2 <!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
4 <!-- English Revision: 767783:773774 (outdated) -->
5 <!-- =====================================================
6 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
7 Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
8 ========================================================== -->
11 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
12 contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
13 this work for additional information regarding copyright ownership.
14 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
15 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
16 the License. You may obtain a copy of the License at
18 http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
20 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
21 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
22 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
23 See the License for the specific language governing permissions and
24 limitations under the License.
27 <modulesynopsis metafile="core.xml.meta">
30 <description>Apache HTTP Sunucusunda daima mevcut olan çekirdek
31 özellikler</description>
35 <name>AcceptFilter</name>
36 <description>Bir protokolün dinleyici soketleri için en iyilemeleri ayarlar
38 <syntax>AcceptFilter <var>protocol</var> <var>kabul_süzgeci</var></syntax>
39 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
40 <compatibility>Apache 2.1.5 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
43 <p>Bu yönerge protokol türüne göre bir dinleme soketinin işletim
44 sistemine özgü en iyilemelerini etkin kılar. İşletim sistemi çekirdeği
45 için temel önerme veri alınıncaya kadar veya HTTP isteğinin tamamı
46 tamponlanana kadar sunucu sürecine bir soket tahsis etmemektir.
48 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accept_filter&sektion=9"
49 >FreeBSD’nin Kabul Süzgeçleri</a> ve Linux’un soket seçeneklerinden
50 <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> desteklenmektedir.</p>
52 <p>FreeBSD için öntanımlı değerler:</p>
54 AcceptFilter http httpready <br/>
55 AcceptFilter https dataready
58 <p><code>httpready</code> kabul süzgeci HTTP isteklerinin tamamını
59 işletim sistemi çekirdeği seviyesinde tamponlar. Çekirdek isteğin
60 tamamını alır almaz sunucuya gönderir. Ayrıntılar için <a
61 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_http&sektion=9"
62 >accf_http(9)</a> kılavuz sayfasına bakınız. HTTPS istekleri şifrelenmiş
64 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_data&sektion=9"
65 >accf_data(9)</a> süzgeci kullanılır.</p>
67 <p>Linux’taki ön tanımlı değerler:</p>
69 AcceptFilter http data <br/>
70 AcceptFilter https data
73 <p>Linux’un <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> soket seçeneği HTTP isteklerinin
74 tamponlanmasını desteklemez. <code>none</code> dahil her değer
75 dinleyici üzerinde <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> seçeneğini etkin kılar.
76 Daha ayrıntılı bilgi edinmek için Linux
77 <a href="http://homepages.cwi.nl/~aeb/linux/man2html/man7/tcp.7.html"
78 >tcp(7)</a> kılavuz sayfasına bakınız.</p>
80 <p>Argüman olarak <code>none</code> kullanımı o protokol için kabul
81 süzgeçlerini iptal edecektir. Bu, <code>nntp</code> gibi, sunucunun
82 baştan bir veri göndermesinin gerekli olduğu protokoller için
84 <example>AcceptFilter nntp none</example>
89 <name>AcceptPathInfo</name>
90 <description>Dosya isminden sonra belirtilen yol verisini kabul veya
91 reddeder.</description>
92 <syntax>AcceptPathInfo On|Off|Default</syntax>
93 <default>AcceptPathInfo Default</default>
94 <contextlist><context>server config</context>
95 <context>virtual host</context><context>directory</context>
96 <context>.htaccess</context></contextlist>
97 <override>FileInfo</override>
98 <compatibility>Apache 2.0.30 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
101 <p>Bu yönerge, istekte dosya isminden sonra (dizinde belirtilen dosya
102 bulunmayabilir) belirtilen yol verisinin kabul edilip edilmeyeceğini
103 denetler. Dosya isminden sonra belirtilen yol verisi
104 <code>PATH_INFO</code> ortam değişkeninde betiklerin kullanımına
107 <p>Örneğin, içinde sadece <code>here.html</code> dosyası bulunan bir
108 <code>/test/</code> dizinimiz olsun. <code>/test/here.html/more</code>
109 ve <code>/test/nothere.html/more</code> isteklerinin her ikisi de
110 <code>PATH_INFO</code> değişkenine <code>/more</code> verisinin
111 atanmasını sağlar.</p>
113 <p><directive>AcceptPathInfo</directive> yönergesine atanabilecek argüman
116 <dt><code>Off</code></dt><dd>Sadece dosya isminden sonra yol verisi
117 bulunmayan istekler kabul edilir. Yukarıdaki örnekteki gibi
118 <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki istekler bir 404 (Nesne
119 bulunamadı) hatasıyla sonuçlanır.</dd>
121 <dt><code>On</code></dt><dd>Mevcut bir dosyaya ait bir dosya isminden
122 sonra bir yol verisinin de belirtildiği istekler kabul edilir.
123 Yukarıdaki örnekteki gibi <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki
124 istekler, <code>/test/here.html</code> geçerli bir dosya olduğu
125 takdirde kabul edilir.</dd>
127 <dt><code>Default</code></dt><dd>Dosya isminden sonra yol verisi
128 belirtilen isteklerin nasıl ele alınacağı istekten sorumlu <a
129 href="../handler.html">eylemci</a> tarafından saptanır. Normal dosyalar
130 için çekirdek eylemci öntanımlı olarak <code>PATH_INFO</code>
131 isteklerini reddeder. <a
132 href="mod_cgi.html"><code>cgi-script</code></a> ve <a
133 href="mod_isapi.html"><code>isapi-handler</code></a> gibi betiklere
134 hizmet eden eylemciler ise genellikle <code>PATH_INFO</code>
135 isteklerini öntanımlı olarak kabul ederler.</dd>
138 <p><code>AcceptPathInfo</code> yönergesinin birincil amacı eylemcinin
139 <code>PATH_INFO</code> istekleri hakkında verdiği kabul veya red
140 kararını geçersiz kılabilmenizi sağlamaktır. Örneğin,
141 <code>PATH_INFO</code>’ya dayalı olarak içerik üretmek için <a
142 href="mod_include.html"><code>INCLUDES</code></a> gibi bir <a
143 href="../filter.html">süzgeç</a> kullandığınız takdirde bu
144 geçersizleştirme zorunlu olur. Normal dosyalar için çekirdek eylemci
145 normal olarak isteği reddederdi, böyle bir durumda bir betiği etkin
146 kılmak için aşağıdaki gibi bir yapılandırma kullanabilirsiniz:</p>
149 <Files "mypaths.shtml"><br />
151 Options +Includes<br />
152 SetOutputFilter INCLUDES<br />
153 AcceptPathInfo On<br />
162 <name>AccessFileName</name>
163 <description>Dağıtık yapılandırma dosyasının ismi belirtilir.</description>
164 <syntax>AccessFileName <var>filename</var> [<var>filename</var>] ...</syntax>
165 <default>AccessFileName .htaccess</default>
166 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
170 <p>Belge yolu üzerindeki dizinlerde dağıtık yapılandırma dosyalarının <a
171 href="#allowoverride">bulunmasına izin verilmişse</a> sunucu bir isteği
172 işlerken önce bu dizinlerde bu yönergede belirtilmiş yapılandırma
173 dosyasını arar. Örnek:</p>
179 <p>Sunucu, <code>/usr/local/web/index.html</code> belgesini döndürmeden
183 <Directory /><br />
185 AllowOverride None<br />
190 <p>şeklinde bir yapılandırma ile iptal edilmiş olmadıkça yönergeler için
191 <code>/.acl</code>, <code>/usr/.acl</code>,
192 <code>/usr/local/.acl</code> ve <code>/usr/local/web/.acl</code>
193 dosyalarını okur.</p>
195 <seealso><directive module="core">AllowOverride</directive></seealso>
196 <seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
197 <seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
201 <name>AddDefaultCharset</name>
202 <description>Bir yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
203 <code>text/html</code> olduğunda eklenecek öntanımlı karakter kümesi
204 parametresini belirler.</description>
205 <syntax>AddDefaultCharset On|Off|<var>karküm</var></syntax>
206 <default>AddDefaultCharset Off</default>
207 <contextlist><context>server config</context>
208 <context>virtual host</context><context>directory</context>
209 <context>.htaccess</context></contextlist>
210 <override>FileInfo</override>
213 <p>Bu yönerge, yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
214 <code>text/html</code> olmak şartıyla yanıta eklenecek karakter
215 kümesini (karakter kodlamasınının ismini) belirler. Bu, asıl davranış
216 çoğunlukla kullanıcının istemci yapılandırmasına bağlı olmakla
217 birlikte, yanıtın gövdesinde <code>META</code> elemanı vasıtasıyla
218 belirtilmiş karakter kümesini geçersiz kılar. <code>AddDefaultCharset
219 Off</code> şeklinde bir atama bu işlevselliği iptal eder.
220 <code>AddDefaultCharset On</code> ile bu işlevsellik etkin kılınmaktan
221 başka <code>iso-8859-1</code> karakter kümesini öntanımlı olarak yanıta
222 eklenir. Yönergede <var>karküm</var> olarak belirtilecek değerler,
223 Genel Ağ ortam türlerinde (MIME türlerinde) kullanmak üzere <a
224 href="http://www.iana.org/assignments/character-sets">IANA’da kayıtlı
225 karakter kümesi değerleri</a>nden biri olmalıdır. Örnek:</p>
228 AddDefaultCharset utf-8
231 <p><directive>AddDefaultCharset</directive> yönergesi sadece, metin
232 kaynaklarının hepsinin aynı karakter kümesine sahip olduğu bilindiği
233 takdirde ve her birinde ayrı ayrı karakter kümesi belirtmek çok
234 külfetli olacaksa kullanılmalıdır. Buna bir örnek, CGI betikleri
235 tarafından üretilmiş içeriğe sahip kaynaklara karakter kümesinin
236 eklenmesidir; böyle kaynaklar çıktıda kullanıcı tarafından sağlanmış
237 veri içermeleri nedeniyle karşı siteden kaynaklanan betikli
238 saldırılardan zarar görebilir. Bununla birlikte, bir öntanımlı karakter
239 kümesi belirtmek, tarayıcılarında “karakter kodlamasını kendiliğinden
240 sapta” özelliğini etkin kılmış kullanıcıları korumayacağından daha iyi
241 bir çözüm bu betikleri bu tür saldırılara karşı düzeltmek veya en iyisi
244 <seealso><directive module="mod_mime">AddCharset</directive></seealso>
248 <name>AddOutputFilterByType</name>
249 <description>Belli bir ortam türüne bir çıktı süzgeci atar.</description>
250 <syntax>AddOutputFilterByType <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]
251 <var>ortam-türü</var> [<var>ortam-türü</var>] ...</syntax>
252 <contextlist><context>server config</context>
253 <context>virtual host</context><context>directory</context>
254 <context>.htaccess</context></contextlist>
255 <override>FileInfo</override>
256 <compatibility>2.0.33 ve sonrasında mevcuttur; Apache 2.1 ve sonrasında
257 kullanımı önerilmemektedir.</compatibility>
260 <p>Bu yönerge yanıtın <glossary ref="mime-type">ortam türü</glossary>ne
261 bağlı olarak bir istek için belli bir <a href="../filter.html">çıktı
262 süzgecini</a> etkin kılar. Aşağıda açıklanan belli başlı sorunlardan
263 dolayı bu yönergenin kullanımı önerilmemektedir. Aynı işlevsellik
264 <module>mod_filter</module> kullanarak sağlanabilmektedir.</p>
266 <p>Aşağıdaki örnekte <module>mod_deflate</module> modülünce sağlanan
267 <code>DEFLATE</code> süzgeci kullanılmıştır. Bu süzgeç,
268 <code>text/html</code> veya <code>text/plain</code> olarak yaftalanmış
269 tüm çıktıyı (ister durağan ister devingen olsun) istemciye göndermeden
273 AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain
276 <p>İçeriğin birden fazla süzgeç tarafından işlenmesini isterseniz süzgeç
277 isimlerini noktalı virgüllerle ayırarak belirtebilirsiniz. Ayrıca, bu
278 süzgeçlerin her biri için ayrı bir
279 <directive>AddOutputFilterByType</directive> yönergesi belirtmek de
282 <p>Aşağıdaki yapılandırma <code>text/html</code> olarak yaftalanmış tüm
283 betik çıktılarının önce <code>INCLUDES</code> sonra da
284 <code>DEFLATE</code> süzgecinden geçirilmesine sebep olur.</p>
287 <Location /cgi-bin/><br />
289 Options Includes<br />
290 AddOutputFilterByType INCLUDES;DEFLATE text/html<br />
295 <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title>
296 <p>Süzgeçlerin <directive>AddOutputFilterByType</directive> ile etkin
297 kılınması bazı durumlarda kısmen bazılarında da tamamen başarısızlığa
298 uğrayabilir. Örneğin, <glossary ref="mime-type">ortam türü</glossary>
299 saptanamadığı takdirde hiçbir süzgeç uygulanmaz. Süzgeçlerin
300 uygulanacağına emin olmak isterseniz, bir kaynağa içerik türünü
301 örneğin, <directive module="mod_mime">AddType</directive> veya
302 <directive module="core">ForceType</directive> ile açıkça
303 atayabilirsiniz. Ayrıca, içerik türünü (bir nph-olmayan) CGI betiği
304 içinde ayarlamak da bu güvenceyi sağlar.</p>
309 <seealso><directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive></seealso>
310 <seealso><directive module="core">SetOutputFilter</directive></seealso>
311 <seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a></seealso>
315 <name>AllowEncodedSlashes</name>
316 <description>Kodlanmış dosya yolu ayracı içeren URL’lere izin verilip
317 verilmeyeceğini belirler.</description>
318 <syntax>AllowEncodedSlashes On|Off</syntax>
319 <default>AllowEncodedSlashes Off</default>
320 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
322 <compatibility>Apache 2.0.46 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
325 <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> yönergesi kodlanmış dosya
326 yolu ayracı içeren URL’lere izin verir (<code>/</code> yerine
327 <code>%2F</code> ve ek olarak <code>\</code> için ilgili sistemlerde
328 <code>%5C</code> kullanılmış URL’ler). Normalde böyle URL’ler bir 404
329 (Nesne bulunamadı) hatasıyla reddedilirler.</p>
331 <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> <code>On</code>, çoğunlukla
332 <code>PATH_INFO</code> ile bir arada kullanıldığı zaman
335 <note><title>Ek Bilgi</title>
336 <p>Kodlanmış bölü çizgilerine izin vermek bu kodlamanın karakter olarak
337 çözümleneceği anlamına gelmez. URL içindeki <code>%2F</code> veya
338 <code>%5C</code>’ler (sadece ilgili sistemlerde), tıpkı normal
339 URL’lere yapıldığı gibi, oldukları gibi bırakılırlar.</p>
342 <seealso><directive module="core">AcceptPathInfo</directive></seealso>
346 <name>AllowOverride</name>
347 <description><code>.htaccess</code> dosyalarında bulunmasına izin verilen
348 yönerge türleri belirtilir.</description>
349 <syntax>AllowOverride All|None|<var>yönerge-türü</var>
350 [<var>yönerge-türü</var>] ...</syntax>
351 <default>AllowOverride All</default>
352 <contextlist><context>directory</context></contextlist>
355 <p>Sunucu <directive module="core">AccessFileName</directive> yönergesi
356 ile belirtildiği şekilde bir <code>.htaccess</code> dosyasına rastlarsa
357 önceki yapılandırma yönergelerinin hangilerinin geçersiz kılınmak üzere
358 bildirildiğini bilmek ister.</p>
360 <note><title>Sadece <Directory> bölümlerinde geçerli</title>
361 <directive>AllowOverride</directive> yönergesi, <directive
362 type="section" module="core">Location</directive>, <directive
363 module="core" type="section">DirectoryMatch</directive> veya <directive
364 type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde değil,
365 sadece düzenli ifade içermeyen <directive type="section"
366 module="core">Directory</directive> bölümlerinde geçerlidir.
