granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/logs.html.tr.utf8

   1 <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
   2 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
   3 <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr"><head><!--
   4         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   5               This file is generated from xml source: DO NOT EDIT
   6         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   7       -->
   8 <title>Günlük Dosyaları - Apache HTTP Sunucusu</title>
   9 <link href="./style/css/manual.css" rel="stylesheet" media="all" type="text/css" title="Main stylesheet" />
  10 <link href="./style/css/manual-loose-100pc.css" rel="alternate stylesheet" media="all" type="text/css" title="No Sidebar - Default font size" />
  11 <link href="./style/css/manual-print.css" rel="stylesheet" media="print" type="text/css" /><link rel="stylesheet" type="text/css" href="./style/css/prettify.css" />
  12 <script src="./style/scripts/prettify.js" type="text/javascript">
  13 </script>
  14
  15 <link href="./images/favicon.ico" rel="shortcut icon" /></head>
  16 <body id="manual-page"><div id="page-header">
  17 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p>
  18 <p class="apache">Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.4</p>
  19 <img alt="" src="./images/feather.gif" /></div>
  20 <div class="up"><a href="./"><img title="&lt;-" alt="&lt;-" src="./images/left.gif" /></a></div>
  21 <div id="path">
  22 <a href="http://www.apache.org/">Apache</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/">HTTP Sunucusu</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/docs/">Belgeleme</a> &gt; <a href="./">Sürüm 2.4</a></div><div id="page-content"><div id="preamble"><h1>Günlük Dosyaları</h1>
  23 <div class="toplang">
  24 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/logs.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
  25 <a href="./fr/logs.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
  26 <a href="./ja/logs.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
  27 <a href="./ko/logs.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
  28 <a href="./tr/logs.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
  29 </div>
  30
  31     <p>Bir HTTP sunucusunu verimli şekilde yönetebilmek için oluşabilecek
  32       sorunlardan başka sunucunun başarımı ve etkinliği hakkında da bazı geri
  33       bildirimler almak gerekir. Apache HTTP Sunucusu çok kapsamlı ve esnek
  34       bir günlükleme yeteneğine sahiptir. Bu belgede sunucunun günlükleme
  35       yeteneğini nasıl yapılandıracağınızdan ve günlük kayıtlarını nasıl
  36       yorumlayacağınızdan bahsedilecektir.</p>
  37   </div>
  38 <div id="quickview"><ul id="toc"><li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#overview">Giriş</a></li>
  39 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#security">Güvenlik Uyarısı</a></li>
  40 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#errorlog">Hata Günlüğü</a></li>
  41 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#permodule">Modüllere göre günlükleme</a></li>
  42 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#accesslog">Erişim Günlüğü</a></li>
  43 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#rotation">Günlük Çevrimi</a></li>
  44 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#piped">Borulu Günlükler</a></li>
  45 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#virtualhost">Sanal Konaklar</a></li>
  46 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#other">Diğer Günlük Dosyaları</a></li>
  47 </ul><ul class="seealso"><li><a href="#comments_section">Yorum</a></li></ul></div>
  48 <div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
  49 <div class="section">
  50 <h2><a name="overview" id="overview">Giriş</a></h2>
  51
  52
  53   <table class="related"><tr><th>İlgili Modüller</th><th>İlgili Yönergeler</th></tr><tr><td><ul><li><code class="module"><a href="./mod/mod_log_config.html">mod_log_config</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_log_forensic.html">mod_log_forensic</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_logio.html">mod_logio</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_cgi.html">mod_cgi</a></code></li></ul></td><td /></tr></table>
