandırmaların katıştırılması işlemi tüm sanal
 388         konakları etkileyebilen tanımlar bakımından bir
 389         karışıklığa/belirsizliğe sebep olabilir.)</li>
 390
 391       <li>Birbirleriyle ilgili <code>NameVirtualHost</code> ve
 392         <code>VirtualHost</code> tanımlarını okunabilirliği arttırmak için
 393         gruplayın.</li>
 394
 395       <li>Değeri başka bir <code>ServerPath</code> için önek olan tanımlamalar
 396         yapmaktan kaçının. Bundan kaçınamıyorsanız, yolu uzun olanı yolu kısa
 397         olanın öncesine yerleştirin. Örneğin, "ServerPath /abc/def" önce
 398         "ServerPath /abc" sonra yer alsın.</li>
 399     </ul>
 400
 401 </section>
 402 </manualpage>
 403