1 <?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
2 <!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.en.xsl"?>
4 <!-- English Revision: 1205555:1205550 (outdated) -->
5 <!-- =====================================================
6 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
7 Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
8 ========================================================== -->
11 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
12 contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
13 this work for additional information regarding copyright ownership.
14 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
15 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
16 the License. You may obtain a copy of the License at
18 http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
20 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
21 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
22 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
23 See the License for the specific language governing permissions and
24 limitations under the License.
27 <manualpage metafile="new_features_2_4.xml.meta">
29 <title>Apache HTTP Sunucusu 2.4'te Yeni olan Özellikler</title>
32 <p>Bu belgede Apache HTTP Sunucusunun 2.2 ve 2.4 sürümleri arasındaki
33 başlıca farklara değinilmiştir. 2.0 sürümüne göre yeni özellikler için <a
34 href="new_features_2_2.html">Apache 2.2’de Yeni olan Özellikler</a>
35 belgesine bakınız.</p>
39 <title>Çekirdekteki Gelişmeler</title>
41 <dt>Milisaniye cinsinden KeepAliveTimeout</dt>
42 <dd><directive module="core">KeepAliveTimeout</directive>'u milisaniye
43 cinsinden belirtmek artık mümkündür.</dd>
45 <dt>Yüklenebilir MPM'ler</dt>
46 <dd>Çok sayıda MPM artık yüklenebilir modül olarak derlenebilmektedir.
47 Kullanılacak MPM'in seçimi çalışma anında yapılabilmektedir.</dd>
49 <dt>Modul bazında ve dizin bazına LogLevel yapılandırması</dt>
50 <dd><directive module="core">LogLevel</directive> artık her modül ve her
51 dizin için yapılandırılabilmektedir. <code>debug</code> log
52 seviyesinin üstüne <code>trace1</code>'den <code>trace8</code>'e kadar
53 yeni log seviyeleri eklendi.</dd>
56 <dd>Event MPM artık deneysel değil, ancak tam olarak desteklenmiyor.</dd>
58 <dt>Eşzamansıza destek</dt>
59 <dd>MPM'leri ve platformları desteklemek için eşzamansız okuma/yazmaya
60 destek iyileştirildi.</dd>
62 <dt>İstek bazında yapılandırma bölümleri</dt>
63 <dd><<directive module="core">If</directive>> bölümleri artık
64 HTTP isteklerine dayalı olarak yapılandırılabilmektedir.</dd>
66 <dt>Genel amaçlı ifade çözümleyici</dt>
67 <dd>Yeni ifade çözümleyici
68 <directive module="mod_setenvif">SetEnvIfExpr</directive>,
69 <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>,
70 <directive module="mod_headers">Header</directive>,
71 <directive module="mod_headers" type="section">If</directive> ve
72 benzeri yönergelerde ortak bir sözdizimi kullanarak <a
73 href="expr.html">karmaşık durumlar</a> belirtmeyi mümkün kılmaktadır.
