granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/sections.xml.tr

   1 <?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
   2 <!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
   3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
   4 <!-- English Revision: 1731194 -->
   5 <!-- =====================================================
   6  Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.gen.tr>
   7    Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.gen.tr>
   8 ========================================================== -->
   9
  10 <!--
  11  Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
  12  contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
  13  this work for additional information regarding copyright ownership.
  14  The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
  15  (the "License"); you may not use this file except in compliance with
  16  the License.  You may obtain a copy of the License at
  17
  18      http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
  19
  20  Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
  21  distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
  22  WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
  23  See the License for the specific language governing permissions and
  24  limitations under the License.
  25 -->
  26
  27 <manualpage metafile="sections.xml.meta">
  28
  29 <title>Yapılandırma Bölümleri</title>
  30
  31 <summary>
  32     <p><a href="configuring.html">Yapılandırma dosyaları</a>ndaki
  33        yönergeler sunucunun tamamına uygulanacağı gibi sadece belli dizinler,
  34        dosyalar, konaklar veya URL’lere uygulanmakla sınırlanabilir. Bu
  35        belgede, yapılandırma bölümü taşıyıcılarınının veya
  36        <code>.htaccess</code> dosyalarının, yapılandırma dosyalarındaki diğer
  37        yönergelerin etki alanlarını değiştirtirmek için nasıl kullanılacağı
  38        açıklanmıştır.</p>
  39 </summary>
  40
  41 <section id="types"><title>Yapılandırma Bölümü Taşıyıcılarının Türleri</title>
  42
  43     <related>
  44         <modulelist>
  45           <module>core</module>
  46           <module>mod_version</module>
  47           <module>mod_proxy</module>
  48         </modulelist>
  49
  50         <directivelist>
  51           <directive type="section" module="core">Directory</directive>
  52           <directive type="section" module="core">DirectoryMatch</directive>
  53           <directive type="section" module="core">Files</directive>
  54           <directive type="section" module="core">FilesMatch</directive>
  55           <directive type="section" module="core">If</directive>
  56           <directive type="section" module="core">IfDefine</directive>
  57           <directive type="section" module="core">IfModule</directive>
  58           <directive type="section" module="mod_version">IfVersion</directive>
  59           <directive type="section" module="core">Location</directive>
  60           <directive type="section" module="core">LocationMatch</directive>
  61           <directive type="section" module="mod_proxy">Proxy</directive>
  62           <directive type="section" module="mod_proxy">ProxyMatch</directive>
  63           <directive type="section" module="core">VirtualHost</directive>
  64         </directivelist>
  65     </related>
  66
  67     <p>İki temel taşıyıcı türü vardır. Taşıyıcıların çoğu her istek için
  68       değerlendirmeye alınır. Taşıyıcılardaki yönergeler ise sadece bu
  69       taşıyıcılarla eşleşen istekler için uygulanır. Diğer yandan,
  70       <directive type="section" module="core">IfDefine</directive>,
  71       <directive type="section" module="core">IfModule</directive> ve
  72       <directive type="section" module="mod_version">IfVersion</directive>
  73       taşıyıcıları sadece sunucu başlatılırken veya yeniden başlatılırken
  74       değerlendirmeye alınır. Başlatma sırasında gerektirdikleri koşullar
  75       sağlanıyorsa içerdikleri yönergeler tüm isteklere uygulanır. Aksi
  76       takdirde, içerdikleri yönergeler yok sayılır.</p>
  77
  78     <p><directive type="section" module="core">IfDefine</directive> yönergesi
  79       sadece <program>httpd</program> komut satırında uygun parametreler
  80       tanımlanmışsa uygulanabilecek yönergeleri içerir. Örneğin, aşağıdaki
  81       yapılandırma ile tüm isteklerin diğer siteye yönlendirilebilmesi sadece
  82       sunucu <code>httpd -DClosedForNow</code> komut satırı ile başlatıldığı
  83       takdirde mümkün olur:</p>
  84
  85     <highlight language="config">
  86 &lt;IfDefine ClosedForNow&gt;
  87   Redirect "/" "http://otherserver.example.com/"
  88 &lt;/IfDefine&gt;
  89     </highlight>
  90
  91     <p><directive type="section" module="core">IfModule</directive> yönergesi
  92       sadece belli bir modülün sunucuda kullanılabilir durumda olması halinde
  93       uygulanabilecek yönergeleri içerir. Modülün ya sunucuyla birlikte durağan
  94       olarak derlenmiş olması ya da devingen olarak derlenmiş ve yapılandırma
  95       dosyasında yönergeden önce o modüle ilişkin bir <directive
  96       module="mod_so">LoadModule</directive> satırının bulunması gerekir. Bu
  97       yönergeyi sadece belli bir modülün varlığının veya yokluğunun
  98       yapılandırma dosyanızın çalışmasını etkilememesini istediğiniz durumlarda
  99       kullanmalısınız. Eksik modüllerle ilgili hata iletilerini
 100       engellediğinden, taşıyıcı içine, her zaman çalışması istenen yönergeler
 101       konulmamalıdır.</p>
 102
 103     <p>Aşağıdaki örnekte, <directive module="mod_mime_magic"
 104       >MimeMagicFile</directive> yönergesi sadece
 105       <module>mod_mime_magic</module> modülü mevcutsa uygulanacaktır.</p>
 106
 107     <highlight language="config">
 108 &lt;IfModule mod_mime_magic.c&gt;
 109   MimeMagicFile "conf/magic"
 110 &lt;/IfModule&gt;
 111     </highlight>
 112
 113     <p><directive type="section" module="mod_version">IfVersion</directive>
 114       yönergesi sunucunun belli bir sürümünün çalıştırılması halinde
 115       uygulanabilecek yönergeleri içerebilmesi dışında <directive
 116       type="section" module="core">IfDefine</directive> ve <directive
 117       type="section" module="core">IfModule</directive> yönergeleri gibidir.
