2 <!DOCTYPE modulesynopsis SYSTEM "../style/modulesynopsis.dtd">
3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="../style/manual.tr.xsl"?>
4 <!-- English Revision: 1302855:1352912 (outdated) -->
5 <!-- =====================================================
6 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
7 Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
8 ========================================================== -->
11 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
12 contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
13 this work for additional information regarding copyright ownership.
14 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
15 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
16 the License. You may obtain a copy of the License at
18 http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
20 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
21 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
22 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
23 See the License for the specific language governing permissions and
24 limitations under the License.
27 <modulesynopsis metafile="core.xml.meta">
30 <description>Apache HTTP Sunucusunda daima mevcut olan çekirdek
31 özellikler</description>
35 <name>AcceptFilter</name>
36 <description>Bir protokolün dinleyici soketleri için en iyilemeleri ayarlar
38 <syntax>AcceptFilter <var>protocol</var> <var>kabul_süzgeci</var></syntax>
39 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
40 <compatibility>Windows'ta Apache httpd 2.3.3 ve sonrasında diğerlerinde Apache
41 httpd 2.1.5 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
44 <p>Bu yönerge <directive>Protocol</directive> yönergesinde belirtilen
45 protokol türüne göre bir dinleme soketinin işletim
46 sistemine özgü en iyilemelerini etkin kılar. İşletim sistemi çekirdeği
47 için temel önerme veri alınıncaya kadar veya HTTP isteğinin tamamı
48 tamponlanana kadar sunucu sürecine bir soket tahsis etmemektir.
50 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accept_filter&sektion=9"
51 >FreeBSD’nin Kabul Süzgeçleri</a> ve Linux’un soket seçeneklerinden
52 <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> ve Windows'un en iyilenmiş
53 <code>AcceptEx()</code> işlevi desteklenmektedir.</p>
55 <p>Değiştirge olarak <code>none</code> kullanımı, protokolün kabul
56 süzgeçlerini iptal edecektir. <code>ftp:</code> veya <code>nntp</code>
57 gibi sunucunun baştan bir veri göndermesinin gerekli olduğu
58 protokoller için kullanışlıdır. Örnek:</p>
60 <example>AcceptFilter nntp none</example>
62 <p>Öntanımlı protokol isimleri port 443 için <code>https</code> ve tüm
63 diğer portlar için <code>http</code>'dir. Dinlenmesi için başka bir port
64 ile ilgili bir protokol belirtmek isterseniz <directive
65 module="mpm_common">Listen</directive> yönergesine <var>protokol</var>
66 argümanını ekleyin.</p>
68 <p>FreeBSD için öntanımlı değerler:</p>
70 AcceptFilter http httpready <br/>
71 AcceptFilter https dataready
74 <p><code>httpready</code> kabul süzgeci HTTP isteklerinin tamamını
75 işletim sistemi çekirdeği seviyesinde tamponlar. Çekirdek isteğin
76 tamamını alır almaz sunucuya gönderir. Ayrıntılar için <a
77 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_http&sektion=9"
78 >accf_http(9)</a> kılavuz sayfasına bakınız. HTTPS istekleri
79 şifrelenmiş olduğundan sadece <a
80 href="http://www.freebsd.org/cgi/man.cgi?query=accf_data&sektion=9"
81 >accf_data(9)</a> süzgeci kullanılır.</p>
83 <p>Linux’taki öntanımlı değerler:</p>
85 AcceptFilter http data <br/>
86 AcceptFilter https data
89 <p>Linux’un <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> soket seçeneği HTTP isteklerinin
90 tamponlanmasını desteklemez. <code>none</code> dahil her değer
91 dinleyici üzerinde <code>TCP_DEFER_ACCEPT</code> seçeneğini etkin kılar.
92 Daha ayrıntılı bilgi edinmek için Linux
93 <a href="http://homepages.cwi.nl/~aeb/linux/man2html/man7/tcp.7.html"
94 >tcp(7)</a> kılavuz sayfasına bakınız.</p>
96 <p>Windows’taki öntanımlı değerler::</p>
99 AcceptFilter http data <br/>
100 AcceptFilter https data
103 <p>Windows'un <code>mpm_winnt</code> modülü <code>AcceptEx()</code>
104 arayüzünü açıp kapamak için <code>AcceptFilter</code>'i yorumlar ve
105 http protokol tamponlamasını desteklemez. Windows
106 <code>AcceptEx()</code> arayüzünü tetikleyen iki değer vardır ve ağ
107 soketlerini bağlantılar arasında yer değiştirirler. <code>data</code>,
108 veri aktarılana kadar yukarıda anlatıldığı gibi bekler ve ilk veri
109 tamponu ve uç ağ adresleri tek bir <code>AcceptEx()</code> çağrısından
110 alınır. <code>connect</code>, <code>AcceptEx()</code> arayüzünü
111 kullanacak, ayrıca uç ağ adresleri de alınacak, fakat
112 <code>none</code> gibi <code>connect</code> seçeneği de ilk veri
113 aktarımını beklemeyecektir.</p>
115 <p>Windows'ta <code>none</code> <code>AcceptEx()</code>'ten ziyade
116 <code>accept()</code> kullanır ve ağ soketlerini bağlantılar arasında
117 yer değiştirmez. Sürücü desteği bozuk ağ bağdaştırıcılarından başka
118 vpn sürücüleri gibi bazı sanal ağ sağlayıcılar veya spam, virus veya
119 casus yazılım süzgeçleri için kullanışlıdır.</p>
121 <seealso><directive>Protocol</directive></seealso>
125 <name>AcceptPathInfo</name>
126 <description>Dosya isminden sonra belirtilen yol verisini kabul veya
127 reddeder.</description>
128 <syntax>AcceptPathInfo On|Off|Default</syntax>
129 <default>AcceptPathInfo Default</default>
130 <contextlist><context>server config</context>
131 <context>virtual host</context><context>directory</context>
132 <context>.htaccess</context></contextlist>
133 <override>FileInfo</override>
134 <compatibility>Apache httpd 2.0.30 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
137 <p>Bu yönerge, istekte dosya isminden sonra (dizinde belirtilen dosya
138 bulunmayabilir) belirtilen yol verisinin kabul edilip edilmeyeceğini
139 denetler. Dosya isminden sonra belirtilen yol verisi
140 <code>PATH_INFO</code> ortam değişkeninde betiklerin kullanımına
143 <p>Örneğin, içinde sadece <code>here.html</code> dosyası bulunan bir
144 <code>/test/</code> dizinimiz olsun. <code>/test/here.html/more</code>
145 ve <code>/test/nothere.html/more</code> isteklerinin her ikisi de
146 <code>PATH_INFO</code> değişkenine <code>/more</code> verisinin
147 atanmasını sağlar.</p>
149 <p><directive>AcceptPathInfo</directive> yönergesine atanabilecek argüman
152 <dt><code>Off</code></dt><dd>Sadece dosya isminden sonra yol verisi
153 bulunmayan istekler kabul edilir. Yukarıdaki örnekteki gibi
154 <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki istekler bir 404 (Nesne
155 bulunamadı) hatasıyla sonuçlanır.</dd>
157 <dt><code>On</code></dt><dd>Mevcut bir dosyaya ait bir dosya isminden
158 sonra bir yol verisinin de belirtildiği istekler kabul edilir.
159 Yukarıdaki örnekteki gibi <code>/test/here.html/more</code> şeklindeki
160 istekler, <code>/test/here.html</code> geçerli bir dosya olduğu
161 takdirde kabul edilir.</dd>
163 <dt><code>Default</code></dt><dd>Dosya isminden sonra yol verisi
164 belirtilen isteklerin nasıl ele alınacağı istekten sorumlu <a
165 href="../handler.html">eylemci</a> tarafından saptanır. Normal dosyalar
166 için çekirdek eylemci öntanımlı olarak <code>PATH_INFO</code>
167 isteklerini reddeder. <a
168 href="mod_cgi.html"><code>cgi-script</code></a> ve <a
169 href="mod_isapi.html"><code>isapi-handler</code></a> gibi betiklere
170 hizmet eden eylemciler ise genellikle <code>PATH_INFO</code>
171 isteklerini öntanımlı olarak kabul ederler.</dd>
174 <p><code>AcceptPathInfo</code> yönergesinin birincil amacı eylemcinin
175 <code>PATH_INFO</code> istekleri hakkında verdiği kabul veya red
176 kararını geçersiz kılabilmenizi sağlamaktır. Örneğin,
177 <code>PATH_INFO</code>’ya dayalı olarak içerik üretmek için <a
178 href="mod_include.html"><code>INCLUDES</code></a> gibi bir <a
179 href="../filter.html">süzgeç</a> kullandığınız takdirde bu
180 geçersizleştirme zorunlu olur. Normal dosyalar için çekirdek eylemci
181 normal olarak isteği reddederdi, böyle bir durumda bir betiği etkin
182 kılmak için aşağıdaki gibi bir yapılandırma kullanabilirsiniz:</p>
185 <Files "mypaths.shtml"><br />
187 Options +Includes<br />
188 SetOutputFilter INCLUDES<br />
189 AcceptPathInfo On<br />
198 <name>AccessFileName</name>
199 <description>Dağıtık yapılandırma dosyasının ismi belirtilir.</description>
200 <syntax>AccessFileName <var>filename</var> [<var>filename</var>] ...</syntax>
201 <default>AccessFileName .htaccess</default>
202 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
206 <p>Belge yolu üzerindeki dizinlerde dağıtık yapılandırma dosyalarının <a
207 href="#allowoverride">bulunmasına izin verilmişse</a> sunucu bir isteği
208 işlerken önce bu dizinlerde bu yönergede belirtilmiş yapılandırma
209 dosyasını arar. Örnek:</p>
215 <p>Sunucu, <code>/usr/local/web/index.html</code> belgesini döndürmeden
219 <Directory /><br />
221 AllowOverride None<br />
226 <p>şeklinde bir yapılandırma ile iptal edilmiş olmadıkça yönergeler için
227 <code>/.acl</code>, <code>/usr/.acl</code>,
228 <code>/usr/local/.acl</code> ve <code>/usr/local/web/.acl</code>
229 dosyalarını okur.</p>
231 <seealso><directive module="core">AllowOverride</directive></seealso>
232 <seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
233 <seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
237 <name>AddDefaultCharset</name>
238 <description>Bir yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
239 <code>text/html</code> olduğunda eklenecek öntanımlı karakter kümesi
240 parametresini belirler.</description>
241 <syntax>AddDefaultCharset On|Off|<var>karküm</var></syntax>
242 <default>AddDefaultCharset Off</default>
243 <contextlist><context>server config</context>
244 <context>virtual host</context><context>directory</context>
245 <context>.htaccess</context></contextlist>
246 <override>FileInfo</override>
249 <p>Bu yönerge, yanıtın içerik türü <code>text/plain</code> veya
250 <code>text/html</code> olmak şartıyla yanıta eklenecek karakter
251 kümesini (karakter kodlamasınının ismini) belirler. Bu, asıl davranış
252 çoğunlukla kullanıcının istemci yapılandırmasına bağlı olmakla
253 birlikte, yanıtın gövdesinde <code>META</code> elemanı vasıtasıyla
254 belirtilmiş karakter kümesini geçersiz kılar. <code>AddDefaultCharset
255 Off</code> şeklinde bir atama bu işlevselliği iptal eder.
256 <code>AddDefaultCharset On</code> ile bu işlevsellik etkin kılınmaktan
257 başka <code>iso-8859-1</code> karakter kümesini öntanımlı olarak yanıta
258 eklenir. Yönergede <var>karküm</var> olarak belirtilecek değerler,
259 Genel Ağ ortam türlerinde (MIME türlerinde) kullanmak üzere <a
260 href="http://www.iana.org/assignments/character-sets">IANA’da kayıtlı
261 karakter kümesi değerleri</a>nden biri olmalıdır. Örnek:</p>
264 AddDefaultCharset utf-8
267 <p><directive>AddDefaultCharset</directive> yönergesi sadece, metin
268 kaynaklarının hepsinin aynı karakter kümesine sahip olduğu bilindiği
269 takdirde ve her birinde ayrı ayrı karakter kümesi belirtmek çok
270 külfetli olacaksa kullanılmalıdır. Buna bir örnek, CGI betikleri
271 tarafından üretilmiş içeriğe sahip kaynaklara karakter kümesinin
272 eklenmesidir; böyle kaynaklar çıktıda kullanıcı tarafından sağlanmış
273 veri içermeleri nedeniyle karşı siteden kaynaklanan betikli
274 saldırılardan zarar görebilir. Bununla birlikte, bir öntanımlı karakter
275 kümesi belirtmek, tarayıcılarında “karakter kodlamasını kendiliğinden
276 sapta” özelliğini etkin kılmış kullanıcıları korumayacağından daha iyi
277 bir çözüm bu betikleri bu tür saldırılara karşı düzeltmek veya en iyisi
280 <seealso><directive module="mod_mime">AddCharset</directive></seealso>
284 <name>AllowEncodedSlashes</name>
285 <description>Kodlanmış dosya yolu ayracı içeren URL’lere izin verilip
286 verilmeyeceğini belirler.</description>
287 <syntax>AllowEncodedSlashes On|Off|NoDecode</syntax>
288 <default>AllowEncodedSlashes Off</default>
289 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
291 <compatibility>Apache httpd 2.0.46 ve sonrasında mevcuttur. NoDecode seçeneği
292 Apache httpd 2.3.12 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
295 <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> yönergesi kodlanmış dosya
296 yolu ayracı içeren URL’lere izin verir (<code>/</code> yerine
297 <code>%2F</code> ve ek olarak <code>\</code> için ilgili sistemlerde
298 <code>%5C</code> kullanılmış URL’ler).</p>
300 <p><code>Off</code> öntanımlı değeriyle, böyle URL’ler bir 404
301 (Nesne bulunamadı) hatasıyla reddedilirler.</p>
303 <p><code>On</code> değeriyle, böyle URL’ler kabul edilir ve kodlanmış
304 dosya yolu ayraçları kodlanmış diğer karakterler gibi çözümlenir.</p>
306 <p><code>NoDecode</code> değeriyle, böyle URL’ler kabul edilir fakat
307 kodlanmış dosya yolu ayraçları çözümlenmeden kodlanmış halde
310 <p><directive>AllowEncodedSlashes</directive> <code>On</code>, çoğunlukla
311 <code>PATH_INFO</code> ile bir arada kullanıldığı zaman
314 <note><title>Ek Bilgi</title>
315 <p>Kodlanmış bölü çizgileri yol bilgisi için gerekliyse bir güvenlik
316 ölçütü olarak <code>NoDecode</code> kullanımı şiddetle önerilir.
317 Kodlanmış bölü çizgilerinin çözümlenmesine izin vermek güvensiz olması
318 olası yollara izin vermek olurdu.</p>
321 <seealso><directive module="core">AcceptPathInfo</directive></seealso>
325 <name>AllowOverride</name>
326 <description><code>.htaccess</code> dosyalarında bulunmasına izin verilen
327 yönerge türleri belirtilir.</description>
328 <syntax>AllowOverride All|None|<var>yönerge-türü</var>
329 [<var>yönerge-türü</var>] ...</syntax>
330 <default>AllowOverride None (2.3.9 ve sonrası), AllowOverride All (2.3.8 ve öncesi)</default>
331 <contextlist><context>directory</context></contextlist>
334 <p>Sunucu <directive module="core">AccessFileName</directive> yönergesi
335 ile belirtildiği şekilde bir <code>.htaccess</code> dosyasına rastlarsa
336 önceki yapılandırma yönergelerinin hangilerinin geçersiz kılınmak üzere
337 bildirildiğini bilmek ister.</p>
339 <note><title>Sadece <Directory> bölümlerinde geçerli</title>
340 <directive>AllowOverride</directive> yönergesi, <directive
341 type="section" module="core">Location</directive>, <directive
342 module="core" type="section">DirectoryMatch</directive> veya <directive
343 type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde değil,
344 sadece düzenli ifade içermeyen <directive type="section"
345 module="core">Directory</directive> bölümlerinde geçerlidir.
348 <p>Bu yönergeye ve <directive module="core">AllowOverrideList</directive>
349 yönergesine değer olarak <code>None</code> belirtilirse
350 <a href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyaları tamamen yok sayılır.
351 Bu durumda, sunucu dosya sisteminde rastladığı <code>.htaccess</code>
352 dosyalarını okumaya dahi çalışmayacaktır.</p>
354 <p>Bu yönergeye <code>All</code> değeri atanırsa, .htaccess <a
355 href="directive-dict.html#Context">bağlamında</a> kullanılabilecek her
356 yönergeye <code>.htaccess</code> dosyalarında izin verilir.</p>
358 <p><code><var>yönerge-türü</var></code> olarak aşağıdaki yönerge grup
359 isimlerinden biri belirtilebilir:</p>
364 <dd><directive module="mod_authz_dbm">AuthDBMGroupFile</directive>,
365 <directive module="mod_authn_dbm">AuthDBMUserFile</directive>,
366 <directive module="mod_authz_groupfile">AuthGroupFile</directive>,
367 <directive module="mod_authn_core">AuthName</directive>,
368 <directive module="mod_authn_core">AuthType</directive>,
369 <directive module="mod_authn_file">AuthUserFile</directive>,
370 <directive module="mod_authz_core">Require</directive>
371 <em>ve benzeri</em> yetkilendirme yönergelerinin kullanımını izin
376 <dd>Belge türünü denetleyen <module>mod_mime</module>
377 <code>Add*</code> ve <code>Remove*</code> yönergeleri,
378 <directive module="core">ErrorDocument</directive>,
379 <directive module="core">ForceType</directive>,
380 <directive module="mod_negotiation">LanguagePriority</directive>,
381 <directive module="core">SetHandler</directive>,
382 <directive module="core">SetInputFilter</directive>,
383 <directive module="core">SetOutputFilter</directive>
384 yönergeleri ve benzerleri ile
385 <directive module="mod_headers">Header</directive>,
386 <directive module="mod_headers">RequestHeader</directive>,
387 <directive module="mod_setenvif">SetEnvIf</directive>,
388 <directive module="mod_setenvif">SetEnvIfNoCase</directive>,
389 <directive module="mod_setenvif">BrowserMatch</directive>,
390 <directive module="mod_usertrack">CookieExpires</directive>,
391 <directive module="mod_usertrack">CookieDomain</directive>,
392 <directive module="mod_usertrack">CookieStyle</directive>,
393 <directive module="mod_usertrack">CookieTracking</directive>,
394 <directive module="mod_usertrack">CookieName</directive>
395 belge meta veri yönergelerinin,
396 <module>mod_rewrite</module> modülündeki
397 <directive module="mod_rewrite">RewriteEngine</directive>,
398 <directive module="mod_rewrite">RewriteOptions</directive>,
399 <directive module="mod_rewrite">RewriteBase</directive>,
400 <directive module="mod_rewrite">RewriteCond</directive>,
401 <directive module="mod_rewrite">RewriteRule</directive>
402 yönergelerinin ve <module>mod_actions</module> modülündeki
403 <directive module="mod_actions">Action</directive>
404 yönergesinin kullanımına izin verilir.
409 <dd>Dizin içeriğinin listelenmesini denetleyen
410 <directive module="mod_autoindex">AddDescription</directive>,
411 <directive module="mod_autoindex">AddIcon</directive>,
412 <directive module="mod_autoindex">AddIconByEncoding</directive>,
413 <directive module="mod_autoindex">AddIconByType</directive>,
414 <directive module="mod_autoindex">DefaultIcon</directive>,
415 <directive module="mod_dir">DirectoryIndex</directive>,
416 <a href="mod_autoindex.html#indexoptions.fancyindexing"
417 ><code>FancyIndexing</code></a>,
418 <directive module="mod_autoindex">HeaderName</directive>,
419 <directive module="mod_autoindex">IndexIgnore</directive>,
420 <directive module="mod_autoindex">IndexOptions</directive>,
421 <directive module="mod_autoindex">ReadmeName</directive>
422 yönergelerinin <em>ve benzerlerinin</em> kullanımına izin
427 <dd>Konak erişimini denetleyen
428 <directive module="mod_access_compat">Allow</directive>,
429 <directive module="mod_access_compat">Deny</directive> ve
430 <directive module="mod_access_compat">Order</directive>
431 yönergelerinin kullanımına izin verilir.</dd>
433 <dt>Nonfatal=[Override|Unknown|All]</dt>
435 <dd><a href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarındaki sözdizimi
436 hatalarının ölümcül olarak ele alınmaması için
437 <code>AllowOverride</code> yönergesinin kullanımına izin verir; bunun
438 yerine bir dahili sunucu hatasına sebep olur, izin verilmeyen veya
439 tanınmayan yönergeler yoksayılır ve günlüğe bir uyarı çıktılanır:
441 <li><strong>Nonfatal=Override</strong> ile
442 <code>AllowOverride</code> tarafından yasaklanmış yönergeler
443 ölümcül olarak ele alınmaz.</li>
444 <li><strong>Nonfatal=Unknown</strong> ile bilinmeyen yönergeler
445 ölümcül olarak ele alınmaz. Yazım hatalarını ve mevcut olmayan bir
446 modül tarafından gerçeklenmiş yönergeleri kapsar.</li>
447 <li><strong>Nonfatal=All</strong> ile yukarıdakilerin ikisi de
448 ölümcül olarak ele alınmaz.</li>
450 <p>Geçerli bir yönergedeki yazım hatalarının hala dahili bir sunucu
451 hatasına sebep olacağına dikkat ediniz.</p>
452 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
453 Ölümcül olmayan hatalar <a href="#accessfilename">.htaccess</a>
454 kullanıcıları için güvenlikle ilgili sorunlara yol açabilir. Örneğin
455 <code>AllowOverride AuthConfig</code>'e izin vermezse kullanıcıların
456 siteye erişimini kısıtlayan yapılandırma iptal edilmiş olur.
460 <dt>Options[=<var>seçenek</var>,...]</dt>
462 <dd>Dizinlere özgü özellikleri denetleyen
463 <directive module="core">Options</directive> ve
464 <directive module="mod_include">XBitHack</directive> yönergelerinin
465 kullanımına izin verilir. <directive
466 module="core">Options</directive> komutunda belirtilecek seçenekler
467 bir eşit işaretinden sonra aralarına sadece virgül konarak
468 (boşluksuz) belirtilebilir.
470 <note><title>Options'ın örtük iptali</title>
471 <p><a href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarında kullanılabilen
472 seçenek listesi bu yönergeyle sınırlanabilirse de herhangi bir
473 <directive module="core">Options</directive> yönergesine izin
474 verildiği sürece miras alınmış diğer seçenekler göreli olmayan
475 sözdizimi kullanılarak iptal edilebilir. Başka bir deyişle, bu
476 mekanizma diğerlerinin değerlerini korumasına izin verirken belli bir
477 seçeneği değerini korumaya zorlayamaz.
485 AllowOverride AuthConfig Indexes
488 <p>Bu örnekte <code>AuthConfig</code> ve <code>Indexes</code> grubundaki
489 yönergeler bir dahili sunucu hatasına yol açmayacaktır.</p>
491 <note><p>Güvenlik ve başarımı arttırmak için <code><Directory /></code>
492 bloğu içinde <code>AllowOverride</code> yönergesine <code>None</code>
493 dışında bir değer atamayın. Böyle yapmak yerine bir <code>.htaccess</code>
494 dosyası yerleştirmeyi düşündüğünüz dizine ait bir
495 <code><Directory></code> bloğu olması daha iyidir.</p></note>
498 <seealso><directive module="core">AccessFileName</directive></seealso>
499 <seealso><directive module="core">AllowOverrideList</directive></seealso>
500 <seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
501 <seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
505 <name>AllowOverrideList</name>
506 <description><code>.htaccess</code> dosyalarında izin verilecek yönergeler tek tek belirtilir</description>
507 <syntax>AllowOverrideList None|<var>yönerge</var>
508 [<var>yönerge-türü</var>] ...</syntax>
509 <default>AllowOverrideList None</default>
510 <contextlist><context>directory</context></contextlist>
513 <p>Sunucu bir <code>.htaccess</code> dosyası (<directive
514 module="core">AccessFileName</directive> tarafından belirtildiği gibi)
515 bulduğunda önceki yapılandırma yönergelerini geçersiz kılabilen bu
516 dosyada hangi yönergelerin bildirildiğini bilmek ister.</p>
518 <note><title>Sadece <Directory> bölümlerinde kullanılabilir</title>
519 <directive>AllowOverrideList</directive> sadece <directive
520 type="section" module="core">Directory</directive> bölümlerinde düzenli
521 ifadeler olmaksızın belirtilmişse kullanılabilir; <directive
522 type="section" module="core">Location</directive>, <directive
523 module="core" type="section">DirectoryMatch</directive> veya <directive
524 type="section" module="core">Files</directive> bölümlerinde değil.
