granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/mod/mod_alias.xml.tr

   1 <?xml version="1.0"?>
   2 <!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
   3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
   4 <!-- English Revision: 554716 -->
   5 <!-- =====================================================
   6  Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
   7    Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
   8 ========================================================== -->
   9
  10 <!--
  11  Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
  12  contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
  13  this work for additional information regarding copyright ownership.
  14  The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
  15  (the "License"); you may not use this file except in compliance with
  16  the License.  You may obtain a copy of the License at
  17
  18      http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
  19
  20  Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
  21  distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
  22  WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
  23  See the License for the specific language governing permissions and
  24  limitations under the License.
  25 -->
  26
  27 <modulesynopsis metafile="mod_alias.xml.meta">
  28
  29 <name>mod_alias</name>
  30 <description>Belge ağacının parçalarının dosya sisteminin parçalarıyla
  31 eşlenmesini sağlar ve URL yönlendirmesi yapar.</description>
  32 <status>Base</status>
  33 <sourcefile>mod_alias.c</sourcefile>
  34 <identifier>alias_module</identifier>
  35
  36   <summary>
  37     <p>Bu modülde bulunan yönergeler sunucuya istek olarak gelen URL’lerin
  38       denetlenmesini ve değiştirilmesini mümkün kılar. <directive
  39       module="mod_alias" >Alias</directive> ve <directive module="mod_alias"
  40       >ScriptAlias</directive> yönergeleri URL’lerin dosya sisteminin
  41       dizinlerine eşlenmesini sağlar. Böylece, kök dizini <directive
  42       module="core">DocumentRoot</directive> ile belirtilen site belge ağacı
  43       altında bulunmayan içeriğe erişmek mümkün olur. <directive
  44       module="mod_alias" >ScriptAlias</directive> yönergesi buna ek olarak
  45       hedef dizini sadece CGI betiklerini içeren dizin olarak imler.</p>
  46
  47     <p><directive module="mod_alias">Redirect</directive> yönergesi,
  48       farklı bir URL ile yeni bir istek yapmaları için istemcileri
  49       yönlendirmekte kullanılır. Çoğunlukla özkaynak başka bir yere
  50       taşındığında kullanılır.</p>
  51
  52     <p><module>mod_alias</module> modülü basit URL değiştirme görevlerini
  53       yerine getirmek için tasarlanmıştır. Sorgu dizgelerini işleme sokmak
  54       gibi daha karmaşık görevler için <module>mod_rewrite</module> modülü ile
  55       sağlanan araçlar kullanılır.</p>
  56
  57   </summary>
  58
  59   <seealso><module>mod_rewrite</module></seealso> <seealso><a
  60     href="../urlmapping.html">URL’lerin Dosya sistemi ile Eşlenmesi</a>
  61   </seealso>
  62
  63   <section id="order"><title>İşlem Sırası</title>
  64
  65     <p>Farklı bağlamlarda bulunan <directive module="mod_alias"
  66       >Alias</directive> ve <directive module="mod_alias">Redirect</directive>
  67       yönergeleri standart <a href="../sections.html#mergin">katıştırma
  68       kuralları</a> ile ilgili diğer yönergeler gibi işleme sokulur. Fakat
  69       aynı bağlam dahilinde (örneğin, aynı <directive type="section"
  70       module="core">VirtualHost</directive> bölümünde) çok fazla <directive
  71       module="mod_alias" >Alias</directive> ve <directive
  72       module="mod_alias">Redirect</directive> varsa bunlar belli bir
  73       sıraya göre işleme sokulurlar.</p>
  74
  75     <p>İlk adımda, <directive module="mod_alias">Alias</directive>’lardan önce
  76       bütün <directive module="mod_alias">Redirect</directive> yönergeleri
  77       işleme sokulur. Bu bakımdan bir <directive module="mod_alias"
  78       >Redirect</directive> veya <directive module="mod_alias"
  79       >RedirectMatch</directive> ile eşleşen bir istek için
  80       hiçbir <directive module="mod_alias" >Alias</directive>
  81       uygulanmayacaktır. İkinci adımda yapılandırma dosyasında yer aldıkları
  82       sıraya göre <directive module="mod_alias" >Redirect</directive> ve
  83       <directive module="mod_alias" >Alias</directive> yönergeleri işleme