 118       <module>mod_version</module> modülü farklı httpd sürümleri ve farklı
 119       yapılandırmalarla büyük ağlarda çalışmayı mümkün kılmak veya sürüm
 120       denemeleri yapabilmek amacıyla tasarlanmıştır.</p>
 121
 122     <highlight language="config">
 123 &lt;IfVersion >= 2.4&gt;
 124   # burası sadece 2.4.0 veya daha üstü sürümlerde
 125   # iş görür.
 126 &lt;/IfVersion&gt;
 127     </highlight>
 128
 129     <p><directive type="section" module="core">IfDefine</directive>,
 130       <directive type="section" module="core">IfModule</directive> ve
 131       <directive type="section" module="mod_version">IfVersion</directive>
 132       yönergelerinin önüne "!" konularak olumsuz koşullar için uygulanabilir.
 133       Ayrıca, bu bölümler daha karmaşık sınırlamalar elde etmek amacıyla bir
 134       diğerinin içinde kullanılabilirler.</p>
 135 </section>
 136
 137 <section id="file-and-web">
 138     <title>Dosya Sistemi, Site Alanı ve Mantıksal İfadeler</title>
 139
 140     <p>En sık kullanılan yapılandırma bölümü taşıyıcıları dosya sistemindeki
 141       veya site alanındaki belli yerlerin yapılandırmalarını değiştirmekte
 142       kullanılanlardır. Öncelikle, bu ikisi arasındaki farkları bilmek
 143       önemlidir. Dosya sistemi disklerinizin işletim sistemi tarafından size
 144       gösterilen halidir. Örneğin, öntanımlı kurulumda Apache httpd, Unix
 145       sistemlerinde  <code>/usr/local/apache2</code> altındayken Windows
 146       sistemlerinde  <code>"c:/Program Files/Apache Group/Apache2"</code>
 147       altındadır. (Bilgi: Windows için bile, Apache httpd yapılandırma
 148       dosyalarında dosya yolu belirtilirken tersbölü değil normal bölü
 149       karakterleri kullanılır.) Site alanı ise sunucu tarafından istemciye
 150       sunulan dizin ağacıdır. Yani, site alanı içindeki <code>/dir/</code>
 151       dizini, Apache httpd’nin Unix üzerinde dosya sistemine öntanımlı olarak
 152       kurulduğu yer göz önüne alınarak, dosya sistemindeki
 153       <code>/usr/local/apache2/htdocs/dir/</code> dizinine karşılıktır. Site
 154       sayfaları veritabanlarından veya başka yerlerden devingen olarak
 155       üretilebildiğinden site alanlarının doğrudan dosya sistemine eşlenmesi
 156       gerekli değildir.</p>
 157
 158   <section id="filesystem"><title>Dosya Sistemi Taşıyıcıları</title>
 159
 160     <p><directive type="section" module="core">Directory</directive>
 161       ve <directive type="section" module="core">Files</directive>
 162       taşıyıcıları, <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> karşılıkları
 163       ile beraber, yönergeleri dosya sisteminin parçalarına uygularlar. Bir
 164       <directive type="section" module="core">Directory</directive> bölümü
 165       içindeki yönergeler belli bir dosya sistemi dizinine ve onun alt
 166       dizinlerine uygulanır. Aynı etki <a href="howto/htaccess.html">.htaccess
 167       dosyaları</a> kullanılarak da sağlanabilir. Örneğin aşağıdaki
 168       yapılandırmada, <code>/var/web/dir1</code> dizini ve alt dizinlerinde
 169       dizin içeriğinin listelenmesi etkin kılınmaktadır.</p>
 170
 171     <highlight language="config">
 172 &lt;Directory "/var/web/dir1"&gt;
 173   Options +Indexes
 174 &lt;/Directory&gt;
 175     </highlight>
 176
 177     <p>Bir <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümü
 178       içindeki yönergeler, hangi dizinde bulunduğuna bakılmaksızın ismi
 179       belirtilen dosyalara uygulanır. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma
 180       yönergeleri yapılandırma dosyasının ana bölümüne yerleştirildiği takdirde
 181       <code>gizli.html</code> isimli dosyalara nerede bulunursa bulunsun
 182       erişime izin vermeyecektir.</p>
 183
 184     <highlight language="config">
 185 &lt;Files "gizli.html"&gt;
 186   Require all denied
 187 &lt;/Files&gt;
 188     </highlight>
 189
 190     <p>Dosya sisteminin belli bir yerindeki belli dosyalarla ilgili yaptırımlar