527 <p>Bu yönergeye ve <directive module="core">AllowOverride</directive>
528 yönergesine <code>None</code> atanmışsa
529 <a href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyaları tamamen yoksayılır. Bu
530 durumda sunucu dosya sistemindeki <code>.htaccess</code> dosyalarını
531 okumaya bile çalışmayacaktır.</p>
536 AllowOverride None<br />
537 AllowOverrideList Redirect RedirectMatch
540 <p>Yukarıdaki örnekte sadece <code>Redirect</code> ve
541 <code>RedirectMatch</code> yönergelerine izin verilmektedir. Tüm
542 diğerleri dahili bir sunucu hatasına sebep olacaktır.</p>
547 AllowOverride AuthConfig<br />
548 AllowOverrideList CookieTracking CookieName
551 <p>Yukarıdaki örnekte <directive module="core">AllowOverride
552 </directive> yönergesi <code>AuthConfig</code> yönerge grubuna izin
553 verirken <directive>AllowOverrideList</directive> yönergesi
554 <code>FileInfo</code> yönerge grubundan yalnız iki yönergeye izin
555 vermektedir. Tüm diğerleri dahili bir sunucu hatasına sebep
559 <seealso><directive module="core">AccessFileName</directive></seealso>
560 <seealso><directive module="core">AllowOverride</directive></seealso>
561 <seealso><a href="../configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a></seealso>
562 <seealso><a href="../howto/htaccess.html">.htaccess Dosyaları</a></seealso>
566 <name>CGIMapExtension</name>
567 <description>CGI betik yorumlayıcısını saptama tekniğini belirler.
569 <syntax>CGIMapExtension <var>cgi-yolu</var> <var>.uzantı</var></syntax>
570 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
572 <override>FileInfo</override>
573 <compatibility>Sadece NetWare’de geçerlidir.</compatibility>
576 <p>Bu yönerge Apache httpd’nin CGI bekitlerini çalıştırmak için
577 kullanacağı yorumlayıcıyı nasıl bulacağını denetlemek için kullanılır.
578 Örneğin, <code>CGIMapExtension sys:\foo.nlm .foo</code> satırı
579 <code>.foo</code> uzantılı CGI betik dosyalarının FOO yorumlayıcıya
580 aktarılmasını sağlar.</p>
585 <name>ContentDigest</name>
586 <description><code>Content-MD5</code> HTTP yanıt başlıklarının üretimini
587 etkin kılar.</description>
588 <syntax>ContentDigest On|Off</syntax>
589 <default>ContentDigest Off</default>
590 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
591 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
593 <override>Options</override>
594 <status>Experimental</status>
597 <p>Bu yönerge RFC2616 ve RFC1864’te tanımlandığı gibi
598 <code>Content-MD5</code> üretimini etkin kılar.</p>
600 <p>MD5, verideki herhangi bir değişikliğin ileti özetinin değişmesi
601 olarak yansıması nedeniyle yüksek derecede itimat sağlayan keyfi
602 uzunlukta bir "ileti özeti" (bazen "parmakizi" dendiği de olur)
603 hesaplama algoritmasıdır.</p>
605 <p><code>Content-MD5</code> başlığı öğe gövdesinin iki uç arasında ileti
606 bütünlük sınamasının yapılabilmesini sağlar. Bir istemci veya vekil
607 aktarılan öğe gövdesinde rastlantısal bir değişiklik olup olmadığını
608 saptamak için bu başlığın doğruluğunu sınayabilir. Başlık örneği:</p>
611 Content-MD5: AuLb7Dp1rqtRtxz2m9kRpA==
614 <p>Her istekte ileti özeti hesaplanacağından (değerler saklanmaz), bu
615 yönergenin sunucunuzda başarım sorunlarına yol açacağına dikkat
618 <p><code>Content-MD5</code>, herhangi bir modül değil, sadece
619 <module>core</module> modülü tarafından sunulan belgeler için
620 gönderilir. Örneğin, SSI belgeleri CGI betikleri tarafından
621 çıktılanırlar ve bayt seviyesinden çıktılar bu başlığa sahip
627 <name>DefaultRuntimeDir</name>
628 <description>Sunucunun çalışma anı dosyaları için temel dizin</description>
629 <syntax>DefaultRuntimeDir <var>dizin-yolu</var></syntax>
630 <default>DefaultRuntimeDir DEFAULT_REL_RUNTIMEDIR (logs/)</default>
631 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
634 <p><directive>DefaultRuntimeDir</directive> yönergesi sunucunun çalışma
635 anında oluşturacağı dosyaların (paylaşımlı bellek, kilitler, vb.)
636 saklanacağı dizini belirtmekte kullanılır. Göreli bir yol belirtilirse
637 tam yol <directive>ServerRoot</directive> yönergesinde belirtilene
638 göreli olacaktır.</p>
640 <example><title>Example</title>
641 DefaultRuntimeDir scratch/
644 <p><directive>DefaultRuntimeDir</directive> için öntanımlı yer derleme
645 sırasında <code>DEFAULT_REL_RUNTIMEDIR</code> #define satırı ile
646 değiştirilebilir.</p>
648 <p>Bilgi: <directive>ServerRoot</directive> bu yönergeden önce belirtilmiş
649 olmalıdır, aksi takdirde temel dizin için öntanımlı
650 <directive>ServerRoot</directive> kullanılır.</p>
653 <seealso><directive>ServerRoot</directive> üzerindeki izinlerin düzgün olarak
654 nasıl ayarlanacağını öğrenmek için:
655 <a href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a></seealso>
659 <name>DefaultType</name>
660 <description>Değeri <code>none</code> olduğu takdirde, bu yönergenin bir
661 uyarı vermekten başka bir etkisi yoktur. Önceki sürümlerde, bu yönerge,
662 sunucunun ortam türünü saptayamadığı durumda göndereceği öntanımlı ortam
663 türünü belirlerdi.</description>
664 <syntax>DefaultType <var>ortam-türü</var>|none</syntax>
665 <default>DefaultType none</default>
666 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
667 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
669 <override>FileInfo</override>
670 <compatibility><code>none</code> değeri Apache httpd 2.2.7 ve sonrasında
671 mevcuttur. Diğer tüm seçenekler Apache httpd'nin 2.3.x ve sonraki sürümleri
672 için iptal edilmiştir.</compatibility>
674 <p>Bu yönerge iptal edilmiştir. Yapılandırma dosyalarının geriye
675 uyumluluğunu sağlamak için, öntanımlı bir ortam türünün olmadığını
676 belirten <code>none</code> değeriyle belirtilebilir. Örnek:</p>
682 <p><code>DefaultType None</code> sadece httpd-2.2.7 ve sonrasında
685 <p>Ortam türlerini dosya uzantıları üzerinden yapılandırmak için
686 <directive module="mod_mime">AddType</directive> yönergesini ve
687 <code>mime.types</code> yapılandırma dosyasını veya belli özkaynak
688 türleri için ortam türlerini yapılandırmak için <directive
689 module="core">ForceType</directive> yönergesini kullanın.</p>
695 <description>Bir değişken tanımlar</description>
696 <syntax>Define <var>değişken-ismi</var> [<var>değişken-değeri</var>]</syntax>
697 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
698 <context>directory</context></contextlist>
701 <p>Tek değiştirgeli biçemi <program>httpd</program>’yi <code>-D</code>
702 seçeneğiyle çalıştırmaya eşdeğerdir. Bu yönerge, başlatma betiğinde
703 <code>-D</code> seçeneğinin argümanlarını değiştirme gereği duymaksızın
704 <directive module="core" type="section">IfDefine</directive> bölümlerini
705 kullanıma sokmak için kullanılabilir.</p>
707 <p>Buna ek olarak, ikinci değiştirge belirtilirse yapılandırma değişkenine
708 bu değer atanır. Değişken yapılandırmada <code>${VAR}</code> sözdizimi
709 ile kullanılabilir. Değişken daima küresel olarak tanımlı olup
710 yapılandırma bölümünü sarmalayan etki alanı ile sınırlanmaz.</p>
713 <IfDefine TEST><br/>
714 Define servername test.example.com<br/>
715 </IfDefine><br/>
716 <IfDefine !TEST><br/>
717 Define servername www.example.com<br/>
718 Define SSL<br/>
719 </IfDefine><br/>
722 <p><directive module="mod_rewrite">RewriteMap</directive> sözdizimi ile
723 karışmalardan kaçınmak için değişken isimleri ikinokta ":" karakterleri
728 <directivesynopsis type="section">
729 <name>Directory</name>
730 <description>Sadece ismi belirtilen dosya sistemi dizininde ve bunun
731 altdizinlerinde ve bunların içeriğinde uygulanacak bir yönerge grubunu
732 sarmalar.</description>
733 <syntax><Directory <var>dizin-yolu</var>>
734 ... </Directory></syntax>
735 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
739 <p><directive type="section">Directory</directive> ve
740 <code></Directory></code> sadece ismi belirtilen dosya sistemi
741 dizininde, bunun altdizinlerinde ve bu dizinlerin içindeki dosyalara
742 uygulanacak bir yönerge grubunu
743 sarmalamakta kullanılır. Bir dizin bağlamında kullanılabilecek her
744 yönergeye izin verilir. <var>dizin-yolu</var> bir dizinin tam yolu
745 olabileceği gibi Unix kabuk tarzı bir dosya ismi eşleştirme kalıbı da
746 olabilir. Kalıp dizgesinde, <code>?</code> herhangi bir tek karakterle,
747 <code>*</code> herhangi bir karakter dizisiyle eşleşir. Ayrıca
748 <code>[]</code> karakter aralıkları da kullanılabilir. ‘/’ karakteri
749 ile hiçbir kalıp karakteri eşleşmez, bu bakımdan <code><Directory
750 /*/public_html></code> ile <code>/home/user/public_html</code>
751 değil, ama <code><Directory /home/*/public_html></code>
752 eşleşecektir. Örnek:</p>
755 <Directory /usr/local/httpd/htdocs><br />
757 Options Indexes FollowSymLinks<br />
763 <p><var>dizin-yolu</var> argümanlarını belirtirken dikkatli
764 olmalısınız: Apache httpd’nin dosyalara erişmekte kullandığı dosya
765 sistemi yolu ile bire bir eşleşmelidir. Belli bir
766 <code><Directory></code> dizinine uygulanan yönergeler, aynı
767 dizine farklı bir yoldan, örneğin başka bir sembolik bağ üzerinden
768 erişilen dosyalara uygulanmayacaktır.</p>
771 <p><code>~</code> karakterine ek olarak <glossary ref="regex">düzenli
772 ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örnek:</p>
775 <Directory ~ "^/www/.*/[0-9]{3}">
778 <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
781 <p>Eğer çok sayıda (düzenli ifade olmayan) <directive
782 type="section">Directory</directive> bölümü, bir dosyayı içeren bir
783 dizinle veya üst dizinlerinden biri ile eşleşiyorsa, uygulama en kısa
784 eşleşmedeki yönergelerden başlayarak <a
785 href="#accessfilename">.htaccess</a> dosyalarındaki yönergelere kadar
786 genişletilir. Örneğin,</p>
789 <Directory /><br />
791 AllowOverride None<br />
793 </Directory><br />
795 <Directory /home><br />
797 AllowOverride FileInfo<br />
802 <p>bölümleri ile <code>/home/web/dir/doc.html</code> belgesine erişirken
803 şu aşamalardan geçilir:</p>
806 <li><code>AllowOverride None</code> yönergesi uygulanır
807 (<code>.htaccess</code> dosyaları iptal edilir).</li>
809 <li><code>AllowOverride FileInfo</code> yönergesi uygulanır
810 (<code>/home</code> dizini için).</li>
812 <li>Sırayla <code>/home/.htaccess</code>,
813 <code>/home/web/.htaccess</code> ve
814 <code>/home/web/dir/.htaccess</code> dosyaları içindeki
815 <code>FileInfo</code> yönergeleri uygulanır.</li>
818 <p>Normal bölümlerin tamamı uygulanıncaya kadar düzenli ifadeler
819 değerlendirilmez. Düzenli ifadelerin tamamı yapılandırma dosyasında
820 görüldükleri sıraya göre sınanırlar. Örneğin,</p>
823 <Directory ~ abc$><br />
825 # ... yönergeler burada ...<br />
830 <p>düzenli ifadeli bölümü, tüm normal <directive
831 type="section">Directory</directive> bölümleri ve
832 <code>.htaccess</code> dosyaları uygulanıncaya kadar
833 değerlendirilmeyecektir. Düzenli ifadeleri değerlendirmeye sıra gelince
834 düzenli ifade <code>/home/abc/public_html/abc</code> ile eşleştirilecek
835 ve buna ilişkin <directive type="section">Directory</directive>
838 <p><strong><code><Directory /></code> için öntanımlı erişimin tüm
839 erişime izin vermek oluşuna dikkat ediniz. Bunu şöyle bir blokla
840 değiştirmeniz,</strong></p>
843 <Directory /><br />
845 Order Deny,Allow<br />
851 <p><strong>ve erişilebilir olmasını istediğiniz dizinleri ayrıca
852 belirtmeniz önerilir. Daha ayrıntılı bilgi edinmek için <a
853 href="../misc/security_tips.html">Güvenlik İpuçları</a> belgesine
854 bakınız.</strong></p>
856 <p>Dizin bölümleri <code>httpd.conf</code> dosyasında yer alır.
857 <directive type="section">Directory</directive> yönergeleri iç içe
858 olamazlar ve bir <directive module="core"
859 type="section">Limit</directive> veya <directive module="core"
860 type="section">LimitExcept</directive> bölümü içinde bulunamazlar.</p>
862 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
863 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
864 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
865 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
868 <directivesynopsis type="section">
869 <name>DirectoryMatch</name>
870 <description>Bir düzenli ifade ile eşleşen dosya sistemi dizinlerinin içeriklerine uygulanacak bir yönerge grubunu sarmalar.</description>
871 <syntax><DirectoryMatch <var>düzifd</var>>
872 ... </DirectoryMatch></syntax>
873 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
877 <p><directive type="section">DirectoryMatch</directive> and
878 <code></DirectoryMatch></code> yönergeleri <directive
879 module="core" type="section">Directory</directive> gibi sadece ismi
880 belirtilen dosya sistemi dizininde ve içindeki dosyalarda uygulanacak
881 bir yönerge grubunu sarmalamakta kullanılır. Tek farkla argüman olarak
882 bir <glossary ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örnek:</p>
885 <DirectoryMatch "^/www/(.+/)?[0-9]{3}">
888 <p>yönergesi <code>/www/</code> içindeki üç rakamdan oluşan dizinlerle
891 <note><title>Uyumluluk</title>
892 2.3.9 öncesinde, bu yönerge örtük olarak (<directive module="core"
893 type="section">Directory</directive> gibi) alt dizinlere de uygulanırdı
894 ve satır sonu simgesi ($) ile eşleşemezdi. 2.3.9 ve sonrasında, sadece
895 ifade ile eşleşen dizinler sarmalanan yönerge grubundan etkilenmektedir.
898 <note><title>Sondaki bölü çizgileri</title>
899 Bu yönerge bir bölü çizgisi ile sonlanan veya sonlanmayan dizinler için
900 yapılan isteklere uygulanır, dolayısıyla satır sonuna ($) çıpalanmış
901 ifadeler dikkatli yazılmalıdır.
904 <seealso>Normal <directive type="section">Directory</directive>
905 bölümlerindeki yönergelerle düzenli ifadelerin nasıl karıştırıldığının bir
906 açıklaması için <directive type="section"
907 module="core">Directory</directive> yönergesine bakınız.</seealso>
908 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
909 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
910 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
911 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
915 <name>DocumentRoot</name>
916 <description>İstemciye görünür olan ana belge ağacının kök dizinini belirler.</description>
917 <syntax>DocumentRoot <var>dizin-yolu</var></syntax>
918 <default>DocumentRoot /usr/local/apache/htdocs</default>
919 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
923 <p>Bu yönerge <program>httpd</program> tarafından dosyalarının sunulacağı
924 dizini belirler. <directive module="mod_alias">Alias</directive>
925 benzeri bir yönerge ile eşleşmedikçe, sunucu istenen URL’deki yolu,
926 belge yolu haline getirmek için belge kök dizinine ekler. Örnek:</p>
929 DocumentRoot /usr/web
932 <p>yapılandırması ile <code>http://my.example.com/index.html</code>
933 isteği <code>/usr/web/index.html</code> ile eşleştirilir.
934 <var>dizin-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde belge
935 kök dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile
936 belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p>
938 <p><directive>DocumentRoot</directive> ile belirtilen dizin bir bölü
939 çizgisi ile bitirilmemelidir.</p>
941 <seealso><a href="../urlmapping.html#documentroot">URL’lerin Dosya Sistemi
942 ile Eşlenmesi</a></seealso>
945 <directivesynopsis type="section">
947 <description>Önceki bir <directive type="section" module="core">If</directive> veya <directive type="section" module="core">ElseIf</directive> bölümünün koşulu, çalışma anında bir istek tarafından yerine getirilmediği takdirde uygulanacak yönergeleri içerir</description>
948 <syntax><Else> ... </Else></syntax>
949 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
950 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
952 <override>All</override>
955 <p><directive type="section">Else</directive> sadece ve sadece aynı etki
956 alanındaki en son <directive type="section">If</directive> veya
957 <directive type="section">ElseIf</directive> bölümü uygulanmamışsa
958 kapsadığı yönergeleri uygular. Örneğin:</p>
961 <If "-z req('Host')"><br/>
969 <p>Burada, <directive type="section">If</directive> yönergesi
970 <var>Host:</var> başlıksız HTTP/1.0 istekleriyle eşleşirken <directive
971 type="section">Else</directive> <var>Host:</var> başlıklılarla
975 <seealso><directive type="section" module="core">If</directive></seealso>
976 <seealso><directive type="section" module="core">ElseIf</directive></seealso>
977 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
978 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
979 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
980 çalışır?</a> belgesine bakınız.
981 <directive type="section">If</directive>,
982 <directive type="section">ElseIf</directive> ve
983 <directive type="section">Else</directive> son olarak uygulanır.</seealso>
986 <directivesynopsis type="section">
988 <description>İçerdiği koşulun bir istek tarafınan sağlandığı ancak daha önceki bir <directive type="section" module="core">If</directive> veya
989 <directive type="section">ElseIf</directive> bölümlerininkilerin sağlanmadığı durumda kapsadığı yönergelerin uygulanmasını sağlar</description>
990 <syntax><ElseIf <var>ifade</var>> ... </ElseIf></syntax>
991 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
992 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
994 <override>All</override>
997 <p><directive type="section">ElseIf</directive> kapsadığı yönergeleri
998 sadece ve sadece belirtilen koşulun doğrulandığı ancak aynı etki
999 alanında hemen önceki <directive type="section">If</directive> veya
1000 <directive type="section">ElseIf</directive> yönergesinin uygulanmadığı
1001 takdirde uygular. Örnek:</p>
1004 <If "-R '10.1.0.0/16'"><br/>
1007 <ElseIf "-R '10.0.0.0/8'"><br/>
1009 </ElseIf><br/>
1015 <p><directive type="section">ElseIf</directive> bir isteğin uzak adresi
1016 10.0.0.0/8 ağına aitse ama 10.1.0.0/16 ağına ait değilse içerdiği
1017 yönergelerin uygulanmasını sağlar.</p>
1020 <seealso>Tam bir kaynak ve daha fazla örnek için: <a href="../expr.html">Apache HTTP Sunucusundaki ifadeler</a></seealso>
1021 <seealso><directive type="section" module="core">If</directive></seealso>
1022 <seealso><directive type="section" module="core">Else</directive></seealso>
1023 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1024 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1025 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1026 çalışır?</a> belgesine bakınız.
1027 <directive type="section">If</directive>,
1028 <directive type="section">ElseIf</directive> ve
1029 <directive type="section">Else</directive> son olarak uygulanır.</seealso>
1030 </directivesynopsis>
1033 <name>EnableMMAP</name>
1034 <description>Teslimat sırasında okunacak dosyalar için bellek eşlemeyi etkin
1035 kılar.</description>
1036 <syntax>EnableMMAP On|Off</syntax>
1037 <default>EnableMMAP On</default>
1038 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1039 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1041 <override>FileInfo</override>
1042 <compatibility><code>none</code> değeri Apache 2.2.7 ve sonrasında mevcuttur.
1045 <p>Bu yönerge, sunucunun teslimat sırasında gerektiği takdirde bir dosya
1046 içeriğinin okunması için bellek eşleme kullanıp kullanmayacağını
1047 belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin yerine getirilmesi,
1048 <module>mod_include</module> kullanarak sunucu tarafından çözümlenen
1049 bir dosyanın teslimatı sırasında olduğu gibi, bir dosya içindeki veriye
1050 erişilmesini gerektirdiğinde Apache httpd, işletim sistemi tarafından
1051 desteklendiği takdirde dosyayı belleğe eşler.</p>
1053 <p>Böyle bellek eşleme kimi zaman başarım artışını beraberinde getirirse
1054 de bazen sorunlardan kaçınmak için bellek eşlemeyi kapatmak daha iyi
1058 <li>Bazı çok işlemcili sistemlerde bellek eşleme
1059 <program>httpd</program>’nin başarımını düşürebilmektedir.</li>
1060 <li><program>httpd</program> bellek eşlemli çalışırken bir dosyanın
1061 silinmesi veya boyutunun küçültülmesi <program>httpd</program>'nin
1062 parçalama arızası vererek çökmesine yol açabilir.</li>
1065 <p>Bu tür sorunlardan dolayı zarar görülebilecek sunucu
1066 yapılandırmalarında dosya teslimatında bellek eşlemlerinin kullanımını
1067 şu şekilde iptal etmeniz gerekir:</p>
1073 <p>Bu özellik, sadece NFS dosya sistemi üzerinde sunulan dosyaları
1074 kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
1077 <Directory "/nfs-dosya-yolu">
1084 </directivesynopsis>
1087 <name>EnableSendfile</name>
1088 <description>Dosyaların istemciye tesliminde çekirdeğin dosya gönderme
1089 desteğinin kullanımını etkin kılar.</description>
1090 <syntax>EnableSendfile On|Off</syntax>
1091 <default>EnableSendfile Off</default>
1092 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1093 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1095 <override>FileInfo</override>
1096 <compatibility>2.0.44 ve sonrasında mevcuttur. Öntanımlı değer 2.3.9 sürümünde Off olarak değişti.</compatibility>
1099 <p>Bu yönerge, dosya içeriğinin istemciye teslimi için
1100 <program>httpd</program>’nin çekirdeğin dosya gönderme desteğini
1101 kullanıp kullanmayacağını belirler. Öntanımlı olarak, bir isteğin
1102 yerine getirilmesi, bir durağan dosyanın teslimatı sırasında olduğu
1103 gibi, bir dosya içindeki veriye erişilmesini gerektirmediği takdirde
1104 Apache httpd, işletim sistemi tarafından destekleniyorsa dosyayı
1105 istemciye teslim etmek için çekirdeğin dosya gönderme özelliğini
1108 <p>Çekirdeğin dosya gönderme mekanizması, okuma, gönderme ve tampon
1109 ayırma işlemlerini ayrı ayrı yapmaktan kaçınır. Fakat bazı
1110 platformlarda veya bazı dosya sistemlerinde aşağıda belirtilen işlemsel
1111 sorunlardan kaçınmak için bu özelliği iptal etmek daha iyidir:</p>
1114 <li>Bazı platformlar, derleme sistemince saptanamayan bozuk bir dosya
1115 gönderme desteğine sahiptir; özellikle eğer derleme işlemi dosya
1116 gönderme desteğinde sorun olmayan bir makinede yapılıp çalıştırılabilir
1117 dosyaların sorunlu makineye kurulduğu durumda bu saptama
1118 yapılamayacaktır.</li>
1119 <li>Linux’ta IPv6 kullanırken dosya gönderme desteği bazı ağ
1120 kartlarındaki TCP toplama sağlaması aktarım hatasını tetikler.</li>
1121 <li>Itanium üzerinde çalışan Linux’ta dosya gönderme desteği
1122 (<code>sendfile</code>) 2GB’tan büyük dosyalarla çalışamamaktadır.</li>
1123 <li><directive module="core">DocumentRoot</directive> ağ dosya sistemi
1124 (NFS, SMB, CIFS, FUSE gibi) üzerinde olduğu durumda çekirdek ağ
1125 dosyalarını kendi arabelleği üzerinden sunamayabilir.</li>
1128 <p>Bu sorunlardan muzdarip sunucu yapılandırmaları için bu özelliği şöyle
1129 etkin kılabilirsiniz:</p>
1135 <p>Bu özellik, sadece bir ağ dosya sistemi üzerinde sunulan
1136 dosyaları kapsamak üzere şu şekilde kolayca kapatılabilir:</p>
1139 <Directory "/path-to-nfs-files">
1145 <p><directive>EnableSendfile</directive> yönergesinin .htaccess ve
1146 diziniçi yapılandırmalarının <module>mod_cache_disk</module> tarafından
1147 desteklenmediğini lütfen aklınızdan çıkarmayın.