369 <p>Yönergeye değer olarak <code>None</code> belirtilirse <a
370 href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyaları tamamen yok sayılır. Bu
371 durumda, sunucu dosya sisteminde rastladığı <code>.htaccess</code>
372 dosyalarını okumaya dahi çalışmayacaktır.</p>
374 <p>Bu yönergeye <code>All</code> değeri atanırsa, .htaccess <a
375 href="directive-dict.html#Context">bağlamında</a> kullanılabilecek her
376 yönergeye <code>.htaccess</code> dosyalarında izin verilir.</p>
378 <p><code><var>yönerge-türü</var></code> olarak aşağıdaki yönerge grup
379 isimlerinden biri belirtilebilir:</p>
384 <dd><directive module="mod_authn_dbm">AuthDBMGroupFile</directive>,
385 <directive module="mod_authn_dbm">AuthDBMUserFile</directive>,
386 <directive module="mod_authz_groupfile">AuthGroupFile</directive>,
387 <directive module="mod_authn_core">AuthName</directive>,
388 <directive module="mod_authn_core">AuthType</directive>,
389 <directive module="mod_authn_file">AuthUserFile</directive>,
390 <directive module="mod_authz_core">Require</directive>
391 <em>ve benzeri</em> yetkilendirme yönergelerinin kullanımını izin
396 <dd>Belge türünü denetleyen <module>mod_mime</module>
397 <code>Add*</code> ve <code>Remove*</code> yönergeleri,
398 <directive module="core">ErrorDocument</directive>,
399 <directive module="core">ForceType</directive>,
400 <directive module="mod_negotiation">LanguagePriority</directive>,
401 <directive module="core">SetHandler</directive>,
402 <directive module="core">SetInputFilter</directive>,
403 <directive module="core">SetOutputFilter</directive>
404 yönergeleri ve benzerleri ile
405 <directive module="mod_headers">Header</directive>,
406 <directive module="mod_headers">RequestHeader</directive>,
407 <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive>,
408 <directive module="mod_setenvif">SetEnvIfNoCase</directive>,
409 <directive module="mod_setenvif">BrowserMatch</directive>,
410 <directive module="mod_usertrack">CookieExpires</directive>,
411 <directive module="mod_usertrack">CookieDomain</directive>,
412 <directive module="mod_usertrack">CookieStyle</directive>,
413 <directive module="mod_usertrack">CookieTracking</directive>,
414 <directive module="mod_usertrack">CookieName</directive>
415 belge meta veri yönergelerinin,
416 <module>mod_rewrite</module> modülündeki
417 <directive module="mod_rewrite">RewriteEngine</directive>,
418 <directive module="mod_rewrite">RewriteOptions</directive>,
419 <directive module="mod_rewrite">RewriteBase</directive>,
420 <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>,
421 <directive module="mod_rewrite">RewriteRule</directive>
422 yönergelerinin ve <module>mod_actions</module> modülündeki
423 <directive module="mod_actions">Action</directive>
424 yönergesinin kullanımına izin verilir.
429 <dd>Dizin içeriğinin listelenmesini denetleyen
430 <directive module="mod_autoindex">AddDescription</directive>,
431 <directive module="mod_autoindex">AddIcon</directive>,
432 <directive module="mod_autoindex">AddIconByEncoding</directive>,
433 <directive module="mod_autoindex">AddIconByType</directive>,
434 <directive module="mod_autoindex">DefaultIcon</directive>,
435 <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive>,
436 <directive module="mod_autoindex">FancyIndexing</directive>,
437 <directive module="mod_autoindex">HeaderName</directive>,
438 <directive module="mod_autoindex">IndexIgnore</directive>,
439 <directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive>,
440 <directive module="mod_autoindex">ReadmeName</directive>
441 yönergelerinin <em>ve benzerlerinin</em> kullanımına izin
446 <dd>Konak erişimini denetleyen
447 <directive module="mod_authz_host">Allow</directive>,
448 <directive module="mod_authz_host">Deny</directive> ve
449 <directive module="mod_authz_host">Order</directive>
450 yönergelerinin kullanımına izin verilir.</dd>
452 <dt>Options[=<var>seçenek</var>,...]</dt>
454 <dd>Dizinlere özgü özellikleri denetleyen
455 <directive module="core">Options</directive> ve
456 <directive module="mod_include">XBitHack</directive> yönergelerinin
457 kullanımına izin verilir. <directive
458 module="core">Options</directive> komutunda belirtilecek seçenekler
459 bir eşit işaretinden sonra aralarına sadece virgül konarak
460 (boşluksuz) belirtilebilir.</dd>
466 AllowOverride AuthConfig Indexes
469 <p>Bu örnekte <code>AuthConfig</code> ve <code>Indexes</code> grubundaki
470 yönergeler bir dahili sunucu hatasına yol açmayacaktır.</p>
472 <note><p>Güvenlik ve başarımı arttırmak için <code><Directory /></code>
473 bloğu içinde <code>AllowOverride</code> yönergesine <code>None</code>
474 dışında bir değer atamayın. Böyle yapmak yerine bir <code>.htaccess</code>
475 dosyası yerleştirmeyi düşündüğünüz dizine ait bir
476 <code><Directory></code> bloğu olması daha iyidir.</p></note>
479 <seealso><directive module="core">AccessFileName</directive></seealso>
480 <seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
481 <seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
485 <name>CGIMapExtension</name>
486 <description>CGI betik yorumlayıcısını saptama tekniğini belirler.
488 <syntax>CGIMapExtension <var>cgi-yolu</var> <var>.uzantı</var></syntax>
489 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
491 <override>FileInfo</override>
492 <compatibility>Sadece NetWare’de geçerlidir.</compatibility>
495 <p>Bu yönerge Apache’inin CGI bekitlerini çalıştırmak için kullanacağı
496 yorumlayıcıyı nasıl bulacağını denetlemek için kullanılır. Örneğin,
497 <code>CGIMapExtension sys:\foo.nlm .foo</code> satırı <code>.foo</code>
498 uzantılı CGI betik dosyalarının FOO yorumlayıcıya aktarılmasını
504 <name>ContentDigest</name>
505 <description><code>Content-MD5</code> HTTP yanıt başlıklarının üretimini
506 etkin kılar.</description>
507 <syntax>ContentDigest On|Off</syntax>
508 <default>ContentDigest Off</default>
509 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
510 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
512 <override>Options</override>
513 <status>Experimental</status>
516 <p>Bu yönerge RFC2616 ve RFC1864’te tanımlandığı gibi
517 <code>Content-MD5</code> üretimini etkin kılar.</p>
519 <p>MD5, verideki herhangi bir değişikliğin ileti özetinin değişmesi
520 olarak yansıması nedeniyle yüksek derecede itimat sağlayan keyfi
521 uzunlukta bir "ileti özeti" (bazen "parmakizi" dendiği de olur)
522 hesaplama algoritmasıdır.</p>
524 <p><code>Content-MD5</code> başlığı öğe gövdesinin iki uç arasında ileti
525 bütünlük sınamasının yapılabilmesini sağlar. Bir istemci veya vekil
526 aktarılan öğe gövdesinde rastlantısal bir değişiklik olup olmadığını
527 saptamak için bu başlığın doğruluğunu sınayabilir. Başlık örneği:</p>
530 Content-MD5: AuLb7Dp1rqtRtxz2m9kRpA==
533 <p>Her istekte ileti özeti hesaplanacağından (değerler saklanmaz), bu
534 yönergenin sunucunuzda başarım sorunlarına yol açacağına dikkat
537 <p><code>Content-MD5</code>, herhangi bir modül değil, sadece
538 <module>core</module> modülü tarafından sunulan belgeler için
539 gönderilir. Örneğin, SSI belgeleri CGI betikleri tarafından
540 çıktılanırlar ve bayt seviyesinden çıktılar bu başlığa sahip
546 <name>DefaultType</name>
547 <description>Değeri <code>none</code> olduğu takdirde, bu yönergenin bir
548 uyarı vermekten başka bir etkisi yoktur. Önceki sürümlerde, bu yönerge,
549 sunucunun ortam türünü saptayamadığı durumda göndereceği öntanımlı ortam
550 türünü belirlerdi.</description>
551 <syntax>DefaultType <var>ortam-türü</var>|none</syntax>
552 <default>DefaultType none</default>
553 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
554 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
556 <override>FileInfo</override>
557 <compatibility><code>none</code> değeri Apache 2.2.7 ve sonrasında mevcuttur.
558 Diğer tüm seçenekler Apache'nin 2.3.x ve sonraki sürümleri için iptal
559 edilmiştir.</compatibility>
561 <p>Bu yönerge iptal edilmiştir. Yapılandırma dosyalarının geriye
562 uyumluluğunu sağlamak için, öntanımlı bir ortam türünün olmadığını
563 belirten <code>none</code> değeriyle belirtilebilir. Örnek:</p>
569 <p><code>DefaultType None</code> sadece httpd-2.2.7 ve sonrasında
572 <p>Ortam türlerini dosya uzantıları üzerinden yapılandırmak için
573 <directive module="mod_mime">AddType</directive> yönergesini ve
574 <code>mime.types</code> yapılandırma dosyasını veya belli özkaynak
575 türleri için ortam türlerini yapılandırmak için <directive
576 module="core">ForceType</directive> yönergesini kullanın.</p>
582 <description>Bir değişkenin mevcudiyetini betimler.</description>
583 <syntax>Define <var>değişken-ismi</var></syntax>
584 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
587 <p><program>httpd</program>’yi <code>-D</code>
588 seçeneğiyle çalıştırmaya eşdeğerdir.</p>
590 <p>Bu yönerge, başlatma betiğinde <code>-D</code> seçeneğinin
591 argümanlarını değiştirme gereği duymaksızın <directive module="core"
592 type="section">IfDefine</directive> bölümlerini kullanıma sokmak için
597 <directivesynopsis type="section">
598 <name>Directory</name>
599 <description>Sadece ismi belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun
600 altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description>
601 <syntax><Directory <var>dizin-yolu</var>>
602 ... </Directory></syntax>
603 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
607 <p><directive type="section">Directory</directive> ve
608 <code></Directory></code> sadece ismi belirtilen dosya sistemi
609 dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu
610 sarmalamakta kullanılır. Bir dizin bağlamında kullanılabilecek her
611 yönergeye izin verilir. <var>dizin-yolu</var> bir dizinin tam yolu
612 olabileceği gibi Unix kabuk tarzı bir dosya ismi eşleştirme kalıbı da
613 olabilir. Kalıp dizgesinde, <code>?</code> herhangi bir tek karakterle,
614 <code>*</code> herhangi bir karakter dizisiyle eşleşir. Ayrıca
615 <code>[]</code> karakter aralıkları da kullanılabilir. ‘/’ karakteri
616 ile hiçbir kalıp karakteri eşleşmez, bu bakımdan <code><Directory
617 /*/public_html></code> ile <code>/home/user/public_html</code>
618 değil, ama <code><Directory /home/*/public_html></code>
619 eşleşecektir. Örnek:</p>
622 <Directory /usr/local/httpd/htdocs><br />
624 Options Indexes FollowSymLinks<br />
630 <p><var>dizin-yolu</var> argümanlarını belirtirken dikkatli
631 olmalısınız: Apache’nin dosyalara erişmekte kullandığı dosya sistemi
632 yolu ile bire bir eşleşmelidir. Belli bir
633 <code><Directory></code> dizinine uygulanan yönergeler, aynı
634 dizine farklı bir yoldan, örneğin başka bir sembolik bağ üzerinden
635 erişilen dosyalara uygulanmayacaktır.</p>
638 <p><code>~</code> karakterine ek olarak <glossary ref="regex">düzenli
639 ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örnek:</p>
642 <Directory ~ "^/www/.*/[0-9]{3}">
645 <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
648 <p>Eğer çok sayıda (düzenli ifade olmayan) <directive
649 type="section">Directory</directive> bölümü, bir dosyayı içeren bir
650 dizinle veya üst dizinlerinden biri ile eşleşiyorsa, uygulama en kısa
651 eşleşmedeki yönergelerden başlayarak <a
652 href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarındaki yönergelere kadar
653 genişletilir. Örneğin,</p>
656 <Directory /><br />
658 AllowOverride None<br />
660 </Directory><br />
662 <Directory /home/><br />
664 AllowOverride FileInfo<br />
669 <p>bölümleri ile <code>/home/web/dir/doc.html</code> belgesine erişirken
670 şu aşamalardan geçilir:</p>
673 <li><code>AllowOverride None</code> yönergesi uygulanır
674 (<code>.htaccess</code> dosyaları iptal edilir).</li>
676 <li><code>AllowOverride FileInfo</code> yönergesi uygulanır
677 (<code>/home</code> dizini için).</li>
679 <li>Sırayla <code>/home/.htaccess</code>,
680 <code>/home/web/.htaccess</code> ve
681 <code>/home/web/dir/.htaccess</code> dosyaları içindeki
682 <code>FileInfo</code> yönergeleri uygulanır.</li>
685 <p>Normal bölümlerin tamamı uygulanıncaya kadar düzenli ifadeler
686 değerlendirilmez. Düzenli ifadelerin tamamı yapılandırma dosyasında
687 görüldükleri sıraya göre sınanırlar. Örneğin,</p>
690 <Directory ~ abc$><br />
692 # ... yönergeler burada ...<br />
697 <p>düzenli ifadeli bölümü, tüm normal <directive
698 type="section">Directory</directive> bölümleri ve
699 <code>.htaccess</code> dosyaları uygulanıncaya kadar
700 değerlendirilmeyecektir. Düzenli ifadeleri değerlendirmeye sıra gelince
701 düzenli ifade <code>/home/abc/public_html/abc</code> ile eşleştirilecek
702 ve buna ilişkin <directive type="section">Directory</directive>
705 <p><strong><code><Directory /></code> için öntanımlı Apache
706 erişiminin <code>Allow from All</code> oluşuna dikkat ediniz. Bunu şöyle
707 bir blokla değiştirmeniz,</strong></p>
710 <Directory /><br />
712 Order Deny,Allow<br />
718 <p><strong>ve erişilebilir olmasını istediğiniz dizinleri ayrıca
719 belirtmeniz önerilir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a
720 href="../misc/security_tips.html">Güvenlik İpuçları</a> belgesine
721 bakınız.</strong></p>
723 <p>Dizin bölümleri <code>httpd.conf</code> dosyasında yer alır.
724 <directive type="section">Directory</directive> yönergeleri iç içe
725 olamazlar ve bir <directive module="core"
726 type="section">Limit</directive> veya <directive module="core"
727 type="section">LimitExcept</directive> bölümü içinde bulunamazlar.</p>
729 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
730 arada ele alındığının anlatıldığı <a
731 href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve
732 <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine de bakınız.</seealso>
735 <directivesynopsis type="section">
736 <name>DirectoryMatch</name>
737 <description>Bir düzenli ifade ile eşleşen dosya sistemi dizininde ve bunun
738 altdizinlerinde uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description>
739 <syntax><DirectoryMatch <var>düzifd</var>>
740 ... </DirectoryMatch></syntax>
741 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
745 <p><directive type="section">DirectoryMatch</directive> and
746 <code></DirectoryMatch></code> yönergeleri <directive
747 module="core" type="section">Directory</directive> gibi sadece ismi
748 belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun altdizinlerinde uygulanacak
749 bir yönerge grubunu sarmalamakta kullanılır. Tek farkla argüman olarak
750 bir <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örnek:</p>
753 <DirectoryMatch "^/www/(.+/)?[0-9]{3}">
756 <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
759 <seealso>Normal <directive type="section">Directory</directive>
760 bölümlerindeki yönergelerle düzenli ifadelerin nasıl karıştırıldığının bir
761 açıklaması için <directive type="section"
762 module="core">Directory</directive> yönergesine bakınız.</seealso>
763 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
764 ele alındığının açıklaması için <a
765 href="../sections.html"><Directory>, <Location> ve
766 <Files> bölümleri nasıl çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
770 <name>DocumentRoot</name>
771 <description>İstemciye görünür olan ana belge ağacının kök dizinini belirler.</description>
772 <syntax>DocumentRoot <var>dizin-yolu</var></syntax>
773 <default>DocumentRoot /usr/local/apache/htdocs</default>
774 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
778 <p>Bu yönerge <program>httpd</program> tarafından dosyalarının sunulacağı
779 dizini belirler. <directive module="mod_alias">Alias</directive>
780 benzeri bir yönerge ile eşleşmedikçe, sunucu istenen URL’deki yolu,
781 belge yolu haline getirmek için belge kök dizinine ekler. Örnek:</p>
784 DocumentRoot /usr/web
787 <p>yapılandırması ile <code>http://www.my.host.com/index.html</code>
788 isteği <code>/usr/web/index.html</code> ile eşleştirilir.
789 <var>dizin-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde belge
790 kök dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile
791 belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p>
793 <p><directive>DocumentRoot</directive> ile belirtilen dizin bir bölü
794 çizgisi ile bitirilmemelidir.</p>
796 <seealso><a href="../urlmapping.html#documentroot">URL’lerin Dosya Sistemi
797 ile Eşlenmesi</a></seealso>
801 <name>EnableMMAP</name>
802 <description>Teslimat sırasında okunacak dosyalar için bellek eşlemeyi etkin
804 <syntax>EnableMMAP On|Off</syntax>
805 <default>EnableMMAP On</default>
806 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
807 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
809 <override>FileInfo</override>
810 <compatibility><code>none</code> değeri Apache 2.2.7 ve sonrasında mevcuttur.