 191       için <directive type="section" module="core">Files</directive> ve
 192       <directive type="section" module="core">Directory</directive> bölümleri
 193       birlikte kullanılabilir. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma
 194       <code>/var/web/dir1/gizli.html</code>,
 195       <code>/var/web/dir1/subdir2/gizli.html</code>,
 196       <code>/var/web/dir1/subdir3/gizli.html</code> ve
 197       <code>/var/web/dir1/</code> altında bulunabilecek diğer tüm
 198       <code>gizli.html</code> dosyalarına erişimi yasaklar.</p>
 199
 200     <highlight language="config">
 201 &lt;Directory "/var/web/dir1"&gt;<br />
 202   &lt;Files "gizli.html"&gt;<br />
 203     Require all denied
 204   &lt;/Files&gt;<br />
 205 &lt;/Directory&gt;
 206     </highlight>
 207   </section>
 208
 209   <section id="webspace"><title>Site Alanı Taşıyıcıları</title>
 210
 211     <p><directive type="section" module="core">Location</directive> yönergesi
 212       ve yönergenin <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> karşılığı
 213       site alanındaki içerik için yapılandırmayı değiştirir.  Örneğin aşağıdaki
 214       yapılandırma, <code>/gizli</code> ile başlayan URL yollarına erişimi
 215       engeller. Özellikle, <code>http://siteniz.mesela.dom/gizli</code>,
 216       <code>http://siteniz.mesela.dom/gizli123</code> ve
 217       <code>http://siteniz.mesela.dom/gizli/dir/dosya.html</code>
 218       istekleri yanında <code>/gizli</code> ile başlayan diğer isteklere de
 219       uygulanır.</p>
 220
 221     <highlight language="config">
 222 &lt;LocationMatch "^/gizli"&gt;
 223     Require all denied
 224 &lt;/LocationMatch&gt;
 225     </highlight>
 226
 227     <p>Dosya sistemi ile etkileşime girmeyen herşey için
 228       <directive type="section" module="core">Location</directive>
 229       yönergesi gerekir. Aşağıdaki örnekte, belli bir URL’nin
 230       <module>mod_status</module> modülü tarafından sağlanan bir dahili
 231       Apache eylemcisine nasıl eşlenebileceği gösterilmiştir. Bu örnek
 232       için dosya sisteminde <code>server-status</code> adında bir dosya
 233       veya dizin bulunması gerekli değildir.</p>
 234
 235     <highlight language="config">
 236 &lt;Location "/server-status"&gt;
 237     SetHandler server-status
 238 &lt;/Location&gt;
 239     </highlight>
 240   </section>
 241
 242   <section id="overlapping-webspace"><title>Site Alanında Çakışma</title>
 243     <p>Belli bölümler ve yönergeler değerlendirilirken çakışan iki URL bir URL
 244     olarak dikkate alınır. <directive type="section" module="core"
 245     >Location</directive> yönergesi için bu şöyle olurdu:</p>
 246
 247     <highlight language="config">
 248 &lt;Location "/foo"&gt;
 249 &lt;/Location&gt;
 250 &lt;Location "/foo/bar"&gt;
 251 &lt;/Location>
 252     </highlight>
 253
 254     <p>Diğer yandan <directive type="section" module="mod_alias">Takma
 255       adlar</directive> tam tersi eşlenir:</p>
 256
 257     <highlight language="config">
 258 Alias "/foo/bar" "/srv/www/uncommon/bar"
 259 Alias "/foo" "/srv/www/common/foo"
 260     </highlight>
 261
 262     <p>Aynısı <directive module="mod_proxy">ProxyPass</directive>
 263       yönergeleri için de geçerlidir:</p>
 264
 265     <highlight language="config">
 266 ProxyPass "/special-area" "http://special.example.com" smax=5 max=10
 267 ProxyPass "/" "balancer://mycluster/" stickysession=JSESSIONID|jsessionid nofailover=On
 268     </highlight>
 269   </section>
 270
 271   <section id="wildcards">
 272     <title>Dosya Adı Şablonları ve Düzenli İfadeler</title>
 273
 274     <p><directive type="section" module="core">Directory</directive>,
 275       <directive type="section" module="core">Files</directive> ve
 276       <directive type="section" module="core">Location</directive>
 277       yönergelerinde, Standart C kütüphanesindeki <code>fnmatch</code>
 278       işlevindeki gibi kabuk tarzı dosya ismi kalıpları kullanılabilir. "*"