1148 <directive>EnableSendfile</directive> yönergesinin sadece küresel
1149 tanımları hesaba katılır.</p>
1151 </directivesynopsis>
1155 <description>Özel bir hata iletisiyle yapılandırma çözümlemesini durdurur</description>
1156 <syntax>Error <var>ileti</var></syntax>
1157 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1158 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1160 <compatibility>2.3.9 ve sonrası</compatibility>
1163 <p>Yapılandırmada bir hatanın saptanması istenirse, bu yönerge
1164 yapılandırma çözümlemesinin durdurulması ve özel bir hata iletisi
1165 üretilmesi için kullanılabilir. Genelde kullanıldığı durum, gerekli
1166 modüllerin yapılandırmada bulunmadığının raporlanmasıdır.</p>
1168 <example><title>Örnek</title>
1169 # mod_include yüklü değilse bilelim<br />
1170 <IfModule !include_module><br />
1171 Hata: mod_include mod_foo için gerekiyor. LoadModule ile yükleyin.<br />
1172 </IfModule><br />
1174 # SSL veya NOSSL tanımlı mı bilelim<br />
1175 <IfDefine SSL><br />
1176 <IfDefine NOSSL><br />
1177 Hata: Ne SSL ne de NOSSL tanımlı. Sadece biri tanımlı olsa yeter.<br />
1178 </IfDefine><br />
1179 </IfDefine><br />
1180 <IfDefine !SSL><br />
1181 <IfDefine !NOSSL><br />
1182 Hata: Ya SSL ya da NOSSL tanımlı olmalı.<br />
1183 </IfDefine><br />
1184 </IfDefine><br />
1188 </directivesynopsis>
1191 <name>ErrorDocument</name>
1192 <description>Bir hata durumunda sunucunun istemciye ne döndüreceğini
1193 belirler.</description>
1194 <syntax>ErrorDocument <var>hata-kodu</var> <var>belge</var></syntax>
1195 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1196 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1198 <override>FileInfo</override>
1201 <p>Bir sorun çıktığında veya hata oluştuğunda Apache httpd şu dört
1202 işlemden birini yapacak şekilde yapılandırılabilir:</p>
1205 <li>Yerleşik bir hata iletisi çıktılanır.</li>
1207 <li>Özel bir ileti çıktılanır.</li>
1209 <li>Sorunu/hatayı işleyecek yerel bir <var>URL-yoluna</var> yönlendirme
1212 <li>Sorunu/hatayı işleyecek harici bir <var>URL-yoluna</var>
1213 yönlendirme yapılır.</li>
1216 <p>İlk seçenek öntanımlıdır. Diğer üç seçenek
1217 <directive>ErrorDocument</directive> yönergesinin argümanları (hata
1218 kodundan sonra bir URL veya hata iletisi) ile belirtilir. Apache httpd
1219 bazı durumlarda sorun/hata ile ilgili ek bilgi verecektir.</p>
1221 <p>URL’ler yerel yollarda (<directive
1222 module="core">DocumentRoot</directive>’a göre) bir bölü çizgisi (/) ile
1223 başlatılabileceği gibi istemci tarafından çözümlenecek tam bir URL
1224 şeklinde de belirtilebilir. Bunlar yerine, tarayıcıda gösterilmek üzere
1225 bir ileti de belirtilebilir. Örnekler:</p>
1228 ErrorDocument 500 http://hata.example.com/cgi-bin/dnmci<br />
1229 ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br />
1230 ErrorDocument 401 /subscription_info.html<br />
1231 ErrorDocument 403 "Kusura bakmayın, bugün hizmet veremiyoruz."
1232 ErrorDocument 403 Yasak!
1235 <p>Bunlardan başka, Apache httpd’nin kendi hata iletilerinin kullanılacağı
1236 özel <code>default</code> değeri ile belirtilebilir. Normal şartlar
1237 altında gerekmese de, bir şey belirtilmediği takdirde mevcut bir
1238 <directive>ErrorDocument</directive> yönergesini miras alan
1239 yapılandırmalarda Apache httpd’nin kendi hata iletilerinin kullanımı
1240 <code>default</code> değeri açıkça belirtilerek örnekteki gibi
1244 ErrorDocument 404 /cgi-bin/bad_urls.pl<br /><br />
1245 <Directory /web/docs><br />
1247 ErrorDocument 404 default<br />
1252 <p><directive>ErrorDocument</directive> yönergesinde bir uzak URL (önünde
1253 <code>http</code> bulunan bir yol) belirtildiğinde, belge aynı sunucuda
1254 olsa bile, Apache HTTP Sunucusunun istemciye belgeyi bulacağı yer için bir
1255 yönlendirme göndereceğine dikkat ediniz. Bunun bazı istenmeyen etkileri
1256 vardır; en önemlilerinden biri istemcinin hata kodu yerine bir
1257 yönlendirme durum kodu alacak olmasıdır. Bu, bir URL’nin geçerliliğini
1258 durum koduna göre saptayan istemciler veya robotlar için yanıltıcı
1259 olacaktır. Buna ek olarak, <code>ErrorDocument 401</code> için bir uzak
1260 URL belirttiğiniz durumda istemci 401 durum kodunu almayacağı için
1261 kullanıcıdan parola isteğinde bulunamayacaktır. Bu bakımdan,
1262 <strong>ihtiyaç duyduğunuz takdirde, <code>ErrorDocument 401</code>
1263 yönergesine yerel bir belge belirtmelisiniz.</strong></p>
1265 <p>Sunucunun ürettiği hata iletileri "çok kısa" olduğu takdirde,
1266 Microsoft Internet Explorer (MSIE) öntanımlı olarak bu hata iletilerini
1267 yoksayar ve bunun yerine kendi "kullanıcı dostu" hata iletilerini
1268 kullanır. "Çok kısa" eşiği duruma göre değişmekle birlikte, genellikle,
1269 hata iletileriniz 512 bayttan büyük olduğu takdirde MSIE kendi hata
1270 iletileri yerine sunucunun ürettiği hata iletilerini gösterecektir. Bu
1271 konuda daha fazla bilgiyi <a
1272 href="http://support.microsoft.com/default.aspx?scid=kb;tr-tr;Q294807"
1273 >Q294807</a> kodlu Microsoft Knowledge Base makalesinde
1276 <p>Çoğu yerleşik hata iletisi özel iletilerle değiştirilebilse de bazı
1277 durumlarda <directive module="core">ErrorDocument</directive> ile ne
1278 belirtildiğine bakılmaksızın yerleşik hata iletileri kullanılır.
1279 Özellikle, bozuk bir istek saptandığında normal istek işleme hemen
1280 devre dışı bırakılır ve yerleşik hata iletisi döndürülür. Bu, hatalı
1281 istekler yaparak güvenlik sorunlarına yol açılmak istenmesi
1282 durumlarında gereklidir.</p>
1284 <p><module>mod_proxy</module> kullanıyorsanız,
1285 <directive module="mod_proxy">ProxyErrorOverride</directive> yönergesini
1286 etkin kılmak isteyebilirsiniz, böylece asıl sunucular adına özel hata
1287 iletileri üretebilirsiniz. <code>ProxyErrorOverride</code> etkin
1288 kılınmak istenmezse, Apache httpd vekalet edilen içerik için özel hata
1289 belgeleri üretmeyecektir.</p>
1292 <seealso><a href="../custom-error.html">Özel Hata Yanıtları</a></seealso>
1293 </directivesynopsis>
1296 <name>ErrorLog</name>
1297 <description>Sunucunun hata günlüğünü tutacağı yeri belirler.</description>
1298 <syntax> ErrorLog <var>dosya-yolu</var>|syslog[:<var>oluşum</var>]</syntax>
1299 <default>ErrorLog logs/error_log (Unix) ErrorLog logs/error.log (Windows ve OS/2)</default>
1300 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1304 <p><directive>ErrorLog</directive> yönergesi sunucunun saptadığı hataları
1305 kaydedeceği dosyanın ismini belirtmek için kullanılır.
1306 <var>dosya-yolu</var> ile göreli dosya yolu belirtildiği takdirde
1307 dizininin <directive module="core">ServerRoot</directive> ile
1308 belirtilen sunucu kök dizinine göre belirtildiği varsayılır.</p>
1310 <example><title>Örnek</title>
1311 ErrorLog /var/log/httpd/error_log
1314 <p><var>dosya-yolu</var> bir boru imi "<code>|</code>" ile başlatıldığı
1315 takdirde hata iletilerinin hata günlüğünü işleme sokacak komuta
1316 borulanacağı varsayılır.</p>
1318 <example><title>Örnek</title>
1319 ErrorLog "|/usr/local/bin/httpd_errors"
1322 <p>Daha fazla bilgi için <a href="../logs.html#piped">borulu
1323 günlüklere</a> bakınız.</p>
1325 <p>Dosya adı yerine <code>syslog</code> kullanılırsa, sistem desteklediği
1326 takdirde günlük kaydı syslogd(8) üzerinden yürütülür. Öntanımlı olarak
1327 <code>local7</code> syslog oluşumu kullanılır. Bunu
1328 <code>syslog:<var>oluşum</var></code> sözdizimini kullanarak
1329 değiştirebilirsiniz. Buradaki <code><var>oluşum</var></code>
1330 syslog.conf(5) kılavuz sayfasında belirtilen oluşum isimlerinden biri
1331 olabilir. Oluşum aslında küreseldir ve sanal konaklardan bazılarında
1332 değiştirilmişse, belirtilen en son oluşum tüm sunucuyu
1335 <example><title>Örnek</title>
1336 ErrorLog syslog:user
1339 <p>GÜVENLİK: Günlük dosyalarının saklandığı dizin, sunucuyu başlatan
1340 kullanıcı dışındakiler tarafından yazılabilir olduğu takdirde
1341 güvenliğinizin nasıl tehlikeye gireceği <a
1342 href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a>
1343 belgesinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.</p>
1344 <note type="warning"><title>Ek Bilgi</title>
1345 <p>Unix-dışı platformlarda dosya yolunu girerken, platform ters bölü
1346 çizgilerini desteklese bile normal bölü çizgileri kullanmaya özen
1347 göstermelisiniz. Genel olarak, dosya yollarını belirtirken
1348 yapılandırma dosyası boyunca normal bölü çizgisi kullanmak her zaman
1352 <seealso><directive module="core">LogLevel</directive></seealso>
1353 <seealso><a href="../logs.html">Apache HTTP Sunucusunun Günlük Dosyaları</a></seealso>
1354 </directivesynopsis>
1357 <name>ErrorLogFormat</name>
1358 <description>Hata günlüğü girdileri için biçem belirtimi</description>
1359 <syntax> ErrorLogFormat [connection|request] <var>biçem</var></syntax>
1360 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1362 <compatibility>Apache httpd 2.3.9 ve sonrasında kullanılabilmektedir.
1366 <p><directive>ErrorLogFormat</directive> yönergesi, hata günlüğünde asıl
1367 hata iletisine ek olarak günlüklenecek ek bilgiyi belirtmek için
1370 <example><title>Basit örnek</title>
1371 ErrorLogFormat "[%t] [%l] [pid %P] %F: %E: [client %a] %M"
1374 <p>İlk değiştirge olarak <code>connection</code> veya <code>request</code>
1375 belirtilmesi ek biçemlerin belirtilebilmesini sağlar. Böylece, belli bir
1376 bağlantı ya da istek için ilk ileti günlüklendiğinde ek bilgininde
1377 günlüklenmesi sağlanır. Bu ek bilgi sadece bağlantı/istek başına bir
1378 kere günlüklenir. herhangi bir günlük iletisine sebep olmadan işlenmişse
1379 ek bilgi de günlüklenmez.</p>
1381 <p>Bu, bazı biçem dizgesi öğeleri çıktı üretmediğinde olur. Örneğin,
1382 <code>Referer</code> başlığı sadece günlük iletisi bir istekle
1383 ilişkilendirilmişse mevcuttur ve hata iletisi <code>Referer</code>
1384 başlığı istemcide okunduğu anda oluşur. Eğer bir çıktı üretilmezse,
1385 öntanımlı davranış önceki boşluk karakterinden sonraki boşluk
1386 karakterine kadar herşeyi silmektir. Yani, günlük satırı örtük olarak
1387 boşluklarla ayrılmış alanlara bölünür. Bir biçem dizgesi öğesi çıktı
1388 üretmezse alanın tamamı çıktılanmaz. Örneğin, <code>[%t] [%l] [%a]
1389 %M </code> günlük biçeminde uzak adres <code>%a</code>
1390 kullanılamazsa sarmalayıcı köşeli ayraçlar da günlüklenmeyecektir.
1391 Boşluk karakterleri ters bölülerle öncelenerek bir alanı sınırlaması
1392 önlenebilir. '% ' (yüzde boşluk) çifti sıfır genişlikte bir alan
1393 ayracı olup herhangi bir çıktı üretmez.</p>
1395 <p>Yukarıdaki davranış, biçem dizgesi öğesine değiştirciler eklenerek
1396 değiştirilebilir. <code>-</code> (tire) değiştircisi ilgili öğe bir
1397 çıktı üretmediğinde tire iminin günlüklenmesine sebep olur.
1398 Bağlantı/istek başına bir kere biçemlerinde <code>+</code> (artı)
1399 değiştircisini de kullanmak mümkündür.Artı değiştiricili bir öğe
1400 herhangi bir çıktı üretmezse satırın tamamı günlüklenmez.</p>
1402 <p>Bir biçem öğesine günlük önem derecesi atamak için değiştirici
1403 olarak bir sayı kullanılabilir. Bu öğenin günlüklenebilmesi için günlük
1404 iletisinin önem derecesinin belirtilen günlük önem derecesinden
1405 daha yüksek olmaması gerekir. Sayı 1'den (alarm) 4'e (uyarı) ve 7'den
1406 (hata ayıklama) 15'e (trace8) kadar olabilir.</p>
1408 <p>Örneğin, <code>Referer</code> istek başlığını günlükleyen
1409 <code>%{Referer}i</code> dizgeciğine değiştirciler eklendiğinde neler
1410 olduğunu burada görebilirsiniz:</p>
1412 <table border="1" style="zebra">
1413 <columnspec><column width=".3"/><column width=".7"/></columnspec>
1415 <tr><th>Değiştirlen Dizgecik</th><th>Anlamı</th></tr>
1418 <td><code>%-{Referer}i</code></td>
1419 <td><code>Referer</code> atanmamışsa bir <code>-</code> günüklenir.</td>
1423 <td><code>%+{Referer}i</code></td>
1424 <td><code>Referer</code> atanmamışsa satırın tamamı çıktılanmaz.</td>
1428 <td><code>%4{Referer}i</code></td>
1429 <td>Sadece hata iletisinin önemi 4'ten yüksek olduğu durumda
1430 <code>Referer</code> günlüklenir.</td>
1435 <p>Bazı biçem dizfesi öğeleri ayraç içine alınmış ek değiştirgeler kabul
1438 <table border="1" style="zebra">
1439 <columnspec><column width=".2"/><column width=".8"/></columnspec>
1441 <tr><th>Biçem Dizgesi</th> <th>Açıklama</th></tr>
1443 <tr><td><code>%%</code></td>
1444 <td>Yüzde imi</td></tr>
1446 <tr><td><code>%a</code></td>
1447 <td>İstekteki istemci IP adresi ve portu</td></tr>
1449 <tr><td><code>%{c}a</code></td>
1450 <td>Bağlantının emsal IP adresi and portu
1451 (<module>mod_remoteip</module> modülüne bakın)</td></tr>
1453 <tr><td><code>%A</code></td>
1454 <td>Yerel IP adresi ve portu</td></tr>
1456 <tr><td><code>%{<em>isim</em>}e</code></td>
1457 <td>İstek ortam değişkeni <em>isim</em></td></tr>
1459 <tr><td><code>%E</code></td>
1460 <td>APR/OS hata durum kodu ve iletisi</td></tr>
1462 <tr><td><code>%F</code></td>
1463 <td>Günlük çağrısının kaynak dosya ismi ve satır numarası</td></tr>
1465 <tr><td><code>%{<em>isim</em>}i</code></td>
1466 <td>İstek başlığı <em>isim</em></td></tr>
1468 <tr><td><code>%k</code></td>
1469 <td>Bağlantıdaki keep-alive isteklerinin sayısı</td></tr>
1471 <tr><td><code>%l</code></td>
1472 <td>İletinin günlük seviyesi</td></tr>
1474 <tr><td><code>%L</code></td>
1475 <td>İsteğin günlük kimliği</td></tr>
1477 <tr><td><code>%{c}L</code></td>
1478 <td>Bağlantının günlük kimliği</td></tr>
1480 <tr><td><code>%{C}L</code></td>
1481 <td>Bağlantı etki alanında kullanılmışsa bağlantının günlük kimliği,
1482 aksi takdirde boş</td></tr>
1484 <tr><td><code>%m</code></td>
1485 <td>İletiyi günlükleyen modülün ismi</td></tr>
1487 <tr><td><code>%M</code></td>
1488 <td>Asıl günlük iletisi</td></tr>
1490 <tr><td><code>%{<em>isim</em>}n</code></td>
1491 <td>istek notu <em>isim</em></td></tr>
1493 <tr><td><code>%P</code></td>
1494 <td>Geçerli sürecin süreç kimliği (PID'i)</td></tr>
1496 <tr><td><code>%T</code></td>
1497 <td>Geçerli evrenin evre kimliği</td></tr>
1499 <tr><td><code>%{g}T</code></td>
1500 <td>Geçerli evrenin eşsiz sistem evre kimliği (örn, <code>top</code>
1501 tarafınan gösterilenle aynı kimlik: şimdilik sadece Linux'a
1504 <tr><td><code>%t</code></td>
1505 <td>geçerli zaman</td></tr>
1507 <tr><td><code>%{u}t</code></td>
1508 <td>Mikro saniyeler dahil geçerli zaman</td></tr>
1510 <tr><td><code>%{cu}t</code></td>
1511 <td>ISO 8601 biçemiyle uyumlu mikro saniyeleri de içeren geçerli
1514 <tr><td><code>%v</code></td>
1515 <td>Geçerli sunucunun kurallı <directive
1516 module="core">ServerName</directive></td></tr>
1518 <tr><td><code>%V</code></td>
1519 <td><directive module="core" >UseCanonicalName</directive> ayarına
1520 uygun olarak isteği sunan sunucunun sunucu ismi</td></tr>
1522 <tr><td><code>\ </code> (tersbölü boşluk)</td>
1523 <td>Alan ayracı olmayan boşluk</td></tr>
1525 <tr><td><code>% </code> (yüzde boşluk)</td>
1526 <td>Alan ayracı (çıktısız)</td></tr>
1529 <p>The log ID format <code>%L</code> günlük kimliği biçemi bağlantı veya
1530 istek için eşsiz bir kimlik üretir. Bu, bağlantı üzerinden gelen istek
1531 durumunda günlük satırlarının ait olduğu bağlantı veya isteği
1532 bağdaştırmak için kullanılabilir. <code>%L</code> biçem dizgesi ayrıca
1533 <module>mod_log_config</module> modülünde erişim günlüğü iletilerini
1534 hata günlüğü iletileriyle ilşklendirmek için de kullanılabilmektedir.
1535 <module>mod_unique_id</module> modülü yüklüyse onun eşsiz kimliği
1536 istekler için günlük kimliği olarak kullanılacaktır.</p>
1538 <example><title>Example (default format)</title>
1539 ErrorLogFormat "[%{u}t] [%-m:%l] [pid %P:tid %T] %7F: %E: [client\ %a]
1540 %M% ,\ referer\ %{Referer}i"
1543 <p>Bunun hata iletilerindeki sonuçları şöyle olabilir:</p>
1546 [Thu May 12 08:28:57.652118 2011] [core:error] [pid 8777:tid 4326490112] [client ::1:58619] File does not exist: /usr/local/apache2/htdocs/favicon.ico
1549 <p>Dikkat edin, yukarıda açıklandığı gibi, bazı alanlar
1550 tanımlanmadıklarından tamamen yoksayılır.</p>
1552 <example><title>Örnek (2.2.x biçemine benzer)</title>
1553 ErrorLogFormat "[%t] [%l] %7F: %E: [client\ %a]
1554 %M% ,\ referer\ %{Referer}i"
1557 <example><title>İstek/bağlantı günlük kimlikli gelişkin bir örnek</title>
1558 ErrorLogFormat "[%{uc}t] [%-m:%-l] [R:%L] [C:%{C}L] %7F: %E: %M"<br/>
1559 ErrorLogFormat request "[%{uc}t] [R:%L] Request %k on C:%{c}L pid:%P tid:%T"<br/>
1560 ErrorLogFormat request "[%{uc}t] [R:%L] UA:'%+{User-Agent}i'"<br/>
1561 ErrorLogFormat request "[%{uc}t] [R:%L] Referer:'%+{Referer}i'"<br/>
1562 ErrorLogFormat connection "[%{uc}t] [C:%{c}L] local\ %a remote\ %A"<br/>
1566 <seealso><directive module="core">ErrorLog</directive></seealso>
1567 <seealso><directive module="core">LogLevel</directive></seealso>
1568 <seealso><a href="../logs.html">Apache HTTP Sunucusu Günlük Dosyaları</a></seealso>
1569 </directivesynopsis>
1572 <name>ExtendedStatus</name>
1573 <description>Her istekte ek durum bilgisinin izini sürer</description>
1574 <syntax>ExtendedStatus On|Off</syntax>
1575 <default>ExtendedStatus Off[*]</default>
1576 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
1579 <p>Bu yönerge, o an işlenmekte olan istek hakkında evre başına ek veriyi
1580 ve kullanım özetini izler; <module>mod_status</module> modülünü
1581 yapılandırarak bu değişkenleri çalışma anında görebilirsiniz. Diğer
1582 modüllerin bu sonuçlara bel bağlayabileceğini unutmayın.</p>
1584 <p>Bu ayarlar sunucunun tamamına uygulanır ve bir sanal konakta etkin
1585 başka bir sanal konakta etkisiz kılınamaz. Ek durum bilgisinin
1586 toplanması sunucuyu yavaşlatabilir. Ayrıca, bu ayarın nazikçe yeniden
1587 başlatma sırasında değiştirilemeyeceğine dikkat ediniz.</p>
1590 <p>Diğer üçüncü parti modüller aynısını yaparken
1591 <module>mod_status</module> modülünün yüklenmesi <code>ExtendedStatus
1592 On</code> için öntanımlı davranışı değiştirecektir. Böyle modüller,
1593 tüm evrelerin durumu hakkında ayrıntılı bilgi toplanmasına bel bağlar.
1594 Öntanımlı değer sürüm 2.3.6 itibariyle <module>mod_status</module>
1595 tarafından değiştirilmiştir; önceki sürümlerde öntanımlı değer daima
1596 <code>Off</code> idi.</p>
1600 </directivesynopsis>
1603 <name>FileETag</name>
1604 <description>Duruk dosyalar için <code>ETag</code> HTTP yanıt başlığını oluşturmakta kullanılacak dosya özniteliklerini belirler.</description>
1605 <syntax>FileETag <var>bileşen</var> ...</syntax>
1606 <default>FileETag MTime Size</default>
1607 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1608 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1610 <override>FileInfo</override>
1611 <compatibility>2.3.14 ve öncesinde öntanımlı değer
1612 "INode MTime Size" idi.</compatibility>
1615 <p><directive>FileETag</directive> yönergesi, belge bir duruk dosyaya
1616 dayandığı takdirde <code>ETag</code> (Entity Tag - öğe etiketi
1617 kısaltması) yanıt başlığı alanını oluşturmakta kullanılacak dosya
1618 özniteliklerini yapılandırır. (<code>ETag</code> değeri, ağ band
1619 genişliğinden kazanmak için arabellek yönetiminde kullanılır.)