813 <p>Bu yönerge, sunucunun teslimat sırasında gerektiği takdirde bir dosya
814 içeriğinin okunması için bellek eşleme kullanıp kullanmayacağını
815 belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin yerine getirilmesi,
816 <module>mod_include</module> kullanarak sunucu tarafından çözümlenen
817 bir dosyanın teslimatı sırasında olduğu gibi, bir dosya içindeki veriye
818 erişilmesini gerektirdiğinde Apache, işletim sistemi tarafından
819 desteklendiği takdirde dosyayı belleğe eşler.</p>
821 <p>Böyle bellek eşleme kimi zaman başarım artışını beraberinde getirirse
822 de bazen sorunlardan kaçınmak için bellek eşlemeyi kapatmak daha iyi
826 <li>Bazı çok işlemcili sistemlerde bellek eşleme
827 <program>httpd</program>’nin başarımını düşürebilmektedir.</li>
828 <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> NFS gibi bir ağ
829 dosya sistemi üzerinde ise ağ kopması sonucunda, bir dosyanın silinmesi
830 veya dosya okuma işleminin kesilmesi durumunda
831 <program>httpd</program> parçalama arızası vererek çökebilir.</li>
834 <p>Bu tür sorunlardan dolayı zarar görülebilecek sunucu
835 yapılandırmalarında dosya teslimatında bellek eşlemlerinin kullanımını
836 şu şekilde iptal etmeniz gerekir:</p>
842 <p>Bu özellik, sadece NFS dosya sistemi üzerinde sunulan dosyaları
843 kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
846 <Directory "/nfs-dosya-yolu">
856 <name>EnableSendfile</name>
857 <description>Dosyaların istemciye tesliminde çekirdeğin dosya gönderme
858 desteğinin kullanımını etkin kılar.</description>
859 <syntax>EnableSendfile On|Off</syntax>
860 <default>EnableSendfile On</default>
861 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
862 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
864 <override>FileInfo</override>
865 <compatibility>2.0.44 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
868 <p>Bu yönerge, dosya içeriğinin istemciye teslimi için
869 <program>httpd</program>’nin çekirdeğin dosya gönderme desteğini
870 kullanıp kullanmayacağını belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin
871 yerine getirilmesi, bir durağan dosyanın teslimatı sırasında olduğu
872 gibi, bir dosya içindeki veriye erişilmesini gerektirmediği takdirde
873 Apache, işletim sistemi tarafından destekleniyorsa dosyayı istemciye
874 teslim etmek için çekirdeğin dosya gönderme özelliğini kullanır.</p>
876 <p>Çekirdeğin dosya gönderme mekanizması, okuma, gönderme ve tampon
877 ayırma işlemlerini ayrı ayrı yapmaktan kaçınır. Fakat bazı
878 platformlarda veya bazı dosya sistemlerinde aşağıda belirtilen işlemsel
879 sorunlardan kaçınmak için bu özelliği iptal etmek daha iyidir:</p>
882 <li>Bazı platformlar, derleme sistemince saptanamayan bozuk bir dosya
883 gönderme desteğine sahiptir; özellikle eğer derleme işlemi dosya
884 gönderme desteğinde sorun olmayan bir makinede yapılıp çalıştırılabilir
885 dosyaların sorunlu makineye kurulduğu durumda bu saptama
886 yapılamayacaktır.</li>
887 <li>Linux’ta IPv6 kullanırken dosya gönderme desteği bazı ağ
888 kartlarındaki TCP toplama sağlaması aktarım hatasını tetikler.</li>
889 <li>Itanium üzerinde çalışan Linux’ta dosya gönderme desteği 2GB’tan
890 büyük dosyalarla çalışamamaktadır.</li>
891 <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> ağ dosya sistemi
892 (NFS veya SMB gibi) üzerinde olduğu durumda çekirdek ağ dosyalarını
893 kendi arabelleği üzerinden sunamayabilir.</li>
896 <p>Bu sorunlardan muzdarip sunucu yapılandırmaları için bu özelliği şöyle
897 iptal edebilirsiniz:</p>
903 <p>Bu özellik, sadece bir NFS veya SMB dosya sistemi üzerinde sunulan
904 dosyaları kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
907 <Directory "/path-to-nfs-files">
913 <p><directive>EnableSendfile</directive> yönergesinin .htaccess ve diziniçi
914 yapılandırmalarınını <module>mod_disk_cache</module> tarafından
915 desteklenmediğini lütfen aklınızdan çıkarmayın.
916 <directive>EnableSendfile</directive> yönergesinin sadece küresel
917 tanımları hesaba katılır.</p>
922 <name>ErrorDocument</name>
923 <description>Bir hata durumunda sunucunun istemciye ne döndüreceğini
924 belirler.</description>
925 <syntax>ErrorDocument <var>hata-kodu</var> <var>belge</var></syntax>
926 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
927 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
929 <override>FileInfo</override>
930 <compatibility>Metin iletilerini tırnak içine alma sözdizimi Apache 2.0’da
931 farklıdır.</compatibility>
934 <p>Bir sorun çıktığında veya hata oluştuğunda Apache şu dört işlemden
935 birini yapacak şekilde yapılandırılabilir:</p>
938 <li>Yerleşik bir hata iletisi çıktılanır.</li>
940 <li>Özel bir ileti çıktılanır.</li>
942 <li>Sorunu/hatayı işleyecek yerel bir <var>URL-yoluna</var> yönlendirme
945 <li>Sorunu/hatayı işleyecek harici bir <var>URL-yoluna</var>
946 yönlendirme yapılır.</li>
949 <p>İlk seçenek öntanımlıdır. Diğer üç seçenek
950 <directive>ErrorDocument</directive> yönergesinin argümanları (hata
951 kodundan sonra bir URL veya hata iletisi) ile belirtilir. Apache bazı
952 durumlarda sorun/hata ile ilgili ek bilgi verecektir.</p>
954 <p>URL’ler yerel yollarda (<directive
955 module="core">DocumentRoot</directive>’a göre) bir bölü çizgisi (/) ile
956 başlatılabileceği gibi istemci tarafından çözümlenecek tam bir URL
957 şeklinde de belirtilebilir. Bunlar yerine, tarayıcıda gösterilmek üzere
958 bir ileti de belirtilebilir. Örnekler:</p>
961 ErrorDocument 500 http://hata.meselae.dom/cgi-bin/dnmci<br />
962 ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br />
963 ErrorDocument 401 /subscription_info.html<br />
964 ErrorDocument 403 "Kusura bakmayın, bugün hizmet veremiyoruz."
967 <p>Bunlardan başka, Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanılacağı özel
968 <code>default</code> değeri ile belirtilebilir. Normal şartlar altında
969 gerekmese de, bir şey belirtilmediği takdirde mevcut bir
970 <directive>ErrorDocument</directive> yönergesini miras alan
971 yapılandırmalarda Apache’nin kendi hata iletilerinin kullanımı
972 <code>default</code> değeri açıkça belirtilerek örnekteki gibi
976 ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br /><br />
977 <Directory /web/docs><br />
979 ErrorDocument 404 default<br />
984 <p><directive>ErrorDocument</directive> yönergesinde bir uzak URL (önünde
985 <code>http</code> bulunan bir yol) belirtildiğinde, belge aynı sunucuda
986 olsa bile, Apache’nin istemciye belgeyi bulacağı yer için bir
987 yönlendirme göndereceğine dikkat ediniz. Bunun bazı istenmeyen etkileri
988 vardır; en önemlilerinden biri istemcinin hata kodu yerine bir
989 yönlendirme durum kodu alacak olmasıdır. Bu, bir URL’nin geçerliliğini
990 durum koduna göre saptayan istemciler veya robotlar için yanıltıcı
991 olacaktır. Buna ek olarak, <code>ErrorDocument 401</code> için bir uzak
992 URL belirttiğiniz durumda istemci 401 durum kodunu almayacağı için
993 kullanıcıdan parola isteğinde bulunamayacaktır. Bu bakımdan,
994 <strong>ihtiyaç duyduğunuz takdirde, <code>ErrorDocument 401</code>
995 yönergesine yerel bir belge belirtmelisiniz.</strong></p>
997 <p>Sunucunun ürettiği hata iletileri "çok kısa" olduğu takdirde,
998 Microsoft Internet Explorer (MSIE) öntanımlı olarak bu hata iletilerini
999 yoksayar ve bunun yerine kendi "kullanıcı dostu" hata iletilerini
1000 kullanır. "Çok kısa" eşiği duruma göre değişmekle birlikte, genellikle,
1001 hata iletileriniz 512 bayttan büyük olduğu takdirde MSIE kendi hata
1002 iletileri yerine sunucunun ürettiği hata iletilerini gösterecektir. Bu
1003 konuda daha fazla bilgiyi <a
1004 href="http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;tr-tr;Q294807"
1005 >Q294807</a> kodlu Microsoft Knowledge Base makalesinde
1008 <p>Çoğu yerleşik hata iletisi özel iletilerle değiştirilebilse de bazı
1009 durumlarda <directive module="core">ErrorDocument</directive> ile ne
1010 belirtildiğine bakılmaksızın yerleşik hata iletileri kullanılır.
1011 Özellikle, bozuk bir istek saptandığında normal istek işleme hemen
1012 devre dışı bırakılır ve yerleşik hata iletisi döndürülür. Bu, hatalı
1013 istekler yaparak güvenlik sorunlarına yol açılmak istenmesi
1014 durumlarında gereklidir.</p>
1016 <p>2.0 öncesi sürümlerde iletiler bir çift çift-tırnak içine alınmayıp,
1017 tek bir çift-tırnak ile başlatılması yeterli olurdu.</p>
1020 <seealso><a href="../custom-error.html">Özel Hata Yanıtları</a></seealso>
1021 </directivesynopsis>
1024 <name>ErrorLog</name>
1025 <description>Sunucunun hata günlüğünü tutacağı yeri belirler.</description>
1026 <syntax> ErrorLog <var>dosya-yolu</var>|syslog[:<var>oluşum</var>]</syntax>
1027 <default>ErrorLog logs/error_log (Unix) ErrorLog logs/error.log (Windows)</default>
1028 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1032 <p><directive>ErrorLog</directive> yönergesi sunucunun saptadığı hataları
1033 kaydedeceği dosyanın ismini belirtmek için kullanılır.
1034 <var>dosya-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde
1035 dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile
1036 belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p>
1038 <example><title>Örnek</title>
1039 ErrorLog /var/log/httpd/error_log
1042 <p><var>dosya-yolu</var> bir boru imi (|) ile başlatıldığı takdirde hata
1043 iletilerinin hata günlüğünü işleme sokacak komuta borulanacağı
1046 <example><title>Örnek</title>
1047 ErrorLog "|/usr/local/bin/httpd_errors"
1050 <p>Dosya adı yerine <code>syslog</code> kullanılırsa, sistem desteklediği
1051 takdirde günlük kaydı syslogd(8) üzerinden yürütülür. Öntanımlı olarak
1052 <code>local7</code> syslog oluşumu kullanılır. Bunu
1053 <code>syslog:<var>oluşum</var></code> sözdizimini kullanarak
1054 değiştirebilirsiniz. Buradaki <code><var>oluşum</var></code>
1055 syslog.conf(5) kılavuz sayfasında belirtilen oluşum isimlerinden biri
1058 <example><title>Örnek</title>
1059 ErrorLog syslog:user
1062 <p>GÜVENLİK: Günlük dosyalarının saklandığı dizin, sunucuyu başlatan
1063 kullanıcı dışındakiler tarafından yazılabilir olduğu takdirde
1064 güvenliğinizin nasıl tehlikeye gireceği <a
1065 href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a>
1066 belgesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.</p>
1067 <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title>
1068 <p>Unix-dışı platformlarda dosya yolunu girerken, platform ters bölü
1069 çizgilerini desteklese bile normal bölü çizgileri kullanmaya özen
1070 göstermelisiniz. Genel olarak, dosya yollarını belirtirken
1071 yapılandırma dosyası boyunca normal bölü çizgisi kullanmak her zaman
1075 <seealso><directive module="core">LogLevel</directive></seealso>
1076 <seealso><a href="../logs.html">Apache Günlük Dosyaları</a></seealso>
1077 </directivesynopsis>
1080 <name>FileETag</name>
1081 <description><code>ETag</code> HTTP yanıt başlığını oluşturmakta kullanılacak
1082 dosya özniteliklerini belirler.</description>
1083 <syntax>FileETag <var>bileşen</var> ...</syntax>
1084 <default>FileETag INode MTime Size</default>
1085 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1086 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1088 <override>FileInfo</override>
1091 <p><directive>FileETag</directive> yönergesi, belge bir dosyaya dayandığı
1092 takdirde <code>ETag</code> (Entity Tag - öğe etiketi kısaltması) yanıt
1093 başlığı alanını oluşturmakta kullanılacak dosya özniteliklerini
1094 yapılandırır. (<code>ETag</code> değeri, ağ band genişliğinden kazanmak
1095 için arabellek yönetiminde kullanılır.) Apache 1.3.22 ve öncesinde
1096 <code>ETag</code> değeri <em>daima</em> dosyanın düğümü, boyutu ve son
1097 değişiklik zamanından (mtime) oluşurdu. <directive>FileETag</directive>
1098 yönergesi ne kullanılması gerektiğini belirleyebilmenizi sağlar. Değer
1099 olarak belirtilebilecek anahtar sözcükler şunlardır:</p>
1102 <dt><strong>INode</strong></dt>
1103 <dd>Dosyanın düğüm numarası hesaba katılır.</dd>
1104 <dt><strong>MTime</strong></dt>
1105 <dd>Dosyanın son değişiklik tarih ve saati dahil edilir.</dd>
1106 <dt><strong>Size</strong></dt>
1107 <dd>Dosyanın bayt cinsinden uzunluğu dahil edilir.</dd>
1108 <dt><strong>All</strong></dt>
1109 <dd>Olası tüm alanlar kullanılır. Bu şuna eşdeğerdir:
1110 <example>FileETag INode MTime Size</example></dd>
1111 <dt><strong>None</strong></dt>
1112 <dd>Bir belge dosyasıyla sunulsa bile yanıta hiçbir <code>ETag</code>
1113 alanı dahil edilmez.</dd>
1116 <p>Öntanımlı ayarları miras alıp bunların kapsamını genişletmek/daraltmak
1117 için <code>INode</code>, <code>MTime</code> ve <code>Size</code>
1118 anahtar sözcüklerinin önüne <code>+</code> veya <code>-</code> imi
1119 konabilir. Bu imlerin bulunmadığı bir anahtar sözcüğün varlığı halinde
1120 hiçbir değer miras alınmaz.</p>
1122 <p>Eğer bir dizinin yapılandırması
1123 <code>FileETag INode MTime Size</code> ve alt dizini
1124 <code>FileETag -INode</code> içeriyorsa bu alt dizinin (ve bir
1125 geçersizleştirme olmadığı takdirde onun alt dizinlerinin) ayarları
1126 <code>FileETag MTime Size</code> yapılandırmasına eşdeğer
1128 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
1129 WebDAV’ın etkin olduğu yerlerde veya dizinlerde saklama alanı sağlayıcı
1130 olarak <module>mod_dav_fs</module> kullanılıyorsa öntanımlı ayarları
1131 değiştirmeyiniz. <module>mod_dav_fs</module>, koşullu isteklerde
1132 <code>ETag</code> karşılaştırmaları yapabilmek için
1133 <code>INode MTime Size</code> yapılandırmasını kullanır. Eğer
1134 <code>ETag</code> ayarı <directive>FileETag</directive> yönergesi
1135 kullanılarak değiştirilirse koşullu istekler gerektiği gibi yerine
1139 </directivesynopsis>
1141 <directivesynopsis type="section">
1143 <description>Dosya isimleriyle eşleşme halinde uygulanacak yönergeleri
1144 içerir.</description>
1145 <syntax><Files <var>dosya-adı</var>> ... </Files></syntax>
1146 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1147 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1149 <override>All</override>
1152 <p><directive type="section">Files</directive> yönergesi, içerdiği
1153 yönergelerin etki alanını dosya isimlerine göre sınırlandırır.