 279       karakteri herhangi bir karakter dizisi ile eşleşirken "?" karakteri tek
 280       tek karakterlerle ve "[<em>seq</em>]" kalıbı ise <em>seq</em> içindeki
 281       her karakterle eşleşir. "/" karakteri her hangi bir kalıp karakteri ile
 282       eşleşmez; açıkça belirtilmesi gerekir.</p>
 283
 284     <p>Daha esnek bir eşleşmenin gerekli olduğu durumlar için her taşıyıcının
 285       bir düzenli ifade karşılığı vardır. <directive type="section"
 286       module="core">DirectoryMatch</directive>, <directive type="section"
 287       module="core">FilesMatch</directive> ve <directive type="section"
 288       module="core">LocationMatch</directive> yönergelerinde gerekli
 289       eşleşmeleri seçmek için perl uyumlu <glossary ref="regex">düzenli
 290       ifadelerin</glossary> kullanımına izin verilir. Ayrıca, yönergelerin
 291       uygulanışının düzenli ifade bölümleri kullanılarak nasıl
 292       değiştirileceğini öğrenmek için, aşağıda, yapılandırmanın
 293       katıştırılmasıyla ilgili bölüme de bakınız.</p>
 294
 295     <p>Tüm kullanıcı dizinlerine ilişkin yapılandırmayı değiştirmek için dosya
 296       ismi kalıpları şöyle kullanılabilirdi:</p>
 297
 298     <highlight language="config">
 299 &lt;Directory "/home/*/public_html"&gt;
 300     Options Indexes
 301 &lt;/Directory&gt;
 302     </highlight>
 303
 304     <p>Düzenli ifade bölümleri kullanarak çeşitli türlerdeki resim dosyalarına
 305       erişimi bir defada yasaklayabiliriz:</p>
 306
 307     <highlight language="config">
 308 &lt;FilesMatch "\.(?i:gif|jpe?g|png)$"&gt;
 309     Require all denied
 310 &lt;/FilesMatch&gt;
 311     </highlight>
 312
 313     <p><strong>İsimli gruplar ve geriye başvurular</strong> içeren düzenli
 314       ifadeler ortama eklenirken ilgili isimler büyük harfli yapılır. Böylece,
 315       URL'lere ve dosya yolları elemanlarına <a href="expr.html">ifadelerin
 316       içinden</a> ve <module>mod_rewrite</module> gibi modüllerden başvurmak
 317       mümkün olur.</p>
 318
 319 <highlight language="config">
 320 &lt;DirectoryMatch "^/var/www/combined/(?&lt;SITENAME&gt;[^/]+)"&gt;
 321     require ldap-group "cn=%{env:MATCH_SITENAME},ou=combined,o=Example"
 322 &lt;/DirectoryMatch&gt;
 323 </highlight>
 324   </section>
 325
 326   <section id="expressions"><title>Mantıksal İfadeler</title>
 327     <p><directive type="section" module="core">If</directive> yönergesi bir
 328       mantıksal ifade olarak belirtilebilen bir kurala bağlı olarak
 329       yapılandırmayı değiştirebilir. Örneğin, aşağıdaki yapılandırmada,
 330       <code>HTTP Referer</code> başlığı "http://www.example.com/" ile
 331       başlamıyorsa erişimi yasaklar.</p>
 332
 333     <highlight language="config">
 334 &lt;If "!(%{HTTP_REFERER} -strmatch 'http://www.example.com/*')"&gt;
 335     Require all denied
 336 &lt;/If&gt;
 337     </highlight>
 338   </section>
 339
 340   <section id="whichwhen"><title>Ne, Ne Zaman Kullanılır?</title>
 341     <p>Dosya sistemi taşıyıcıları ile site alanı taşıyıcıları arasında seçim
 342       yapmak aslında oldukça kolaydır. Dosya sisteminde bulunan nesnelere
 343       uygulanacak yönergeler için daima <directive type="section" module="core"
 344       >Directory</directive> veya <directive type="section" module="core"
 345       >Files</directive> kullanılır. Dosya sisteminde bulunmayan nesnelere
 346       (bir sayfanın bir veritabanı tarafından üretilmesi gibi) uygulanacak
 347       yönergeler için ise <directive type="section" module="core"
 348       >Location</directive> kullanılır.</p>
 349
 350     <p>Dosya sistemindeki nesnelere erişimi kısıtlarken asla
 351       <directive type="section" module="core">Location</directive>
 352       kullanmamak önemlidir. Bunun sebebi farklı site alanı konumlarının
 353       (URL’ler) aynı dosya sistemi konumuna eşlenebilmesi dolayısıyla
 354       kısıtlamalarınızın etrafından dolaşılabilmesine izin vermesidir.