1620 <directive>FileETag</directive>yönergesi ne kullanılması gerektiğini
1621 belirleyebilmenizi sağlar. Değer olarak belirtilebilecek anahtar
1622 sözcükler şunlardır:</p>
1625 <dt><strong>INode</strong></dt>
1626 <dd>Dosyanın düğüm numarası hesaba katılır.</dd>
1627 <dt><strong>MTime</strong></dt>
1628 <dd>Dosyanın son değişiklik tarih ve saati dahil edilir.</dd>
1629 <dt><strong>Size</strong></dt>
1630 <dd>Dosyanın bayt cinsinden uzunluğu dahil edilir.</dd>
1631 <dt><strong>All</strong></dt>
1632 <dd>Olası tüm alanlar kullanılır. Bu şuna eşdeğerdir:
1633 <example>FileETag INode MTime Size</example></dd>
1634 <dt><strong>None</strong></dt>
1635 <dd>Bir belge dosyasıyla sunulsa bile yanıta hiçbir <code>ETag</code>
1636 alanı dahil edilmez.</dd>
1639 <p>Öntanımlı ayarları miras alıp bunların kapsamını genişletmek/daraltmak
1640 için <code>INode</code>, <code>MTime</code> ve <code>Size</code>
1641 anahtar sözcüklerinin önüne <code>+</code> veya <code>-</code> imi
1642 konabilir. Bu imlerin bulunmadığı bir anahtar sözcüğün varlığı halinde
1643 hiçbir değer miras alınmaz.</p>
1645 <p>Eğer bir dizinin yapılandırması
1646 <code>FileETag INode MTime Size</code> ve alt dizini
1647 <code>FileETag -INode</code> içeriyorsa bu alt dizinin (ve bir
1648 geçersizleştirme olmadığı takdirde onun alt dizinlerinin) ayarları
1649 <code>FileETag MTime Size</code> yapılandırmasına eşdeğer
1651 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
1652 WebDAV’ın etkin olduğu yerlerde veya dizinlerde saklama alanı sağlayıcı
1653 olarak <module>mod_dav_fs</module> kullanılıyorsa öntanımlı ayarları
1654 değiştirmeyiniz. <module>mod_dav_fs</module>, koşullu isteklerde
1655 <code>ETag</code> karşılaştırmaları yapabilmek için
1656 <code>MTime Size</code> yapılandırmasını kullanır. Eğer
1657 <code>ETag</code> ayarı <directive>FileETag</directive> yönergesi
1658 kullanılarak değiştirilirse koşullu istekler gerektiği gibi yerine
1661 <note><title>Sunucu Taraflı İçerik</title>
1662 Gömülü SSI yönergeleri ile bir duruk dosyanın <code>FileETag</code>,
1663 <code>MTime</code> ve <code>Size</code> değerleri değişmeksizin yanıt
1664 öğesi değişebileceğinden <module>mod_include</module> tarafından
1665 çözümlenen yanıtlar için bir <code>ETag</code> üretilmez.
1668 </directivesynopsis>
1670 <directivesynopsis type="section">
1672 <description>Dosya isimleriyle eşleşme halinde uygulanacak yönergeleri
1673 içerir.</description>
1674 <syntax><Files <var>dosya-adı</var>> ... </Files></syntax>
1675 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1676 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1678 <override>All</override>
1681 <p><directive type="section">Files</directive> yönergesi, içerdiği
1682 yönergelerin etki alanını dosya isimlerine göre sınırlandırır.
1683 <directive module="core" type="section">Directory</directive> ve
1684 <directive module="core" type="section">Location</directive> bölümleri
1685 ile karşılaştırılabilir. Bir <code></Files></code> yönergesi ile
1686 sonlandırılması gerekir. Bu bölüm içinde belirtilen yönergeler,
1687 <directive type="section">Files</directive> yönergesinde belirtilen
1688 <var>dosya-adı</var>’nın son bileşeniyle (dizinler atıldıktan sonda
1689 kalan dosya ismi) eşleşen nesnelere uygulanır. <directive
1690 type="section">Files</directive> bölümleri yapılandırma dosyasında,
1691 <directive module="core" type="section">Directory</directive> bölümleri
1692 ve <code>.htaccess</code> dosyaları okunduktan sonra fakat <directive
1693 type="section" module="core">Location</directive> yönergelerinden önce
1694 göründükleri sıraya göre işleme sokulurlar. <directive
1695 type="section">Files</directive> bölümlerinin <directive type="section"
1696 module="core">Directory</directive> bölümlerinin içinde uygulama
1697 alanını sınırlamak amacıyla kullanılabileceğine dikkat ediniz.</p>
1699 <p><var>dosya-adı</var> argümanının bir dosya ismi veya bir dosya ismi
1700 kalıbı içermesi gerekir. Bir dosya ismi kalıbındaki her <code>?</code>
1701 imi bir karakterle eşleştirilirken <code>*</code> imi karakter dizileri
1702 ile eşleştirilir. <code>~</code> imine ek olarak <glossary
1703 ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir. Örneğin</p>
1706 <Files ~ "\.(gif|jpe?g|png)$">
1709 <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir. Bunun
1710 yerine <directive module="core" type="section">FilesMatch</directive>
1711 yönergesi de tercih edilebilirdi.</p>
1713 <p><directive type="section" module="core">Directory</directive> ve
1714 <directive type="section" module="core">Location</directive>
1715 bölümlerinin aksine, <directive type="section">Files</directive>
1716 bölümleri <code>.htaccess</code> dosyaları içinde kullanılabilir. Bu
1717 sayede kullanıcıların kendi dosyalarına erişimi dosya seviyesinde
1718 denetlemelerine imkan sağlanmış olur.</p>
1721 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1722 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1723 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1724 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
1725 </directivesynopsis>
1727 <directivesynopsis type="section">
1728 <name>FilesMatch</name>
1729 <description>Düzenli ifadelerin dosya isimleriyle eşleşmesi halinde
1730 uygulanacak yönergeleri içerir.</description>
1731 <syntax><FilesMatch <var>düzifd</var>> ... </FilesMatch></syntax>
1732 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1733 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1735 <override>All</override>
1738 <p><directive type="section">FilesMatch</directive> yönergesi, içerdiği
1739 yönergelerin etki alanını <directive module="core"
1740 type="section">Files</directive> yönergesinin yaptığı gibi dosya
1741 isimlerine göre sınırlandırır. Ancak, argüman olarak bir <glossary
1742 ref="regex">düzenli ifade</glossary> kabul eder. Örneğin</p>
1745 <FilesMatch "\.(gif|jpe?g|png)$">
1748 <p>satırı en bilinen resim dosyası biçimleriyle eşleşecektir.</p>
1751 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1752 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1753 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1754 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
1755 </directivesynopsis>
1758 <name>ForceType</name>
1759 <description>Bütün dosyaların belirtilen ortam türüyle sunulmasına
1760 sebep olur.</description>
1761 <syntax>ForceType <var>ortam-türü</var>|None</syntax>
1762 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
1764 <override>FileInfo</override>
1765 <compatibility>Apache httpd 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility>
1768 <p>Bu yönerge, bir <code>.htaccess</code> dosyası veya bir
1769 <directive type="section" module="core">Directory</directive>,
1770 <directive type="section" module="core">Location</directive> veya
1771 <directive type="section" module="core">Files</directive> bölümüne
1772 yerleştirildiği zaman, eşleşen tüm dosyaların <var>ortam-türü</var> ile
1773 belirtilen içerik türüyle sunulmasına sebep olur. Örneğin, altında
1774 sadece GIF dosyaları bulunan bir dizininiz varsa ve bunlara tek tek
1775 <code>.gif</code> uzantısı belirtmek istemiyorsanız şu yapılandırmayı
1776 kullanabilirsiniz:</p>
1782 <p>Bu yönerge, <directive module="mod_mime">AddType</directive> yönergesi
1783 üzerinden ve <code>mime.types</code> dosyasında örtük olarak
1784 tanımlanmış ortam türü/dosya uzantısı ilişkilerini geçersiz kılar.</p>
1786 <p>Ayrıca, daha genel <directive>ForceType</directive> ayarlarını da
1787 <code>None</code> değeriyle geçersiz kılabilirsiniz:</p>
1790 # tüm dosyaların image/gif olarak sunulması için:<br />
1791 <Location /images><br />
1793 ForceType image/gif<br />
1795 </Location><br />
1797 # normal MIME-türüne geri dönmek için:<br />
1798 <Location /images/mixed><br />
1800 ForceType None<br />
1804 <p>Bu yönerge, öncelikle dosya sisteminden sunulan duruk dosyalar için
1805 üretilen içerik türlerini geçersiz kılar. Duruk dosyaların haricindeki
1806 özkaynaklar için yanıt üretecinin genelde bir <code>Content-Type</code>
1807 belirttiği durumda bu yönerge etkisizdir.</p>
1809 </directivesynopsis>
1812 <name>GprofDir</name>
1813 <description>gmon.out ayrıntılı inceleme verisinin yazılacağı dizin</description>
1814 <syntax>GprofDir <var>/tmp/gprof/</var>|<var>/tmp/gprof/</var>%</syntax>
1815 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1819 <p>Sunucu gprof ayrıntılı inceleme desteği ile derlenmişse,
1820 <directive>GprofDir</directive> yönergesi <code>gmon.out</code>
1821 dosyalarının süreç çıktığında belirtilen dizine yazılmasını sağlar. Eğer
1822 değiştirge bir yüzde simgesi ('%') ile bitiyorsa her süreç kimliği için
1823 alt dizinler oluşturulur.</p>
1825 <p>Bu yönerge şimdilik sadece <module>prefork</module> MPM'i ile
1828 </directivesynopsis>
1831 <name>HostnameLookups</name>
1832 <description>İstemci IP adresleri üzerinde DNS sorgularını etkin kılar.
1834 <syntax>HostnameLookups On|Off|Double</syntax>
1835 <default>HostnameLookups Off</default>
1836 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1837 <context>directory</context></contextlist>
1840 <p>Bu yönerge oturum açabilecek konak isimlerini tespit edebilmek için
1841 DNS sorgularını etkin kılar (ve sonuç <code>REMOTE_HOST</code>’ta
1842 belirtilerek CGI/SSI’lere aktarılır). <code>Double</code> değeri
1843 sorgunun çift yönlü yapılacağını belirtir. Yani, bir tersine sorgunun
1844 ardından bir normal sorgu yapılır. Normal sorguda elde edilen IP
1845 adreslerinden birinin istek yapan IP adresi ile eşleşmesi gerekir.
1846 ("tcpwrappers" terminolojisinde buna <code>PARANOID</code> adı
1849 <p>Konak ismine göre erişimi denetlemek için
1850 <module>mod_authz_host</module> kullanıldığında, nasıl bir ayar
1851 yapıldığına bakılmaksızın, çift yönlü sorgulama yapılır. Bu güvenlik
1852 için gereklidir. Bunun dışında açıkça <code>HostnameLookups
1853 Double</code> belirtilmedikçe genellikle çift yönlü sorgulama yapılmaz.
1854 Örneğin, sadece <code>HostnameLookups On</code> belirtilmiş ve konak
1855 ismi kısıtlamalarıyla korunmuş bir nesne için bir istek yapılmışsa çift
1856 yönlü sorgunun başarısına bakılmaksızın CGI’lere
1857 <code>REMOTE_HOST</code> olarak tek yönlü sorgu sonucu aktarılır.</p>
1859 <p>Gerçekte ters yönlü sorguya gerek duyulmayan sitelerde ağ trafiğini
1860 yormamak için <code>Off</code>, öntanımlı değerdir. Ayrıca, son
1861 kullanıcıların DNS sorguları nedeniyle gereksiz yere bir beklemeye
1862 maruz kalmaması için de bu daha iyidir. Yükü zaten ağır olan sitelerde,
1863 DNS sorgularının görece uzun zaman alması nedeniyle bu yönergenin
1864 değeri <code>Off</code> olarak bırakılmalıdır. Öntanımlı olarak kurulum
1865 dizininizin <code>bin</code> alt dizinine kurulan
1866 <program>logresolve</program> uygulaması kullanılarak oturum açan IP
1867 adresleri için isim sorguları çevrim dışıyken yapılabilir.</p>
1869 <p>Son olarak, <a href="mod_authz_host.html#reqhost">konak ismine dayalı
1870 Require yönergeleri</a>ne sahipseniz konak ismi araması
1871 <code>HostnameLookups</code> ayarına bakılmaksızın
1872 gerçekleştirilecektir.</p>
1874 </directivesynopsis>
1876 <directivesynopsis type="section">
1878 <description>Çalışma anında bir koşul bir istek tarafından yerine getirildiği
1879 takdirde uygulanacak yönergeleri barındırır.</description>
1880 <syntax><If <var>ifade</var>> ... </If></syntax>
1881 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1882 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1884 <override>All</override>
1887 <p><directive type="section">If</directive> yönergesi bir ifadeyi çalışma
1888 anında değerlendirir ve ifadenin sonucu doğru olduğu takdirde içerdiği
1889 yönergeleri uygular. Örnek:</p>
1892 <If "-z req('Host')">
1895 <p>Bir <var>Host:</var> başlığı içermeyen HTTP/1.0 istekleriyle
1896 eşleşir. İfadeler, dizge karşılaştırması (<code>=</code>,
1897 <code>!=</code>, <code><</code>, ...), tamsayı karşılaştırması
1898 (<code>-eq</code>, <code>-ne</code>, ...) ve diğerleri (<code>-n</code>,
1899 <code>-z</code>, <code>-f</code>, ...) için kabuktakilere benzer çeşitli
1900 işleçler içerebilir. Ayrıca, düzenli ifadeleri,</p>
1903 <If "%{QUERY_STRING} =~ /(delete|commit)=.*?elem/">
1906 <p>kabuk tarzı kalıp eşleştirme ve birçok başka işlemi kullanmak da
1907 mümkündür. Bu işlemler istek başlıklarında (<code>req</code>), ortam
1908 değişkenlerinde (<code>env</code>) ve çok sayıda başka niteliklerin
1909 üstünde yapılabilir. <a href="../expr.html">Apache HTTP Sunucusundaki
1910 İfadeler</a> belgesinde daha ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.</p>
1913 <seealso><a href="../expr.html">Apache HTTP Sunucusundaki
1914 İfadeler</a> belgesinde daha ayrıntılı bilgi ve örnek
1915 bulabilirsiniz.</seealso>
1916 <seealso><directive type="section" module="core">ElseIf</directive></seealso>
1917 <seealso><directive type="section" module="core">Else</directive></seealso>
1918 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
1919 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
1920 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
1921 çalışır?</a> belgesine bakınız.
1922 <directive type="section">If</directive>,
1923 <directive type="section">ElseIf</directive> ve
1924 <directive type="section">Else</directive> son olarak uygulanır.</seealso>
1925 </directivesynopsis>
1927 <directivesynopsis type="section">
1928 <name>IfDefine</name>
1929 <description>Başlatma sırasında bir doğruluk sınamasından sonra işleme
1930 sokulacak yönergeleri sarmalar.</description>
1931 <syntax><IfDefine [!]<var>parametre-adı</var>> ...
1932 </IfDefine></syntax>
1933 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
1934 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
1936 <override>All</override>
1939 <p><code><IfDefine <var>sınama</var>>...</IfDefine>
1940 </code> bölümü koşullu olarak işleme sokulacak yönergeleri içerir.
1941 Bir <directive type="section">IfDefine</directive> bölümü içindeki
1942 yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse işleme sokulur.
1943 Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
1945 <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölüm yönergesinde
1946 <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
1949 <li><var>parametre-adı</var></li>
1951 <li><code>!</code><var>parametre-adı</var></li>
1954 <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece
1955 <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı ise işleme
1956 sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani sadece
1957 <var>parametre-adı</var> ile belirtilen parametre tanımlı
1958 <strong>değil</strong> ise yönergeler işleme sokulur.</p>
1960 <p><var>parametre-adı</var> argümanı sunucu başlatılırken
1961 <program>httpd</program> komut satırında
1962 <code>-D<var>parametre</var></code> ile
1963 veya <directive module="core">Define</directive> yönergesi ile
1964 belirtilerek tanımlı hale getirilebilir.</p>
1966 <p><directive type="section">IfDefine</directive> bölümleri iç içe
1967 olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.
1971 httpd -DReverseProxy -DUseCache -DMemCache ...<br />
1974 <IfDefine ReverseProxy><br />
1976 LoadModule proxy_module modules/mod_proxy.so<br />
1977 LoadModule proxy_http_module modules/mod_proxy_http.so<br />
1978 <IfDefine UseCache><br />
1980 LoadModule cache_module modules/mod_cache.so<br />
1981 <IfDefine MemCache><br />
1983 LoadModule mem_cache_module modules/mod_mem_cache.so<br />
1985 </IfDefine><br />
1986 <IfDefine !MemCache><br />
1988 LoadModule cache_disk_module modules/mod_cache_disk.so<br />
1997 </directivesynopsis>
1999 <directivesynopsis type="section">
2000 <name>IfModule</name>
2001 <description>Belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
2002 yönergeleri sarmalar.</description>
2003 <syntax><IfModule [!]<var>modül-dosyası</var>|<var>modül-betimleyici</var>> ...
2004 </IfModule></syntax>
2005 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2006 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2008 <override>All</override>
2009 <compatibility>Modül betimleyiciler 2.1 sürümünde ve sonrası için geçerlidir.</compatibility>
2012 <p><code><IfModule <var>sınama</var>>...</IfModule></code>
2013 bölümü belli bir modülün varlığına veya yokluğuna göre işleme sokulacak
2014 yönergeleri içerir. Bir <directive type="section">IfModule</directive>
2015 bölümü içindeki yönergeler sadece <var>sınama</var> doğru sonuç verirse
2016 işleme sokulur. Aksi takdirde, bölüm içinde kalan her şey yok sayılır.</p>
2018 <p><directive type="section">IfModule</directive> bölüm yönergesinde
2019 <var>sınama</var> için belirtilebilecek iki biçim vardır:</p>
2022 <li><var>modül</var></li>
2024 <li>!<var>modül</var></li>
2027 <p>Birinci durumda bölüm içinde kalan yönergeler sadece <var>modül</var>
2028 ile belirtilen modül Apache httpd içine dahil edilmişse veya
2029 <directive module="mod_so">LoadModule</directive> yönergesi ile devingen
2030 olarak yüklenmişse işleme sokulur. İkinci durumda ise tersi yapılır, yani
2031 sadece <var>modül</var> içerilmiş <strong>değil</strong> ise yönergeler
2034 <p><var>modül</var> argümanında bir modül betimleyici veya modülün derleme
2035 sırasındaki dosya adı belirtilebilir. Örneğin, <code>rewrite_module</code>
2036 bir betimleyici, <code>mod_rewrite.c</code> ise bir dosya ismidir. Eğer
2037 modül çok sayıda kaynak dosyasından oluşuyorsa
2038 <code>STANDARD20_MODULE_STUFF</code> dizgesini içeren dosyanın ismi
2041 <p><directive type="section">IfModule</directive> bölümleri iç içe
2042 olabilir, dolayısıyla çok parametreli basit sınamalar gerçeklenebilir.</p>
2044 <note>Bu bölümü sadece yapılandırma dosyanızın belli modüllerin varlığına
2045 veya yokluğuna bağlı olarak çalışması gerektiği durumlarda
2046 kullanmalısınız. Normal işlemlerde yönergelerin <directive
2047 type="section">IfModule</directive> bölümlerine yerleştirilmeleri
2050 </directivesynopsis>
2053 <name>Include</name>
2054 <description>Sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini sağlar.
2056 <syntax>Include <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var>|<var>joker</var></syntax>
2057 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2058 <context>directory</context>
2060 <compatibility>Dosya kalıbıyla eşleşme 2.0.41 ve sonrasında, dizin kalıbıyla
2061 eşleşme ise 2.3.6 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
2064 <p>Bu yönerge sunucu yapılandırma dosyalarının başka dosyaları içermesini
2067 <p>Çok sayıda dosyayı bir kerede alfabetik sırada içermek için yolun dosya
2068 ismi ve dizin parçalarında kabuk tarzı (<code>fnmatch()</code>) dosya
2069 ismi kalıp karakterleri kullanılabilir. Ayrıca, eğer
2070 <directive>Include</directive> yönergesi bir dosya değil de bir dizin
2071 gösteriyorsa Apache httpd bu dizindeki ve alt dizinlerindeki bütün
2072 dosyaları okuyacaktır. Bunula birlikte, dizinin bir bütün olarak
2073 okutulması önerilmez, çünkü dizinde <program>httpd</program> programının
2074 çökmesine sebep olabilecek geçici dosyalar unutulabilir. Bunun yerine,
2075 belli bir şablona uyan dosyaları seçebilmek için, örneğin *.conf gibi
2076 dosya kalıplarının kullanılmasını öneriyoruz.</p>
2078 <p><directive module="core">Include</directive> yönergesi, bir dosya
2079 kalıbı ifadesi hiçbir dosyayla eşleşmezse <strong>bir hatayla
2080 başarısız</strong> olacaktır. Eşleşmeyen dosya kalıbı ifadelerinin
2081 yoksayılması gerekiyorsa <directive module="core"
2082 >IncludeOptional</directive> yönergesi kullanılabilir.</p>
2084 <p>Dosya yolu mutlak bir dosya yolu olarak belirtilebileceği gibi
2085 <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine göreli olarak
2086 da belirtilebilir.</p>
2091 Include /usr/local/apache2/conf/ssl.conf<br />
2092 Include /usr/local/apache2/conf/vhosts/*.conf
2095 <p>Veya dizinler <directive module="core">ServerRoot</directive> dizinine
2096 göre belirtilebilir:</p>
2099 Include conf/ssl.conf<br />
2100 Include conf/vhosts/*.conf
2103 <p>Dosya kalıbı karakterleri yolun dizin ve dosya parçalarına
2104 yerleştirilebilir. <code>conf/vhosts</code> altında en azından bir
2105 <code>*.conf</code> içeren hiçbir alt dizin yoksa bu örnek başarısız
2109 Include conf/vhosts/*/*.conf
2112 <p>Bunun yerine, dizin ve dosyaların eksikliği durumunda aşağıdaki komut
2113 sadece yoksayılır:</p>
2116 IncludeOptional conf/vhosts/*/*.conf
2120 <seealso><directive module="core">IncludeOptional</directive></seealso>
2121 <seealso><program>apachectl</program></seealso>
2122 </directivesynopsis>
2125 <name>IncludeOptional</name>
2126 <description>Diğer yapılandırma dosyalarının sunucu yapılandırma dosyasına dahil edilmesini sağlar</description>
2127 <syntax>IncludeOptional <var>dosya-yolu</var>|<var>dizin-yolu</var>|<var>joker</var></syntax>
2128 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2129 <context>directory</context>
2131 <compatibility>2.3.6 ve sonrasına kullanılabilmektedir.</compatibility>
2134 <p>Bu yönerge, diğer yapılandırma dosyalarının sunucu yapılandırma
2135 dosyasında içerilmesini sağlar. Çalışması <directive
2136 module="core">Include</directive> yönergesi ile bir istisna dışında
2137 aynıdır. Dosya kalıp karakterlerinin hiçbir dosya veya dizinle
2138 eşleşmemesi durumunda <directive module="core"
2139 >IncludeOptional</directive> yönergesi bir hataya sebep olmak yerine
2140 bunu sadece yoksayacaktır.</p>
2143 <seealso><directive module="core">Include</directive></seealso>
2144 <seealso><program>apachectl</program></seealso>
2145 </directivesynopsis>
2148 <name>KeepAlive</name>
2149 <description>HTTP kalıcı bağlantılarını etkin kılar</description>
2150 <syntax>KeepAlive On|Off</syntax>
2151 <default>KeepAlive On</default>
2152 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2156 <p><code>Keep-Alive</code> yönergesi HTTP/1.0 protokolüne bir eklenti olup
2157 HTTP/1.1 protokolünün kalıcı bağlantı özelliği aynı TCP bağlantısı
2158 üzerinden çok sayıda isteğin gönderilmesini mümkün kılan uzun süreli HTTP
2159 oturumları açılmasını sağlar. Bunun, çok sayıda resim içeren HTML
2160 belgelerin yanıt zamanlarında bazı durumlarda %50’lik bir hızlanmayla
2161 sonuçlandığı gösterilmiştir. Kalıcı bağlantıları etkin kılmak için
2162 yönerge <code>KeepAlive On</code> şeklinde kullanılır.</p>
2164 <p>HTTP/1.0 istemcileri için kalıcı bağlantılar sadece bir istemci
2165 tarafından özellikle istendiği takdirde kullanılabilir. Ek olarak,
2166 HTTP/1.0 istemci kalıcı bağlantıları sadece içerik uzunluğu baştan
2167 bilindiği zaman kullanılabilir. Bu, CGI çıktısı, SSI sayfaları ve
2168 sunucunun ürettiği dizin listeleri gibi genellikle HTTP/1.0 istemcilere
2169 kalıcı bağlantılar kullanmayan devingen içeriklere uygulanır. HTTP/1.1
2170 istemciler için kalıcı bağlantılar aksi belirtilmedikçe öntanımlıdır.