  84       sokulurlar, dolayısıyla ilk eşleşme öncelikli olmuş olur.</p>
  85
  86     <p>İlk eşleşmenin öncelikli olması sebebiyle, bu yönergelerin birden
  87       fazlası aynı alt yola uygulandığı takdirde, tüm yönergelerin etkili
  88       olabilmesi için en uzun yolu sıralamada en öne almalısınız. Örneğin
  89       aşağıdaki yapılandırma beklendiği gibi çalışacaktır:</p>
  90
  91     <example>
  92     Alias /foo/bar /baz<br />
  93     Alias /foo /gaz
  94     </example>
  95
  96     <p>Ama yukarıdaki iki satır ters sırada yerleştirilmiş olsaydı,
  97       <code>/foo</code> rumuzu  daima <code>/foo/bar</code> rumuzundan önce
  98       eşleşecek, dolayısıyla ikinci yönerge yok sayılacaktı.</p>
  99
 100   </section>
 101
 102 <directivesynopsis>
 103 <name>Alias</name>
 104 <description>URL’leri dosya sistemi konumlarıyla eşler.</description>
 105 <syntax>Alias <var>URL-yolu</var>
 106 <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
 107 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 108 </contextlist>
 109
 110   <usage>
 111
 112     <p><directive>Alias</directive> yönergesi, belgelerin <directive
 113       module="core">DocumentRoot</directive> dizininden farklı bir yerde
 114       saklanmasını mümkün kılar. <code><em>URL-yolu</em></code> ile başlayan
 115       URL’ler (% imlemesi çözüldükten sonra) <code><em>dizin-yolu</em></code>
 116       ile başlayan yerel dosyalarla eşlenir. <code><em>URL-yolu</em></code>,
 117       harf büyüklüğüne duyarsız sistemlerde bile harf büyüklüğüne
 118       duyarlıdır.</p>
 119
 120     <example><title>Örnek:</title>
 121       Alias /image /ftp/pub/image
 122     </example>
 123
 124     <p><code>http://sunucum/image/foo.gif</code> şeklinde bir istek, sunucunun
 125       <code>/ftp/pub/image/foo.gif</code> dosyasıyla yanıt vermesine sebep
 126       olurdu. Sadece tam yol parçaları eşleştirilir; bu bakımdan yukarıdaki
 127       <directive>Alias</directive> yapılandırması
 128       <code>http://sunucum/imagefoo.gif</code> ile eşleşmez. Düzenli
 129       ifadelerin kullanıldığı daha karmaşık eşleşmeler için <directive
 130       module="mod_alias" >AliasMatch</directive> yönergesine bakınız.</p>
 131
 132     <p><code><em>URL-yolu</em></code>’nu bir <code>/</code> ile
 133       sonlandırırsanız <directive>Alias</directive> yönergesini yorumlarken
 134       sunucunun da sona bir <code>/</code> ekleyeceğine dikkat ediniz. Yani,
 135       eğer <example>Alias /icons/ /usr/local/apache/icons/</example> diye bir
 136       tanım yaparsanız <code>/icons</code> URL’si için bir
 137       <directive>Alias</directive> kullanılmayacaktır.</p>
 138
 139     <p><directive>Alias</directive> <em>hedefleri</em> için ek <directive
 140       type="section" module="core" >Directory</directive> bölümleri
 141       belirtmeniz gerekebileceğine dikkat ediniz. <directive type="section"
 142       module="core" >Directory</directive> bölümlerinden önce yer alan
 143       <directive>Alias</directive> yönergelerine özellikle bakılır,
 144       dolayısıyla sadece <directive>Alias</directive> hedefleri etkilenir.
 145       (Bununla birlikte, <directive>Alias</directive> yönergelerinden önce
 146       işleme sokulan <directive type="section"
 147       module="core">Location</directive> bölümlerinin uygulanacağına dikkat
 148       ediniz.)</p>
 149
 150     <p>Özellikle, <directive module="core">DocumentRoot</directive> dışında
 151       bir dizine bir <directive>Alias</directive> oluşturuyorsanız hedef
 152       dizine doğrudan erişim izni vermeniz gerekebilir.</p>
 153
 154     <example><title>Örnek:</title>
 155         Alias /image /ftp/pub/image<br />
 156         &lt;Directory /ftp/pub/image&gt;<br />
 157         <indent>
 158             Order allow,deny<br />
 159             Allow from all<br />
 160         </indent>
 161         &lt;/Directory&gt;
 162     </example>
 163   </usage>
 164 </directivesynopsis>
 165
 166 <directivesynopsis>
 167 <name>AliasMatch</name>
 168 <description>URL’leri dosya sistemi konumlarıyla düzenli ifadeleri kullanarak
 169 eşler.</description>
 170 <syntax>AliasMatch <var>düzenli-ifade</var>
 171 <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
 172 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 173 </contextlist>
 174
 175   <usage>
 176     <p>Bu yönerge <code><em>URL-yolu</em></code> ile eşleşmek üzere bir
 177       <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul etmesi dışında
 178       <directive module="mod_alias">Alias</directive> yönergesine eşdeğerdir.