 355       Örneğin, aşağıdaki yapılandırmayı ele alalım:</p>
 356
 357     <highlight language="config">
 358 &lt;Location "/dir/"&gt;
 359     Require all denied
 360 &lt;/Location&gt;
 361     </highlight>
 362
 363     <p><code>http://siteniz.mesela.dom/dir/</code> için bir istek yapılmışsa
 364       bu doğru çalışacaktır. Fakat dosya sistemi harf büyüklüğüne duyarsızsa
 365       ne olacak? Kısıtlamanız, istek
 366       <code>http://siteniz.mesela.dom/DIR/</code>
 367       şeklinde yapılarak kolayca geçersiz kılınabilir. Halbuki <directive
 368       type="section" module="core">Directory</directive> yönergesi isteğin
 369       nasıl yapıldığına bakılmaksızın bu konumdan sunulan her türlü içeriğe
 370       uygulanacaktı. (Dosya sistemi bağlarıyla bu da aşılabilir. Sembolik
 371       bağlar kullanılarak aynı dizin dosya sisteminin bir çok yerine
 372       yerleştirilebilir. <directive type="section" module="core"
 373       >Directory</directive> yönergesi dosya yolunu sıfırlamaksızın sembolik
 374       bağları izleyecektir. Bu bakımdan, en yüksek seviyede güvenlik için uygun
 375       <directive module="core">Options</directive> yönergesi ile sembolik
 376       bağların izlenmesi devredışı bırakılabilir.)</p>
 377
 378     <p>Belki de siz sırf harf büyüklüğüne duyarlı bir dosya sistemi
 379       kullanıyorsunuz diye böyle uygulamalara ihtiyacınız olmadığını düşünüyor
 380       olabilirsiniz, fakat aynı site alanını çok sayıda dosya sistemi konumuna
 381       eşleyecek daha bir sürü yol bulunduğunu unutmayınız. Bu bakımdan dosya
 382       sisteminde yapacağınız kısıtlamalarda daima dosya sistemi taşıyıcılarını
 383       kullanmalısınız. Bununla birlikte bu kuralın da bir istisnası vardır.
 384       Yapılandırma kısıtlamalarının bir <code>&lt;Location "/"&gt;</code> bölümü
 385       içine koyulması, bu bölüme konan yönergelerin etki alanının belli bir URL
 386       ile sınırlı olmaması nedeniyle mükemmelen güvenlidir.</p>
 387   </section>
 388
 389   <section id="nesting"><title>Bölüm iç içeliği</title>
 390     <p>Bazı bölüm türleri başka bölüm türlerinin içinde olabilir. Bir yandan,
 391       <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümü
 392       <directive type="section" module="core">Directory</directive> bölümünün
 393       içinde bulunabilirken diğer yandan bir <directive type="section"
 394       module="core">If</directive> bölümü <directive type="section"
 395       module="core">Directory</directive>, <directive type="section"
 396       module="core">Location</directive> ve <directive
 397       type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde bulunabilir.
 398       Bu bölümlerin düzenli ifadeli türevleri de benzer tarzda davranır.</p>
 399
 400     <p>İç içe bölümler, aynı türdeki iç içe olmayan bölümlerin sonrasına
 401       yerleştirilir.</p>
 402   </section>
 403
 404 </section>
 405
 406 <section id="virtualhost"><title>Sanal Konaklar</title>
 407
 408     <p><directive type="section" module="core">VirtualHost</directive>
 409       taşıyıcısının içinde belli bir konağa uygulanan yönergeler bulunur.