1154 <directive module="core" type="section">Directory</directive> ve
1155 <directive module="core" type="section">Location</directive> bölümleri
1156 ile karşılaştırılabilir. Bir <code></Files></code> yönergesi ile
1157 sonlandırılması gerekir. Bu bölüm içinde belirtilen yönergeler,
1158 <directive type="section">Files</directive> yönergesinde belirtilen
1159 <var>dosya-adı</var>’nın son bileşeniyle (dizinler atıldıktan sonda
1160 kalan dosya ismi) eşleşen nesnelere uygulanır. <directive
1161 type="section">Files</directive> bölümleri yapılandırma dosyasında,
1162 <directive module="core" type="section">Directory</directive> bölümleri
1163 ve <code>.htaccess</code> dosyaları okunduktan sonra fakat <directive
1164 type="section" module="core">Location</directive> yönergelerinden önce
1165 göründükleri sıraya göre işleme sokulurlar. <directive
1166 type="section">Files</directive> bölümlerinin <directive type="section"
1167 module="core">Directory</directive> bölümlerinin içinde uygulama
1168 alanını sınırlamak amacıyla kullanılabileceğine dikkat ediniz.</p>
1170 <p><var>dosya-adı</var> argümanının bir dosya ismi veya bir dosya ismi
1171 kalıbı içermesi gerekir. Bir dosya ismi kalıbındaki her <code>?</code>
1172 imi bir karakterle eşleştirilirken <code>*</code> imi karakter dizileri
1173 ile eşleştirilir. <code>~</code> imine ek olarak <glossary
1174 ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin</p>
1177 <Files ~ "\.(gif|jpe?g|png)$">
1180 <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir. Bunun
1181 yerine <directive module="core" type="section">FilesMatch</directive>
1182 yönergesi de tercih edilebilirdi.</p>
1184 <p><directive type="section" module="core">Directory</directive> ve
1185 <directive type="section" module="core">Location</directive>
1186 bölümlerinin aksine, <directive type="section">Files</directive>
1187 bölümleri <code>.htaccess</code> dosyaları içinde kullanılabilir. Bu
1188 sayede kullanıcıların kendi dosyalarına erişimi dosya seviyesinde
1189 denetlemelerine imkan sağlanmış olur.</p>
1192 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1193 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1194 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1195 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
1196 </directivesynopsis>
1198 <directivesynopsis type="section">
1199 <name>FilesMatch</name>
1200 <description>Düzenli ifadelerin dosya isimleriyle eşleşmesi halinde
1201 uygulanacak yönergeleri içerir.</description>
1202 <syntax><FilesMatch <var>düzifd</var>> ... </FilesMatch></syntax>
1203 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1204 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1206 <override>All</override>
1209 <p><directive type="section">FilesMatch</directive> yönergesi, içerdiği
1210 yönergelerin etki alanını <directive module="core"
1211 type="section">Files</directive> yönergesinin yaptığı gibi dosya
1212 isimlerine göre sınırlandırır. Ancak, argüman olarak bir <glossary
1213 ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul eder. Örneğin</p>
1216 <FilesMatch "\.(gif|jpe?g|png)$">
1219 <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir.</p>
1222 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1223 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1224 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1225 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
1226 </directivesynopsis>
1229 <name>ForceType</name>
1230 <description>Bütün dosyaların belirtilen ortam türüyle sunulmasına
1231 sebep olur.</description>
1232 <syntax>ForceType <var>ortam-türü</var>|None</syntax>
1233 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
1235 <override>FileInfo</override>
1236 <compatibility>Apache 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility>
1239 <p>Bu yönerge, bir <code>.htaccess</code> dosyası veya bir
1240 <directive type="section" module="core">Directory</directive>,
1241 <directive type="section" module="core">Location</directive> veya
1242 <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümüne
1243 yerleştirildiği zaman, eşleşen tüm dosyaların <var>ortam-türü</var> ile
1244 belirtilen içerik türüyle sunulmasına sebep olur. Örneğin, altında
1245 sadece GIF dosyaları bulunan bir dizininiz varsa ve bunlara tek tek
1246 <code>.gif</code> uzantısı belirtmek istemiyorsanız şu yapılandırmayı
1247 kullanabilirsiniz:</p>
1253 <p>Bu yönerge, <directive module="mod_mime">AddType</directive> yönergesi
1254 üzerinden ve <code>mime.types</code> dosyasında örtük olarak
1255 tanımlanmış ortam türü/dosya uzantısı ilişkilerini geçersiz kılar.</p>
1257 <p>Ayrıca, daha genel <directive>ForceType</directive> ayarlarını da
1258 <code>None</code> değeriyle geçersiz kılabilirsiniz:</p>
1261 # tüm dosyaların image/gif olarak sunulması için:<br />
1262 <Location /images><br />
1264 ForceType image/gif<br />
1266 </Location><br />
1268 # normal MIME-türüne geri dönmek için:<br />
1269 <Location /images/mixed><br />
1271 ForceType None<br />
1276 </directivesynopsis>
1279 <name>HostnameLookups</name>
1280 <description>İstemci IP adresleri üzerinde DNS sorgularını etkin kılar.
1282 <syntax>HostnameLookups On|Off|Double</syntax>
1283 <default>HostnameLookups Off</default>
1284 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1285 <context>directory</context></contextlist>
1288 <p>Bu yönerge oturum açabilecek konak isimlerini tespit edebilmek için
1289 DNS sorgularını etkin kılar (ve sonuç <code>REMOTE_HOST</code>’ta
1290 belirtilerek CGI/SSI’lere aktarılır). <code>Double</code> değeri
1291 sorgunun çift yönlü yapılacağını belirtir. Yani, bir tersine sorgunun
1292 ardından bir normal sorgu yapılır. Normal sorguda elde edilen IP
1293 adreslerinden birinin istek yapan IP adresi ile eşleşmesi gerekir.
1294 ("tcpwrappers" terminolojisinde buna <code>PARANOID</code> adı
1297 <p>Konak ismine göre erişimi denetlemek için
1298 <module>mod_authz_host</module> kullanıldığında, nasıl bir ayar
1299 yapıldığına bakılmaksızın, çift yönlü sorgulama yapılır. Bu güvenlik
1300 için gereklidir. Bunun dışında açıkça <code>HostnameLookups
1301 Double</code> belirtilmedikçe genellikle çift yönlü sorgulama yapılmaz.
1302 Örneğin, sadece <code>HostnameLookups On</code> belirtilmiş ve konak
1303 ismi kısıtlamalarıyla korunmuş bir nesne için bir istek yapılmışsa çift
1304 yönlü sorgunun başarısına bakılmaksızın CGI’lere
1305 <code>REMOTE_HOST</code> olarak tek yönlü sorgu sonucu aktarılır.</p>
1307 <p>Gerçekte ters yönlü sorguya gerek duyulmayan sitelerde ağ trafiğini
1308 yormamak için <code>Off</code>, öntanımlı değerdir. Ayrıca, son
1309 kullanıcıların DNS sorguları nedeniyle gereksiz yere bir beklemeye
1310 maruz kalmaması için de bu daha iyidir. Yükü zaten ağır olan sitelerde,
1311 DNS sorgularının görece uzun zaman alması nedeniyle bu yönergenin
1312 değeri <code>Off</code> olarak bırakılmalıdır. Öntanımlı olarak kurulum
1313 dizininizin <code>bin</code> alt dizinine kurulan
1314 <program>logresolve</program> uygulaması kullanılarak oturum açan IP
1315 adresleri için isim sorguları çevrim dışıyken yapılabilir.</p>
1317 </directivesynopsis>
1319 <directivesynopsis type="section">
1321 <description>Çalışma anında bir koşul bir istek tarafından yerine getirildiği
1322 takdirde uygulanacak yönergeleri barındırır.</description>
1323 <syntax><If <var>ifade</var>> ... </If></syntax>
1324 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1325 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1327 <override>All</override>
1330 <p><directive type="section">If</directive> yönergesi bir ifadeyi çalışma
1331 anında değerlendirir ve ifadenin sonucu doğru olduğu takdirde içerdiği
1332 yönergeleri uygular. Örnek:</p>
1335 <If "$req{Host} = ''">
1338 <p>Bir <var>Host:</var> başlığı içermeyen HTTP/1.0 istekleriyle eşleşir.</p>
1341 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
1342 ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1343 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1344 çalışır?</a> belgesine bakınız. <directive type="section">If</directive>
1345 bölümleri<directive type="section">Files</directive> bölümleri ile aynı
1346 önceliğe sahiptir ve aynı amaçla kullanılır.</seealso>
1347 </directivesynopsis>
1349 <directivesynopsis type="section">
1350 <name>IfDefine</name>
1351 <description>Başlatma sırasında bir doğruluk sınamasından sonra işleme
1352 sokulacak yönergeleri sarmalar.</description>
1353 <syntax><IfDefine [!]<var>parametre-adı</var>> ...
1354 </IfDefine></syntax>
1355 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1356 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1358 <override>All</override>
1361 <p><code><IfDefine <var>sınama</var>>...</IfDefine>
1362 </code> bölümü koşullu olarak işleme sokulacak yönergeleri içerir.
1363 Bir <directive type="section">IfDefine</directive> bölümü içindeki
1364 yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse işleme sokulur.
1365 Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
1367 <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölüm yönergesinde
1368 <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
1371 <li><var>parametre-adı</var></li>
1373 <li><code>!</code><var>parametre-adı</var></li>
1376 <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece
1377 <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı ise işleme
1378 sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani sadece
1379 <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı
1380 <strong>değil</strong> ise yönergeler işleme sokulur.</p>
1382 <p><var>parametre-adı</var> argümanı sunucu başlatılırken
1383 <program>httpd</program> komut satırında
1384 <code>-D<var>parametre</var></code> ile
1385 veya <directive module="core">Define</directive> yönergesi ile
1386 belirtilerek tanımlı hale getirilebilir.</p>
1388 <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölümleri iç içe
1389 olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.
1393 httpd -DReverseProxy -DUseCache -DMemCache ...<br />
1396 <IfDefine ReverseProxy><br />
1398 LoadModule proxy_module modules/mod_proxy.so<br />
1399 LoadModule proxy_http_module modules/mod_proxy_http.so<br />
1400 <IfDefine UseCache><br />
1402 LoadModule cache_module modules/mod_cache.so<br />
1403 <IfDefine MemCache><br />
1405 LoadModule mem_cache_module modules/mod_mem_cache.so<br />
1407 </IfDefine><br />
1408 <IfDefine !MemCache><br />
1410 LoadModule disk_cache_module modules/mod_disk_cache.so<br />
1419 </directivesynopsis>
1421 <directivesynopsis type="section">
1422 <name>IfModule</name>
1423 <description>Belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
1424 yönergeleri sarmalar.</description>
1425 <syntax><IfModule [!]<var>modül-dosyası</var>|<var>modül-betimleyici</var>> ...
1426 </IfModule></syntax>
1427 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1428 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1430 <override>All</override>
1431 <compatibility>Modül betimleyiciler 2.1 sürümünde ve sonrası için geçerlidir.</compatibility>
1434 <p><code><IfModule <var>sınama</var>>...</IfModule></code>
1435 bölümü belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
1436 yönergeleri içerir. Bir <directive type="section">IfModule</directive>
1437 bölümü içindeki yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse
1438 işleme sokulur. Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
1440 <p><directive type="section">IfModule</directive> bölüm yönergesinde
1441 <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
1444 <li><var>modül</var></li>
1446 <li>!<var>modül</var></li>
1449 <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece
1450 <var>modül</var> ile belirtilen modül Apache içine dahil edilmişse veya
1451 <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi ile devingen
1452 olarak yüklenmişse işleme sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani
1453 sadece <var>modül</var> içerilmiş <strong>değil</strong> ise yönergeler
1456 <p><var>modül</var> argümanında bir modül betimleyici veya modülün derleme
1457 sırasındaki dosya adı belirtilebilir. Örneğin, <code>rewrite_module</code>
1458 bir betimleyici, <code>mod_rewrite.c</code> ise bir dosya ismidir. Eğer
1459 modül çok sayıda kaynak dosyasından oluşuyorsa
1460 <code>STANDARD20_MODULE_STUFF</code> dizgesini içeren dosyanın ismi
1463 <p><directive type="section">IfModule</directive> bölümleri iç içe
1464 olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.</p>
1466 <note>Bu bölümü sadece yapılandırma dosyanızın belli modüllerin varlığına
1467 veya yokluğuna bağlı olarak çalışması gerektiği durumlarda
1468 kullanmalısınız. Normal işlemlerde yönergelerin <directive
1469 type="section">IfModule</directive> bölümlerine yerleştirilmeleri
1472 </directivesynopsis>
1475 <name>Include</name>
1476 <description>Sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini sağlar.
1478 <syntax>Include <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var></syntax>
1479 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1480 <context>directory</context>
1482 <compatibility>Dosya kalıbıyla eşleşme 2.0.41 ve sonrasında mevcuttur.
1486 <p>Bu yönerge sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini
1489 <p>Çok sayıda dosyayı bir kerede alfabetik sırada içermek için kabuk tarzı
1490 (<code>fnmatch()</code>) dosya ismi kalıp karakterleri kullanılabilir.
1491 Ayrıca, eğer <directive>Include</directive> yönergesi bir dosya değil de
1492 bir dizin gösteriyorsa Apache bu dizindeki ve alt dizinlerindeki bütün
1493 dosyaları okuyacaktır. Bunula birlikte, dizinin bir bütün olarak okutulması
1494 önerilmez, çünkü dizinde <program>httpd</program> programının çökmesine
1495 sebep olabilecek geçici dosyalar unutulabilir. Bunun yerine, belli bir
1496 şablona uyan dosyaları seçebilmek için, örneğin *.conf gibi dosya
1497 kalıplarının kullanılmasını öneriyoruz.</p>
1499 <p>Dosya yolu mutlak bir dosya yolu olarak belirtilebileceği gibi
1500 <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine göreli olarak da
1506 Include /usr/local/apache2/conf/ssl.conf<br />
1507 Include /usr/local/apache2/conf/vhosts/*.conf
1510 <p>Veya dizinler <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine
1511 göre belirtilebilir:</p>
1514 Include conf/ssl.conf<br />
1515 Include conf/vhosts/*.conf
1520 <seealso><program>apachectl</program></seealso>
1521 </directivesynopsis>
1524 <name>KeepAlive</name>
1525 <description>HTTP kalıcı bağlantılarını etkin kılar</description>
1526 <syntax>KeepAlive On|Off</syntax>
1527 <default>KeepAlive On</default>
1528 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1532 <p><code>Keep-Alive</code> yönergesi HTTP/1.0 protokolüne bir eklenti olup
1533 HTTP/1.1 protokolünün kalıcı bağlantı özelliği aynı TCP bağlantısı
1534 üzerinden çok sayıda isteğin gönderilmesini mümkün kılan uzun süreli HTTP
1535 oturumları açılmasını sağlar. Bunun, çok sayıda resim içeren HTML
1536 belgelerin yanıt zamanlarında bazı durumlarda %50’lik bir hızlanmayla
1537 sonuçlandığı gösterilmiştir. Kalıcı bağlantıları etkin kılmak için
1538 yönerge <code>KeepAlive On</code> şeklinde kullanılır.</p>
1540 <p>HTTP/1.0 istemcileri için kalıcı bağlantılar sadece bir istemci
1541 tarafından özellikle istendiği takdirde kullanılabilir. Ek olarak,
1542 HTTP/1.0 istemci kalıcı bağlantıları sadece içerik uzunluğu baştan
1543 bilindiği zaman kullanılabilir. Bu, CGI çıktısı, SSI sayfaları ve
1544 sunucunun ürettiği dizin listeleri gibi genellikle HTTP/1.0 istemcilere
1545 kalıcı bağlantılar kullanmayan devingen içeriklere uygulanır. HTTP/1.1
1546 istemciler için kalıcı bağlantılar aksi belirtilmedikçe öntanımlıdır.
1547 İstemci istediği takdirde, uzunluğu bilinmeyen içerik kalıcı bağlantılar
1548 üzerinden gönderilirken parçalı kodlama kullanılacaktır.</p>
1550 <p>Bir istemci kalıcı bağlantı kullandığı takdirde, bağlantı üzerinden kaç
1551 istek gönderilirse gönderilsin,
1552 <directive module="mpm_common">MaxRequestsPerChild</directive> yönergesi
1553 bakımından tek bir istek olarak değerlendirilir.</p>
1556 <seealso><directive module="core">MaxKeepAliveRequests</directive></seealso>
1557 </directivesynopsis>
1560 <name>KeepAliveTimeout</name>
1561 <description>Bir kalıcı bağlantıda sunucunun bir sonraki isteği bekleme süresi
1563 <syntax>KeepAliveTimeout <var>sayı</var>[ms]</syntax>
1564 <default>KeepAliveTimeout 5</default>
1565 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1567 <compatibility>Apache 2.3.2'den itibaren milisaniyelik değerler belirtilebilmektedir.</compatibility>
1570 <p>Sunucunun kalıcı bir bağlantıyı kapatmadan önce bir sonraki isteği kaç
1571 saniye bekleyeceğini belirler. Ayrıca, ms soneki kullanılarak süreyi
1572 milisaniye olarak belirtmek de mümkündür. İstek alındıktan sonra
1573 <directive module="core">Timeout</directive> yönergesiyle belirtilen
1574 zaman aşımı değeri uygulanır.</p>
1576 <p><directive>KeepAliveTimeout</directive> için yüksek bir değer belirtmek
1577 ağır yüklü sunucularda başarım sorunlarına yol açar. Daha yüksek bir
1578 zaman aşımı, boştaki istemcilerin bulunduğu bağlantıları bekleyen daha
1579 fazla sunucu sürecini meşgul edecektir.</p>
1581 <p>İsme dayalı sanal konak bağlamında, <directive
1582 module="core">NameVirtualHost</directive> bölümleri içinde tanımlanmış
1583 ilk sanal konağın (öntanımlı konak) değeri kullanılır. Diğer değerler
1584 görmezden gelinir.</p>
1586 </directivesynopsis>
1588 <directivesynopsis type="section">
1590 <description>Erişimi sınırlanacak HTTP yöntemleri için erişim sınırlayıcıları
1591 sarmalar.</description>
1592 <syntax><Limit <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
1593 </Limit></syntax>
1594 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
1596 <override>AuthConfig, Limit</override>
1599 <p>Erişim denetleyicileri normalde <strong>tüm</strong> erişim yöntemleri
1600 için etkindir ve olağan olanı da budur. <strong>Genel durum olarak,
1601 erişim denetim yönergeleri bir <directive
1602 type="section">Limit</directive> bölümüne
1603 yerleştirilmemelidir.</strong></p>
1605 <p><directive type="section">Limit</directive> bölümünün amacı, erişim
1606 denetleyicilerinin etkilerini belli HTTP yöntemleri için sınırlamaktır.