2171 İstemci istediği takdirde, uzunluğu bilinmeyen içerik kalıcı bağlantılar
2172 üzerinden gönderilirken parçalı kodlama kullanılacaktır.</p>
2174 <p>Bir istemci kalıcı bağlantı kullandığı takdirde, bağlantı üzerinden kaç
2175 istek gönderilirse gönderilsin,
2176 <directive module="mpm_common">MaxConnectionsPerChild</directive>
2177 yönergesi bakımından tek bir istek olarak değerlendirilir.</p>
2180 <seealso><directive module="core">MaxKeepAliveRequests</directive></seealso>
2181 </directivesynopsis>
2184 <name>KeepAliveTimeout</name>
2185 <description>Bir kalıcı bağlantıda sunucunun bir sonraki isteği bekleme süresi
2187 <syntax>KeepAliveTimeout <var>sayı</var>[ms]</syntax>
2188 <default>KeepAliveTimeout 5</default>
2189 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2191 <compatibility>Apache httpd 2.3.2'den itibaren milisaniyelik değerler belirtilebilmektedir.</compatibility>
2194 <p>Sunucunun kalıcı bir bağlantıyı kapatmadan önce bir sonraki isteği kaç
2195 saniye bekleyeceğini belirler. Ayrıca, ms soneki kullanılarak süreyi
2196 milisaniye olarak belirtmek de mümkündür. İstek alındıktan sonra
2197 <directive module="core">Timeout</directive> yönergesiyle belirtilen
2198 zaman aşımı değeri uygulanır.</p>
2200 <p><directive>KeepAliveTimeout</directive> için yüksek bir değer belirtmek
2201 ağır yüklü sunucularda başarım sorunlarına yol açar. Daha yüksek bir
2202 zaman aşımı, boştaki istemcilerin bulunduğu bağlantıları bekleyen daha
2203 fazla sunucu sürecini meşgul edecektir.</p>
2205 <p>İsme dayalı sanal konak bağlamında, yerel IP adresi ve portu ile en iyi
2206 eşleşen ilk sanal konağın değeri kullanılır.</p>
2208 </directivesynopsis>
2210 <directivesynopsis type="section">
2212 <description>Erişimi sınırlanacak HTTP yöntemleri için erişim sınırlayıcıları
2213 sarmalar.</description>
2214 <syntax><Limit <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
2215 </Limit></syntax>
2216 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
2218 <override>AuthConfig, Limit</override>
2221 <p>Erişim denetleyicileri normalde <strong>tüm</strong> erişim yöntemleri
2222 için etkindir ve olağan olanı da budur. <strong>Genel durum olarak,
2223 erişim denetim yönergeleri bir <directive
2224 type="section">Limit</directive> bölümüne
2225 yerleştirilmemelidir.</strong></p>
2227 <p><directive type="section">Limit</directive> bölümünün amacı, erişim
2228 denetleyicilerinin etkilerini belli HTTP yöntemleri için sınırlamaktır.
2229 <directive type="section">Limit</directive> bölümü içinde listelenen
2230 erişim sınırlamaları, kalan tüm diğer yöntemler için <strong>etkisiz
2231 olacaktır</strong>. Aşağıdaki örnekte, erişim sınırlaması
2232 <code>POST</code>, <code>PUT</code> ve <code>DELETE</code> yöntemleri
2233 için uygulanmakta, diğer tüm yöntemler korumasız bırakılmaktadır:</p>
2236 <Limit POST PUT DELETE><br />
2238 Require valid-user<br />
2243 <p>Birden fazla bölümde kullanılabilecek yöntem isimleri: <code>GET</code>,
2244 <code>POST</code>, <code>PUT</code>, <code>DELETE</code>,
2245 <code>CONNECT</code>, <code>OPTIONS</code>,
2246 <code>PATCH</code>, <code>PROPFIND</code>, <code>PROPPATCH</code>,
2247 <code>MKCOL</code>, <code>COPY</code>, <code>MOVE</code>,
2248 <code>LOCK</code> ve <code>UNLOCK</code>. <strong>Yöntem isimleri harf
2249 büyüklüğüne duyarlıdır.</strong> <code>GET</code> yöntemi sınırlanırsa
2250 <code>HEAD</code> istekleri de sınırlanmış olur. <code>TRACE</code>
2251 yöntemi sınırlanamaz (bkz, <directive module="core"
2252 >TraceEnable</directive>).</p>
2254 <note type="warning">Erişimi sınarlarken bir <directive
2255 type="section">Limit</directive> bölümü yerine daima bir <directive
2256 type="section" module="core">LimitExcept</directive> bölümünü tercih
2257 etmelisiniz, çünkü <directive type="section" module="core"
2258 >LimitExcept</directive> bölümü belirtilen yöntemler dışında kalanlara
2259 erişim koruması sağlar.</note>
2261 <p><directive type="section">Limit</directive> ve
2262 <directive type="section" module="core">LimitExcept</directive>
2263 yönergeleri iç içe olabilirler. Bu durumda, başarılı her
2264 <directive type="section">Limit</directive> veya <directive
2265 type="section" module="core">LimitExcept</directive> seviyesi, erişim
2266 denetimlerinin uygulanacağı yöntemlerle sınırlı kalmalıdır.</p>
2268 <note type="warning"><directive type="section">Limit</directive> veya
2269 <directive type="section">LimitExcept</directive> yönergelerini
2270 <directive module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesi ile
2271 birlikte kullanılırken, ilk <directive module="mod_authz_core"
2272 >Require</directive> yönergesinin bir başka <directive
2273 module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesinin varlığından
2274 bağımsız olarak isteği başarıyla yetkilendirdiğine dikkat ediniz.</note>
2276 <p>Örneğin, aşağıdaki yapılandırmayı ele alalım; tüm kullanıcılar
2277 <code>POST</code> istekleri için yetkilendirilecek ve tüm durumlarda
2278 <code>Require group editors</code> yönergesi yoksayılacaktır:</p>
2281 <LimitExcept GET>
2285 </LimitExcept><br />
2288 Require group editors
2294 </directivesynopsis>
2296 <directivesynopsis type="section">
2297 <name>LimitExcept</name>
2298 <description>İsimleri belirtilenler dışında kalan HTTP yöntemleri için
2299 kullanılacak erişim sınırlayıcıları sarmalar.</description>
2300 <syntax><LimitExcept <var>yöntem</var> [<var>yöntem</var>] ... > ...
2301 </LimitExcept></syntax>
2302 <contextlist><context>directory</context><context>.htaccess</context>
2304 <override>AuthConfig, Limit</override>
2307 <p><directive type="section">LimitExcept</directive> ve
2308 <code></LimitExcept></code> argüman olarak belirtilenler
2309 <strong>dışında</strong> kalan HTTP yöntemleri için kullanılacak erişim
2310 sınırlayıcıları gruplamakta kullanılır. Yani, <directive type="section"
2311 module="core">Limit</directive> bölümünün tersine, standart olsun olmasın
2312 bütün yöntemler için erişimi kısıtlamakta kullanılabilir. Daha ayrıntılı
2313 bilgi edinmek için <directive module="core" type="section"
2314 >Limit</directive> yönergesinin açıklamasına bakınız.</p>
2319 <LimitExcept POST GET><br />
2321 Require valid-user<br />
2323 </LimitExcept>
2327 </directivesynopsis>
2330 <name>LimitInternalRecursion</name>
2331 <description>Dahili yönlendirmelerin ve istek içi isteklerin azami sayısını
2332 belirler.</description>
2333 <syntax>LimitInternalRecursion <var>sayı</var> [<var>sayı</var>]</syntax>
2334 <default>LimitInternalRecursion 10</default>
2335 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2337 <compatibility>Apache httpd 2.0.47 ve sonrasında mevcuttur.</compatibility>
2340 <p>Örneğin, özgün istekleri dahili olarak bir CGI betiğine yönlendiren
2341 <directive module="mod_actions">Action</directive> yönergesi
2342 kullanıldığında bir dahili yönlendirme oluşur. İstek içi istekler ise
2343 bazı URI’ler için istek yapıldığında ne olacağını bulmak için Apache
2344 httpd’nin kullandığı bir mekanizmadır. Örneğin,
2345 <module>mod_dir</module>, <directive module="mod_dir"
2346 >DirectoryIndex</directive> yönergesinde listelenen dosyalara bakmak
2347 için istek içi istekler kullanır.</p>
2349 <p><directive>LimitInternalRecursion</directive> yönergesi sunucunun dahili
2350 yönlendirmeler ve istek içi isteklerin oluşturduğu döngülerden dolayı
2351 çökmemesini sağlar. Böyle döngüler genellikle yanlış yapılandırma sonucu
2352 ortaya çıkarlar.</p>
2354 <p>Yönerge her istek için değerlendirmeye alınacak iki farklı sınırlama
2355 için kullanılabilir. İlk <var>sayı</var> ardarda gelebilen dahili
2356 yönlendirmelerin azami sayısını, ikinci <var>sayı</var> ise istek içi
2357 isteklerin ne kadar iç içe olabileceğini belirler. Tek bir
2358 <var>sayı</var> belirtilirse iki sınırlama için de aynı değer
2361 <example><title>Örnek</title>
2362 LimitInternalRecursion 5
2365 </directivesynopsis>
2368 <name>LimitRequestBody</name>
2369 <description>İstemci tarafından gönderilen HTTP istek gövdesinin toplam
2370 uzunluğunu sınırlar.</description>
2371 <syntax>LimitRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
2372 <default>LimitRequestBody 0</default>
2373 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2374 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
2376 <override>All</override>
2379 <p>Bu yönerge, bir istek gövdesinde izin verilen bayt sayısını 0 (sınırsız
2380 anlamında) ile 2147483647 (2GB) arasında sınırlamak için kullanılır.
2381 Vekil isteklerinin snırlı uygulanabilirliği için aşağıdaki nota
2384 <p><directive>LimitRequestBody</directive> yönergesi kullanıcıya yönergenin
2385 kullanıldığı bağlam (sunucu, belli bir dizin, belli bir dosya, belli bir
2386 yer) dahilinde bir HTTP istek iletisi gövdesinin izin verilen uzunluğu
2387 için bir sınır belirleme imkanı verir. Eğer istemcinin isteği bu sınırı
2388 aşarsa sunucu isteği sunmak yerine bir hata iletisi döndürecektir. Normal
2389 bir istek ileti gövdesinin uzunluğu büyük oranda özkaynağın doğasına ve
2390 bu özkaynak üzerinde izin verilen yöntemlere bağlıdır. CGI betikleri
2391 genellikle ileti gövdesini form bilgisini almak için kullanır.
2392 <code>PUT</code> yöntemi gerçeklenimleri, en azından, sunucunun o
2393 özkaynak için kabul etmek isteyeceği herhangi bir gösterim kadar büyük
2394 bir değer gerektirecektir.</p>
2396 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
2397 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
2400 <p>Eğer, örneğin, belli bir yere dosya yükleme izni verir ve buraya
2401 yüklenebilecek dosya boyutunu 100 kB ile sınırlamak isterseniz yönergeyi
2402 şöyle kullanabilirsiniz:</p>
2405 LimitRequestBody 102400
2408 <note><p>Bu yönergenin vekil istekleri tarafından nasıl yorumlandığı
2409 <module>mod_proxy</module> belgesinde ayrıntılı olarak
2413 </directivesynopsis>
2416 <name>LimitRequestFields</name>
2417 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık alanlarının sayısını
2418 sınırlar.</description>
2419 <syntax>LimitRequestFields <var>sayı</var></syntax>
2420 <default>LimitRequestFields 100</default>
2421 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context></contextlist>
2424 <p><var>sayı</var>, en küçük 0 (sınırsız anlamında), en büyük 32767
2425 olabilir. Öntanımlı değer bir derleme zamanı sabiti olan
2426 <code>DEFAULT_LIMIT_REQUEST_FIELDS</code> ile belirlenir (dağıtımla gelen
2427 değeri 100’dür).</p>
2429 <p><directive>LimitRequestFields</directive> yönergesi sunucu
2430 yöneticilerine bir HTTP isteğinde izin verilen istek başlık alanlarının
2431 sayısı üzerindeki sınırı değiştirebilme imkanı verir. Sunucu bu değerin,
2432 normal bir istemci isteğinin içerebileceği alan sayısından daha büyük
2433 olmasına ihtiyaç duyar. Bir istemci tarafından kullanılan istek başlık
2434 alanlarının sayısı nadiren 20’yi geçer, fakat bu farklı istemci
2435 gerçeklenimleri için değişiklik gösterir ve çoğunlukla kullanıcının
2436 tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
2437 yapılandırdığıyla ilgilidir. İsteğe bağlı HTTP eklentileri çoğunlukla
2438 istek başlık alanları kullanılarak ifade edilir.</p>
2440 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
2441 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
2442 imkanı sağlar. Eğer normal istemciler sunucudan istekte bulunurken çok
2443 fazla başlık alanı gönderildiğine dair bir hata iletisi alırlarsa bu
2444 değerin arttırılması gerekir.</p>
2449 LimitRequestFields 50
2452 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
2453 <p>İsme dayalı sanal konaklar kullanıldığında, bu yönergenin değeri,
2454 yerel IP adresi ve port çifti için öntanımlı olan (listedeki ilk) sanal
2455 konaktan alınır.</p>.
2458 </directivesynopsis>
2461 <name>LimitRequestFieldSize</name>
2462 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP isteği başlık uzunluğunu sınırlar.
2464 <syntax>LimitRequestFieldSize <var>bayt-sayısı</var></syntax>
2465 <default>LimitRequestFieldSize 8190</default>
2466 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context></contextlist>
2469 <p>Bu yönerge, HTTP istek başlığında izin verilecek bayt sayısını
2472 <p><directive>LimitRequestFieldSize</directive> yönergesi, sunucu
2473 yöneticilerine HTTP istek başlık alanının azami uzunluğunu ayarlama
2474 imkanı verir. Sunucu bu değerin, normal bir istemci isteğinin
2475 içerebileceği herhangi bir başlık alanını tutabilecek kadar büyük
2476 olmasını gerektirir. Normal bir istek başlık alanı uzunluğu kullanıcının
2477 tarayıcısını ayrıntılı içerik müzakeresini desteklemek için nasıl
2478 yapılandırdığıyla ilgilidir. SPNEGO kimlik doğrulama başlıkları 12392
2479 baytlık olabilir.</p>
2481 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
2482 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
2488 LimitRequestFieldSize 4094
2491 <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir. Ayrıca,
2492 kaynak kodu değiştirip yeniden derlemeden bu değeri 8190'dan büyük
2493 yapamazsınız.</note>
2495 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
2496 <p>İsme dayalı sanal konaklar kullanıldığında, bu yönergenin değeri,
2497 yerel IP adresi ve port çifti için öntanımlı olan (listedeki ilk) sanal
2498 konaktan alınır.</p>
2501 </directivesynopsis>
2504 <name>LimitRequestLine</name>
2505 <description>İstemciden kabul edilecek HTTP istek satırının uzunluğunu sınırlar.
2507 <syntax>LimitRequestLine <var>bayt-sayısı</var></syntax>
2508 <default>LimitRequestLine 8190</default>
2509 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context></contextlist>
2512 <p>Bu yönerge, HTTP istek satırında izin verilecek bayt sayısını
2515 <p><directive>LimitRequestLine</directive> yönergesi, sunucu yöneticilerine
2516 bir istemcinin HTTP istek satırının azami uzunluğunu ayarlama
2517 imkanı verir. İstek satırının içeriği HTTP yöntemi, URI ve protokol
2518 sürümünden oluştuğundan <directive>LimitRequestLine</directive>
2519 yönergesi, sunucudan bir istek için kullanılan istek adresinin uzunluğunu
2520 sınırlamış olur. Sunucu bu değerin, bir <code>GET</code> isteğinin sorgu
2521 kısmında aktarılabilen her bilgi dahil, özkaynak isimlerinden her birini
2522 tutabilecek kadar büyük olmasını gerektirir.</p>
2524 <p>Bu yönerge, bazı hizmet reddi (DoS) saldırılarından kaçınmak için sunucu
2525 yöneticilerine, anormal istemci istekleri üzerinde daha iyi denetim
2531 LimitRequestLine 4094
2534 <note>Normal şartlar altında öntanımlı değer değiştirilmemelidir. Ayrıca,
2535 kaynak kodu değiştirip yeniden derlemeden bu değeri 8190'dan büyük
2536 yapamazsınız.</note>
2538 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
2539 <p>İsme dayalı sanal konaklar kullanıldığında, bu yönergenin değeri,
2540 yerel IP adresi ve port çifti için öntanımlı olan (listedeki ilk) sanal
2541 konaktan alınır.</p>
2544 </directivesynopsis>
2547 <name>LimitXMLRequestBody</name>
2548 <description>Bir XML temelli istek gövdesinin uzunluğunu sınırlar.</description>
2549 <syntax>LimitXMLRequestBody <var>bayt-sayısı</var></syntax>
2550 <default>LimitXMLRequestBody 1000000</default>
2551 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2552 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
2553 <override>All</override>
2556 <p>Bir XML temelli istek gövdesinin azami bayt sayısını belirler. Değer
2557 olarak <code>0</code> belirtildiğinde herhangi bir boyut sınaması
2563 LimitXMLRequestBody 0
2567 </directivesynopsis>
2569 <directivesynopsis type="section">
2570 <name>Location</name>
2571 <description>İçerdiği yönergeler sadece eşleşen URL’lere uygulanır.
2573 <syntax><Location <var>URL-yolu</var>|<var>URL</var>> ...
2574 </Location></syntax>
2575 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2579 <p><directive type="section">Location</directive> bölüm yönergesi kapsadığı
2580 yönergelerin etki alanını belirtilen URL’lerle sınırlar. Bu yönerge,
2581 <directive type="section" module="core">Directory</directive> yönergesine
2582 benzer ve <code></Location></code> yönergesi ile biten bir alt
2583 bölüm başlatır. <directive type="section">Location</directive> bölümleri
2584 yapılandırma dosyasında göründükleri sıraya göre, <directive
2585 type="section" module="core">Directory</directive> bölümleri ve
2586 <code>.htaccess</code> dosyaları okunup <directive type="section"
2587 module="core">Files</directive> bölümleri de işlendikten sonra işleme
2590 <p><directive type="section">Location</directive> bölümleri dosya
2591 sisteminin tamamen dışında işlem görürler. Bunun çeşitli sonuçları olur.
2592 En önemlisi, <directive type="section">Location</directive>
2593 yönergelerinin dosya sistemi konumlarına erişimi denetim altına almak
2594 için kullanılmaması gerekliliğidir. Aynı dosya sistemi konumuna farklı
2595 URL’lerle erişmek mümkün olduğundan bu tür erişim denetimleri hile ile
2596 atlatılabilir olacaktır.</p>
2598 <p>URL'nin yol bileşeni aşağıdaki koşullardan <em>herhangi birini</em>
2599 sağlıyorsa sarmalanan yönergeler isteğe uygulanır:
2602 <li>Belirtilen yer URL'nin yol bileşeni ile tam olarak eşleşiyordur.
2604 <li>Belirtilen yer bir bölü çizgisi öncesinde bitiyorsa URL'nin yol
2605 bileşeninin öneklerinden biriyle eşleşiyordur (bağlamsal bir kök dizin
2608 <li>Belirtilen yer bir bölü çizgisi ile bitiyorsa URL'nin yol
2609 bileşeninin öneklerinden biriyle eşleşiyordur (bağlamsal bir kök dizin
2613 <p>Aşağıdaki örnekte yer belirtimi bir bölü çizgisi ile bitirilmemiştir.
2614 <code>/private1</code>, <code>/private1/</code> ve
2615 <code>/private1/file.txt</code> istekleri için sarmalanan yönergeler
2616 uygulanacaktır, fakat <code>/private1other</code> isteğine
2617 uygulanmayacaktır.</p>
2619 <Location /private1>
2622 <p>Aşağıdaki örnekte yer belirtimi bir bölü çizgisi ile bitirilmiştir.
2623 <code>/private2/</code> ve <code>/private2/file.txt</code> istekleri
2624 için sarmalanan yönergeler uygulanacaktır, fakat <code>/private2</code>
2625 ve <code>/private2other</code> isteklerine uygulanmayacaktır.</p>
2627 <Location /private2<em>/</em>>
2631 <note><title><directive type="section">Location</directive> ne zaman
2632 kullanılmalı</title>
2634 <p><directive type="section">Location</directive> yönergesini dosya sistemi
2635 dışındaki içeriğe çeşitli yönergeler uygulamak için kullanın. Dosya
2636 sisteminde bulunan içerik için <directive type="section"
2637 module="core">Directory</directive> ve <directive type="section"
2638 module="core">Files</directive> bölümlerini kullanın. Bunun istisnası,
2639 sunucunun tamamına bir yapılandırma uygulamak için kolay bir yol olan
2640 <code><Location /></code> kullanımıdır.</p>
2643 <p>Kaynağa yapılan (vekil olmayan) tüm istekler için eşleşecek URL,
2644 <code>/yol/</code> şeklinde bir URL yolu olmalı; <em>ne şema, ne konak ismi
2645 ne port ne de sorgu dizgesi içermelidir</em>. Vekil istekleri için eşleşecek
2646 URL ise <code>şema://sunucuadı/dosya-yolu</code> şeklinde olmalı ve önek
2649 <p>URL içinde dosya kalıp karakterleri kullanılabilir. Dosya kalıp
2650 karakterleri bulunan bir dizgede bulunan <code>?</code> karakteri
2651 herhangi bir tek karakterle eşleşirken <code>*</code> karakteri herhangi
2652 bir karakter dizisi ile eşleşecektir. URL yolu içindeki / karakterleri
2653 ile hiçbir dosya kalıp karakteri eşleşmez.</p>
2655 <p>Ayrıca, <code>~</code> karakteri eşliğinde
2656 <glossary ref="regex">düzenli ifadeler</glossary> de kullanılabilir.
2660 <Location ~ "/(ek|hususi)/veri">
2663 <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
2664 dizgeleriyle eşleşecektir. <directive type="section"
2665 module="core">LocationMatch</directive> yönergesi <directive
2666 type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifade sürümüne
2667 eşdeğer davranır ve bir çok yazı tipinde <code>~</code> karakterini
2668 <code>-</code> karakterinden ayırmak zor olduğu için tercih edilir.</p>
2670 <p><directive type="section">Location</directive> işlevselliği özellikle
2671 <directive module="core">SetHandler</directive> yönergesi ile birlikte
2672 kullanışlı olur. Örneğin, durum isteklerini etkin kılmak ama sadece
2673 <code>example.com</code>’dan gelen isteklere izin vermek için şöyle bir
2674 uygulama yapabilirsiniz:</p>
2677 <Location /status><br />
2679 SetHandler server-status<br />
2680 Require host example.com<br />
2685 <note><title>/ (bölü çizgisi) hakkında</title>
2686 <p>Bölü çizgisinin URL içinde bulunduğu yere bağlı olarak özel anlamları
2687 vardır. Dosya sistemindeki çok sayıda yanyana kullanımının tek bir bölü
2688 çizgisi olarak ele alındığı duruma alışkın olanlar olabilir (yani,
2689 <code>/home///foo</code> ile <code>/home/foo</code> aynıdır). URL
2690 uzayında bunun böyle olması gerekli değildir. Eğer çok sayıda bölü
2691 çizgisini yanyana belirtmeniz gerekiyorsa <directive type="section"
2692 module="core">LocationMatch</directive> yönergesinde ve <directive
2693 type="section">Location</directive> yönergesinin düzenli ifadeli
2694 kullanımında bunu açıkça belirtmeniz gerekir.</p>
2696 <p>Örneğin, <code><LocationMatch ^/abc></code> yönergesi
2697 <code>/abc</code> ile eşleşecek ama <code>//abc</code> ile
2698 eşleşmeyecektir. <directive type="section">Location</directive>
2699 yönergesinin düzenli ifade içermeyen kullanımındaki davranış vekil
2700 isteklerinde kullanılana benzer ve doğrudan kaynağa yapılan (vekil
2701 olmayan) isteklerde çok sayıda bölü çizgisi dolaylı olarak tek bir bölü
2702 çizgisiyle eşleşecektir. Örneğin, <code><Location
2703 /abc/def></code> belirtirseniz ve istek <code>/abc//def</code>
2704 şeklinde olursa bu ikisi eşleşir.</p>
2707 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
2708 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
2709 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
2710 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
2711 </directivesynopsis>
2713 <directivesynopsis type="section">
2714 <name>LocationMatch</name>
2715 <description>İçerdiği yönergeler sadece düzenli ifadelerle eşleşen URL’lere
2716 uygulanır.</description>
2717 <syntax><LocationMatch
2718 <var>düzifade</var>> ... </LocationMatch></syntax>
2719 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2723 <p><directive type="section">LocationMatch</directive> yönergesi içerdiği
2724 yönergelerin etki alanını <directive module="core" type="section"
2725 >Location</directive> yönergesinin yaptığı gibi belirtilen URL’lerle
2726 sınırlar. Ancak argüman olarak basit bir dizge değil bir <glossary
2727 ref="regex">düzenli ifade</glossary> alır. Örneğin,</p>
2730 <LocationMatch "/(ek|hususi)/veri">
2733 <p>yönergesi <code>/ek/veri</code> ve <code>/hususi/veri</code> alt
2734 dizgeleriyle eşleşecektir.</p>
2737 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
2738 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
2739 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
2740 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
2741 </directivesynopsis>
2744 <name>LogLevel</name>
2745 <description>Hata günlüklerinin ayrıntı seviyesini belirler.</description>
2746 <syntax>LogLevel [<var>modül</var>:]<var>seviye</var>
2747 [<var>modül</var>:<var>seviye</var>] ...