 410       Aynı makinede çok sayıda konağı farklı yapılandırmalarla  sunuyorsanız
 411       bu taşıyıcı çok işinize yarar. Daha fazla bilgi için
 412       <a href="vhosts/">Sanal Konak Belgeleri</a> bölümüne bakınız.</p>
 413 </section>
 414
 415 <section id="proxy"><title>Vekil</title>
 416     <p><directive type="section" module="mod_proxy">Proxy</directive>
 417       ve <directive type="section" module="mod_proxy">ProxyMatch</directive>
 418       taşıyıcıları, sadece belli bir URL ile eşleşen <module>mod_proxy</module>
 419       vekil sunucusu üzerinden erişilen sitelere uygulanan yapılandırma
 420       yönergelerini bulundururlar. Örneğin aşağıdaki yapılandırma
 421       <code>example.com</code> sitesine erişim için vekil sunucunun
 422       sadece ağdaki bazı kullanıcılar tarafından kullanılabilmesini sağlayacaktır.</p>
 423
 424     <highlight language="config">
 425 &lt;Proxy "http://www.example.com/*"&gt;
 426     Require host bizimki.example.com
 427 &lt;/Proxy&gt;
 428     </highlight>
 429 </section>
 430
 431 <section id="whatwhere"><title>Hangi Yönergelere İzin Veriliyor?</title>
 432     <p>Hangi yönergelere hangi yapılandırma bölümlerinde izin verildiğini
 433       öğrenmek için yönerge <a href="mod/directive-dict.html#Context"
 434       >bağlamına</a> bakınız. <directive type="section"
 435       module="core">Directory</directive> bölümlerinde
 436       izin verilen herşeye sözdizimsel olarak ayrıca
 437       <directive type="section" module="core">DirectoryMatch</directive>,
 438       <directive type="section" module="core">Files</directive>,
 439       <directive type="section" module="core">FilesMatch</directive>,
 440       <directive type="section" module="core">Location</directive>,
 441       <directive type="section" module="core">LocationMatch</directive>,
 442       <directive type="section" module="mod_proxy">Proxy</directive>
 443       ve <directive type="section" module="mod_proxy">ProxyMatch</directive>
 444       bölümlerinde de izin verilir. Yine de bazı istisnai durumlar
 445       mevcuttur:</p>
 446
 447     <ul>
 448       <li><directive module="core">AllowOverride</directive> yönergesi sadece
 449       <directive type="section" module="core">Directory</directive>
 450       bölümlerinde çalışır.</li>
 451
 452       <li><directive module="core">Options</directive> yönergesinin
 453       <code>FollowSymLinks</code> ve <code>SymLinksIfOwnerMatch</code>
 454       seçenekleri sadece <directive type="section" module="core"
 455       >Directory</directive> bölümlerinde veya <code>.htaccess</code>
 456       dosyalarında çalışır.</li>
 457
 458       <li><directive module="core">Options</directive> yönergesi
 459       <directive type="section" module="core">Files</directive> ve
 460       <directive type="section" module="core">FilesMatch</directive>
 461       bölümlerinde kullanılamaz.</li>
 462     </ul>
 463 </section>
 464
 465 <section id="merging"><title>Bölümler Nasıl Katıştırılır?</title>
 466
 467     <p>Yapılandırma bölümleri belli bir sıra ile uygulanır. Yapılandırma
 468       yönergelerinin yorumlanışı üzerinde önemli etkilere sahip olabilmesi
 469       nedeniyle neyin ne zaman çalıştığını anlamak çok önemlidir.</p>
 470
 471     <p>Yapılandırma bölümlerinin katıştırılma sırası şöyledir:</p>
 472
 473     <ol>
 474       <li><directive type="section"
 475       module="core">Directory</directive> (düzenli ifadeler hariç)
 476       ve <code>.htaccess</code> aynı anda işleme sokulur
 477       (<code>.htaccess</code> ile eğer izin verilmişse <directive
 478       type="section" module="core">Directory</directive> içindeki bazı
 479       yönergeler geçersiz kılınabileceği için).</li>
 480
 481       <li><directive type="section" module="core">DirectoryMatch</directive>
 482       (ve <code>&lt;Directory "~"&gt;</code>).</li>
 483
 484       <li><directive type="section" module="core">Files</directive> ve
 485       <directive type="section" module="core">FilesMatch</directive> aynı anda
 486       işleme sokulur.</li>
 487
 488       <li><directive type="section" module="core">Location</directive>
 489       ve <directive type="section" module="core">LocationMatch</directive>