1607 <directive type="section">Limit</directive> bölümü içinde listelenen
1608 erişim sınırlamaları, kalan tüm diğer yöntemler için <strong>etkisiz
1609 olacaktır</strong>. Aşağıdaki örnekte, erişim sınırlaması
1610 <code>POST</code>, <code>PUT</code> ve <code>DELETE</code> yöntemleri
1611 için uygulanmakta, diğer tüm yöntemler korumasız bırakılmaktadır:</p>
1614 <Limit POST PUT DELETE><br />
1616 Require valid-user<br />
1621 <p>Birden fazla bölümde kullanılabilecek yöntem isimleri: <code>GET</code>,
1622 <code>POST</code>, <code>PUT</code>, <code>DELETE</code>,
1623 <code>CONNECT</code>, <code>OPTIONS</code>,
1624 <code>PATCH</code>, <code>PROPFIND</code>, <code>PROPPATCH</code>,
1625 <code>MKCOL</code>, <code>COPY</code>, <code>MOVE</code>,
1626 <code>LOCK</code> ve <code>UNLOCK</code>. <strong>Yöntem isimleri harf
1627 büyüklüğüne duyarlıdır.</strong> <code>GET</code> yöntemi sınırlanırsa
1628 <code>HEAD</code> istekleri de sınırlanmış olur. <code>TRACE</code>
1629 yöntemi sınırlanamaz (bkz, <directive module="core"
1630 >TraceEnable</directive>).</p>
1632 <note type="warning">Erişimi sınarlarken bir <directive
1633 type="section">Limit</directive> bölümü yerine daima bir <directive
1634 type="section" module="core">LimitExcept</directive> bölümünü tercih
1635 etmelisiniz, çünkü <directive type="section" module="core"
1636 >LimitExcept</directive> bölümü belirtilen yöntemler dışında kalanlara
1637 erişim koruması sağlar.</note>
1639 <p><directive type="section">Limit</directive> ve
1640 <directive type="section" module="core">LimitExcept</directive>
1641 yönergeleri iç içe olabilirler. Bu durumda, başarılı her
1642 <directive type="section">Limit</directive> veya <directive
1643 type="section" module="core">LimitExcept</directive> seviyesi, erişim
1644 denetimlerinin uygulanacağı yöntemlerle sınırlı kalmalıdır.</p>
1646 <note type="warning"><directive type="section">Limit</directive> veya
1647 <directive type="section">LimitExcept</directive> yönergelerini
1648 <directive module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesi ile
1649 birlikte kullanılırken, ilk <directive module="mod_authz_core"
1650 >Require</directive> yönergesinin bir başka <directive
1651 module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesinin varlığından
1652 bağımsız olarak isteği başarıyla yetkilendirdiğine dikkat ediniz.</note>
1654 <p>Örneğin, aşağıdaki yapılandırmayı ele alalım; tüm kullanıcılar
1655 <code>POST</code> istekleri için yetkilendirilecek ve tüm durumlarda
1656 <code>Require group editors</code> yönergesi yoksayılacaktır:</p>
1659 <LimitExcept GET>
1663 </LimitExcept><br />
1666 Require group editors
1672 </directivesynopsis>
1674 <directivesynopsis type="section">
1675 <name>LimitExcept</name>
1676 <description>İsimleri belirtilenler dışında kalan HTTP yöntemleri için
1677 kullanılacak erişim sınırlayıcıları sarmalar.</description>
1678 <syntax><LimitExcept <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
1679 </LimitExcept></syntax>
1680 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
1682 <override>AuthConfig, Limit</override>
1685 <p><directive type="section">LimitExcept</directive> ve
1686 <code></LimitExcept></code> argüman olarak belirtilenler
1687 <strong>dışında</strong> kalan HTTP yöntemleri için kullanılacak erişim
1688 sınırlayıcıları gruplamakta kullanılır. Yani, <directive type="section"
1689 module="core">Limit</directive> bölümünün tersine, standart olsun olmasın
1690 bütün yöntemler için erişimi kısıtlamakta kullanılabilir. Daha ayrıntılı
1691 bilgi edinmek için <directive module="core" type="section"
1692 >Limit</directive> yönergesinin açıklamasına bakınız.</p>
1697 <LimitExcept POST GET><br />
1699 Require valid-user<br />
1701 </LimitExcept>
1705 </directivesynopsis>
1708 <name>LimitInternalRecursion</name>
1709 <description>Dahili yönlendirmelerin ve istek içi isteklerin azami sayısını
1710 belirler.</description>
1711 <syntax>LimitInternalRecursion <var>sayı</var> [<var>sayı</var>]</syntax>
1712 <default>LimitInternalRecursion 10</default>
1713 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1715 <compatibility>Apache 2.0.47 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
1718 <p>Örneğin, özgün istekleri dahili olarak bir CGI betiğine yönlendiren
1719 <directive module="mod_actions">Action</directive> yönergesi
1720 kullanıldığında bir dahili yönlendirme oluşur. İstek içi istekler ise
1721 bazı URI’ler için istek yapıldığında ne olacağını bulmak için Apache’nin
1722 kullandığı bir mekanizmadır. Örneğin, <module>mod_dir</module>,
1723 <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> yönergesinde
1724 listelenen dosyalara bakmak için istek içi istekler kullanır.</p>
1726 <p><directive>LimitInternalRecursion</directive> yönergesi sunucunun dahili
1727 yönlendirmeler ve istek içi isteklerin oluşturduğu döngülerden dolayı
1728 çökmemesini sağlar. Böyle döngüler genellikle yanlış yapılandırma sonucu
1729 ortaya çıkarlar.</p>
1731 <p>Yönerge her istek için değerlendirmeye alınacak iki farklı sınırlama
1732 için kullanılabilir. İlk <var>sayı</var> ardarda gelebilen dahili
1733 yönlendirmelerin azami sayısını, ikinci <var>sayı</var> ise istek içi
1734 isteklerin ne kadar iç içe olabileceğini belirler. Tek bir
1735 <var>sayı</var> belirtilirse iki sınırlama için de aynı değer
1738 <example><title>Örnek</title>
1739 LimitInternalRecursion 5
1742 </directivesynopsis>
1745 <name>LimitRequestBody</name>
1746 <description>İstemci tarafından gönderilen HTTP istek gövdesinin toplam
1747 uzunluğunu sınırlar.</description>
1748 <syntax>LimitRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
1749 <default>LimitRequestBody 0</default>
1750 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1751 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1753 <override>All</override>
1756 <p>Bu yönerge, bir istek gövdesinde izin verilen bayt sayısını 0 (sınırsız
1757 anlamında) ile 2147483647 (2GB) arasında sınırlamak için kullanılır.</p>
1759 <p><directive>LimitRequestBody</directive> yönergesi kullanıcıya yönergenin
1760 kullanıldığı bağlam (sunucu, belli bir dizin, belli bir dosya, belli bir
1761 yer) dahilinde bir HTTP istek iletisi gövdesinin izin verilen uzunluğu
1762 için bir sınır belirleme imkanı verir. Eğer istemcinin isteği bu sınırı
1763 aşarsa sunucu isteği sunmak yerine bir hata iletisi döndürecektir. Normal
1764 bir istek ileti gövdesinin uzunluğu büyük oranda özkaynağın doğasına ve
1765 bu özkaynak üzerinde izin verilen yöntemlere bağlıdır. CGI betikleri
1766 genellikle ileti gövdesini form bilgisini almak için kullanır.
1767 <code>PUT</code> yöntemi gerçeklenimleri, en azından, sunucunun o
1768 özkaynak için kabul etmek isteyeceği herhangi bir gösterim kadar büyük
1769 bir değer gerektirecektir.</p>
1771 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
1772 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
1775 <p>Eğer, örneğin, belli bir yere dosya yükleme izni verir ve buraya
1776 yüklenebilecek dosya boyutunu 100 kB ile sınırlamak isterseniz yönergeyi
1777 şöyle kullanabilirsiniz:</p>
1780 LimitRequestBody 102400
1784 </directivesynopsis>
1787 <name>LimitRequestFields</name>
1788 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık alanlarının sayısını
1789 sınırlar.</description>
1790 <syntax>LimitRequestFields <var>sayı</var></syntax>
1791 <default>LimitRequestFields 100</default>
1792 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
1795 <p><var>sayı</var>, en küçük 0 (sınırsız anlamında), en büyük 32767
1796 olabilir. Öntanımlı değer bir derleme zamanı sabiti olan
1797 <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_FIELDS</code> ile belirlenir (dağıtımla gelen
1798 değeri 100’dür).</p>
1800 <p><directive>LimitRequestFields</directive> yönergesi sunucu
1801 yöneticilerine bir HTTP isteğinde izin verilen istek başlık alanlarının
1802 sayısı üzerindeki sınırı değiştirebilme imkanı verir. Sunucu bu değerin,
1803 normal bir istemci isteğinin içerebileceği alan sayısından daha büyük
1804 olmasına ihtiyaç duyar. Bir istemci tarafından kullanılan istek başlık
1805 alanlarının sayısı nadiren 20’yi geçer, fakat bu farklı istemci
1806 gerçeklenimleri için değişiklik gösterir ve çoğunlukla kullanıcının
1807 tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
1808 yapılandırdığıyla ilgilidir. İsteğe bağlı HTTP eklentileri çoğunlukla
1809 istek başlık alanları kullanılarak ifade edilir.</p>
1811 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
1812 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
1813 imkanı sağlar. Eğer normal istemciler sunucudan istekte bulunurken çok
1814 fazla başlık alanı gönderildiğine dair bir hata iletisi alırlarsa bu
1815 değerin arttırılması gerekir.</p>
1820 LimitRequestFields 50
1824 </directivesynopsis>
1827 <name>LimitRequestFieldSize</name>
1828 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık uzunluğunu sınırlar.
1830 <syntax>LimitRequestFieldSize <var>bayt-sayısı</var></syntax>
1831 <default>LimitRequestFieldSize 8190</default>
1832 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
1835 <p>Bu yönerge, HTTP istek başlığında izin verilecek bayt sayısını
1838 <p><directive>LimitRequestFieldSize</directive> yönergesi, sunucu
1839 yöneticilerine HTTP istek başlık alanının azami uzunluğunu arttırıp
1840 azaltma imkanı verir. Sunucu bu değerin, normal bir istemci isteğinin
1841 içerebileceği herhangi bir başlık alanını tutabilecek kadar büyük
1842 olmasını gerektirir. Normal bir istek başlık alanı uzunluğu kullanıcının
1843 tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
1844 yapılandırdığıyla ilgilidir. SPNEGO kimlik doğrulama başlıkları 12392
1845 baytlık olabilir.</p>
1847 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
1848 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
1854 LimitRequestFieldSize 4094
1857 <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note>
1860 </directivesynopsis>
1863 <name>LimitRequestLine</name>
1864 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP istek satırının uzunluğunu sınırlar.
1866 <syntax>LimitRequestLine <var>bayt-sayısı</var></syntax>
1867 <default>LimitRequestLine 8190</default>
1868 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
1871 <p>Bu yönerge, HTTP istek satırında izin verilecek bayt sayısını
1874 <p><directive>LimitRequestLine</directive> yönergesi, sunucu yöneticilerine
1875 bir istemcinin HTTP istek satırının azami uzunluğunu arttırıp azaltma
1876 imkanı verir. İstek satırının içeriği HTTP yöntemi, URI ve protokol
1877 sürümünden oluştuğundan <directive>LimitRequestLine</directive>
1878 yönergesi, sunucudan bir istek için kullanılan istek adresinin uzunluğunu
1879 sınırlamış olur. Sunucu bu değerin, bir <code>GET</code> isteğinin sorgu
1880 kısmında aktarılabilen her bilgi dahil, özkaynak isimlerinden her birini
1881 tutabilecek kadar büyük olmasını gerektirir.</p>
1883 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
1884 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
1890 LimitRequestLine 4094
1893 <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir.</note>
1895 </directivesynopsis>
1898 <name>LimitXMLRequestBody</name>
1899 <description>Bir XML temelli istek gövdesinin uzunluğunu sınırlar.</description>
1900 <syntax>LimitXMLRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
1901 <default>LimitXMLRequestBody 1000000</default>
1902 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1903 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
1904 <override>All</override>
1907 <p>Bir XML temelli istek gövdesinin azami bayt sayısını belirler. Değer
1908 olarak <code>0</code> belirtildiğinde herhangi bir boyut sınaması
1914 LimitXMLRequestBody 0
1918 </directivesynopsis>
1920 <directivesynopsis type="section">
1921 <name>Location</name>
1922 <description>İçerdiği yönergeler sadece eşleşen URL’lere uygulanır.
1924 <syntax><Location <var>URL-yolu</var>|<var>URL</var>> ...
1925 </Location></syntax>
1926 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1930 <p><directive type="section">Location</directive> bölüm yönergesi kapsadığı
1931 yönergelerin etki alanını belirtilen URL’lerle sınırlar. Bu yönerge,
1932 <directive type="section" module="core">Directory</directive> yönergesine
1933 benzer ve <code></Location></code> yönergesi ile biten bir alt
1934 bölüm başlatır. <directive type="section">Location</directive> bölümleri
1935 yapılandırma dosyasında göründükleri sıraya göre, <directive
1936 type="section" module="core">Directory</directive> bölümleri ve
1937 <code>.htaccess</code> dosyaları okunup <directive type="section"
1938 module="core">Files</directive> bölümleri de işlendikten sonra işleme
1941 <p><directive type="section">Location</directive> bölümleri dosya
1942 sisteminin tamamen dışında işlem görürler. Bunun çeşitli sonuçları olur.