2749 <default>LogLevel warn</default>
2750 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2751 <context>directory</context></contextlist>
2752 <compatibility>Modül ve dizin bağlamındaki yapılandırmalar Apache HTTP
2753 Sunucusunun 2.3.6 ve sonraki sürümlerinde
2754 kullanılabilmektedir.</compatibility>
2757 <p><directive>LogLevel</directive> yönergesi hata günlüklerine kaydedilen
2758 hata iletilerinde hangi ayrıntılara yer verileceğini belirler (<directive
2759 module="core">ErrorLog</directive> yönergesine bakınız). En yüksek önem
2760 derecesinden başlayarak olası <var>seviye</var> değerleri aşağıda
2764 <columnspec><column width=".2"/><column width=".3"/><column width=".5"/>
2767 <th><strong>Seviye</strong> </th>
2768 <th><strong>Açıklama</strong> </th>
2769 <th><strong>Örnek</strong> </th>
2773 <td><code>emerg</code> </td>
2774 <td>Acil durumlar - sistem kullanışsız.</td>
2775 <td>"Child cannot open lock file. Exiting"<br />(Alt süreç kilit
2776 dosyasını açamıyor. Çıkılıyor)</td>
2780 <td><code>alert</code> </td>
2781 <td>Ne yapılacaksa beklemeden yapılmalı.</td>
2782 <td>"getpwuid: couldn't determine user name from uid"<br />(getpwuid:
2783 Kullanıcı ismi numarasından saptanamadı)</td>
2787 <td><code>crit</code> </td>
2788 <td>Kriz durumları.</td>
2789 <td>"socket: Failed to get a socket, exiting child"<br />(socket: bir
2790 soket alınamadı, alt süreç çıkıyor)</td>
2794 <td><code>error</code> </td>
2795 <td>Hata durumları.</td>
2796 <td>"Premature end of script headers"<br />(Betik başlıkları
2797 beklenmedik şekilde bitti)</td>
2801 <td><code>warn</code> </td>
2802 <td>Uyarı durumları.</td>
2803 <td>"child process 1234 did not exit, sending another
2804 SIGHUP"<br />(1234 alt süreci çıkmadı, başka bir SIGHUP
2809 <td><code>notice</code> </td>
2810 <td>Normal fakat önemli durum.</td>
2811 <td>"httpd: caught SIGBUS, attempting to dump core in
2812 ..."<br />(httpd: SIGBUS alındı, core dökümlenmeye çalışılıyor:
2817 <td><code>info</code> </td>
2818 <td>Bilgilendirme.</td>
2819 <td>"Server seems busy, (you may need to increase
2820 StartServers, or Min/MaxSpareServers)..."<br />(Sunucu meşgul
2821 görünüyor, (StartServers veya Min/MaxSpareServers değerlerini
2822 arttırmanız gerekebilir)...)</td>
2826 <td><code>debug</code> </td>
2827 <td>Hata ayıklama seviyesi iletileri</td>
2828 <td>"Opening config file ..."<br />(... yapılandırma dosyası
2832 <td><code>trace1</code> </td>
2833 <td>İz sürme iletileri</td>
2834 <td>"proxy: FTP: control connection complete"<br />(vekil: FTP:
2835 denetim bağlantısı sağlandı)</td>
2838 <td><code>trace2</code> </td>
2839 <td>İz sürme iletileri</td>
2840 <td>"proxy: CONNECT: sending the CONNECT request to the remote
2841 proxy"<br />(vekil: CONNECT: uzak vekile CONNECT isteği
2845 <td><code>trace3</code> </td>
2846 <td>İz sürme iletileri</td>
2847 <td>"openssl: Handshake: start"</td>
2850 <td><code>trace4</code> </td>
2851 <td>İz sürme iletileri</td>
2852 <td>"read from buffered SSL brigade, mode 0, 17 bytes"<br />(tamponlu
2853 SSL gruplamasından okuma, kip 0, 17 baytİz sürme iletileri</td>
2856 <td><code>trace5</code> </td>
2857 <td>İz sürme iletileri</td>
2858 <td>"map lookup FAILED: map=rewritemap key=keyname"<br />(eşleşme
2859 araması BAŞARISIZ: map=rewritemap key=keyname)</td>
2862 <td><code>trace6</code> </td>
2863 <td>İz sürme iletileri</td>
2864 <td>"cache lookup FAILED, forcing new map lookup"<br />(arabellek
2865 araması BAŞARISIZ, yeni bir eşleşme araması başlatılıyor)</td>
2868 <td><code>trace7</code> </td>
2869 <td>İz sürme iletileri, büyük miktarda veri dökümü</td>
2870 <td>"| 0000: 02 23 44 30 13 40 ac 34 df 3d bf 9a 19 49 39 15 |"</td>
2873 <td><code>trace8</code> </td>
2874 <td>İz sürme iletileri, büyük miktarda veri dökümü</td>
2875 <td>"| 0000: 02 23 44 30 13 40 ac 34 df 3d bf 9a 19 49 39 15 |"</td>
2879 <p>Belli bir seviye belirtildiğinde daha yüksek seviyeden iletiler de
2880 raporlanır. Örneğin, <code>LogLevel info</code> belirtildiğinde
2881 <code>notice</code> ve <code>warn</code> günlük seviyelerinin iletileri
2882 ayrıca raporlanacaktır.</p>
2884 <p>En az <code>crit</code> seviyesinin kullanılması önerilir.</p>
2892 <note><title>Ek Bilgi</title>
2893 <p>Günlük iletileri normal bir dosyaya yazılırken <code>notice</code>
2894 seviyesinden iletiler engellenemez ve dolayısıyla daima raporlanırlar.
2895 Ancak, günlük kaydı <code>syslog</code> kullanılarak yapılıyorsa bu
2899 <p>Bir modül ismi olmaksızın bir seviye belirtmek seviyeyi bu seviyedeki
2900 tüm modüller için sıfırlayacaktır. Bir seviyyi bir modül ismiyle
2901 birlikte belirtmek seviyeyi sadece bu modül için sıfırlayacaktır. Modül
2902 ismi olarak, modülün kaynak dosyası ismini, modül kimliği veya
2903 <code>_module</code> sonekli modül ismi belirtmek mümkündür.
2904 Yani, aşağıdaki üç belirtim eşdeğerdedir:</p>
2907 LogLevel info ssl:warn<br />
2908 LogLevel info mod_ssl.c:warn<br />
2909 LogLevel info ssl_module:warn<br />
2912 <p>Ayrıca seviyeyi dizin bağlamında değiştirmek de mümkündür:</p>
2916 <Directory /usr/local/apache/htdocs/app><br />
2917 LogLevel debug<br />
2921 <note>Dizin bağlamında günük seviyesi yapılandırması sadece istek
2922 çözümlendikten ve istek dizinle ilişkilendirildikten sonra günlüklenen
2923 iletileri etkiler. Bağlantı veya sunucu ile ilişklendirilmemiş günlük
2924 iletileri etkilenmez.</note>
2926 </directivesynopsis>
2929 <name>MaxKeepAliveRequests</name>
2930 <description>Bir kalıcı bağlantıda izin verilen istek sayısı</description>
2931 <syntax>MaxKeepAliveRequests <var>sayı</var></syntax>
2932 <default>MaxKeepAliveRequests 100</default>
2933 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2937 <p><directive>MaxKeepAliveRequests</directive> yönergesi <directive
2938 module="core" >KeepAlive</directive> etkinken bağlantı başına izin
2939 verilecek istek sayısını sınırlar. Değer olarak <code>0</code>
2940 belirtilirse istek sayısı sınırsız olur. Sunucu başarımını yüksek tutmak
2941 için yüksekçe bir değer belirtmenizi öneririz.</p>
2946 MaxKeepAliveRequests 500
2949 </directivesynopsis>
2952 <name>MaxRanges</name>
2953 <description>Özkaynağın tamamını döndürmeden önce izin verilen aralık sayısı</description>
2954 <syntax>MaxRanges default | unlimited | none |
2955 <var>aralık-sayısı</var></syntax>
2956 <default>MaxRanges 200</default>
2957 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2958 <context>directory</context>
2960 <compatibility>Apache HTTP Sunucusunun 2.3.15 ve sonraki sürümlerinde
2961 kullanılabilmektedir.</compatibility>
2964 <p><directive>MaxRanges</directive> yönergesi, sunucunun istemciye
2965 göndermeye gönüllü olacağı HTTP Range'lerinin sayısını sınırlar. İzin
2966 verilenden daha fazlası istenmişse özkaynağın tamamı döndürülür.</p>
2969 <dt><strong>default</strong></dt>
2970 <dd>HTTP Range'lerinin sayısını derleme sırasında belirlenen öntanımlı
2971 200 değeriyle sınırlar.</dd>
2973 <dt><strong>none</strong></dt>
2974 <dd>Range başlıkları yoksayılır.</dd>
2976 <dt><strong>unlimited</strong></dt>
2977 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı HTTP Range'lerinin sayısı
2980 <dt><var>aralık-sayısı</var></dt>
2981 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı HTTP Range'lerinin azami
2982 sayısını ifade eden pozitif bir tamsayı.</dd>
2985 </directivesynopsis>
2988 <name>MaxRangeOverlaps</name>
2989 <description>Özkaynağın tamamını döndürmeden önce izin verilen üst üste binen
2990 aralık sayısı (<code>100-200,150-300</code> gibi)</description>
2991 <syntax>MaxRangeOverlaps default | unlimited | none |
2992 <var>aralık-sayısı</var></syntax>
2993 <default>MaxRangeOverlaps 20</default>
2994 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
2995 <context>directory</context>
2997 <compatibility>Apache HTTP Sunucusunun 2.3.15 ve sonraki sürümlerinde
2998 kullanılabilmektedir.</compatibility>
3001 <p><directive>MaxRangeOverlaps</directive> yönergesi, sunucunun istemciye
3002 göndermeye gönüllü olacağı üst üste binen HTTP Range'lerinin sayısını
3003 sınırlar. İzin verilenden daha fazlası istenmişse özkaynağın tamamı
3007 <dt><strong>default</strong></dt>
3008 <dd>Üst üste binen HTTP Range'lerinin sayısını derleme sırasında
3009 belirlenen öntanımlı 20 değeriyle sınırlar.</dd>
3011 <dt><strong>none</strong></dt>
3012 <dd>Üst üste binen Range başlıkları yoksayılır.</dd>
3014 <dt><strong>unlimited</strong></dt>
3015 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı üst üste binen HTTP
3016 Range'lerinin sayısı sınırlanmaz.</dd>
3018 <dt><var>aralık sayısı</var></dt>
3019 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı üst üste binen HTTP
3020 Range'lerinin azami sayısını ifade eden pozitif bir tamsayı.</dd>
3023 </directivesynopsis>
3026 <name>MaxRangeReversals</name>
3027 <description>Özkaynağın tamamını döndürmeden önce izin verilen ters sıralı
3028 aralık sayısı (<code>100-200,50-70</code> gibi)</description>
3029 <syntax>MaxRangeReversals default | unlimited | none |
3030 <var>aralık-sayısı</var></syntax>
3031 <default>MaxRangeReversals 20</default>
3032 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3033 <context>directory</context>
3035 <compatibility>Apache HTTP Sunucusunun 2.3.15 ve sonraki sürümlerinde
3036 kullanılabilmektedir.</compatibility>
3039 <p>The <directive>MaxRangeReversals</directive> yönergesi, sunucunun
3040 istemciye göndermeye gönüllü olacağı ter sıralı HTTP Range'lerinin
3041 sayısını sınırlar. İzin verilenden daha fazlası istenmişse
3042 özkaynağın tamamı döndürülür.</p>
3045 <dt><strong>default</strong></dt>
3046 <dd>Ters sıralı HTTP Range'lerinin sayısını derleme sırasında
3047 belirlenen öntanımlı 20 değeriyle sınırlar.</dd>
3049 <dt><strong>none</strong></dt>
3050 <dd>Ters sıralı Range başlıkları yoksayılır.</dd>
3052 <dt><strong>unlimited</strong></dt>
3053 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı ters sıralı HTTP
3054 Range'lerinin sayısı sınırlanmaz.</dd>
3056 <dt><var>aralık-sayısı</var></dt>
3057 <dd>Sunucunun sağlamaya gönüllü olacağı ters sıralı HTTP
3058 Range'lerinin azami sayısını ifade eden pozitif bir tamsayı.</dd>
3061 </directivesynopsis>
3065 <description>Muteks mekanizmasını ve kilit dosyası dizinini tüm muteksler veya belirtilenler için yapılandırır</description>
3066 <syntax>Mutex <var>mekanizma</var> [default|<var>muteks-ismi</var>] ... [OmitPID]</syntax>
3067 <default>Mutex default</default>
3068 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3069 <compatibility>Apache HTTP Sunucusunun 2.3.4 ve sonraki sürümlerinde
3070 kullanılabilmektedir.</compatibility>
3073 <p><directive>Mutex</directive> yönergesi httpd ve diğer modüllerin
3074 özkaynaklara erişimi dizgeleştirmekte kullandıkları mekanizmanın yanında
3075 isteğe bağlı olarak kilit dosyasının yerini belirler. İlk değiştirge
3076 olarak <code>default</code> belirtilirse tüm mutekslerin ayarları
3077 değişir; ilk değiştirge olarak bir muteks ismi belirtilirse (aşağıdaki
3078 tabloya bakın) yalnızca bu muteksin öntanımlıları değişir.</p>
3080 <p><directive>Mutex</directive> yönergesi genelde aşağıdaki istisnai
3081 durumlarda kullanılır:</p>
3084 <li>İşlevsel veya başarımsal bir soruna sahip <glossary>APR</glossary>
3085 tarafından öntanımlı mekanizma seçildiği takdirde muteks
3086 mekanizmasını değiştirmek için</li>
3088 <li>Öntanımlı dizin, kilitlemeyi desteklemediği takdirde dosya tabanlı
3089 muteksler tarafından kullanılan dizini değiştirmek için</li>
3092 <note><title>Destekleyen modüller</title>
3093 <p>Bu yönerge sadece <code>ap_mutex_register()</code> API'si kullanılarak
3094 çekirdek sunucuda imlenmiş muteksleri yapılandırır. httpd ile birlikte
3095 dağıtılan tüm modüller <directive>Mutex</directive> yönergesini
3096 destekler, fakat üçüncü parti modüllerin hepsi desteklemeyebilir. Bu
3097 yönergenin desteklenip desteklenmediğini öğrenmek için üçüncü parti
3098 modülün belgelerini inceleyin; destekliyorsa muteks ad(lar)ı
3102 <p>Kullanılabilen muteks <em>mekanizmaları</em>:</p>
3104 <li><code>default | yes</code>
3105 <p><glossary>APR</glossary> tarafından saptanan öntanımlı kilitleme
3106 gerçeklenimini seçer. Öntanımlı kilitleme gerçeklenimi
3107 <program>httpd</program> <code>-V</code> seçeneği ile çalıştırılarak
3108 öğrenilebilir.</p></li>
3110 <li><code>none | no</code>
3111 <p>Muteksi etkin şekilde iptal eder. Buna bir mutekste izin
3112 verilebilmesi için modülün bunun geçerli bir seçim olduğunu
3113 belirtmesi gerekir. Daha fazla bilgi için modül belgelerini
3116 <li><code>posixsem</code>
3117 <p>POSIX semaforuna dayalı bir muteks çeşididir.</p>
3118 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
3119 <p>Süreçteki bir evre muteks parçalama arızalarını tutuyorsa,
3120 httpd'nin çökmesi sonucu, semafor sahipliği geri kazanılmaz.</p>
3124 <li><code>sysvsem</code>
3125 <p>SystemV IPC semaforuna dayalı bir muteks çeşididir.</p>
3126 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
3127 <p>Semafor geri kazanılmadan süreçler çökerse SysV semaforlarının
3128 "sızıntı" yapması mümkündür.</p>
3130 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
3131 <p>Semafor API'si, HTTP sunucusu ile aynı kullanıcı kimliği altında
3132 çalışan bir CGI (<em>örn</em>, <program>suexec</program> veya
3133 <code>cgiwrapper</code> gibi bir araç kullanmıyorsanız bütün
3134 CGI'ler) tarafından hizmet reddi saldırısı yapılmasına izin
3139 <li><code>sem</code>
3140 <p>POSIX ve SystemV IPC semaforları arasından kullanılabilir "en iyi"
3141 semafor gerçeklenimini seçer.</p></li>
3143 <li><code>pthread</code>
3144 <p>Süreç çaprazlamalı POSIX evre mutekslerine dayalı bir muteks
3146 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
3147 <p>Çoğu sistemde, bir çocuk süreç bu gerçeklenim tarafından kullanılan
3148 bir muteksi tutarken olağandışı bir şekilde sonlanırsa httpd donar
3149 ve isteklere yanıt vermeyi durdurur. Bu olduğunda sunucuyu bu
3150 durumdan kurtarmak için elle yeniden başlatmak gerekir.</p>
3151 <p>Bu duruma karşı bir mekanizma sağlayan Solaris dikkate değer bir
3152 istisnadır. Bu mekanizma, bir muteksi tutan bir çocuk süreç
3153 olağandışı bir şekilde sonlandıktan sonra muteksin kurtarılmasını
3155 <p>Sisteminiz <code>pthread_mutexattr_setrobust_np()</code> işlevini
3156 sağlıyorsa <code>pthread</code> seçeneğini rahatça
3157 kullanabilirsiniz.</p>
3161 <li><code>fcntl:/path/to/mutex</code>
3162 <p>Muteks olarak <code>fcntl()</code> işlevini ve fiziksel bir (lock-)
3163 dosyasını kullanan bir muteks çeşididir.</p>
3164 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
3165 <p>Bu mekanizmaya dayalı çok sayıda muteks, çok evreli ve çok süreçli
3166 ortamlarda kullanıldığında, örneğin Solaris'te olduğu gibi
3167 <code>fcntl()</code> evrelerden bihaberse, geçerli muteks
3168 işlemlerinde donma hataları (EDEADLK) raporlanabilir.</p>
3172 <li><code>flock:/path/to/mutex</code>
3173 <p><code>flock()</code> işlevinin dosya kilitlemeyi sağlaması dışında
3174 <code>fcntl:/path/to/mutex</code> yöntemine benzer.</p></li>
3176 <li><code>file:/path/to/mutex</code>
3177 <p><code>fcntl</code> ve <code>flock</code> arasından kullanılabilir
3178 "en iyi" dosya kilitleme gerçeklenimini seçer.</p></li>
3181 <p>Çoğu mekanizma, yalnız kendilerini destekleyen platformlarda
3182 <glossary>APR</glossary> tarafından da destekleniyorsa kullanılabilir.
3183 Tüm platformlarda kullanılamayan mekanizmalar <em>posixsem</em>,
3184 <em>sysvsem</em>, <em>sem</em>, <em>pthread</em>, <em>fcntl</em>,
3185 <em>flock</em> ve <em>file</em> mekanizmalarıdır.</p>
3187 <p><em>fcntl</em> ve <em>flock</em> dosya tabanlı mekanizmaları ile bir
3188 yol sağlandığı takdirde bu, kilit dosyasının oluşturulacağı dizindir.
3189 Öntanımlı dizin, httpd'nin çalışma anı dizini <directive
3190 module="core">ServerRoot</directive>'a görelidir.
3191 <code>/path/to/mutex</code> için daima bir yerel diskteki dosya sistemi
3192 kullanılır, asla NFS- veya AFS gibi bir ağ dosya sistemi kullanılmaz.
3193 Dosya ismi daima muteks ismi ile başlar, buna modül tarafından sağlanan
3194 isteğe bağlı bir aşama dizgesi eklenebilir, <code>OmitPID</code> değeri
3195 belirtilmemişse httpd ebeveyn sürecinin süreç kimliği buna eklenerek
3196 dosya ismi eşsiz kılınır. Böylece, çok sayıda httpd süreci aynı kilit
3197 dosyası dizinini paylaştığı durumda çakışmalar önlenmiş olur. Örneğin,
3198 muteks ismi <code>mpm-accept</code> ise ve kilit dosyası dizini
3199 <code>/var/httpd/locks</code> ise ve ebeveyn süreç kimliği 12345 ise bu
3200 httpd sürecine ait kilit dosyası ismi
3201 <code>/var/httpd/locks/mpm-accept.12345</code> olurdu.</p>
3203 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
3204 <p>Muteks dosyalarını herkesin yazabildiği <code>/var/tmp</code> gibi
3205 dizinlere koymaktan <em>kaçınmak</em> en iyisidir. Örneğin, birinin aynı
3206 dizinde oluşturmaya çalıştığı bir dosya ile aynı isimde bir kilit
3207 dosyasını sunucunun da oluşturmaya çalıştığı durumda sunucu engellenerek
3208 bir hizmet reddi saldırısı gerçekleştirilmiş gibi olur.</p>
3211 <p>httpd ve birlikte dağıtılan modüller tarafından kullanılan mutekslerin
3214 <table border="1" style="zebra">
3216 <th>Muteks ismi</th>
3218 <th>Korunan özkaynak</th>
3221 <td><code>mpm-accept</code></td>
3222 <td><module>prefork</module> ve <module>worker</module> MPM'leri
3224 <td>Gürleyen sürü sorunundan kaçınmak için gelen bağlantılar; daha
3225 fazla bilgi için <a href="../misc/perf-tuning.html">başarımın
3226 arttırılması</a> belgesine bakın.</td>
3229 <td><code>authdigest-client</code></td>
3230 <td><module>mod_auth_digest</module></td>
3231 <td>Paylaşımlı bellekteki istemci listesi</td>
3234 <td><code>authdigest-opaque</code></td>
3235 <td><module>mod_auth_digest</module></td>
3236 <td>Paylaşımlı bellekteki sayaç</td>
3239 <td><code>ldap-cache</code></td>
3240 <td><module>mod_ldap</module></td>
3241 <td>LDAP sonuç arabelleği</td>
3244 <td><code>rewrite-map</code></td>
3245 <td><module>mod_rewrite</module></td>
3246 <td>Çoklu isteklerdeki birbirine karışmış G/Ç'tan kaçınmak için
3247 harici eşleştirme progamlarıyla iletişim</td>
3250 <td><code>ssl-cache</code></td>
3251 <td><module>mod_ssl</module></td>
3252 <td>SSL oturum arabelleği</td>
3255 <td><code>ssl-stapling</code></td>
3256 <td><module>mod_ssl</module></td>
3257 <td>OCSP zımbalama yanıtı arabelleği</td>
3260 <td><code>watchdog-callback</code></td>
3261 <td><module>mod_watchdog</module></td>
3262 <td>Bir istemci modülünün geri çağırım işlevi</td>
3266 <p><code>OmitPID</code> seçeneği, httpd ebeveyn süreç kimliğinin kilit
3267 dosyası ismine eklenmesini engeller.</p>
3269 <p>Aşağıdaki örnekte, <code>mpm-accept</code> muteksinin mekanizmasının
3270 derleme sırasındaki öntanımlısı, kilit dosyasının oluşturulacağı dizinin
3271 <code>/var/httpd/locks</code> olarak belirtildiği <code>fcntl</code>
3272 mekanizmasıyla değiştirilmektedir.Tüm diğer mutekslerin derleme anı
3273 öntanımlı mekanizması ise <code>sysvsem</code> ile
3274 değiştirilmektedir.</p>
3277 Mutex sysvsem default<br />
3278 Mutex fcntl:/var/httpd/locks mpm-accept
3281 </directivesynopsis>
3284 <name>NameVirtualHost</name>
3285 <description>ÖNERİLMİYOR: İsme dayalı sanal konaklar için IP adresi belirtir</description>
3286 <syntax>NameVirtualHost <var>adres</var>[:<var>port</var>]</syntax>
3287 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3290 <p>2.3.11 öncesinde, <directive>NameVirtualHost</directive> yönergesi, isme dayalı sanal konaklar için belli bir IP adresi ve port çiftini sunucuya tanıtmak için gerekliydi. 2.3.11 ve sonrasında, bir IP adresi ve port çifti her zaman çok sayıda sanal konakta kullanılabilmekte, isme dayalı sanal barındırma bu adres için özdevinimli olarak etkin kılınmaktadır.</p>
3292 <p>Bu yönerge şu an etkisizdir.</p>
3294 <seealso><a href="../vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
3295 </directivesynopsis>
3298 <name>Options</name>
3299 <description>Belli bir dizinde geçerli olacak özellikleri yapılandırır.