 179       Belirtilen düzenli ifade <code><em>URL-yolu</em></code> ile eşleşiyorsa
 180       sunucu parantezli eşleşmeleri belirtilen dizgede kullanarak dosya yolunu
 181       elde eder. Örneğin, <code>/icons</code> dizinini etkinleştirmek için şu
 182       yazılabilir:</p>
 183
 184     <example>
 185       AliasMatch ^/icons(.*) /usr/local/apache/icons$1
 186     </example>
 187
 188     <p>Ayrıca, <code><em>URL-yolu</em></code> ile harf büyüklüğüne duyarsız
 189       eşleşmeler sağlayacak düzenli ifadeler de kullanılabilir:</p>
 190
 191     <example>
 192       AliasMatch (?i)^/image(.*) /ftp/pub/image$1
 193     </example>
 194   </usage>
 195 </directivesynopsis>
 196
 197 <directivesynopsis>
 198 <name>Redirect</name>
 199 <description>İstemciyi, bir yönlendirme isteği döndürerek farklı bir URL’ye
 200 yönlendirir.</description>
 201 <syntax>Redirect [<var>durum</var>] <var>URL-yolu</var>
 202 <var>URL</var></syntax>
 203 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 204 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
 205 <override>FileInfo</override>
 206
 207   <usage>
 208     <p><directive>Redirect</directive> yönergesi istemciye bir yönlendirme
 209       isteği döndürerek eski URL’yi yenisiyle eşler.</p>
 210
 211     <p>Eski <code><em>URL-yolu</em></code> bir bölü çizgisi ile başlar ve harf
 212       büyüklüğüne duyarlıdır (% imlemesi çözüldükten sonra).
 213       <code><em>URL-yolu</em></code> olarak göreli yollara izin verilmez.
 214       <code><em>URL</em></code> ise ya bir şema ve konak ismi ile başlayan bir
 215       mutlak URL ya da bir bölü çizgisi ile başlayan bir URL yolu olmalıdır.
 216       İkinci durumda URL yolunun başına geçerli sunucu ismi ve şemayı sunucu
 217       ekler.</p>
 218
 219     <p><code><em>URL-yolu</em></code> ile başlayan istekler istemciye hedef
 220       <code><em>URL</em></code> konumuna bir yönlendirme isteği olarak
 221       dönecektir. <code><em>URL-yolu</em></code>’nun devamı niteliğindeki ek
 222       yol hedef URL’ye eklenir.</p>
 223
 224     <example><title>Örnek:</title>
 225       Redirect /hizmet http://iki.mesela.dom/hizmet
 226     </example>
 227
 228     <p>İstemcinin yaptığı <code>http://mesela.dom/hizmet/fesmekan.txt</code>
 229       isteğine karşılık istemciye isteği
 230       <code>http://iki.mesela.dom/hizmet/fesmekan.txt</code> olarak yapması
 231       söylenecektir. Sadece tam yol parçaları eşleştirilir, bu nedenle
 232       <code>http://mesela.dom/hizmetfesmekan.txt</code> isteği yukarıdaki
 233       yönlendirme ile eşleşmeyecektir. Düzenli ifadelerin kullanıldığı daha
 234       karmaşık eşleşmeler için <directive module="mod_alias"
 235       >RedirectMatch</directive> yönergesine bakınız.</p>
 236
 237
 238     <note><title>Bilginize</title>
 239       <p>Yapılandırma dosyasında yer alış sırasına bakmaksızın
 240         <directive>Redirect</directive> yönergeleri
 241         <directive>Alias</directive> ve <directive>ScriptAlias</directive>
 242         yönergelerinden önce ele alınır.</p></note>
 243
 244       <p>Herhangi bir <code><em>durum</em></code> belirtilmemişse "geçici"
 245         yönlendirme (HTTP durum kodu: 302) yapılır. Bu, istemciye özkaynağın
 246         geçici olarak başka yere taşındığını belirtir. Diğer HTTP durum
 247         kodlarını döndürmek için kullanılabilecek <code><em>durum</em></code>
 248         değerleri:</p>
 249
 250     <dl>
 251       <dt><code>permanent</code></dt>
 252       <dd>İstemciye özkaynağın kalıcı olarak taşındığını belirten kalıcı
 253         yönlendirme durumu (301) döndürülür.</dd>
 254
 255       <dt><code>temp</code></dt>
 256       <dd>İstemciye geçici yönlendirme durumu (302) döner. Bu öntanımlıdır.