76 <dt>Azaltılmış bellek kullanımı</dt>
77 <dd>Bir çok yeni özelliğe karşın, 2.4.x'te 2.2.x'e nazaran bellek
78 kullanımı azaltılmıştır.</dd>
80 <dt>NameVirtualHost yönergesi</dt>
81 <dd>Artık gerekmiyor ve kullanımı önerilmiyor.</dd>
86 <section id="newmods">
87 <title>Yeni Modüller</title>
89 <dt><module>mod_allowmethods</module></dt>
90 <dd>Kimlik Doğrulama ve Yetkilendirme ile etkileşmeyen belli HTTP
91 yöntemlerine sınır koymak için yeni bir modül.</dd>
93 <dt><module>mod_buffer</module></dt>
94 <dd>Girdi ve çıktı süzgeç yığıtlarına tampon bellek sağlar.</dd>
96 <dt><module>mod_data</module></dt>
97 <dd>Yanıt gövdesini bir RFC2397 veri URL'sine dönüştürür.</dd>
99 <dt><module>mod_lua</module></dt>
100 <dd>Küçük iş mantıksal işlevleri ve yapılandırması için httpd içine <a
101 href="http://www.lua.org/">Lua</a> dilini gömer.</dd>
103 <dt><module>mod_proxy_express</module></dt>
104 <dd><module>mod_proxy</module> için devingen olarak yapılandırılmış tam
105 tersinir vekiller sağlar.</dd>
107 <dt><module>mod_proxy_fcgi</module></dt>
108 <dd><module>mod_proxy</module> için FastCGI Protokolü sağlayıcısı</dd>
110 <dt><module>mod_proxy_scgi</module></dt>
111 <dd><module>mod_proxy</module> için SCGI Protokolü sağlayıcısı</dd>
113 <dt><module>mod_ratelimit</module></dt>
114 <dd>İstemciler için band genişliği oranında sınırlama sağlar.</dd>
116 <dt><module>mod_reflector</module></dt>
117 <dd>Çıktı süzgeci yığıtı üzerinden bir yanıt olarak bir istek gövdesinin
118 yansısını sağlar.</dd>
120 <dt><module>mod_remoteip</module></dt>
121 <dd>İstek başlıklarında bir yük dengeleyici veya bir vekil tarafından
122 sunulan IP adres listeli bir istek için görünen istemci IP adresi ve
123 konak adını değiştirir.</dd>
125 <dt><module>mod_reqtimeout</module></dt>
126 <dd>Alım istekleri için zaman aşımını ve asgari veri oranını
129 <dt><module>mod_request</module></dt>
130 <dd>Kullanılabilir HTTP istek gövdelerini yapmak ve elde etmek için
131 Süzgeçleri sağlar.</dd>
133 <dt><module>mod_slotmem_shm</module></dt>
134 <dd>Yuva temelli bir paylaşımlı bellek sağlayıcı sağlar (scoreboard
135 olarak da bilinir).</dd>
137 <dt><module>mod_log_debug</module></dt>
138 <dd>İstek işlemlerinin farklı aşamalarına özelleştirilebilir hata
139 ayıklama günlüğü eklenmesini sağlar.</dd>
141 <dt><module>mod_xml2enc</module></dt>
142 <dd>Başta bir üçüncü parti modüldü. libxml2 temelli süzgeç modüllerinde
143 i18n'i destekler.</dd>
145 <dt><module>mod_proxy_html</module></dt>
146 <dd>Başta bir üçüncü parti modüldü. Arka plandaki sağlayıcının vekil
147 istemcileri için geçersiz URL'ler ürettiği tersinir vekil durumlarında
148 HTML bağlarının düzeltilmesini sağlar.</dd>
153 <section id="module">
154 <title>Modüllerdeki Gelişmeler</title>
156 <dt><module>mod_ssl</module></dt>
158 <dd><module>mod_ssl</module> bir istemci sertifikasının doğrulama
159 durumunu sınamak için bir OCSP sunucusunu kullanmak üzere
160 yapılandırılabilir. Öntanımlı yanıtlayıcı, istemci sertifikasının
161 kendisinde tasarlanmış yanıtlayıcının tercih edilip edilmeyeceği
162 kararına bağlı olarak yapılandırılabilir.</dd>
164 <dd><module>mod_ssl</module>, ayrıca, sunucunun istemciyle anlaşma
165 sırasında kendi sertifikasının OCSP doğrulamasını umursamazca sağlayıp
166 aktardığı durumda OCSP zımbalamasını da destekler.</dd>
168 <dd><module>mod_ssl</module>, sunucular arasında SSL Oturumu verisini
169 memcached üzerinden paylaşmak üzere yapılandırılabilir.</dd>
171 <dt><module>mod_proxy</module></dt>
173 <dd><directive module="mod_proxy">ProxyPass</directive> yönergesi bir
174 <directive module="core">Location</directive> veya
175 <directive module="core">LocationMatch</directive> bloku içinde en
176 verimli şekilde yapılandırılabilir ve büyük sayıların varlığı durumunda
177 geleneksel iki değiştirgeli sözdiziminin de üzerinde belirgin bir
178 başarım artışı sağlar.</dd>
180 <dt><module>mod_proxy_balancer</module></dt>
182 <dd>Dengeleme yöneticisi üzerinden BalancerMembers için daha fazla
183 çalışma anı yapılandırması</dd>
185 <dd>Çalışma anında dengeleme yöneticisi üzerinden başka BalancerMembers
188 <dd>Çalışma anı yapılandırmasına yönelik dengeleyici değiştirgeleri</dd>
190 <dd>BalancerMembers için 'Drain' değeri belirtilebilir; böylece sadece
191 mevcut yapışık oturumlara yanıt verirler ve bunların güzellikle hattan
192 alınması mümkün olur.</dd>
194 <dd>Balancer ayarları sunucu yeniden başlatılssa bile kalıcı olabilir.