  54
  55   <p>Apache HTTP Sunucusu, isteğin ilk alınışından itibaren, URL eşleme
  56     işlemleri, bağlantının son çözümlemesi ve bu işlemler sırasına ortaya çıkan
  57     hatalar da dahil olmak üzere sunucunuzda meydana gelen herşeyi günlüklemek
  58     için çok çeşitli mekanizmalar içerir. Buna ek olarak, günlükleme
  59     yetenekleri sağlayan üçüncü parti modüller de kullanılabilir veya mevcut
  60     günlük dosyalarına girdiler enjekte edilebilir. Ayrıca, CGI programları,
  61     PHP betikleri ve benzerleri sunucu hata günlüğüne kendi iletilerini
  62     gönderebilirler.</p>
  63
  64   <p>Bu belgede Apache HTTP Sunucusunun standart parçası olan günlükleme
  65     modülleri hakkında bilgi verilecektir.</p>
  66
  67   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
  68 <div class="section">
  69 <h2><a name="security" id="security">Güvenlik Uyarısı</a></h2>
  70
  71
  72     <p>Apache httpd’nin günlük dosyalarını yazdığı dizine yazabilen birinin sunucuyu
  73       başlatan kullanıcı kimliğine (bu genellikle root olur) erişim
  74       kazanabileceğine hemen hemen kesin gözüyle bakılabilir. Sonuçlarının
  75       neler olacağını kestiremiyorsanız günlüklerin yazıldığı dizinde <em>hiç
  76       kimseye</em> yazma erişimi vermeyin; ayrıntılı bilgi için <a href="misc/security_tips.html">güvenlik ipuçları</a> belgesine
  77       bakınız.</p>
  78
  79     <p>Buna ilaveten, günlük dosyaları istemci tarafından sağlanmış bilgiler
  80       de içerebilir. Bu nedenle, kötü niyetli istemcilerin günlük dosyalarına
  81       denetim karakterleri girmeleri olasılığına karşı ham günlükler ele
  82       alınırken dikkatli olunmalıdır.</p>
  83   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
  84 <div class="section">
  85 <h2><a name="errorlog" id="errorlog">Hata Günlüğü</a></h2>
  86
  87     <table class="related"><tr><th>İlgili Modüller</th><th>İlgili Yönergeler</th></tr><tr><td><ul><li><code class="module"><a href="./mod/core.html">core</a></code></li></ul></td><td><ul><li><code class="directive"><a href="./mod/core.html#errorlog">ErrorLog</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/core.html#errorlogformat">ErrorLogFormat</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/core.html#loglevel">LogLevel</a></code></li></ul></td></tr></table>
  88
  89     <p>İsmi ve yeri <code class="directive"><a href="./mod/core.html#errorlog">ErrorLog</a></code> yönergesi
  90       ile belirtilen sunucu hata günlüğü, en önemli günlük dosyasıdır. Apache
  91       httpd tarafından istekler işlenirken saptanan hatalar ve tanı bilgileri
  92       bu dosyaya gönderilir. Sunucuyu başlatırken veya sunucu çalışırken bir
  93       sorunla karşılaşıldığında, neyin yanlış gittiğini öğrenmek için
  94       bakılacak ilk yer burasıdır. Günlük kaydı çoğunlukla sorunun nasıl
  95       düzeltileceği ile ilgili ayrıntıları da içerir.</p>
  96
  97     <p>Hata günlüğü normal olarak bir dosyaya yazılır (genellikle, dosyanın
  98       ismi Unix sistemlerinde <code>error_log</code>, OS/2 ve Windows’ta ise
  99       <code>error.log</code>’dur). Ayrıca, Unix sistemlerinde sunucunun
 100       hataları <code>syslog</code>’a veya <a href="#piped">borulamak suretiyle
 101       bir programa</a> aktarması da mümkündür.</p>
 102
 103     <p>Hata günlüğünün biçemi <code class="directive"><a href="./mod/core.html#errorlogformat">ErrorLogFormat</a></code> yönergesi ile belirlenir. Bu yönergeyi
 104       kullanarak günlüklenen değerleri özelleştirebilirsiniz. Bir biçem
 105       belirtmezseniz öntanımlı biçem kullanılır. Örnek tipik bir hata iletisi
 106       içermektedir:</p>
 107
 108     <div class="example"><p><code>
 109     [Fri Sep 09 10:42:29.902022 2011] [core:error] [pid 35708:tid 4328636416]
 110     [client 72.15.99.187] Dosya yok: /usr/local/apache2/htdocs/favicon.ico
 111     </code></p></div>
 112
 113     <p>Günlük girdisinin ilk öğesi iletinin yazıldığı tarih ve saatten oluşur.