 257       </dd>
 258
 259       <dt><code>seeother</code></dt>
 260       <dd>İstemciye özkaynağın yerine başka bir şey konduğunu belirten
 261         "diğerine bak" durumu (303) döndürülür.</dd>
 262
 263       <dt><code>gone</code></dt>
 264       <dd>İstemciye özkaynağın kalıcı olarak kaldırıldığını belirten "ölü
 265         bağlantı" durumu (410) döner. Bu durumda <code><em>URL</em></code>
 266         belirtilmez.</dd>
 267     </dl>
 268
 269     <p>Diğer durum kodları için <code><em>durum</em></code> olarak sayısal
 270       durum kodu belirtilir. Eğer durum 300 ile 399 arasındaysa bir
 271       <code><em>URL</em></code> belirtmek gereklidir, yoksa belirtilmez.
 272       Belirtilecek durum kodunu Apache’nin bilmesi gerektiğine dikkat ediniz
 273       (<code>http_protocol.c</code> dosyasında bulunan
 274       <code>send_error_response</code> işlevine bakınız).</p>
 275
 276     <example><title>Örnek:</title>
 277       Redirect permanent /bir http://mesela.dom/iki<br />
 278       Redirect 303 /yedi http://mesela.dom/baskabisey
 279     </example>
 280   </usage>
 281 </directivesynopsis>
 282
 283 <directivesynopsis>
 284 <name>RedirectMatch</name>
 285 <description>Geçerli URL ile eşleşen bir düzenli ifadeye dayanarak bir harici
 286 yönlendirme gönderir.</description>
 287 <syntax>RedirectMatch [<var>durum</var>] <var>düzenli-ifade</var>
 288 <var>URL</var></syntax>
 289 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 290 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
 291 <override>FileInfo</override>
 292
 293   <usage>
 294     <p>Bu yönerge <code><em>URL-yolu</em></code> ile eşleşmek üzere bir
 295       <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul etmesi dışında
 296       <directive module="mod_alias">Redirect</directive> yönergesine
 297       eşdeğerdir. Belirtilen düzenli ifade <code><em>URL-yolu</em></code> ile
 298       eşleşiyorsa sunucu parantezli eşleşmeleri belirtilen dizgede kullanarak
 299       dosya yolunu elde eder. Örneğin, tüm GIF dosyası isteklerini başka bir
 300       sunucudaki aynı isimli JPEG dosyalarına yönlendirmek için şu
 301       yazılabilir:</p>
 302
 303     <example>
 304       RedirectMatch (.*)\.gif$ http://baska.sunucu.dom$1.jpg
 305     </example>
 306   </usage>
 307 </directivesynopsis>
 308
 309 <directivesynopsis>
 310 <name>RedirectTemp</name>
 311 <description>İstemciyi, geçici bir yönlendirme isteği döndürerek farklı bir
 312 URL’ye yönlendirir.</description>
 313 <syntax>RedirectTemp <var>URL-yolu</var> <var>URL</var></syntax>
 314 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 315 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
 316 <override>FileInfo</override>
 317
 318   <usage>
 319     <p>Bu yönerge istemciye daima geçici yönlendirme durumu (302) döndürür.
 320       Yani, <code>Redirect temp</code> ile aynı işi yapar.</p>
 321   </usage>
 322 </directivesynopsis>
 323
 324 <directivesynopsis>
 325 <name>RedirectPermanent</name>
 326 <description>İstemciyi, kalıcı bir yönlendirme isteği döndürerek farklı bir
 327 URL’ye yönlendirir.</description>
 328 <syntax>RedirectPermanent <var>URL-yolu</var> <var>URL</var></syntax>
 329 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 330 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
 331 <override>FileInfo</override>
 332
 333   <usage>
 334     <p>Bu yönerge istemciye daima kalıcı yönlendirme durumu (301) döndürür.