 490       aynı anda işleme sokulur.</li>
 491
 492       <li><directive type="section" module="core">If</directive>
 493       </li>
 494     </ol>
 495
 496     <p><directive type="section" module="core">Directory</directive>
 497       bölümündekiler hariç, her grup, yapılandırma dosyasında bulundukları
 498       sıraya göre işleme sokulurlar. Yukarıda 1. grup olan <directive
 499       type="section" module="core">Directory</directive> bölümü en kısa dizin
 500       elemanından en uzun dizin elemanına doğru işleme sokulur. Yani, örneğin,
 501       <code>&lt;Directory "/var/web/dir"&gt;</code> bölümü <code>&lt;Directory
 502       "/var/web/dir/subdir"&gt;</code> bölümünden önce işleme sokulacaktır. Eğer
 503       aynı uzunlukta çok sayıda dizin varsa <directive type="section"
 504       module="core">Directory</directive> bölümleri yapılandırma dosyasında
 505       bulundukları sıraya göre işleme sokulurlar. <directive
 506       module="core">Include</directive> yönergeleri ile yapılandırmaya dahil
 507       edilen dosyaların içerikleri <directive module="core">Include</directive>
 508       yönergesinin bulunduğu yere konulduktan sonra işleme sokulurlar.</p>
 509
 510     <p><directive type="section" module="core">VirtualHost</directive>
 511       bölümlerinin içindeki bölümler, sanal konak tanımı dışındaki
 512       karşılıklarından <em>sonra</em> uygulanırlar.</p>
 513
 514     <p>İstek <module>mod_proxy</module> tarafından sunulduğu takdirde,
 515       <directive module="mod_proxy" type="section">Proxy</directive> taşıyıcısı
 516       işlem sırasında <directive module="core" type="section"
 517       >Directory</directive> taşıyıcısının yerini alır.</p>
 518
 519     <note><title>Bazı Teknik Bilgiler</title>
 520       Aslında, isim dönüşüm aşamasından (<code>Aliases</code> ve
 521       <code>DocumentRoots</code>, URL’leri dosya isimlerine eşlemek için
 522       kullanılırken) hemen önce uygulanan bir
 523       <code>&lt;Location&gt;</code>/<code>&lt;LocationMatch&gt;</code> dizisi
 524       vardır. Bu dizinin sonuçları isim dönüşüm aşaması tamamlandıktan sonra
 525       tamamen elden çıkarılır.
 526     </note>
 527
 528   <section id="relationship-module-configuration"><title>Modüllerle
 529     yapılandırma bölümleri arasındaki ilişki</title>
 530
 531     <p>Yapılandırma bölümlerini okurken örneğin <module>mod_rewrite</module>
 532       gibi belli modüllerin yönergelerinin bu bölümlere nasıl katılacağı ve
 533       ne zaman nasıl işleneceği gibi sorular sıkça aklımızdan geçer. Bunun
 534       belli bir yanıtı yoktur ve biraz temel bilgi gerektirir. Her httpd
 535       modülü yapılandırmasını kendi yönetir ve httpd.conf içindeki
 536       yönergelerinin her biri belli bir bağlamdaki bir yapılandırmayı
 537       belirtir. httpd bir komutu okunduğu sırada çalıştırmaz.</p>
 538
 539     <p>Çalışma anında, httpd çekirdeği geçerli isteğe hangilerinin
 540       uygulanacağını belirlemek için yukarıda açıklanan sırada tanımlı
 541       yapılandırma bölümlerini tekrar tekrar okur. Eşleşen ilk bölümün bu
 542       istek için geçerli yapılandırmayı içerdiği varsayılır. Eğer alt
 543       bölümlerden biri de eşleşmişse bu bölümlerde yönergeleri bulunan her
 544       modüle yapılandırmasını iki bölüm arasında katıştırma şansı verilir.
 545       Sonuç üçüncü bir yapılandırma olup işlem bütün yapılandırma bölümleri
 546       değerlendirilene kadar sürer.</p>
 547
 548     <p>Yukarıdaki adımların ardından HTTP isteğiyle ilgili "asıl" işlem
 549       başlar: her modül ondan istenen görevleri gerçekleştirme şansına sahip
 550       olur. Nasıl davranacaklarını belirlemek için kendilerinin katıştırılmış
 551       son yapılandırmalarını http çekirdeğinden alabilirler.</p>
 552
 553     <p>Sürecin tamamı bir örnekle görselleştirilebilir. Aşağıdaki örnekte
 554       belli bir HTTP başlığını ayarlamak için <module>mod_headers</module>
 555       modülünün <directive module="mod_headers">Header</directive> yönergesi
 556       kullanılmıştır. <code>/example/index.html</code> isteği için httpd
 557       <code>CustomHeaderName</code> başlığına hangi değeri atayacaktır?