3302 [+|-]<var>seçenek</var> [[+|-]<var>seçenek</var>] ...</syntax>
3303 <default>Options FollowSymlinks</default>
3304 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3305 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
3307 <override>Options</override>
3308 <compatibility>2.3.11 sürümünde öntanımlı değer All değiştirilip FollowSymlinks yapıldı.</compatibility>
3311 <p><directive>Options</directive> yönergesi belli bir dizinde hangi sunucu
3312 özelliklerinin etkin olacağını (veya olmayacağını) belirler.</p>
3314 <p><var>seçenek</var> olarak hiçbir ek özellik etkin olmayacaksa
3315 <code>None</code>, aksi takdirde aşağıdakilerden biri veya bir kaçı
3319 <dt><code>All</code></dt>
3320 <dd><code>MultiViews</code> hariç tüm seçenekler.</dd>
3322 <dt><code>ExecCGI</code></dt>
3323 <dd><module>mod_cgi</module> kullanan CGI betiklerinin çalışmasına izin
3326 <dt><code>FollowSymLinks</code></dt>
3327 <dd>Sunucu bu dizindeki sembolik bağları izler. Bu öntanımlıdır.
3329 <p>Sembolik bağlar izlense bile <directive type="section"
3330 module="core">Directory</directive> bölümleriyle eşleşen dosya yolları
3332 <p>Ayrıca, bu seçenek bir <directive type="section" module="core"
3333 >Location</directive> bölümü içinde belirtildiği takdirde <strong>yok
3334 sayılır</strong>.</p>
3335 <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu
3336 olduğundan bu seçeneğin yokluğu bir güvenlik sınırlaması olarak
3337 değerlendirilmemelidir.</p>
3340 <dt><code>Includes</code></dt>
3341 <dd><module>mod_include</module> tarafından sağlanan sunucu taraflı
3342 içeriklere izin verilir.</dd>
3344 <dt><code>IncludesNOEXEC</code></dt>
3345 <dd>Sunucu taraflı içeriklere izin verilir fakat <code>#exec cmd</code>
3346 ve <code>#exec cgi</code> iptal edilir. Ancak, <directive
3347 module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerdeki CGI
3348 betikleri için <code>#include virtual</code> hala mümkün olacaktır.</dd>
3350 <dt><code>Indexes</code></dt>
3351 <dd>İstenen URL bir dizin ile eşleşiyorsa ve bu dizin için bir <directive
3352 module="mod_dir">DirectoryIndex</directive> (<code>index.html</code>
3353 gibi) belirtilmemişse <module>mod_autoindex</module> bu dizinin
3354 biçimlenmiş bir listesini döndürecektir.</dd>
3356 <dt><code>MultiViews</code></dt>
3357 <dd><module>mod_negotiation</module> kullanılarak <a
3358 href="../content-negotiation.html">içerik uzlaştırmalı</a> çok
3359 görünümlü içeriğe izin verilir.
3360 <note><title>Bilgi</title> <p><module>mod_negotiation</module>
3361 karşılaştırmak değerlendirmek için gerçek özkaynaklara ihtiyaç
3362 duyduğundan <directive module="core" type="section"
3363 >Directory</directive> yönergesinde belirtilendan farklı bir yer
3364 ayarlanırsa bu seçenek yoksayılır.</p></note>
3367 <dt><code>SymLinksIfOwnerMatch</code></dt>
3368 <dd>Sunucu sembolik bağları sadece sembolik bağın hedefi ile bulunduğu
3369 dizinin sahibinin aynı kullanıcı olması halinde izleyecektir.
3371 <note><title>Ek Bilgi</title> <p>Bu seçenek bir <directive module="core"
3372 type="section">Location</directive> bölümü içinde belirtildiğinde yok
3374 <p>Sembolik bağ sınamaları, atlatılabilir yarış koşullarına konu
3375 olduğundan bu seçenek bir güvenlik sınırlaması olarak
3376 değerlendirilmemelidir.</p></note>
3380 <p>Normalde, bir dizine çok sayıda <directive>Options</directive>
3381 uygulanabilirse de, dizine en uygun olanı uygulanıp diğerleri yok
3382 sayılır; seçenekler katıştırılmaz (bkz, <a href="../sections.html#mergin"
3383 >Bölümler Nasıl Katıştırılır?</a>). Bununla birlikte, önüne bir
3384 <code>+</code> veya <code>-</code> simgesi konmuş seçenekler varsa, o
3385 seçenekler katıştırılır. Önüne <code>+</code> konmuş seçenekler
3386 mevcutlara eklenirken <code>-</code> konmuş seçenekler silinir.</p>
3388 <note><title>Bilgi</title>
3389 <p><code>+</code> veya <code>-</code> imli seçenekler içeren
3390 <directive>Options</directive> ile imsiz seçenekler içerenlerin karışık
3391 olarak kullanılması aslında geçersiz bir sözdizimi olup sunucunun
3392 başlatılması sırasında sözdizimi denetiminin çıkmasıyla reddedilir.</p>
3395 <p>Örneğin, <code>+</code> ve <code>-</code> imleri olmaksızın,</p>
3398 <Directory /web/docs><br />
3400 Options Indexes FollowSymLinks<br />
3402 </Directory><br />
3404 <Directory /web/docs/spec><br />
3406 Options Includes<br />
3411 <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde sadece
3412 <code>Includes</code> seçeneği etkin olacaktır. Bununla birlikte, ikinci
3413 <directive>Options</directive> yönergesinde <code>+</code> ve
3414 <code>-</code> imleri kullanılırsa,</p>
3417 <Directory /web/docs><br />
3419 Options Indexes FollowSymLinks<br />
3421 </Directory><br />
3423 <Directory /web/docs/spec><br />
3425 Options +Includes -Indexes<br />
3430 <p>yapılandırmasıyla <code>/web/docs/spec</code> dizininde
3431 <code>FollowSymLinks</code> ve <code>Includes</code> seçenekleri etkin
3434 <note><title>Ek Bilgi</title>
3435 <p><code>-IncludesNOEXEC</code> veya <code>-Includes</code> kullanımı,
3436 önceki ayarların ne olduğuna bakılmaksızın sunucu taraflı içeriğin
3437 tamamen iptaline sebep olur.</p>
3440 <p>Herhangi bir başka değer belirtilmedikçe <code>FollowSymlinks</code>
3443 </directivesynopsis>
3446 <name>Protocol</name>
3447 <description>Dinlenen bir soket için protokol</description>
3448 <syntax>Protocol <var>protokol</var></syntax>
3449 <contextlist><context>server config</context>
3450 <context>virtual host</context></contextlist>
3451 <compatibility>Apache httpd 2.1.5 ve sonrasında kullanılabilmektedir.
3452 Windows'ta ise Apache httpd 2.3.3 ve sonrasında
3453 kullanılabilmektedir.
3457 <p>Bu yönerge dinlenen belli bir soket için kullanılacak protokolü
3458 belirler. Belirtilen protokol bir isteği hangi modülün ele alacağını ve
3459 <directive>AcceptFilter</directive> yönergesiyle yapılan özel
3460 eniyilemelere uygulanacak protokolü belirler.</p>
3462 <p>Bir protokol belirtme ihtiyacını sadece standartdışı portlarda
3463 çalışıyorsanız duyarsınız. Aksi takdirde, <code>http</code> protokolünün
3464 port 80'i, <code>https</code>'in ise 443'ü kullandığı varsayılır.</p>
3466 <p>Örneğin, <code>https</code>'i standartdışı bir portta çalıştırmak
3467 isterseniz protokolü şöyle belirtebilirsiniz:</p>
3473 <p>Protokolü <directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesini
3474 kullanarak da belirtebilirsiniz.</p>
3476 <seealso><directive>AcceptFilter</directive></seealso>
3477 <seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso>
3478 </directivesynopsis>
3481 <name>RLimitCPU</name>
3482 <description>Apache httpd alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin
3483 işlemci tüketimine sınırlama getirir.</description>
3484 <syntax>RLimitCPU <var>saniye</var>|max [<var>saniye</var>|max]</syntax>
3485 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
3487 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3488 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
3489 <override>All</override>
3492 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
3493 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
3494 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
3495 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
3496 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
3497 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
3500 <p>Bu sınırlar Apache httpd’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere
3501 yanıt verirken Apache httpd alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere
3502 uygulanır. Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir
3503 fakat borulu günlük kaydı gibi ana Apache httpd süreci tarafından
3504 çatallanmış süreçler olmazlar.</p>
3506 <p>İşlemci özkaynak sınırları saniye cinsinden ifade edilir.</p>
3508 <seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso>
3509 <seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso>
3510 </directivesynopsis>
3513 <name>RLimitMEM</name>
3514 <description>Apache httpd alt süreçleri tarafından çalıştırılan süreçlerin
3515 bellek tüketimine sınırlama getirir.</description>
3516 <syntax>RLimitMEM <var>bayt-sayısı</var>|max [<var>bayt-sayısı</var>|max]
3518 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
3520 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3521 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
3522 <override>All</override>
3525 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
3526 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
3527 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
3528 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
3529 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
3530 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
3533 <p>Bu sınırlar Apache httpd’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere
3534 yanıt verirken Apache httpd alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere
3535 uygulanır. Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir
3536 fakat borulu günlük kaydı gibi ana Apache httpd süreci tarafından
3537 çatallanmış süreçler olmazlar.</p>
3539 <p>Bellek özkaynak sınırları süreç başına bayt sayısı olarak ifade edilir.
3542 <seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso>
3543 <seealso><directive module="core">RLimitNPROC</directive></seealso>
3544 </directivesynopsis>
3547 <name>RLimitNPROC</name>
3548 <description>Apache httpd alt süreçleri tarafından çalıştırılabilecek süreç
3549 sayısına sınırlama getirir.</description>
3550 <syntax>RLimitNPROC <var>sayı</var>|max [<var>sayı</var>|max]</syntax>
3551 <default>Bir değer belirtilmemiştir; işletim sistemi öntanımlıları kullanılır
3553 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3554 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
3555 <override>All</override>
3558 <p>1 veya 2 değer alır. İlk değer bütün süreçler için sanal özkaynak
3559 sınırını, ikinci değer ise kesin özkaynak sınırını belirler. İki değer de
3560 birer sayı olabileceği gibi bu sınırın işletim sistemi yapılandırmasında
3561 izin verilen üst sınıra ayarlanacağını belirtmek üzere <code>max</code>
3562 olabilir. Kesin özkaynak sınırını yükseltmek için sunucunun
3563 <code>root</code> olarak veya sistem açılışı sırasında çalıştırılması
3566 <p>Bu sınırlar Apache httpd’nin kendi alt süreçlerine değil, isteklere
3567 yanıt verirken Apache httpd alt süreçlerinin çatalladıkları süreçlere
3568 uygulanır. Bunlar CGI betikleri ve SSI çalıştırma komutları olabilir
3569 fakat borulu günlük kaydı gibi ana Apache httpd süreci tarafından
3570 çatallanmış süreçler olmazlar.</p>
3572 <p>Süreç sayısı sınırı kullanıcı başına süreç sayısına sınırlama getirir.
3575 <note><title>Ek Bilgi</title>
3576 <p>CGI süreçleri sunucu kullanıcı kimliğinden farklı bir kullanıcı
3577 kimliği altında çalışmıyorsa bu yönerge sunucunun kendi oluşturduğu
3578 süreç sayısını sınırlayacaktır. Bunun kanıtı <code>error_log</code>’da
3579 iletilerin çatallanamamasıdır.</p>
3582 <seealso><directive module="core">RLimitMEM</directive></seealso>
3583 <seealso><directive module="core">RLimitCPU</directive></seealso>
3584 </directivesynopsis>
3587 <name>ScriptInterpreterSource</name>
3588 <description>CGI betikleri için yorumlayıcı belirleme tekniği</description>
3589 <syntax>ScriptInterpreterSource Registry|Registry-Strict|Script</syntax>
3590 <default>ScriptInterpreterSource Script</default>
3591 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3592 <context>directory</context><context>.htaccess</context></contextlist>
3593 <override>FileInfo</override>
3594 <compatibility>Sadece Win32 için; <code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache
3595 HTTP Sunucusunun 2.0 ve sonraki sürümleri için geçerlidir.</compatibility>
3598 <p>Bu yönerge Apache httpd’nin CGI betiklerini çalıştıracak yorumlayıcıyı
3599 nasıl tespit edeceğini belirler. <code>Script</code> öntanımlı olup
3600 Apache httpd’nin yorumlayıcı olarak betiğin diyezli ünlem satırında
3601 (<code>#!</code> ile başlayan ilk satır) belirtilen yorumlayıcıyı
3602 kullanacağını belirtir. Win32 sistemlerinde bu satır genellikle
3606 #!C:/Perl/bin/perl.exe
3609 <p><code>perl</code> yorumlayıcının yeri <code>PATH</code> değişkeninde
3610 kayıtlı ise şöyle de olabilir:</p>
3616 <p><code>ScriptInterpreterSource Registry</code> değeri ise betik dosyası
3617 uzantısının (<code>.pl</code> gibi) Windows Sicili içindeki
3618 <code>HKEY_CLASSES_ROOT</code> ağacında arama yapmak için bir arama
3619 anahtarı olarak kullanılmasını sağlar. Betik dosyasını çalıştırmak için
3620 tanımlanmış komutu bulmak için <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yoluna,
3621 orada yoksa <code>Shell\Open\Command</code> yoluna bakılır. İkisi de
3622 yoksa son çare olarak <code>Script</code> seçeneğinin davranışına
3625 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
3626 <p><directive module="mod_alias">ScriptAlias</directive>’lı dizinlerde
3627 Apache httpd bulduğu <strong>her</strong> dosyayı çalıştırmayı deneyeceğinden
3628 <code>ScriptInterpreterSource Registry</code> yapılandırmasını
3629 kullanırken dikkatli olun. <code>Registry</code> seçeneği genellikle
3630 çalıştırılmayacak dosyalar için istenmeyen program çağrılarına sebep
3631 olabilir. Örneğin, çoğu Windows sisteminde <code>.htm</code> dosyaları
3632 için ön tanımlı "open" komutu Microsoft Internet Explorer’ın
3633 çalıştırılmasına sebep olur; bu bakımdan, betik dizininde bulunan bir
3634 <code>.htm</code> dosyası için yapılan bir HTTP isteği tarayıcının sunucu
3635 artalanında çalıştırılmasına sebep olacaktır. Bu, sistemi bir kaç dakika
3636 içinde çökertmek için iyi bir yoldur.</p>
3639 <p><code>Registry-Strict</code> seçeneği Apache HTTP Sunucusunun 2.0
3640 sürümünde yeni olup <code>Registry</code> seçeneğinin yaptığını
3641 <code>Shell\ExecCGI\Command</code> yolu için yapar. <code>ExecCGI</code>
3642 sistem tarafından bilinen bir anahtar olmadığından Windows Siciline elle
3643 kaydedilmesi gerekir ve dolayısıyla sisteminiz üzerinde istenmeyen
3644 program çağrılarına sebep olmaz.</p>
3646 </directivesynopsis>
3649 <name>SeeRequestTail</name>
3650 <description>İsteğin 63 karakterden büyük olduğu varsayımıyla, mod_status'un
3651 ilk 63 karakteri mi yoksa son 63 karakteri mi göstereceğini
3652 belirler.</description>
3653 <syntax>SeeRequestTail On|Off</syntax>
3654 <default>SeeRequestTail Off</default>
3655 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3656 <compatibility>Apache httpd 2.2.7 ve sonrasında kullanılabilmektedir.
3660 <p><module>mod_status</module> modülü <code>ExtendedStatus On</code>
3661 ile işleme alınan asıl isteği gösterir. Tarihsel amaçlarla, isteğin
3662 sadece 63 karakteri gösterme amacıyla saklanır. Bu yönerge ilk 63
3663 karakterin mi (önceki davranış ve öntanımlı durum) yoksa son 63
3664 karakterin mi saklanacağını belirler. Bu, şüphesiz, isteğin uzunluğu 64
3665 karakter veya daha fazlaysa uygulanabilirdir.</p>
3667 <p>Apache httpd'ye gelen istek <code
3668 >GET /disk1/storage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/apples.jpg HTTP/1.1</code>
3669 ise <module>mod_status</module> şunu gösterir:</p>
3673 <th>Off (öntanımlı)</th>
3674 <td>GET /disk1/storage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/apples</td>
3678 <td>orage/apache/htdocs/images/imagestore1/food/apples.jpg HTTP/1.1</td>
3683 </directivesynopsis>
3686 <name>ServerAdmin</name>
3687 <description>Sunucunun hata iletilerinde istemciye göstereceği eposta adresi
3689 <syntax>ServerAdmin <var>eposta-adresi</var>|<var>URL</var></syntax>
3690 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3694 <p><directive>ServerAdmin</directive> yönergesi, sunucunun bir hata
3695 durumunda istemciye döndüreceği hata iletilerinde içereceği iletişim
3696 adresini belirtmek için kullanılır. Eğer <program>httpd</program>
3697 sağlanan değerin bir URL olmadığını saptarsa değerin bir eposta adresi
3698 olduğuna hükmeder ve önüne <code>mailto:</code> getirerek onu bir hiper
3699 bağ hedefi olarak kullanır. Çoğu CGI betiği bir eposta adresi
3700 belirtildiği kabulünü yaptığından değer olarak bir URL değil bir eposta
3701 adresi belirtmeniz önerilir. Eğer bir URL belirtecekseniz hedef sizin
3702 denetiminizde olan başka bir sunucuda bulunmalıdır, yoksa kullanıcılar
3703 hata durumunda bu adrese erişemeyebilirler.</p>
3705 <p>Kullanıcıların sunucu hakkında konuşurken isminizden bahsetmemeleri için
3706 burada belirtilecek adresin sırf bu işe adanmış bir adres olması daha
3710 ServerAdmin www-admin@example.com
3713 </directivesynopsis>
3716 <name>ServerAlias</name>
3717 <description>İstekleri isme dayalı sanal konaklarla eşleştirilirken
3718 kullanılacak konak adları için başka isimler belirtebilmeyi sağlar.
3720 <syntax>ServerAlias <var>konakadı</var> [<var>konakadı</var>] ...</syntax>
3721 <contextlist><context>virtual host</context></contextlist>
3724 <p><directive>ServerAlias</directive> yönergesi, istekleri <a
3725 href="../vhosts/name-based.html">isme dayalı sanal konaklarla</a>
3726 eşleştirilirken kullanılacak konak adları için başka isimler
3727 belirtebilmeyi sağlar. <directive>ServerAlias</directive> dosya adı kalıp
3728 karakterleri içerebilir.</p>
3731 <VirtualHost *:80><br />
3733 ServerName server.example.com<br />
3734 ServerAlias server server2.example.com server2<br />
3735 ServerAlias *.example.com<br />
3736 UseCanonicalName Off<br />
3739 </VirtualHost>
3742 <p>İsme dayalı sanal konaklardan en iyi eşleşme kümesinde olanlar
3743 yapılandırmada göründükleri sıraya göre işleme sokulur. Joker
3744 kullanımları arasında fark gözetilmeksizin <directive module="core"
3745 >ServerName</directive> veya <directive module="core"
3746 >ServerAlias</directive> yönergesi eşleşen ilk sanal konak
3750 <seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso>
3751 <seealso><a href="../vhosts/">Apache HTTP Sunucusu Sanal Konak Belgeleri</a></seealso>
3752 </directivesynopsis>
3755 <name>ServerName</name>
3756 <description>Sunucunun özdeşleşeceği konak ismi ve port.</description>
3757 <syntax>ServerName [<var>şema</var>://]<var>tam-nitelenmiş-alan-adı</var>[:<var>port</var>]
3759 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3763 <p><directive>ServerName</directive> yönergesi, sunucunun kendini
3764 betimlemekte kullanacağı şema, konak adı ve port değerlerini belirler.
3765 Bu, yönlendirme URL’leri oluşturulurken kullanılır.</p>
3767 <p>Ek olarak, <a href="../vhosts/name-based.html">isme dayalı sanal
3768 konaklar</a> kullanılırken bir sanal konağı eşsiz bir şekilde betimlemek
3769 için de <directive>ServerName</directive> kullanılır (muhtemelen
3770 <directive>ServerAlias</directive> ile birlikte).</p>
3773 sunucusunun barındırıldığı makinenin ismi <code>mail.example.com</code>
3774 olduğu halde makinenin bir de <code>www.example.com</code> diye bir de
3775 DNS rumuzu varsa ve HTTP sunucunuzun bu rumuzla kendini
3776 özdeşleştirmesini isterseniz bunu şöyle belirtebilirsiniz:</p>
3779 ServerName www.example.com
3782 <p><directive>ServerName</directive> yönergesi sunucu tanımının içinde
3783 herhangi bir yerde görünebilirse de her göründüğü yerde bir öncekini
3786 <p>Bir <directive>ServerName</directive> ataması yapılmamışsa sunucu IP
3787 adresine atanmış sunucu ismi için bir ters DNS sorgusu yapacaktır.
3788 <directive>ServerName</directive> yönergesinde bir port belirtilmediği
3789 takdirde sunucu, isteğin geldiği portu kullanacaktır. Öngörülebilirlik ve
3790 güvenilirlik açısından en iyisi <directive>ServerName</directive>
3791 yönergesini kullanarak açıkça bir konak ismi ve port belirtmektir.</p>
3793 <p><a href="../vhosts/name-based.html">İsme dayalı sanal konaklar</a>
3794 kullanıyorsanız, <directive type="section" module="core"
3795 >VirtualHost</directive> bölümü içindeki
3796 <directive>ServerName</directive> yönergesi, isteğin <code>Host:</code>
3797 başlığında bu sanal konakla eşleşecek konak ismini belirler.</p>
3800 <p>Bazen sunucu, bir ters vekil, yük dengeleyici veya SSL yük aktarım
3801 uygulaması gibi bir aygıtın arkasında çalışır. Böyle durumlarda sunucunun
3802 kendine yönelik URL’leri doğru üretebildiğinden emin olmak için
3803 <directive>ServerName</directive> yönergesinde istemcinin bağlanacağı
3804 <code>https://</code> şeması ve port numarası belirtilir.</p>
3806 <p>Sunucunun kendine yönelik URL’lerin belirtilen portu içerip içermediğini
3807 veya istemcinin yaptığı istekte belirtilen port numarasının verilip
3808 verilmediğinin saptamasını sağlayan (örneğin, <module>mod_dir</module>
3809 modülü tarafından) ayarlar için <directive
3810 module="core">UseCanonicalName</directive> ve
3811 <directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive>
3812 yönergelerinin açıklamalarına bakınız.</p>
3814 <note type="warning">
3815 <p><directive>ServerName</directive> yönergesine isim atamadaki bir
3816 başarısızlık, sunucu başlatılırken isim bir IP adresine
3817 çözümlenebileceğinden bir uyarı çıktılanmasına sebep olur.
3818 <code>httpd</code> böyle bir durumda sistemin <code>hostname</code>
3819 komutunu kullanarak saptadığı konak ismini kullanacaktır. Bu konak ismi
3820 hemen hemen daima sizin istediğiniz isim olmayacaktır.</p>
3822 httpd: Could not reliably determine the server's fully qualified domain name, using belgeler.yerel for ServerName
3824 <p>Çevirisi: Sunucunun tamamen nitelenmiş alan adı gerektiği gibi
3825 saptanamadı, ServerName için belgeler.yerel kullanılıyor</p>
3829 <seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile ilgili konular ve Apache HTTP
3830 Sunucusu</a></seealso>
3831 <seealso><a href="../vhosts/">Apache HTTP Sunucusu Sanal Konak Belgeleri</a>
3833 <seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso>
3834 <seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso>
3835 <seealso><directive module="core">ServerAlias</directive></seealso>
3836 </directivesynopsis>
3839 <name>ServerPath</name>
3840 <description>Uyumsuz bir tarayıcı tarafından erişilmesi için bir isme dayalı sanal konak için meşru URL yolu</description>
3841 <syntax>ServerPath <var>URL-yolu</var></syntax>
3842 <contextlist><context>virtual host</context></contextlist>
3845 <p><directive>ServerPath</directive> yönergesi <a href="../vhosts/">isme
3846 dayalı sanal konaklar</a>da kullanmak için konağa meşru bir URL yolu
3849 <seealso><a href="../vhosts/">Apache HTTP Sunucusu Sanal Konak Belgeleri</a>
3851 </directivesynopsis>
3854 <name>ServerRoot</name>
3855 <description>Sunucu yapılandırması için kök dizin</description>
3856 <syntax>ServerRoot <var>dizin-yolu</var></syntax>
3857 <default>ServerRoot /usr/local/apache</default>
3858 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3861 <p><directive>ServerRoot</directive> yönergesi sunucu yapılandırmasını
3862 içeren dizinin yerini belirtir. Genellikle <code>conf/</code> ve
3863 <code>logs/</code> gibi alt dizinler içerir. <directive
3864 module="core">Include</directive>, <directive
3865 module="mod_so">LoadModule</directive> gibi diğer yapılandırma
3866 yönergelerindeki göreli yollar bu dizine göre ele alınır.</p>
3868 <example><title>Örnek</title>
3869 ServerRoot /home/httpd
3872 <p><directive>ServerRoot</directive> için öntanımlı yer <a
3873 href="../programs/configure.html"><code>configure</code></a> betiğinin
3874 <code>--prefix</code> seçeneği ile değiştirilebilir ve sunucunun çoğu
3875 üçüncü parti dağıtıcısı öntanımlı yeri yukardakilerden farklı bir yere
3879 <seealso><a href="../invoking.html"><code>httpd</code> için <code>-d</code> seçeneği</a></seealso>
3880 <seealso><directive>ServerRoot</directive> dizininin erişim izinlerinin nasıl
3881 ayarlanması gerektiğini öğrenmek için <a
3882 href="../misc/security_tips.html#serverroot">güvenlik ipuçları</a></seealso>
3883 </directivesynopsis>
3886 <name>ServerSignature</name>
3887 <description>Sunucu tarafından üretilen belgelerin dipnotunu ayarlar.