197 <dt><module>mod_cache</module></dt>
199 <dd><module>mod_cache</module> artık HEAD isteklerini
200 arabellekleyebiliyor.</dd>
202 <dd>Mümkün olduğunda, <module>mod_cache</module> yönergeleri sunucu
203 bazında değil, dizin bazında belirtilebiliyor.</dd>
205 <dd>Arabellekli URL'lerin temel URL'si özelleştirilebiliyor; böylece
206 arabelleğin bir bölümü aynı uç URL önekini paylaşabiliyor.</dd>
208 <dd><module>mod_cache</module>, ardalanda bir sağlayıcının olmadığı
209 durumda (5xx hatası), arabelleklenmiş bayat içeriği sunabiliyor.</dd>
211 <dd><module>mod_cache</module> artık bir X-Cache başlığına bir
212 HIT/MISS/REVALIDATE yerleştirebiliyor.</dd>
214 <dt><module>mod_include</module></dt>
215 <dd>Bir hata durumunda öntanımlı hata dizgisi yerine bir hata sayfası
216 sunmayı sağlayan 'onerror' özniteliği için 'include' elemanı içinde
219 <dt><module>mod_cgi</module>, <module>mod_include</module>,
220 <module>mod_isapi</module>, ...</dt>
221 <dd>Başlıkların ortam değişkenlerine dönüşümü, başlık zerki yoluyla bazı
222 olası karşı-site-betik saldırılarının hafifletilmesinden önce daha
223 hızlı ve doğru yapılmaktadır. Geçersiz karakterler (altçizgiler dahil)
224 içeren başlıklar artık sessizce bırakılmaktadır.<a
225 href="env.html">Apache'deki Ortam değişkenleri</a>, böyle başlıkları
226 gerektiren bozulmuş meşru istemcilerin çevresinden dolanabilen
227 göstericilere sahiptir. (Bu durum, bu değişkenleri kullanan tüm
228 modülleri etkiler.)</dd>
230 <dt><module>mod_authz_core</module> Yetkilendirme Kuralları
233 <dd>Gelişkin yetkilendirme kuralları artık <directive
234 module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesi ve <directive
235 module="mod_authz_core" type="section">RequireAll</directive> gibi
236 ilgili taşıyıcı yönergeler kullanılarak belirtilebilmektedir.</dd>
238 <dt><module>mod_info</module></dt>
239 <dd><module>mod_info</module> önceden çözümlenmiş yapılandırmayı artık
240 sunucunun başlatılması sırasında standart çıktıya
241 dökümleyebilmektedir.</dd>
243 <dt><module>mod_rewrite</module></dt>
244 <dd><module>mod_rewrite</module> bildik yeniden yazma senaryolarını
245 basitleştirmek için <directive
246 module="mod_rewrite">RewriteRule</directive> yönergesine
247 <code>[QSD]</code> (Query String Discard=sorgu dizgisini iptal) ve
248 <code>[END]</code> seçeneklerini sağlamaktadır.</dd>
250 <dt><module>mod_ldap</module>, <module>mod_authnz_ldap</module></dt>
251 <dd><module>mod_authnz_ldap</module> kümelenmiş gruplara destek sağlar.