1943 En önemlisi, <directive type="section">Location</directive>
1944 yönergelerinin dosya sistemi konumlarına erişimi denetim altına almak
1945 için kullanılmaması gerekliliğidir. Aynı dosya sistemi konumuna farklı
1946 URL’lerle erişmek mümkün olduğundan bu tür erişim denetimleri hile ile
1947 atlatılabilir olacaktır.</p>
1949 <note><title><directive type="section">Location</directive> ne zaman
1950 kullanılmalı</title>
1952 <p><directive type="section">Location</directive> yönergesini dosya sistemi
1953 dışındaki içeriğe çeşitli yönergeler uygulamak için kullanın. Dosya
1954 sisteminde bulunan içerik için <directive type="section"
1955 module="core">Directory</directive> ve <directive type="section"
1956 module="core">Files</directive> bölümlerini kullanın. Bunun istisnası,
1957 sunucunun tamamına bir yapılandırma uygulamak için kolay bir yol olan
1958 <code><Location /></code> kullanımıdır.</p>
1961 <p>Kaynağa yapılan (vekil olmayan) tüm istekler için eşleşecek URL,
1962 <code>/yol/</code> şeklinde bir URL yolu olmalı; <em>ne şema, ne konak ismi
1963 ne port ne de sorgu dizgesi içermelidir</em>. Vekil istekleri için eşleşecek
1964 URL ise <code>şema://sunucuadı/dosya-yolu</code> şeklinde olmalı ve önek
1967 <p>URL içinde dosya kalıp karakterleri kullanılabilir. Dosya kalıp
1968 karakterleri bulunan bir dizgede bulunan <code>?</code> karakteri
1969 herhangi bir tek karakterle eşleşirken <code>*</code> karakteri herhangi
1970 bir karakter dizisi ile eşleşecektir. URL yolu içindeki / karakterleri
1971 ile hiçbir dosya kalıp karakteri eşleşmez.</p>
1973 <p>Ayrıca, <code>~</code> karakteri eşliğinde <glossary ref="regex">düzenli
1974 ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin,</p>
1977 <Location ~ "/(ek|hususi)/veri">
1980 <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
1981 dizgeleriyle eşleşecektir. <directive type="section"
1982 module="core">LocationMatch</directive> yönergesi <directive
1983 type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifade sürümüne
1984 eşdeğer davranır.</p>
1986 <p><directive type="section">Location</directive> işlevselliği özellikle
1987 <directive module="core">SetHandler</directive> yönergesi ile birlikte
1988 kullanışlı olur. Örneğin, durum isteklerini etkin kılmak ama sadece
1989 <code>mesela.dom</code>’dan gelen isteklere izin vermek için şöyle bir
1990 uygulama yapabilirsiniz:</p>
1993 <Location /status><br />
1995 SetHandler server-status<br />
1996 Order Deny,Allow<br />
1998 Allow from .mesela.dom<br />
2003 <note><title>/ (bölü çizgisi) hakkında</title>
2004 <p>Bölü çizgisinin URL içinde bulunduğu yere bağlı olarak özel anlamları
2005 vardır. Dosya sistemindeki çok sayıda yanyana kullanımının tek bir bölü
2006 çizgisi olarak ele alındığı duruma alışkın olanlar olabilir (yani,
2007 <code>/home///foo</code> ile <code>/home/foo</code> aynıdır). URL
2008 uzayında bunun böyle olması gerekli değildir. Eğer çok sayıda bölü
2009 çizgisini yanyana belirtmeniz gerekiyorsa <directive type="section"
2010 module="core">LocationMatch</directive> yönergesinde ve <directive
2011 type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifadeli
2012 kullanımında bunu açıkça belirtmeniz gerekir.</p>
2014 <p>Örneğin, <code><LocationMatch ^/abc></code> yönergesi
2015 <code>/abc</code> ile eşleşecek ama <code>//abc</code> ile
2016 eşleşmeyecektir. <directive type="section">Location</directive>
2017 yönergesinin düzenli ifade içermeyen kullanımındaki davranış vekil
2018 isteklerinde kullanılana benzer ve doğrudan kaynağa yapılan (vekil
2019 olmayan) isteklerde çok sayıda bölü çizgisi dolaylı olarak tek bir bölü
2020 çizgisiyle eşleşecektir. Örneğin, <code><Location
2021 /abc/def></code> belirtirseniz ve istek <code>/abc//def</code>
2022 şeklinde olursa bu ikisi eşleşir.</p>
2025 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
2026 ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
2027 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
2028 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
2029 </directivesynopsis>
2031 <directivesynopsis type="section">
2032 <name>LocationMatch</name>
2033 <description>İçerdiği yönergeler sadece düzenli ifadelerle eşleşen URL’lere
2034 uygulanır.</description>
2035 <syntax><LocationMatch
2036 <var>düzifade</var>> ... </LocationMatch></syntax>
2037 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2041 <p><directive type="section">LocationMatch</directive> yönergesi içerdiği
2042 yönergelerin etki alanını <directive module="core" type="section"
2043 >Location</directive> yönergesinin yaptığı gibi belirtilen URL’lerle
2044 sınırlar. Ancak argüman olarak basit bir dizge değil bir <glossary
2045 ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örneğin,</p>
2048 <LocationMatch "/(ek|hususi)/veri">
2051 <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
2052 dizgeleriyle eşleşecektir.</p>
2055 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
2056 ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
2057 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
2058 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
2059 </directivesynopsis>
2062 <name>LogLevel</name>
2063 <description>Hata günlüklerinin ayrıntı seviyesini belirler.</description>
2064 <syntax>LogLevel <var>seviye</var></syntax>
2065 <default>LogLevel warn</default>
2066 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2070 <p><directive>LogLevel</directive> yönergesi hata günlüklerine kaydedilen
2071 hata iletilerinde hangi ayrıntılara yer verileceğini belirler (<directive
2072 module="core">ErrorLog</directive> yönergesine bakınız). En yüksek önem
2073 derecesinden başlayarak olası <var>seviye</var> değerleri aşağıda
2077 <columnspec><column width=".2"/><column width=".3"/><column width=".5"/>
2080 <th><strong>Seviye</strong> </th>
2081 <th><strong>Açıklama</strong> </th>
2082 <th><strong>Örnek</strong> </th>
2086 <td><code>emerg</code> </td>
2087 <td>Acil durumlar - sistem kullanışsız.</td>
2088 <td>"Child cannot open lock file. Exiting"<br />(Alt süreç kilit
2089 dosyasını açamıyor. Çıkılıyor)</td>
2093 <td><code>alert</code> </td>
2094 <td>Ne yapılacaksa beklemeden yapılmalı.</td>
2095 <td>"getpwuid: couldn't determine user name from uid"<br />(getpwuid:
2096 Kullanıcı ismi numarasından saptanamadı)</td>
2100 <td><code>crit</code> </td>
2101 <td>Kriz durumları.</td>
2102 <td>"socket: Failed to get a socket, exiting child"<br />(socket: bir
2103 soket alınamadı, alt süreç çıkıyor)</td>
2107 <td><code>error</code> </td>
2108 <td>Hata durumları.</td>
2109 <td>"Premature end of script headers"<br />(Betik başlıkları
2110 beklenmedik şekilde bitti)</td>
2114 <td><code>warn</code> </td>
2115 <td>Uyarı durumları.</td>
2116 <td>"child process 1234 did not exit, sending another
2117 SIGHUP"<br />(1234 alt süreci çıkmadı, başka bir SIGHUP
2122 <td><code>notice</code> </td>
2123 <td>Normal fakat önemli durum.</td>
2124 <td>"httpd: caught SIGBUS, attempting to dump core in
2125 ..."<br />(httpd: SIGBUS alındı, core dökümlenmeye çalışılıyor:
2130 <td><code>info</code> </td>
2131 <td>Bilgilendirme.</td>
2132 <td>"Server seems busy, (you may need to increase
2133 StartServers, or Min/MaxSpareServers)..."<br />(Sunucu meşgul
2134 görünüyor, (StartServers veya Min/MaxSpareServers değerlerini
2135 arttırmanız gerekebilir)...)</td>
2139 <td><code>debug</code> </td>
2140 <td>Hata ayıklama seviyesi iletileri</td>
2141 <td>"Opening config file ..."<br />(... yapılandırma dosyası
2146 <p>Belli bir seviye belirtildiğinde daha yüksek seviyeden iletiler de
2147 raporlanır. Örneğin, <code>LogLevel info</code> belirtildiğinde
2148 <code>notice</code> ve <code>warn</code> günlük seviyelerinin iletileri
2149 ayrıca raporlanacaktır.</p>
2151 <p>En az <code>crit</code> seviyesinin kullanılması önerilir.</p>
2159 <note><title>Ek Bilgi</title>
2160 <p>Günlük iletileri normal bir dosyaya yazılırken <code>notice</code>
2161 seviyesinden iletiler engellenemez ve dolayısıyla daima raporlanırlar.
2162 Ancak, günlük kaydı <code>syslog</code> kullanılarak yapılıyorsa bu
2166 </directivesynopsis>
2169 <name>MaxKeepAliveRequests</name>
2170 <description>Bir kalıcı bağlantıda izin verilen istek sayısı</description>
2171 <syntax>MaxKeepAliveRequests <var>sayı</var></syntax>
2172 <default>MaxKeepAliveRequests 100</default>
2173 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2177 <p><directive>MaxKeepAliveRequests</directive> yönergesi <directive
2178 module="core" >KeepAlive</directive> etkinken bağlantı başına izin
2179 verilecek istek sayısını sınırlar. Değer olarak <code>0</code>
2180 belirtilirse istek sayısı sınırsız olur. Sunucu başarımını yüksek tutmak
2181 için yüksekçe bir değer belirtmenizi öneririz.</p>
2186 MaxKeepAliveRequests 500
2189 </directivesynopsis>
2192 <name>NameVirtualHost</name>
2193 <description>İsme dayalı sanal konaklar için IP adresi belirtir</description>
2194 <syntax>NameVirtualHost <var>adres</var>[:<var>port</var>]</syntax>
2195 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
2198 <p>Sunucunun, istemci tarafından talep edilen <em>konak ismine</em>
2199 dayanarak seçtiği her sanal konak kümesi için ayrı bir
2200 <directive>NameVirtualHost</directive> yönergesi vardır.
2201 <directive>NameVirtualHost</directive> yönergesi <a href="../vhosts/"
2202 >isme dayalı sanal konakları</a> yapılandırmak isterseniz gerekli olur.
2205 <p>Bu yönerge ve bununle ilişkili <directive>VirtualHost</directive>
2206 yönergesi, suncu hem HTTP hem de HTTPS bağlantılarını desteklediği
2207 takdirde <em>mutlaka</em> bir port numarası da içermelidir.</p>
2209 <p><var>adres</var> olarak bir konak ismi de belirtebilirsiniz ama daima
2210 bir IP adresi veya bir * kullanmanızı öneririz. Bir yıldız imi
2211 belirtilmiş <directive>NameVirtualHost</directive> yönergeleri sadece
2212 adres yerine bir * belirtilmiş <directive>VirtualHost</directive>
2213 yönergeleri ile eşleşir.</p>
2215 <p>İstekleri bir güvenlik duvarının veya başka bir vekil sunucunun
2216 aldığı ve bunları farklı bir IP adresine sahip bir sunucuya
2217 yönlendirdiği durumlarda, bu yönergeye değer olarak istekleri sunan
2218 makinenin fiziksel ağ arabiriminin IP adresi belirtilmelidir.</p>
2220 <p>Aşağıdaki örnekte, 192.0.2.1 IP adresli arabirimin 80. portundan
2221 alınan isteklerle sadece ilk iki sanal konak arasında seçim
2222 yapılacaktır. Diğer arabirimlerin 80.portundan gelen istekler için ise
2223 sadece üçüncü ve dördüncü sanal konak arasında seçim yapılacaktır.
2224 İsteklerin hangi arabirimden geldiğinin önemli olmadığı durumlarda
2225 (genelde böyledir) <directive>NameVirtualHost</directive> ve
2226 <directive>VirtualHost</directive> yönergelerine sadece "*:80"
2227 belirtmek yeterlidir.</p>
2230 NameVirtualHost 192.0.2.1:80<br />
2231 NameVirtualHost *:80<br /><br />
2233 <VirtualHost 192.0.2.1:80><br />
2234 ServerName namebased-a.example.com<br />
2235 </VirtualHost><br />
2237 <VirtualHost 192.0.2.1:80><br />
2238 Servername namebased-b.example.com<br />
2239 </VirtualHost><br />
2241 <VirtualHost *:80><br />
2242 ServerName namebased-c.example.com <br />
2243 </VirtualHost><br />
2245 <VirtualHost *:80><br />
2246 ServerName namebased-d.example.com <br />
2247 </VirtualHost><br />
2252 <p>IPv6 adresleri belirtilirken örnekteki gibi köşeli ayraçlar arasına
2256 NameVirtualHost [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]:8080
2259 <note><title><directive type="section">VirtualHost</directive>
2260 yönergesinin değeri</title>
2261 <p><directive type="section">VirtualHost</directive> yönergesinin
2262 değerinin <directive>NameVirtualHost</directive> yönergesininkiyle tam
2263 olarak eşleşmesi gerektiğine dikkat ediniz.</p>
2266 NameVirtualHost 192.0.2.2:80<br />
2267 <VirtualHost 192.0.2.2:80><br />
2269 </VirtualHost><br />
2274 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
2276 </directivesynopsis>
2279 <name>Options</name>
2280 <description>Belli bir dizinde geçerli olacak özellikleri yapılandırır.
2283 [+|-]<var>seçenek</var> [[+|-]<var>seçenek</var>] ...</syntax>
2284 <default>Options All</default>
2285 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2286 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2288 <override>Options</override>
2291 <p><directive>Options</directive> yönergesi belli bir dizinde hangi sunucu
2292 özelliklerinin etkin olacağını (veya olmayacağını) belirler.</p>
2294 <p><var>seçenek</var> olarak hiçbir ek özellik etkin olmayacaksa
2295 <code>None</code>, aksi takdirde aşağıdakilerden biri veya bir kaçı
2299 <dt><code>All</code></dt>
2300 <dd><code>MultiViews</code> hariç tüm seçenekler. Bu öntanımlıdır.</dd>
2302 <dt><code>ExecCGI</code></dt>
2303 <dd><module>mod_cgi</module> kullanan CGI betiklerinin çalışmasına izin
2306 <dt><code>FollowSymLinks</code></dt>
2307 <dd>Sunucu bu dizindeki sembolik bağları izler.
2309 <p>Sembolik bağlar izlense bile <directive type="section"
2310 module="core">Directory</directive> bölümleriyle eşleşen dosya yolları
2312 <p>Ayrıca, bu seçenek bir <directive type="section" module="core"
2313 >Location</directive> bölümü içinde belirtildiği takdirde <strong>yok
2314 sayılır</strong>.</p>
2315 <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu
2316 olduğundan bu seçeneğin yokluğu bir güvenlik sınırlaması olarak
2317 değerlendirilmemelidir.</p>
2320 <dt><code>Includes</code></dt>
2321 <dd><module>mod_include</module> tarafından sağlanan sunucu taraflı
2322 içeriklere izin verilir.</dd>
2324 <dt><code>IncludesNOEXEC</code></dt>
2325 <dd>Sunucu taraflı içeriklere izin verilir fakat <code>#exec cmd</code>
2326 ve <code>#exec cgi</code> iptal edilir. Ancak, <directive
2327 module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerdeki CGI
2328 betikleri için <code>#include virtual</code> hala mümkün olacaktır.</dd>
2330 <dt><code>Indexes</code></dt>
2331 <dd>İstenen URL bir dizin ile eşleşiyorsa ve bu dizin için bir <directive
2332 module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> (<code>index.html</code>
2333 gibi) belirtilmemişse <module>mod_autoindex</module> bu dizinin
2334 biçimlenmiş bir listesini döndürecektir.</dd>
2336 <dt><code>MultiViews</code></dt>
2337 <dd><module>mod_negotiation</module> kullanılarak <a
2338 href="../content-negotiation.html">içerik uzlaştırmalı</a> çok
2339 görünümlü içeriğe izin verilir.</dd>
2341 <dt><code>SymLinksIfOwnerMatch</code></dt>
2342 <dd>Sunucu sembolik bağları sadece sembolik bağın hedefi ile bulunduğu
2343 dizinin sahibinin aynı kullanıcı olması halinde izleyecektir.
2345 <note><title>Ek Bilgi</title> <p>Bu seçenek bir <directive module="core"
2346 type="section">Location</directive> bölümü içinde belirtildiğinde yok
2348 <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu
2349 olduğundan bu seçenek bir güvenlik sınırlaması olarak
2350 değerlendirilmemelidir.</p></note>
2354 <p>Normalde, bir dizine çok sayıda <directive>Options</directive>
2355 uygulanabilirse de, dizine en uygun olanı uygulanıp diğerleri yok
2356 sayılır; seçenekler katıştırılmaz (bkz, <a href="../sections.html#mergin"
2357 >Bölümler Nasıl Katıştırılır?</a>). Bununla birlikte, önüne bir
2358 <code>+</code> veya <code>-</code> simgesi konmuş seçenekler varsa, o
2359 seçenekler katıştırılır. Önüne <code>+</code> konmuş seçenekler
2360 mevcutlara eklenirken <code>-</code> konmuş seçenekler silinir.</p>
2362 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
2363 <p><code>+</code> veya <code>-</code> imli seçenekler içeren
2364 <directive>Options</directive> ile imsiz seçenekler içerenlerin karışık
2365 olarak kullanılması beklenmedik sonuçlara yol açması sebebiyle aslında
2366 geçersiz bir sözdizimidir.</p>
2369 <p>Örneğin, <code>+</code> ve <code>-</code> imleri olmaksızın,</p>
2372 <Directory /web/docs><br />
2374 Options Indexes FollowSymLinks<br />
2376 </Directory><br />
2378 <Directory /web/docs/spec><br />
2380 Options Includes<br />
2385 <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde sadece
2386 <code>Includes</code> seçeneği etkin olacaktır. Bununla birlikte, ikinci
2387 <directive>Options</directive> yönergesinde <code>+</code> ve
2388 <code>-</code> imleri kullanılırsa,</p>
2391 <Directory /web/docs><br />
2393 Options Indexes FollowSymLinks<br />
2395 </Directory><br />
2397 <Directory /web/docs/spec><br />
2399 Options +Includes -Indexes<br />
2404 <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde
2405 <code>FollowSymLinks</code> ve <code>Includes</code> seçenekleri etkin
2408 <note><title>Ek Bilgi</title>
2409 <p><code>-IncludesNOEXEC</code> veya <code>-Includes</code> kullanımı,
2410 önceki ayarların ne olduğuna bakılmaksızın sunucu taraflı içeriğin
2411 tamamen iptaline sebep olur.</p>
2414 <p>Herhangi bir başka değer belirtilmedikçe <code>All</code>
2417 </directivesynopsis>
2420 <name>RLimitCPU</name>
2421 <description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin işlemci
2422 tüketimine sınırlama getirir.</description>
2423 <syntax>RLimitCPU <var>saniye</var>|max [<var>saniye</var>|max]</syntax>
2424 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
2426 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2427 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
2428 <override>All</override>
2431 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
2432 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
2433 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
2434 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
2435 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
2436 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
2439 <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt
2440 verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır.