3889 <syntax>ServerSignature On|Off|EMail</syntax>
3890 <default>ServerSignature Off</default>
3891 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3892 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
3894 <override>All</override>
3897 <p><directive>ServerSignature</directive> yönergesi, sunucu tarafından
3898 üretilen belgelerin (hata iletileri, <module>mod_proxy</module> ftp dizin
3899 listeleri, <module>mod_info</module> çıktısı, vs.) altındaki dipnot
3900 satırını yapılandırabilmenizi sağlar. Böyle bir dipnot satırın
3901 istenmesinin sebebi vekil zincirlerinde istemciye dönen hata iletisinin
3902 aslında hangi sunucu tarafından üretildiğini kullanıcıya bildirmektir.</p>
3904 <p><code>Off</code> değeri öntanımlı değer olup dipnot satırının
3905 gösterilmemesini sağlar (Apache-1.2 ve öncesi ile uyumluluk).
3906 <code>On</code> değeri, sunucu sürüm numarası ve hizmeti sunan sanal
3907 konağın isminden (<directive module="core">ServerName</directive>) oluşan
3908 bir dipnot satırı oluşturulmasını sağlar; <code>EMail</code> değeri bu
3909 ikisine ek olarak satıra <directive module="core">ServerAdmin</directive>
3910 ile belirtilen adres için bir "mailto:" bağı ekler.</p>
3912 <p>2.0.44 sürümünden beri sunucu sürüm numarasının ayrıntıları <directive
3913 module="core">ServerTokens</directive> yönergesi ile belirlenmektedir.</p>
3915 <seealso><directive module="core">ServerTokens</directive></seealso>
3916 </directivesynopsis>
3919 <name>ServerTokens</name>
3920 <description><code>Server</code> HTTP yanıt başlığını yapılandırır.
3922 <syntax>ServerTokens Major|Minor|Min[imal]|Prod[uctOnly]|OS|Full</syntax>
3923 <default>ServerTokens Full</default>
3924 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
3927 <p>Bu yönerge <code>Server</code> HTTP yanıt başlığı alanında istemcilere
3928 sunucunun işletim sistemi, sunucuyla derlenmiş modüller, vs. hakkında
3929 bilgi verilip verilmeyeceğini belirler.</p>
3932 <dt><code>ServerTokens Full</code> (veya belirtilmezse)</dt>
3933 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.4.1
3934 (Unix) PHP/4.2.2 MyMod/1.2</code></dd>
3936 <dt><code>ServerTokens Prod[uctOnly]</code></dt>
3937 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
3940 <dt><code>ServerTokens Major</code></dt>
3941 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
3942 Apache/2</code></dd>
3944 <dt><code>ServerTokens Minor</code></dt>
3945 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
3946 Apache/2.4</code></dd>
3948 <dt><code>ServerTokens Min[imal]</code></dt>
3949 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server:
3950 Apache/2.4.1</code></dd>
3952 <dt><code>ServerTokens OS</code></dt>
3953 <dd>Sunucu şunu gönderir (<em>örnek</em>): <code>Server: Apache/2.4.1
3958 <p>Bu ayarlama sunucunun tamamını etkiler ve her sanal konak için
3959 farklılaştırılamaz.</p>
3961 <p>2.0.44 sürümünden itibaren bu yönerge <directive
3962 module="core">ServerSignature</directive> yönergesi tarafından sunulan
3963 bilgiyi de etkilemektedir.</p>
3965 <note><directive>ServerTokens</directive> yönergesinde
3966 <code>minimal</code>'den azının belirtilmesi önerilmez. Bunun sebebi ara
3967 işlemlerle ilgili hata ayıklamasını zorlaştırmasıdır. Ayrıca,
3968 <code>Server:</code> başlığının iptal edilmesinin sunucunuzu daha güvenli
3969 yapmayacağına dikkat ediniz; "çapraşıklıkla sağlanan güvenlik" düşüncesi
3970 gerçekle bağdaşmaz ve güvenliği olumsuz etkiler.</note>
3973 <seealso><directive module="core">ServerSignature</directive></seealso>
3974 </directivesynopsis>
3977 <name>SetHandler</name>
3978 <description>Eşleşen tüm dosyaların belli bir eylemci tarafından işlenmesine
3979 sebep olur.</description>
3980 <syntax>SetHandler <var>eylemci-ismi</var>|None</syntax>
3981 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
3982 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
3984 <override>FileInfo</override>
3985 <compatibility>Apache httpd 2.0’da core modülüne taşındı.</compatibility>
3988 <p>Bir <code>.htaccess</code> dosyasına veya bir <directive type="section"
3989 module="core">Directory</directive> ya da <directive type="section"
3990 module="core">Location</directive> bölümüne yerleştirildiğinde, eşleşen
3991 tüm dosyaların, ismi <var>eylemci-ismi</var> ile belirtilen <a
3992 href="../handler.html">eylemci</a> tarafından çözümlenmesine sebep olur.
3993 Örneğin, bir dizin içindeki bütün dosyaların, uzantılarına bakılmaksızın
3994 birer imagemap kural dosyası olarak çözümlenmesini istersiniz, bu dizin
3995 içindeki bir <code>.htaccess</code> dosyasına şöyle bir satır
3999 SetHandler imap-file
4002 <p>Başka bir örnek: <code>http://localhost/status</code> gibi bir istek
4003 yapıldığında sunucunun bir durum bilgisi göstermesi için
4004 <code>httpd.conf</code> dosyasına şöyle bir satır koyabilirsiniz:</p>
4007 <Location /status><br />
4009 SetHandler server-status<br />
4014 <p>Evvelce tanımlanmış bir <directive>SetHandler</directive> yönergesini
4015 <code>None</code> değeriyle geçersiz hale getirebilirsiniz.</p>
4017 <note><title>Bilgi</title>
4018 <p><directive>SetHandler</directive> yönergesi,
4019 öntanımlı eylemcileri geçersiz kıldığından, index dosyaları ve dizinleri
4020 belirtmek için URL’nin sonuna bölü çizgisi (/) getirmek şeklindeki
4021 normal davranış baskılanır.</p>
4025 <seealso><directive module="mod_mime">AddHandler</directive></seealso>
4027 </directivesynopsis>
4030 <name>SetInputFilter</name>
4031 <description>POST girdilerini ve istemci isteklerini işleyecek süzgeçleri
4032 belirler.</description>
4033 <syntax>SetInputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax>
4034 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
4035 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
4037 <override>FileInfo</override>
4040 <p><directive>SetInputFilter</directive> yönergesi, istemci isteklerini
4041 ve sunucu tarafından alındığı takdirde POST girdisini işleyecek süzgeç
4042 veya süzgeçleri belirler. Bu, diğer <directive module="mod_mime"
4043 >AddInputFilter</directive> yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış
4044 süzgeçlere eklenir.</p>
4046 <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı
4047 virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak
4048 sıralanmalıdırlar.</p>
4050 <seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso>
4051 </directivesynopsis>
4054 <name>SetOutputFilter</name>
4055 <description>Sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler.</description>
4056 <syntax>SetOutputFilter <var>süzgeç</var>[;<var>süzgeç</var>...]</syntax>
4057 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
4058 <context>directory</context><context>.htaccess</context>
4060 <override>FileInfo</override>
4063 <p><directive>SetOutputFilter</directive> yönergesi, istemciye
4064 gönderilmeden önce sunucunun yanıtlarını işleyecek süzgeçleri belirler.
4065 Bu, diğer <directive module="mod_mime">AddOutputFilter</directive>
4066 yönergeleri dahil evvelce tanımlanmış süzgeçlere eklenir.</p>
4068 <p>Örneğin, aşağıdaki yapılandırma ile <code>/www/data/</code> dizinindeki
4069 bütün dosyalar sunucu taraflı içerik kapsamında ele alınacaktır.</p>
4072 <Directory /www/data/><br />
4074 SetOutputFilter INCLUDES<br />
4079 <p>Birden fazla süzgeç belirtilmek istenirse birbirlerinden noktalı
4080 virgüllerle ayrılmalı ve çıktıyı işleyecekleri sıraya uygun olarak
4081 sıralanmalıdırlar.</p>
4083 <seealso><a href="../filter.html">Süzgeçler</a> belgesi</seealso>
4084 </directivesynopsis>
4087 <name>TimeOut</name>
4088 <description>Bir istek için başarısız olmadan önce belirli olayların
4089 gerçekleşmesi için sunucunun geçmesini bekleyeceği süre.</description>
4090 <syntax>TimeOut <var>saniye</var></syntax>
4091 <default>TimeOut 60</default>
4092 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
4096 <p><directive>TimeOut</directive> yönergesi Apache httpd’nin aşağıdaki
4097 durumlarda G/Ç için bekleyeceği süreyi belirler:</p>
4100 <li>Veriyi istemciden okurken, okuma tamponu boş olduğu takdirde bir TCP
4101 paketinin gelmesini bekleyeceği süre.</li>
4103 <li>Veriyi istemciye yazarken, gönderme tamponu dolu olduğu takdirde bir
4104 paket alındısı için beklenecek süre.</li>
4106 <li><module>mod_cgi</module> modülünde, bir CGI betiğinden çıktı için
4107 beklenecek süre.</li>
4109 <li><module>mod_ext_filter</module> modülünde, bir süzme işleminden çıktı
4110 almak için beklenecek süre.</li>
4112 <li><module>mod_proxy</module> modülünde, <directive
4113 module="mod_proxy">ProxyTimeout</directive> yönergesi
4114 yapılandırılmamışsa öntanımlı zaman aşımı değeri.</li>
4118 </directivesynopsis>
4121 <name>TraceEnable</name>
4122 <description><code>TRACE</code> isteklerinde davranış şeklini belirler
4124 <syntax>TraceEnable <var>[on|off|extended]</var></syntax>
4125 <default>TraceEnable on</default>
4126 <contextlist><context>server config</context>
4127 <context>virtual host</context></contextlist>
4128 <compatibility>Apache HTTP Sunucusunun 1.3.34, 2.0.55 ve sonraki sürümlerinde
4129 kuallanılabilir.</compatibility>
4132 <p>Bu yönerge çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların
4133 her ikisi için öntanımlı <code>TRACE</code> davranışını değiştirir.
4134 Öntanımlı olan <code>TraceEnable on</code> ile RFC 2616’dan kaynaklanan
4135 ve isteğe herhangi bir istek gövdesinin eşlik etmesine izin vermeyen
4136 <code>TRACE</code> isteklerine izin verilir. <code>TraceEnable off</code>
4137 ile çekirdek ve vekil (<module>mod_proxy</module>) sunucuların her ikisi
4138 de <code>TRACE</code> isteklerine yanıt olarak bir <code>405</code>
4139 (Yönteme izin verilmiyor) hatası döndürür.</p>
4141 <p><code>TraceEnable extended</code> ile sadece sınama ve tanı koyma
4142 amaçlarına yönelik olarak istek gövdelerine izin verilir. Asıl sunucu
4143 istek gövdesini 64k ile sınırlar (<code>Transfer-Encoding: chunked</code>
4144 kullanılmışsa bölüm başlıkları için 8k daha). Asıl sunucu yanıt
4145 gövdesinde tüm başlıkları ve bölüm başlıklarının tamamını yansıtacaktır.
4146 Vekil sunucuda ise istek gövdesi için 64k’lık sınır yoktur.</p>
4148 <note><title>Bilgi</title>
4149 <p>Aksine iddialara rağmen, <code>TRACE</code> bir güvenlik açığı değildir
4150 ve iptal etmek için geçerli hiçbir sebep yoktur. Böyle yapmak sunucunuzu
4151 uyumsuz yapmaktan başka işe yaramaz.</p>
4155 </directivesynopsis>
4158 <name>UnDefine</name>
4159 <description>Bir değişkeni tanımsız yapar</description>
4160 <syntax>UnDefine <var>değişken-ismi</var></syntax>
4161 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
4164 <p><directive module="core">Define</directive> yönergesinde veya
4165 <program>httpd</program>'nin <code>-D</code> seçeneğiyle belirtileni
4167 <p>Bu yönerge başlatma betiklerinde <code>-D</code> seçeneğinin argümanını
4168 değiştirmek gerekmeksizin <directive module="core" type="section"
4169 >IfDefine</directive> bölümlerinin kullanımını değiştirmek için
4172 </directivesynopsis>
4175 <name>UseCanonicalName</name>
4176 <description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar
4178 <syntax>UseCanonicalName On|Off|DNS</syntax>
4179 <default>UseCanonicalName Off</default>
4180 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
4181 <context>directory</context></contextlist>
4184 <p>Apache httpd‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar
4185 aynı sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir.
4186 <code>UseCanonicalName On</code> ile Apache httpd, sunucu için meşru
4187 ismi ve portu oluşturmak için
4188 <directive module="core">ServerName</directive>
4189 yönergesinde belirtilen ismi ve portu kullanır. Bu isim CGI'lerde
4190 <code>SERVER_NAME</code> ve <code>SERVER_PORT</code> değerlerinde ve tüm
4191 özüne yönelik URL’lerde kullanılır.</p>
4193 <p><code>UseCanonicalName Off</code> ile Apache httpd, özüne yönelik URL’leri
4194 varsa istemci tarafından sağlanan konak ismini ve portu kullanarak
4195 oluşturur; bunlar istemci tarafından sağlanmamışsa yukarıda tanımlanan
4196 işleme başvurulur. Bu değerler, <a href="../vhosts/name-based.html">isme
4197 dayalı sanal konakları</a> gerçekleştirirken kullanılan değerlerle aynı
4198 olup aynı istemcilerle kullanılabilir. <code>SERVER_NAME</code> ve
4199 <code>SERVER_PORT</code> CGI değişkenleri de istemci tarafından sağlanan
4200 isim ve portla oluşturulur.</p>
4202 <p>Bir örnek olarak, iç ağdaki istemcilerin sunucuya <code>www</code> gibi
4203 bir kısa isim kullanarak bağlandığı durumu ele alırsak daha yararlı
4204 olur. Kullanıcılar bir kısa isim ve bir dizin isminden oluşan ve <em>bir
4205 / ile sonlandırılmamış</em> <code>http://www/splat</code> şeklinde bir
4206 istek yaparlarsa, Apache httpd onları
4207 <code>http://www.example.com/splat/</code> adresine yönlendirecektir.
4208 Eğer kimlik doğrulama da etkinse bu kullanıcının iki defa kimlik
4209 doğrulamasına sokulmasına sebep olacaktır (bir kere <code>www</code>
4210 için bir kere de <code>www.example.com</code> için; daha fazla bilgi için
4211 <a href="http://httpd.apache.org/docs/misc/FAQ.html#prompted-twice"
4212 >SSS</a>’ye bakınız). Fakat <directive>UseCanonicalName Off</directive>
4213 olsaydı Apache httpd isteği <code>http://www/splat/</code> adresine
4214 yönlendirecekti.</p>
4216 <p><code>UseCanonicalName DNS</code> diye üçüncü bir seçenek daha vardır ve
4217 istek yaparken <code>Host:</code> başlığını kullanmayan eski istemcileri
4218 desteklemek amacıyla IP’ye dayalı sanal konaklarla kullanmak için
4219 tasarlanmıştır. Bu seçenek etkin olduğunda Apache httpd, istemciyi özüne
4220 yönelik URL’lerle doğru yere bağlamak için sunucu IP adresi üzerinde bir
4221 ters DNS sorgusu yapar.</p>
4223 <note type="warning"><title>Uyarı</title>
4224 <p>Eğer CGI’ler <code>SERVER_NAME</code> değerleri için önkabuller
4225 yapıyorlarsa bu seçenek işlerinin bozulmasına yol açabilir. Aslında
4226 istemciler konak ismi olarak istedikleri değeri vermekte özgürdürler.
4227 Fakat eğer CGI, özüne yönelik URL’leri oluştururken sadece
4228 <code>SERVER_NAME</code> değerini kullanıyorsa bu istendiği gibi
4232 <seealso><directive module="core">UseCanonicalPhysicalPort</directive></seealso>
4233 <seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso>
4234 <seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso>
4235 </directivesynopsis>
4238 <name>UseCanonicalPhysicalPort</name>
4239 <description>Sunucunun kendi adını ve portunu nasıl belirleyeceğini ayarlar
4241 <syntax>UseCanonicalPhysicalPort On|Off</syntax>
4242 <default>UseCanonicalPhysicalPort Off</default>
4243 <contextlist><context>server config</context><context>virtual host</context>
4244 <context>directory</context></contextlist>
4247 <p>Apache httpd‘nin çoğu durumda özüne yönelik URL‘ler (isteğin tekrar
4248 aynı sunucuya yapıldığı bir URL türü) oluşturması gerekir. Apache httpd
4249 <directive module="core">UseCanonicalName</directive> yönergesine bağlı
4250 olarak sunucu için meşru portu oluştururken
4251 <code>UseCanonicalPhysicalPort On</code> ile olası port olarak istek
4252 tarafından kullanılmakta olan fiziksel portu kullanacaktır.
4253 <code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code> olduğunda ise geçerli bir port
4254 numarası oluşturmak için asıl fiziksel port yerine yapılandırma bilgisi
4257 <note><title>Ek Bilgi</title>
4258 <p>Fiziksel port kullanımı etkin olduğunda işlemler şu sırayla
4261 <dt><code>UseCanonicalName On</code></dt>
4264 <li><directive module="core">Servername</directive> ile sağlanan port
4266 <li>Fiziksel port</li>
4267 <li>Öntanımlı port</li>
4270 <dt><code>UseCanonicalName Off | DNS</code></dt>
4273 <li><code>Host:</code> başlığından çözümlenen port</li>
4274 <li>Fiziksel port</li>
4275 <li><directive module="core">Servername</directive> yönergesinde
4276 belirtilen port</li>
4277 <li>Öntanımlı port</li>
4282 <p><code>UseCanonicalPhysicalPort Off</code> olduğunda işlem sırasında
4283 fiziksel port adımları atlanır.</p>
4287 <seealso><directive module="core">UseCanonicalName</directive></seealso>
4288 <seealso><directive module="core">ServerName</directive></seealso>
4289 <seealso><directive module="mpm_common">Listen</directive></seealso>
4290 </directivesynopsis>
4292 <directivesynopsis type="section">
4293 <name>VirtualHost</name>
4294 <description>Sadece belli bir konak ismine ve porta uygulanacak yönergeleri barındırır.</description>
4295 <syntax><VirtualHost
4296 <var>adres</var>[:<var>port</var>] [<var>adres</var>[:<var>port</var>]]
4297 ...> ... </VirtualHost></syntax>
4298 <contextlist><context>server config</context></contextlist>
4301 <p><directive type="section">VirtualHost</directive> ve
4302 <code></VirtualHost></code> birlikte sadece belli bir sanal konağa
4303 uygulanacak yönergeleri sarmalamakta kullanılırlar. Bir sanal konak
4304 kapsamında belirtilebilecek her yönerge kullanılabilir. Sunucu belli bir
4305 sanal konak üzerindeki bir belge için bir istek aldığında <directive
4306 type="section">VirtualHost</directive> bölümünde bulunan yapılandırma
4307 yönergelerini kullanır. <var>adres</var> şunlardan biri olabilir,
4308 istemlik olarak ikinokta imi ve bir port numarası (veya *)
4312 <li>Sanal konağın IP adresi.</li>
4314 <li>Sanal konağın IP adresi için tam nitelenmiş alan adı (önerilmez).
4317 <li>Tüm IP adresleri ile eşleşmek üzere <code>*</code> karakteri.</li>
4319 <li><code>*</code> için bir takma ad olarak <code>_default_</code>
4323 <example><title>Örnek</title>
4324 <VirtualHost 10.1.2.3:80><br />
4326 ServerAdmin webmaster@host.example.com<br />
4327 DocumentRoot /www/docs/host.example.com<br />
4328 ServerName host.example.com<br />
4329 ErrorLog logs/host.example.com-error_log<br />
4330 TransferLog logs/host.example.com-access_log<br />
4332 </VirtualHost>
4336 <p>İsteğe bağlı port numarasını belirtmeyi mümkün kılmak için IPv6
4337 adresleri köşeli ayraç içine alınır. IPv6 adresi kullanılan bir
4341 <VirtualHost [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]><br />
4343 ServerAdmin webmaster@host.example.com<br />
4344 DocumentRoot /www/docs/host.example.com<br />
4345 ServerName host.example.com<br />
4346 ErrorLog logs/host.example.com-error_log<br />
4347 TransferLog logs/host.example.com-access_log<br />
4349 </VirtualHost>
4352 <p>Her sanal konağın ya farklı bir IP adresi ve port ile ya da farklı bir
4353 konak ismiyle eşleşmesi gerekir. Birinci durumda sunucu makinesinin çok
4354 sayıda adresten IP paketleri kabul edecek şekilde yapılandırılması
4355 gerekir. (Eğer makinede çok sayıda ağ arabirimi yoksa bu, işletim sistemi
4356 desteklediği takdirde <code>ifconfig alias</code> komutuyla
4359 <note><title>Ek Bilgi</title>
4360 <p><directive type="section">VirtualHost</directive> kullanımı Apache
4361 httpd’nin dinleyeceği adresler üzerinde belirleyici değildir. Apache
4362 httpd’nin doğru adresi dinlediğinden emin olmak için <directive
4363 module="mpm_common">Listen</directive> kullanmanız gerekebilir.</p>
4366 <p>Her <directive type="section">VirtualHost</directive> bloku içinde bir
4367 <directive module="core">ServerName</directive> yönergesi mutlaka
4368 olmalıdır. Yokluğu halinde "ana" sunucu yapılandırmasındaki <directive
4369 module="core">ServerName</directive> miras alınacaktır.</p>
4371 <p>Bir istek alındığında, sunucu isteği, sadece yerel IP adresi ve port
4372 çiftine dayalı en iyi eşleşen ilk <directive type="section"
4373 >VirtualHost</directive> bölümüne eşler. Joker kullanmayanlar daha
4374 yüksek önceliğe sahiptir. IP ve port çiftine dayalı bir eşleşme
4375 bulunamazsa istek için ana sunucu yapılandırması kullanılır.</p>
4377 <p>En iyi eşleşen IP adresi ve port çiftini birden fazla sanal konak
4378 kullanıyorsa sunucu bu sanal konaklar (liste) arasından istenen konak
4379 ismiyle en iyi eşleşeni seçer. Eşleşen hiçbir isme dayalı sanal konak
4380 yoksa listedeki IP adresi ile eşleşen ilk sanal konak kullanılır. Bunun
4381 sonucu olarak, belirtilen IP adresi ve port çifti için listedeki ilk
4382 sanal konak, bu IP adresi ve port çifti için öntanımlı sanal
4385 <note type="warning"><title>Güvenlik</title>
4386 <p>Günlük dosyalarının sunucuyu çalıştıran kullanıcıdan başka herkes
4387 tarafından yazılabilen bir yerde saklanmasından dolayı ortaya çıkabilecek
4388 güvenlik sorunları hakkında daha ayrıntılı bilgi için <a
4389 href="../misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> belgesine
4393 <seealso><a href="../vhosts/">Apache HTTP Sunucusu Sanal Konak Belgeleri</a>
4395 <seealso><a href="../dns-caveats.html">DNS ile İlgili Konular ve Apache HTTP
4396 Sunucusu</a></seealso>
4397 <seealso><a href="../bind.html">Apache HTTP Sunucusunun belli adresleri ve
4398 portları dinlemek üzere yapılandırılması</a></seealso>
4399 <seealso>Bir istek alındığında farklı yapılandırma bölümlerinin nasıl bir
4400 arada ele alındığının açıklaması için <a href="../sections.html">
4401 <Directory>, <Location> ve <Files> bölümleri nasıl
4402 çalışır?</a> belgesine bakınız.</seealso>
4403 </directivesynopsis>