253 <dd><module>mod_ldap</module> zaman aşımlarını işleme sokabilmek için
254 <directive module="mod_ldap">LDAPConnectionPoolTTL</directive>,
255 <directive module="mod_ldap">LDAPTimeout</directive> ve birtakım
256 başka geliştirmeler sahiptir. Özellikle, bir LDAP sunucusunun boşta
257 kalmış bağlantılarını bıraktıran bir durumsal güvenlik duvarı
258 varlığında gerekli ayarlamaları yapmak için kullanışlıdır.</dd>
259 <dd><module>mod_ldap</module>, artık, LDAP araç kiti kullanarak sağlanan
260 hata ayıklama bilgisini günlüklemek için <directive
261 module="mod_ldap">LDAPLibraryDebug</directive> yönergesini
267 <section id="programs">
268 <title>Programdaki Gelişmeler</title>
271 <dd>FastCGI artalan sunucusu başlatma aracı</dd>
273 <dt>htcacheclean</dt>
274 <dd>Arabellekli URL'ler, istenirse metadata'yı da dahil ederek
275 listelenebilmektedir.</dd>
276 <dd>Bazı URL'ler arabellekten tek tek silinebilmektedir.</dd>
277 <dd>Dosya boyutları belirtilen blok boyutuna yukarı doğru
278 yuvarlanabilmekte, böylece dosya boyutu sınırları diskteki gerçek
279 boyutlarla daha iyi eşlenebilmektedir.</dd>
280 <dd>Arabellek boyutu artık, diskteki dosyaların boyutuna göre bir
281 sınıra ek olarak veya bunun yerine dosya düğümü sayısı ile
282 sınırlanabilmektedir.</dd>
286 <section id="developer">
287 <title>Modül Geliştirici Değişiklikleri</title>
289 <dt>Yapılandırma Denetleme Kancası Eklendi</dt>
291 <dd>Yeni bir kanca, <code>check_config</code> kancası,
292 <code>pre_config</code> ve <code>open_logs</code> kancaları arasında
293 çalışmak üzere eklendi. Ayrıca, <program>httpd</program>'ye
294 <code>-t</code> seçeneği verildiğinde <code>test_config</code>
295 kancasından önce çalışır. <code>check_config</code> kancası, modüllerin
296 karşılıklı bağımlı yapılandırma yönergesi değerlerini yeniden
297 yoklamasını ve iletiler konsola hala günlüklenebiliyorken bunların
298 ayarlanabilmesini sağlar. Temel <code>open_logs</code> kanca işlevi
299 konsol çıktısını hata günlüğüne yönlendirmeden önce hatalı yapılandırma
300 sorunlarına karşı kullanıcı uyarılabilir.</dd>
302 <dt>İfade Çözümleyici Eklendi</dt>
304 <dd>Artık genel amaçlı bir ifade çözümleyicimiz var. API
305 <var>ap_expr.h</var> içinde incelenebilir. Evvelce
306 <module>mod_ssl</module> içinde gerçeklenmiş olan ifade çözümleyiciden
309 <dt>Yetkilendirme Kuralları Taşıyıcıları</dt>
311 <dd>Yetkilendirme modülleri, <directive module="mod_authz_core"
312 type="section">RequireAll</directive> gibi gelişmiş yetkilendirme
313 kuralı taşıyıcılarını desteklemek için ap_register_auth_provider()
314 üzerinden artık bir sağlayıcı olarak çalıştırılabilmektedir.</dd>
316 <dt>Küçük Nesne Arabellekleme Arayüzü</dt>
318 <dd><var>ap_socache.h</var>, evvelki <module>mod_ssl</module> oturum
319 arabelleği gerçeklenimine dayalı olarak küçük veri nesnelerini
320 arabelleklemek için sağlayıcı temelli bir arayüz ortaya koyar.
321 Paylaşımlı bellek çevrimsel tamponu kullanan sağlayıcılar, disk bazlı
322 dbm dosyaları ve memcache ile dağıtılan arabellekler şu an
323 desteklenmektedir.</dd>
325 <dt>Arabellek Durum Kancası Eklendi</dt>
327 <dd><module>mod_cache</module> modülü artık, arabellekleme kararı bilinir
328 olduğunda çağrılan yeni bir <code>cache_status</code> kancası içeriyor.
329 Öntanımlı gerçeklenim, yanıta istemlik bir <code>X-Cache</code> ve
330 <code>X-Cache-Detail</code> ekleyebilmektedir.</dd>
333 <p>Geliştirici belgeleri <a href="developer/new_api_2_4.html">API
334 değişikliklerinin ayrıntılı bir listesini</a> içermektedir.</p>