2441 Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu
2442 günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler
2445 <p>İşlemci özkaynak sınırları saniye cinsinden ifade edilir.</p>
2447 <seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso>
2448 <seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso>
2449 </directivesynopsis>
2452 <name>RLimitMEM</name>
2453 <description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin bellek
2454 tüketimine sınırlama getirir.</description>
2455 <syntax>RLimitMEM <var>bayt-sayısı</var>|max [<var>bayt-sayısı</var>|max]
2457 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
2459 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2460 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
2461 <override>All</override>
2464 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
2465 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
2466 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
2467 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
2468 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
2469 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
2472 <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt
2473 verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır.
2474 Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu
2475 günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler
2478 <p>Bellek özkaynak sınırları süreç başına bayt sayısı olarak ifade edilir.
2481 <seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso>
2482 <seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso>
2483 </directivesynopsis>
2486 <name>RLimitNPROC</name>
2487 <description>Apache alt süreçleri tarafından çalıştırılabilecek süreç sayısına
2488 sınırlama getirir.</description>
2489 <syntax>RLimitNPROC <var>sayı</var>|max [<var>sayı</var>|max]</syntax>
2490 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
2492 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2493 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
2494 <override>All</override>
2497 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
2498 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
2499 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
2500 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
2501 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
2502 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
2505 <p>Bu sınırlar Apache’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere yanıt
2506 verirken Apache alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere uygulanır.
2507 Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir fakat borulu
2508 günlük kaydı gibi ana Apache süreci tarafından çatallanmış süreçler
2511 <p>Süreç sayısı sınırı kullanıcı başına süreç sayısına sınırlama getirir.
2514 <note><title>Ek Bilgi</title>
2515 <p>CGI süreçleri sunucu kullanıcı kimliğinden farklı bir kullanıcı
2516 kimliği altında çalışmıyorsa bu yönerge sunucunun kendi oluşturduğu
2517 süreç sayısını sınırlayacaktır. Bunun kanıtı <code>error_log</code>’da
2518 iletilerin çatallanamamasıdır.</p>
2521 <seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso>
2522 <seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso>
2523 </directivesynopsis>
2526 <name>ScriptInterpreterSource</name>
2527 <description>CGI betikleri için yorumlayıcı belirleme tekniği</description>
2528 <syntax>ScriptInterpreterSource Registry|Registry-Strict|Script</syntax>
2529 <default>ScriptInterpreterSource Script</default>
2530 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2531 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
2532 <override>FileInfo</override>
2533 <compatibility>Sadece Win32 için; <code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache
2534 2.0 ve sonrası için geçerlidir.</compatibility>
2537 <p>Bu yönerge Apache’nin CGI betiklerini çalıştıracak yorumlayıcıyı nasıl
2538 tespit edeceğini belirler. <code>Script</code> öntanımlı olup Apache’nin
2539 yorumlayıcı olarak betiğin diyezli ünlem satırında (<code>#!</code> ile
2540 başlayan ilk satır) belirtilen yorumlayıcıyı kullanacağını belirtir.
2541 Win32 sistemlerinde bu satır genellikle şöyledir:</p>
2544 #!C:/Perl/bin/perl.exe
2547 <p><code>perl</code> yorumlayıcının yeri <code>PATH</code> değişkeninde
2548 kayıtlı ise şöyle de olabilir:</p>
2554 <p><code>ScriptInterpreterSource Registry</code> değeri ise betik dosyası
2555 uzantısının (<code>.pl</code> gibi) Windows Sicili içindeki
2556 <code>HKEY_CLASSES_ROOT</code> ağacında arama yapmak için bir arama
2557 anahtarı olarak kullanılmasını sağlar. Betik dosyasını çalıştırmak için
2558 tanımlanmış komutu bulmak için <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yoluna,
2559 orada yoksa <code>Shell\Open\Command</code> yoluna bakılır. İkisi de
2560 yoksa son çare olarak <code>Script</code> seçeneğinin davranışına
2563 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
2564 <p><directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerde
2565 Apache bulduğu <strong>her</strong> dosyayı çalıştırmayı deneyeceğinden
2566 <code>ScriptInterpreterSource Registry</code> yapılandırmasını
2567 kullanırken dikkatli olun. <code>Registry</code> seçeneği genellikle
2568 çalıştırılmayacak dosyalar için istenmeyen program çağrılarına sebep
2569 olabilir. Örneğin, çoğu Windows sisteminde <code>.htm</code> dosyaları
2570 için ön tanımlı "open" komutu Microsoft Internet Explorer’ın
2571 çalıştırılmasına sebep olur; bu bakımdan, betik dizininde bulunan bir
2572 <code>.htm</code> dosyası için yapılan bir HTTP isteği tarayıcının sunucu
2573 artalanında çalıştırılmasına sebep olacaktır. Bu, sistemi bir kaç dakika
2574 içinde çökertmek için iyi bir yoldur.</p>
2577 <p><code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache 2.0’da yeni olup
2578 <code>Registry</code> seçeneğinin yaptığını
2579 <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yolu için yapar. <code>ExecCGI</code>
2580 sistem tarafından bilinen bir anahtar olmadığından Windows Siciline elle
2581 kaydedilmesi gerekir ve dolayısıyla sisteminiz üzerinde istenmeyen
2582 program çağrılarına sebep olmaz.</p>
2584 </directivesynopsis>
2587 <name>ServerAdmin</name>
2588 <description>Sunucunun hata iletilerinde istemciye göstereceği eposta adresi
2590 <syntax>ServerAdmin <var>eposta-adresi</var>|<var>URL</var></syntax>
2591 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2595 <p><directive>ServerAdmin</directive> yönergesi, sunucunun bir hata
2596 durumunda istemciye döndüreceği hata iletilerinde içereceği iletişim
2597 adresini belirtmek için kullanılır. Eğer <program>httpd</program>
2598 sağlanan değerin bir URL olmadığını saptarsa değerin bir eposta adresi
2599 olduğuna hükmeder ve önüne <code>mailto:</code> getirerek onu bir hiper
2600 bağ hedefi olarak kullanır. Çoğu CGI betiği bir eposta adresi
2601 belirtildiği kabulünü yaptığından değer olarak bir URL değil bir eposta
2602 adresi belirtmeniz önerilir. Eğer bir URL belirtecekseniz hedef sizin
2603 denetiminizde olan başka bir sunucuda bulunmalıdır, yoksa kullanıcılar
2604 hata durumunda bu adrese erişemeyebilirler.</p>
2606 <p>Kullanıcıların sunucu hakkında konuşurken isminizden bahsetmemeleri için
2607 burada belirtilecek adresin sırf bu işe adanmış bir adres olması daha
2611 ServerAdmin www-admin@falan.filan.dom
2614 </directivesynopsis>
2617 <name>ServerAlias</name>
2618 <description>İstekleri isme dayalı sanal konaklarla eşleştirilirken
2619 kullanılacak konak adları için başka isimler belirtebilmeyi sağlar.
2621 <syntax>ServerAlias <var>konakadı</var> [<var>konakadı</var>] ...</syntax>
2622 <contextlist><context>virtual host</context></contextlist>
2625 <p><directive>ServerAlias</directive> yönergesi, istekleri <a
2626 href="../vhosts/name-based.html">isme dayalı sanal konaklarla</a>
2627 eşleştirilirken kullanılacak konak adları için başka isimler
2628 belirtebilmeyi sağlar. <directive>ServerAlias</directive> dosya adı kalıp
2629 karakterleri içerebilir.</p>
2632 <VirtualHost *:80><br />
2633 ServerName sunucu.mesela.dom<br />
2634 ServerAlias sunucu sunucu2.mesela.dom sunucu2<br />
2635 ServerAlias *.mesela.dom<br />
2637 </VirtualHost>
2640 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
2641 </directivesynopsis>
2644 <name>ServerName</name>
2645 <description>Sunucunun özdeşleşeceği konak ismi ve port.</description>
2646 <syntax>ServerName [<var>şema</var>://]<var>tam-nitelenmiş-alan-adı</var>[:<var>port</var>]
2648 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2650 <compatibility>Bu yönerge 2.0 sürümünden itibaren 1.3 sürümündeki
2651 <directive>Port</directive> yönergesinin işlevselliğini de
2652 üstlenmiştir.</compatibility>
2655 <p><directive>ServerName</directive> yönergesi, sunucunun kendini
2656 betimlemekte kullanacağı şema, konak adı ve port değerlerini belirler.
2657 Bu, yönlendirme URL’leri oluşturulurken kullanılır. Örneğin, HTTP
2658 sunucusunun barındırıldığı makinenin ismi <code>falan.filan.dom</code>
2659 olduğu halde makinenin bir de <code>www.filan.dom</code> diye bir de DNS
2660 rumuzu varsa ve HTTP sunucunuzun bu rumuzla kendini özdeşleştirmesini
2661 isterseniz bunu şöyle belirtebilirsiniz:</p>
2664 ServerName www.filan.dom:80
2667 <p>Bir <directive>ServerName</directive> ataması yapılmamışsa sunucu IP
2668 adresine atanmış sunucu ismi için bir ters DNS sorgusu yapacaktır.
2669 <directive>ServerName</directive> yönergesinde bir port belirtilmediği
2670 takdirde sunucu, isteğin geldiği portu kullanacaktır. Öngörülebilirlik ve
2671 güvenilirlik açısından en iyisi <directive>ServerName</directive>
2672 yönergesini kullanarak açıkça bir konak ismi ve port belirtmektir.</p>
2674 <p><a href="../vhosts/name-based.html">İsme dayalı sanal konaklar</a>
2675 kullanıyorsanız, <directive type="section" module="core"
2676 >VirtualHost</directive> bölümü içindeki
2677 <directive>ServerName</directive> yönergesi, isteğin <code>Host:</code>
2678 başlığında bu sanal konakla eşleşecek konak ismini belirler.</p>
2681 <p>Bazen sunucu, bir ters vekil, yük dengeleyici veya SSL yük aktarım
2682 uygulaması gibi bir aygıtın arkasında çalışır. Böyle durumlarda sunucunun
2683 kendine yönelik URL’leri doğru üretebildiğinden emin olmak için
2684 <directive>ServerName</directive> yönergesinde istemcinin bağlanacağı
2685 <code>https://</code> şeması ve port numarası belirtilir.</p>
2687 <p>Sunucunun kendine yönelik URL’lerin belirtilen portu içerip içermediğini
2688 veya istemcinin yaptığı istekte belirtilen port numarasının verilip
2689 verilmediğinin saptamasını sağlayan (örneğin, <module>mod_dir</module>
2690 modülü tarafından) ayarlar için <directive
2691 module="core">UseCanonicalName</directive> ve
2692 <directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive>
2693 yönergelerinin açıklamalarına bakınız.</p>
2697 <seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular ve Apache</a>
2699 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
2700 <seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso>
2701 <seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso>
2702 <seealso><directive module="core">NameVirtualHost</directive></seealso>
2703 <seealso><directive module="core">ServerAlias</directive></seealso>
2704 </directivesynopsis>
2707 <name>ServerPath</name>
2708 <description>Uyumsuz bir tarayıcı tarafından erişilmesi için bir isme dayalı sanal konak için meşru URL yolu</description>
2709 <syntax>ServerPath <var>URL-yolu</var></syntax>
2710 <contextlist><context>virtual host</context></contextlist>
2713 <p><directive>ServerPath</directive> yönergesi <a href="../vhosts/">isme
2714 dayalı sanal konaklar</a>da kullanmak için konağa meşru bir URL yolu
2717 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
2718 </directivesynopsis>
2721 <name>ServerRoot</name>
2722 <description>Sunucu yapılandırması için kök dizin</description>
2723 <syntax>ServerRoot <var>dizin-yolu</var></syntax>
2724 <default>ServerRoot /usr/local/apache</default>
2725 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
2728 <p><directive>ServerRoot</directive> yönergesi sunucu yapılandırmasını
2729 içeren dizinin yerini belirtir. Genellikle <code>conf/</code> ve
2730 <code>logs/</code> gibi alt dizinler içerir. <directive
2731 module="core">Include</directive>, <directive
2732 module="mod_so">LoadModule</directive> gibi diğer yapılandırma
2733 yönergelerindeki göreli yollar bu dizine göre ele alınır.</p>
2735 <example><title>Örnek</title>
2736 ServerRoot /home/httpd
2740 <seealso><a href="../invoking.html"><code>httpd</code> için <code>-d</code> seçeneği</a></seealso>
2741 <seealso><directive>ServerRoot</directive> dizininin erişim izinlerinin nasıl
2742 ayarlanması gerektiğini öğrenmek için <a
2743 href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a></seealso>
2744 </directivesynopsis>
2747 <name>ServerSignature</name>
2748 <description>Sunucu tarafından üretilen belgelerin dipnotunu ayarlar.
2750 <syntax>ServerSignature On|Off|EMail</syntax>
2751 <default>ServerSignature Off</default>
2752 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2753 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2755 <override>All</override>
2758 <p><directive>ServerSignature</directive> yönergesi, sunucu tarafından
2759 üretilen belgelerin (hata iletileri, <module>mod_proxy</module> ftp dizin
2760 listeleri, <module>mod_info</module> çıktısı, vs.) altındaki dipnot
2761 satırını yapılandırabilmenizi sağlar. Böyle bir dipnot satırın
2762 istenmesinin sebebi vekil zincirlerinde istemciye dönen hata iletisinin
2763 aslında hangi sunucu tarafından üretildiğini kullanıcıya bildirmektir.</p>
2765 <p><code>Off</code> değeri öntanımlı değer olup dipnot satırının
2766 gösterilmemesini sağlar (Apache-1.2 ve öncesi ile uyumluluk).
2767 <code>On</code> değeri, sunucu sürüm numarası ve hizmeti sunan sanal
2768 konağın isminden (<directive module="core">ServerName</directive>) oluşan
2769 bir dipnot satırı oluşturulmasını sağlar; <code>EMail</code> değeri bu
2770 ikisine ek olarak satıra <directive module="core">ServerAdmin</directive>
2771 ile belirtilen adres için bir "mailto:" bağı ekler.</p>
2773 <p>2.0.44 sürümünden beri sunucu sürüm numarasının ayrıntıları <directive
2774 module="core">ServerTokens</directive> yönergesi ile belirlenmektedir.</p>
2776 <seealso><directive module="core">ServerTokens</directive></seealso>
2777 </directivesynopsis>
2780 <name>ServerTokens</name>
2781 <description><code>Server</code> HTTP yanıt başlığını yapılandırır.
2783 <syntax>ServerTokens Major|Minor|Min[imal]|Prod[uctOnly]|OS|Full</syntax>
2784 <default>ServerTokens Full</default>
2785 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
2788 <p>Bu yönerge <code>Server</code> HTTP yanıt başlığı alanında istemcilere
2789 sunucunun işletim sistemi, sunucuyla derlenmiş modüller, vs. hakkında
2790 bilgi verilip verilmeyeceğini belirler.</p>
2793 <dt><code>ServerTokens Prod[uctOnly]</code></dt>
2795 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
2798 <dt><code>ServerTokens Major</code></dt>
2800 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
2801 Apache/2</code></dd>
2803 <dt><code>ServerTokens Minor</code></dt>
2805 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
2806 Apache/2.0</code></dd>
2808 <dt><code>ServerTokens Min[imal]</code></dt>
2810 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
2811 Apache/2.0.41</code></dd>
2813 <dt><code>ServerTokens OS</code></dt>
2815 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.0.41
2818 <dt><code>ServerTokens Full</code> (ya da belirtilmezse)</dt>
2820 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.0.41
2821 (Unix) PHP/4.2.2 MyMod/1.2</code></dd>
2824 <p>Bu ayarlama sunucunun tamamını etkiler ve her sanal konak için
2825 farklılaştırılamaz.</p>
2827 <p>2.0.44 sürümünden itibaren bu yönerge <directive
2828 module="core">ServerSignature</directive> yönergesi tarafından sunulan
2829 bilgiyi de etkilemektedir.</p>
2831 <seealso><directive module="core">ServerSignature</directive></seealso>
2832 </directivesynopsis>
2835 <name>SetHandler</name>
2836 <description>Eşleşen tüm dosyaların belli bir eylemci tarafından işlenmesine
2837 sebep olur.</description>
2838 <syntax>SetHandler <var>eylemci-ismi</var>|None</syntax>
2839 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2840 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2842 <override>FileInfo</override>
2843 <compatibility>Apache 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility>
2846 <p>Bir <code>.htaccess</code> dosyasına veya bir <directive type="section"
2847 module="core">Directory</directive> ya da <directive type="section"
2848 module="core">Location</directive> bölümüne yerleştirildiğinde, eşleşen
2849 tüm dosyaların, ismi <var>eylemci-ismi</var> ile belirtilen <a
2850 href="../handler.html">eylemci</a> tarafından çözümlenmesine sebep olur.