 335       Yani, <code>Redirect permanent</code> ile aynı işi yapar.</p>
 336   </usage>
 337 </directivesynopsis>
 338
 339 <directivesynopsis>
 340 <name>ScriptAlias</name>
 341 <description>Bir URL’yi dosya sistemindeki bir yere eşler ve hedefi bir CGI betiği olarak çalıştırır.</description>
 342 <syntax>ScriptAlias <var>URL-yolu</var>
 343 <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
 344 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 345 </contextlist>
 346
 347   <usage>
 348     <p>Hedef dizini, <module>mod_cgi</module> modülünün CGI betiği
 349       yorumlayıcısı tarafından çalıştırılacak betikleri içeren dizin olarak
 350       imlemesi dışında <directive module="mod_alias">Alias</directive>
 351       yönergesinin yaptığı işi yapar. <code><em>URL-yolu</em></code> ile
 352       başlayan harf büyüklüğüne duyarlı URL’ler (% imlemesi çözüldükten
 353       sonra), dosya sistemindeki bir tam yol olarak belirtilmiş
 354       <code><em>dizin-yolu</em></code> ile başlayan betiklerle eşlenir.</p>
 355
 356     <example><title>Örnek:</title>
 357       ScriptAlias /cgi-bin/ /siteler/cgi-bin/
 358     </example>
 359
 360     <p><code>http://sunucum/cgi-bin/foo</code> şeklindeki bir istek sunucunun
 361       <code>/siteler/cgi-bin/foo</code> betiğini çalıştırmasına sebep olur. Bu
 362       yapılandırma aslında şuna eşdeğerdir:</p>
 363
 364     <example>
 365       Alias /cgi-bin/ /siteler/cgi-bin/<br />
 366       &lt;Location /cgi-bin &gt;<br />
 367       <indent>
 368       SetHandler cgi-script<br />
 369       Options +ExecCGI<br />
 370       </indent>
 371       &lt;/Location&gt;
 372     </example>
 373
 374     <note type="warning">Yapılandırma değiştiğinde kaynak kodlarının ister
 375       istemez açığa çıkmasını istemiyorsanız CGI betiklerinizi <directive
 376       module="core">DocumentRoot</directive> altına koymayınız.
 377       <directive>ScriptAlias</directive> yönergesi URL’yi doğru yere
 378       eşlemekten başka orayı bir CGI betikleri dizini olarak imler. CGI
 379       betiklerinizi <directive module="core">DocumentRoot</directive> altına
 380       koyarsanız çalıştırmak için <directive>ScriptAlias</directive> değil,
 381       <directive module="core" type="section" >Directory</directive>,
 382       <directive module="core">SetHandler</directive> ve <directive
 383       module="core">Options</directive> yönergelerini örnekteki gibi kullanın:
 384
 385     <example>
 386       &lt;Directory /usr/local/apache2/htdocs/cgi-bin &gt;<br />
 387       <indent>
 388       SetHandler cgi-script<br />
 389       Options ExecCGI<br />
 390       </indent>
 391       &lt;/Directory&gt;
 392     </example>
 393
 394      Aynı dosya sistemi konumu ile çok sayıda <code><em>URL-yolu</em></code>
 395      eşleşebileceğinden, bir <directive module="core">Directory</directive>
 396      bölümü ile sınırlanmadığı takdirde CGI betiklerinin kaynak kodları açığa
 397      çıkabilir; bu bakımdan <directive>ScriptAlias</directive> yönergesini yok
 398      sayan URL yollarının belirtilebilme olasılığı gözardı
 399      edilmemelidir.</note>
 400
 401   </usage>
 402   <seealso><a href="../howto/cgi.html">CGI Öğreticisi</a></seealso>
 403 </directivesynopsis>
 404
 405 <directivesynopsis>
 406 <name>ScriptAliasMatch</name>
 407 <description>Bir URL’yi dosya sistemindeki bir yere düzenli ifade kullanarak
 408 eşler ve hedefi bir CGI betiği olarak çalıştırır.</description>
 409 <syntax>ScriptAliasMatch <var>düzenli-ifade</var>
 410 <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
 411 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
 412 </contextlist>
 413
 414   <usage>
 415     <p>Bu yönerge <code><em>URL-yolu</em></code> ile eşleşmek üzere bir
 416       <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul etmesi dışında
 417       <directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive> yönergesine
 418       eşdeğerdir. Belirtilen düzenli ifade <code><em>URL-yolu</em></code> ile
 419       eşleşiyorsa sunucu parantezli eşleşmeleri belirtilen dizgede kullanarak
 420       dosya yolunu elde eder. Örneğin, standart <code>/cgi-bin</code> dizinini
 421       etkin kılmak için şu yazılabilir:</p>
 422
 423     <example>
 424       ScriptAliasMatch ^/cgi-bin(.*) /usr/local/apache/cgi-bin$1
 425     </example>
 426   </usage>
 427 </directivesynopsis>
 428
 429 </modulesynopsis>