 558     </p>
 559     <highlight language="config">
 560
 561 &lt;Directory "/"&gt;
 562     Header set CustomHeaderName bir
 563     &lt;FilesMatch ".*"&gt;
 564         Header set CustomHeaderName yedi
 565     &lt;/FilesMatch&gt;
 566 &lt;/Directory&gt;
 567
 568 &lt;Directory "/example"&gt;
 569     Header set CustomHeaderName iki
 570 &lt;/Directory&gt;
 571
 572     </highlight>
 573     <ul>
 574         <li><directive>Directory</directive> "/" eşleşir ve ilk yapılandırma
 575           olarak <code>CustomHeaderName</code> başlığı <code>bir</code>
 576           değeriyle oluşturulur.</li>
 577
 578         <li><directive>Directory</directive> "/example" eşleşir ve
 579           <module>mod_headers</module> modülünün koduna göre bir katıştırma
 580           durumundan yeni değer eskiyi geçersiz kılacağından yeni bir
 581           yapılandırma ile <code>CustomHeaderName</code> başlığının değeri
 582           <code>iki</code> yapılır.</li>
 583
 584         <li><directive>FilesMatch</directive> ".*" eşleşir ve başka bir
 585           katıştırma fırsatı doğar: <code>CustomHeaderName</code> başlığının
 586           değeri <code>yedi</code> yapılır.</li>
 587
 588         <li>Neticede HHP isteğinin sonraki adımlarında
 589           <module>mod_headers</module> çağrılıp <code>yedi</code> değeri
 590           atanmış <code>CustomHeaderName</code> başlığını işleme sokması
 591           istenecektir. <module>mod_headers</module> normalde işini yapmak
 592           için bu yapılandırmayı kullanacaktır. Fakat bundan, bir yönergenin
 593           gerekli olmaması veya kullanımdan kaldırılması ve benzeri nedenlerle
 594           yapılandırmada iptal edilmesi gibi daha karmaşık bir eylemi bir
 595           modülün gerçekleştiremeyeceği anlamı çıkarılmamalıdır.</li>
 596     </ul>
 597
 598     <p><directive>Directory</directive> ile aynı katıştırma sırasından dolayı
 599       bu durum .htaccess için de geçerlidir. Burada anlaşılması gereken husus,
 600       <directive>Directory</directive> ve <directive>FilesMatch</directive>
 601       gibi yapılandırma bölümlerinin <directive
 602       module="mod_headers">Header</directive> veya <directive
 603       module="mod_rewrite">RewriteRule</directive> gibi modüle özgü
 604       yönergelerle karşılaştırılmamasıdır, çünkü bunlar farklı seviyelerde
 605       işlem görür.
 606     </p>
 607   </section>
 608
 609   <section id="merge-examples"><title>Bazı Örnekler</title>
 610
 611     <p>Aşağıdaki yapay örnekte katıştırma sırası gösterilmiştir. Hepsinin aynı
 612       isteğe uygulandığı varsayımıyla, bu örnekteki yönergeler A &gt; B &gt; C
 613       &gt; D &gt; E sırasıyla uygulanacaktır.</p>
 614
 615     <highlight language="config">
 616 &lt;Location "/"&gt;
 617     E
 618 &lt;/Location&gt;
 619
 620 &lt;Files "f.html"&gt;
 621     D
 622 &lt;/Files&gt;
 623
 624 &lt;VirtualHost *&gt;
 625 &lt;Directory "/a/b"&gt;
 626     B
 627 &lt;/Directory&gt;
 628 &lt;/VirtualHost&gt;
 629
 630 &lt;DirectoryMatch "^.*b$"&gt;
 631     C
 632 &lt;/DirectoryMatch&gt;
 633
 634 &lt;Directory "/a/b"&gt;
 635     A
 636 &lt;/Directory&gt;
 637     </highlight>
 638
 639     <p>Daha somut bir örnek olarak aşağıdakini ele alalım.
 640       <directive module="core" type="section">Directory</directive>
 641       bölümlerindeki erişim sınırlamaları ne olursa olsun <directive
 642       module="core" type="section">Location</directive> bölümü son olarak
 643       değerlendirmeye alınacak ve sunucuya sınırsız erişim verecektir.
 644       Başka bir deyişle, katıştırma sırası önemlidir, bu nedenle dikkatli
 645       olmalısınız!</p>
 646
 647     <highlight language="config">
 648 &lt;Location "/"&gt;
 649     Require all granted
 650 &lt;/Location&gt;
 651
 652 # Alooo!  Bu &lt;Directory&gt; bölümünün hiçbir hükmü yok.
 653 &lt;Directory "/"&gt;
 654     &lt;RequireAll&gt;
 655         Require all granted
 656         Require not host kkadam.example.com
 657     &lt;/RequireAll&gt;
 658 &lt;/Directory&gt;
 659     </highlight>
 660
 661   </section>
 662
 663 </section>
 664 </manualpage>