2851 Örneğin, bir dizin içindeki bütün dosyaların, uzantılarına bakılmaksızın
2852 birer imagemap kural dosyası olarak çözümlenmesini istersiniz, bu dizin
2853 içindeki bir <code>.htaccess</code> dosyasına şöyle bir satır
2857 SetHandler imap-file
2860 <p>Başka bir örnek: <code>http://localhost/status</code> gibi bir istek
2861 yapıldığında sunucunun bir durum bilgisi göstermesi için
2862 <code>httpd.conf</code> dosyasına şöyle bir satır koyabilirsiniz:</p>
2865 <Location /status><br />
2867 SetHandler server-status<br />
2872 <p>Evvelce tanımlanmış bir <directive>SetHandler</directive> yönergesini
2873 <code>None</code> değeriyle geçersiz hale getirebilirsiniz.</p>
2875 <p><strong>Bilginize:</strong><directive>SetHandler</directive> yönergesi,
2876 öntanımlı eylemcileri geçersiz kıldığından, index dosyaları ve dizinleri
2877 belirtmek için URL’nin sonuna / getirmek şeklindeki normal davranış
2881 <seealso><directive module="mod_mime">AddHandler</directive></seealso>
2883 </directivesynopsis>
2886 <name>SetInputFilter</name>
2887 <description>POST girdilerini ve istemci isteklerini işleyecek süzgeçleri
2888 belirler.</description>
2889 <syntax>SetInputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax>
2890 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2891 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2893 <override>FileInfo</override>
2896 <p><directive>SetInputFilter</directive> yönergesi, istemci isteklerini
2897 ve sunucu tarafından alındığı takdirde POST girdisini işleyecek süzgeç
2898 veya süzgeçleri belirler. Bu, diğer <directive module="mod_mime"
2899 >AddInputFilter</directive> yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış
2900 süzgeçlere eklenir.</p>
2902 <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı
2903 virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak
2904 sıralanmalıdırlar.</p>
2906 <seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso>
2907 </directivesynopsis>
2910 <name>SetOutputFilter</name>
2911 <description>Sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler.</description>
2912 <syntax>SetOutputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax>
2913 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2914 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2916 <override>FileInfo</override>
2919 <p><directive>SetOutputFilter</directive> yönergesi, istemciye
2920 gönderilmeden önce sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler.
2921 Bu, diğer <directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive>
2922 yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış süzgeçlere eklenir.</p>
2924 <p>Örneğin, aşağıdaki yapılandırma ile <code>/www/data/</code> dizinindeki
2925 bütün dosyalar sunucu taraflı içerik kapsamında ele alınacaktır.</p>
2928 <Directory /www/data/><br />
2930 SetOutputFilter INCLUDES<br />
2935 <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı
2936 virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak
2937 sıralanmalıdırlar.</p>
2939 <seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso>
2940 </directivesynopsis>
2943 <name>TimeOut</name>
2944 <description>Bir istek için başarısız olmadan önce belirli olayların
2945 gerçekleşmesi için sunucunun geçmesini bekleyeceği süre.</description>
2946 <syntax>TimeOut <var>saniye</var></syntax>
2947 <default>TimeOut 300</default>
2948 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2952 <p><directive>TimeOut</directive> yönergesi Apache’nin aşağıdaki durumlarda
2953 G/Ç için bekleyeceği süreyi belirler:</p>
2956 <li>Veriyi istemciden okurken, okuma tamponu boş olduğu takdirde bir TCP
2957 paketinin gelmesini bekleyeceği süre.</li>
2959 <li>Veriyi istemciye yazarken, gönderme tamponu dolu olduğu takdirde bir
2960 paket alındısı için beklenecek süre.</li>
2962 <li><module>mod_cgi</module> modülünde, bir CGI betiğinden çıktı için
2963 beklenecek süre.</li>
2965 <li><module>mod_ext_filter</module> modülünde, bir süzme işleminden çıktı
2966 almak için beklenecek süre.</li>
2968 <li><module>mod_proxy</module> modülünde, <directive
2969 module="mod_proxy">ProxyTimeout</directive> yönergesi
2970 yapılandırılmamışsa öntanımlı zaman aşımı değeri.</li>
2974 </directivesynopsis>
2977 <name>TraceEnable</name>
2978 <description><code>TRACE</code> isteklerinde davranış şeklini belirler
2980 <syntax>TraceEnable <var>[on|off|extended]</var></syntax>
2981 <default>TraceEnable on</default>
2982 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
2983 <compatibility>Apache 1.3.34, 2.0.55 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
2986 <p>Bu yönerge çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların
2987 her ikisi için öntanımlı <code>TRACE</code> davranışını değiştirir.
2988 Öntanımlı olan <code>TraceEnable on</code> ile RFC 2616’dan kaynaklanan
2989 ve isteğe herhangi bir istek gövdesinin eşlik etmesine izin vermeyen
2990 <code>TRACE</code> isteklerine izin verilir. <code>TraceEnable off</code>
2991 ile çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların her ikisi
2992 de <code>TRACE</code> isteklerine yanıt olarak bir <code>405</code>
2993 (Yönteme izin verilmiyor) hatası döndürür.</p>
2995 <p><code>TraceEnable extended</code> ile sadece sınama ve tanı koyma
2996 amaçlarına yönelik olarak istek gövdelerine izin verilir. Asıl sunucu
2997 istek gövdesini 64k ile sınırlar (<code>Transfer-Encoding: chunked</code>
2998 kullanılmışsa bölüm başlıkları için 8k daha). Asıl sunucu yanıt
2999 gövdesinde tüm başlıkları ve bölüm başlıklarının tamamını yansıtacaktır.
3000 Vekil sunucuda ise istek gövdesi için 64k’lık sınır yoktur.</p>
3002 </directivesynopsis>
3005 <name>UseCanonicalName</name>
3006 <description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar
3008 <syntax>UseCanonicalName On|Off|DNS</syntax>
3009 <default>UseCanonicalName Off</default>
3010 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3011 <context>directory</context></contextlist>
3014 <p>Apache‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar aynı
3015 sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir.
3016 <code>UseCanonicalName On</code> ile Apache, sunucu için meşru ismi ve
3017 portu oluşturmak için <directive module="core">ServerName</directive>
3018 yönergesinde belirtilen ismi ve portu kullanır. Bu isim CGI'lerde
3019 <code>SERVER_NAME</code> ve <code>SERVER_PORT</code> değerlerinde ve tüm
3020 özüne yönelik URL’lerde kullanılır.</p>
3022 <p><code>UseCanonicalName Off</code> ile Apache, özüne yönelik URL’leri
3023 varsa istemci tarafından sağlanan konak ismini ve portu kullanarak
3024 oluşturur; bunlar istemci tarafından sağlanmamışsa yukarıda tanımlanan
3025 işleme başvurulur. Bu değerler, <a href="../vhosts/name-based.html">isme
3026 dayalı sanal konakları</a> gerçekleştirirken kullanılan değerlerle aynı
3027 olup aynı istemcilerle kullanılabilir. <code>SERVER_NAME</code> ve
3028 <code>SERVER_PORT</code> CGI değişkenleri de istemci tarafından sağlanan
3029 isim ve portla oluşturulur.</p>
3031 <p>Bir örnek olarak, iç ağdaki istemcilerin sunucuya <code>www</code> gibi
3032 bir kısa isim kullanarak bağlandığı durumu ele alırsak daha yararlı olur.
3033 Kullanıcılar bir kısa isim ve bir dizin isminden oluşan ve <em>bir / ile
3034 sonlandırılmamış</em> <code>http://www/splat</code> şeklinde bir istek
3035 yaparlarsa, Apache onları <code>http://www.mesela.dom/splat/</code>
3036 adresine yönlendirecektir. Eğer kimlik doğrulama da etkinse bu
3037 kullanıcının iki defa kimlik doğrulamasına sokulmasına sebep olacaktır
3038 (bir kere <code>www</code> için bir kere de <code>www.mesela.dom</code>
3039 için; daha ayrıntılı bilgi için <a
3040 href="http://httpd.apache.org/docs/misc/FAQ.html#prompted-twice">SSS</a>’y
3041 e bakınız). Fakat <directive>UseCanonicalName Off</directive> olsaydı
3042 Apache isteği <code>http://www/splat/</code> adresine yönlendirecekti.</p>
3044 <p><code>UseCanonicalName DNS</code> diye üçüncü bir seçenek daha vardır ve
3045 istek yaparken <code>Host:</code> başlığını kullanmayan eski istemcileri
3046 desteklemek amacıyla IP’ye dayalı sanal konaklarla kullanmak için
3047 tasarlanmıştır. Bu seçenek etkin olduğunda Apache, istemciyi özüne
3048 yönelik URL’lerle doğru yere bağlamak için sunucu IP adresi üzerinde bir
3049 ters DNS sorgusu yapar.</p>
3051 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
3052 <p>Eğer CGI’ler <code>SERVER_NAME</code> değerleri için önkabuller
3053 yapıyorlarsa bu seçenek işlerinin bozulmasına yol açabilir. Aslında
3054 istemciler konak ismi olarak istedikleri değeri vermekte özgürdürler.
3055 Fakat eğer CGI, özüne yönelik URL’leri oluştururken sadece
3056 <code>SERVER_NAME</code> değerini kullanıyorsa bu istendiği gibi
3060 <seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso>
3061 <seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso>
3062 <seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso>
3063 </directivesynopsis>
3066 <name>UseCanonicalPhysicalPort</name>
3067 <description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar
3069 <syntax>UseCanonicalPhysicalPort On|Off</syntax>
3070 <default>UseCanonicalPhysicalPort Off</default>
3071 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3072 <context>directory</context></contextlist>
3075 <p>Apache‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar aynı
3076 sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir. Apache <directive
3077 module="core">UseCanonicalName</directive> yönergesine bağlı olarak
3078 sunucu için meşru portu oluştururken <code>UseCanonicalPhysicalPort
3079 On</code> ile olası port olarak istek tarafından kullanılmakta olan
3080 fiziksel portu kullanacaktır. <code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code>
3081 olduğunda ise geçerli bir port numarası oluşturmak için asıl fiziksel
3082 port yerine yapılandırma bilgisi kullanılır.</p>
3084 <note><title>Ek Bilgi</title>
3085 <p>Fiziksel port kullanımı etkin olduğunda işlemler şu sırayla
3086 yürütülür:<br /><br />
3087 <code>UseCanonicalName On</code></p>
3089 <li><code>Servername</code> yönergesinde belirtilen port</li>
3090 <li>Fiziksel port</li>
3091 <li>Öntanımlı port</li>
3093 <code>UseCanonicalName Off | DNS</code>
3095 <li><code>Host:</code> başlığından çözümlenen port</li>
3096 <li>Fiziksel port</li>
3097 <li><code>Servername</code> yönergesinde belirtilen port</li>
3098 <li>Öntanımlı port</li>
3101 <p><code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code> olduğunda işlem sırasında
3102 fiziksel port adımları atlanır.</p>
3106 <seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso>
3107 <seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso>
3108 <seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso>
3109 </directivesynopsis>
3111 <directivesynopsis type="section">
3112 <name>VirtualHost</name>
3113 <description>Sadece belli bir konak ismine ve porta uygulanacak yönergeleri barındırır.</description>
3114 <syntax><VirtualHost
3115 <var>adres</var>[:<var>port</var>] [<var>adres</var>[:<var>port</var>]]
3116 ...> ... </VirtualHost></syntax>
3117 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3120 <p><directive type="section">VirtualHost</directive> ve
3121 <code></VirtualHost></code> birlikte sadece belli bir sanal konağa
3122 uygulanacak yönergeleri sarmalamakta kullanılırlar. Bir sanal konak
3123 kapsamında belirtilebilecek her yönerge kullanılabilir. Sunucu belli bir
3124 sanal konak üzerindeki bir belge için bir istek aldığında <directive
3125 type="section">VirtualHost</directive> bölümünde bulunan yapılandırma
3126 yönergelerini kullanır. <var>adres</var> şunlardan biri olabilir:</p>
3129 <li>Sanal konağın IP adresi.</li>
3131 <li>Sanal konağın IP adresi için tam nitelenmiş alan adı (önerilmez).</li>
3133 <li><code>NameVirtualHost *</code> ile birlikte tüm IP adresleri ile
3134 eşleşmek üzere <code>*</code> karakteri.</li>
3136 <li>Sadece IP sanal konaklarında kullanmak için eşleşmeyen IP adreslerini
3137 yakalamak amacıyla <code>_default_</code> dizgesi.</li>
3140 <example><title>Örnek</title>
3141 <VirtualHost 10.1.2.3><br />
3143 ServerAdmin webmaster@konak.mesela.dom<br />
3144 DocumentRoot /www/docs/konak.mesela.dom<br />
3145 ServerName konak.mesela.dom<br />
3146 ErrorLog logs/konak.mesela.dom-error_log<br />
3147 TransferLog logs/konak.mesela.dom-access_log<br />
3149 </VirtualHost>
3153 <p>İsteğe bağlı port numarasını belirtmeyi mümkün kılmak için IPv6
3154 adresleri köşeli ayraç içine alınır. IPv6 adresi kullanılan bir örnek:</p>
3157 <VirtualHost [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]><br />
3159 ServerAdmin webmaster@konak.mesela.dom<br />
3160 DocumentRoot /www/docs/konak.mesela.dom<br />
3161 ServerName konak.mesela.dom<br />
3162 ErrorLog logs/konak.mesela.dom-error_log<br />
3163 TransferLog logs/konak.mesela.dom-access_log<br />
3165 </VirtualHost>
3168 <p>Her sanal konağın ya farklı bir IP adresi ve port ile ya da farklı bir
3169 konak ismiyle eşleşmesi gerekir. Birinci durumda sunucu makinesinin çok
3170 sayıda adresten IP paketleri kabul edecek şekilde yapılandırılması
3171 gerekir. (Eğer makinede çok sayıda ağ arabirimi yoksa bu, işletim sistemi
3172 desteklediği takdirde <code>ifconfig alias</code> komutuyla
3175 <note><title>Ek Bilgi</title>
3176 <p><directive type="section">VirtualHost</directive> kullanımı Apache’nin
3177 dinleyeceği adresler üzerinde belirleyici değildir. Apache’nin doğru
3178 adresi dinlediğinden emin olmak için <directive
3179 module="mpm_common">Listen</directive> kullanmanız gerekebilir.</p>
3182 <p>IP’ye dayalı sanal konakları kullanıyorsanız, diğer sanal konaklarda
3183 açıkça belirtilmemiş bir IP adresiyle eşleşecek sanal konağı
3184 <code>_default_</code> özel ismiyle belirtebilirsiniz. "Ana" sunucu
3185 yapılandırmasında <code>_default_</code> diye bir sanal konağın
3186 bulunmaması halinde, hiçbir IP adresi eşleşmesi bulunamadığı takdirde
3187 <directive type="section">VirtualHost</directive> bölümleri dışında
3188 kalan tüm yapılandırmalar bu amaca yönelik olarak kullanılır.</p>
3190 <p>Eşleşilecek portu değiştirmek için bir <code>:port</code>
3191 belirtebilirsiniz. Port bu şekilde değiştirilmediği takdirde ana
3192 sunucunun son <directive module="mpm_common">Listen</directive>
3193 yönergesinde belirtilen port kullanılır. Bir adresteki tüm portlarla
3194 eşleşileceğini belirtmek için <code>:*</code> kullanabilirsiniz. (Bu,
3195 <code>_default_</code> kullanıldığı takdirde önerilir.)</p>
3197 <p>Her <directive type="section">VirtualHost</directive> bloku içinde bir
3198 <directive module="core">ServerName</directive> yönergesi mutlaka
3199 olmalıdır. Yokluğu halinde "ana" sunucu yapılandırmasındaki <directive
3200 module="core">ServerName</directive> miras alınacaktır (yani, sanal konak
3201 belirtmek için boşuna uğraşmış olursunuz).</p>
3203 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
3204 <p>Günlük dosyalarının sunucuyu çalıştıran kullanıcıdan başka herkes
3205 tarafından yazılabilen bir yerde saklanmasından dolayı ortaya çıkabilecek
3206 güvenlik sorunları hakkında daha ayrıntılı bilgi için <a
3207 href="../misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> belgesine
3211 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
3212 <seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile İlgili Konular ve Apache</a></seealso>
3213 <seealso><a href="../bind.html">Apache’nin belli adresleri ve portları dinlemek
3214 üzere yapılandırılması</a></seealso>
3215 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir arada
3216 ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
3217 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
3218 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
3219 </directivesynopsis>