 114       İkincisi iletiyi üreten modülün ismi (bu durumda: core) ile raporlanan
 115       bilginin önem derecesini belirtir. Bunu varsa sürecin kimliği ve yine
 116       varsa evre kimliği izler. Sonraki öğe hatanın üretilmesine sebep olan
 117       istemcinin IP adresini içerir. Kalanı iletinin kendisidir (duruma
 118       bakılırsa bir dosyaya yapılan istek yerine getirilememiş).</p>
 119
 120     <p>Hata günlüğünde görünebilecek ileti çeşitliliği oldukça fazladır. Çoğu
 121       yukarıdaki örneğin benzeridir. Hata günlüğü ayrıca, CGI betiklerinin
 122       hata ayıklama çıktılarını da içerir. Bir CGI betiği tarafından standart
 123       hataya (<code>stderr</code>) yazılan her türlü bilgi doğrudan hata
 124       günlüğüne kopyalanır.</p>
 125
 126     <p>Hata günlüğüne ve erişim günlüğüne  <code>%L</code> dizgeciği konularak
 127       erişim günlüğündeki girdi ile hata günlüğündeki girdiyi ilişkilendirecek
 128       bir günlük girdisi kimliği oluşturulabilir.
 129       <code class="module"><a href="./mod/mod_unique_id.html">mod_unique_id</a></code> yüklüyse günlük girdisi kimliği olarak
 130       onun eşsiz istek kimliği de kullanılır.</p>
 131
 132     <p>Sunucuyu denerken olası sorunlara karşı hata günlüğünü sürekli
 133       izlemelisiniz. Unix sistemlerinde bunu şöyle bir komutla
 134       sağlayabilirsiniz:</p>
 135
 136     <div class="example"><p><code>
 137       tail -f error_log
 138     </code></p></div>
 139   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 140 <div class="section">
 141 <h2><a name="permodule" id="permodule">Modüllere göre günlükleme</a></h2>
 142
 143
 144     <p><code class="directive"><a href="./mod/core.html#loglevel">LogLevel</a></code> yönergesi, günlük
 145       iletisinin üretilmesine sebep olan modüle bağlı bir önem seviyesi
 146       belirleyebilmenizi sağlar. Bu yolla sorun yaşadığınız modülle ilgili
 147       günlük musluklarını sonuna kadar açabiliri ek olarak ilgilendiğiniz diğer
 148       modüllerle ilgili ayrıntıları da edinebilirsiniz. Özellikle
 149       <code class="module"><a href="./mod/mod_proxy.html">mod_proxy</a></code> veya <code class="module"><a href="./mod/mod_rewrite.html">mod_rewrite</a></code> gibi
 150       modüllerde yapılmak isteneni denerken neler olup bittiğini ayrıntılarıyla
 151       bilmek istediğiniz durumlarda kullanışlıdır.</p>
 152
 153     <p>Bunu <code class="directive">LogLevel</code> yönergesinde modülün ismini
 154       belirterek yapabilirsiniz:</p>
 155
 156     <pre class="prettyprint lang-config">
 157 LogLevel info rewrite:trace5
 158     </pre>
 159
 160
 161     <p>Bu satırla ana <code class="directive">LogLevel</code> info'ya ayarlanırken
 162       <code class="module"><a href="./mod/mod_rewrite.html">mod_rewrite</a></code> için musluk <code>trace5</code> seviyesine
 163       kadar açılmaktadır.</p>
 164
 165     <div class="note">Bu yönerge, Apache HTTP Sunucusunun evvelki sürümlerinde mevcut olan
 166       <code>RewriteLog</code> gibi günlükleme modüllerinin yerini almıştır.
 167     </div>
 168   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 169 <div class="section">
 170 <h2><a name="accesslog" id="accesslog">Erişim Günlüğü</a></h2>
 171
 172
 173     <table class="related"><tr><th>İlgili Modüller</th><th>İlgili Yönergeler</th></tr><tr><td><ul><li><code class="module"><a href="./mod/mod_log_config.html">mod_log_config</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_setenvif.html">mod_setenvif</a></code></li></ul></td><td><ul><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_setenvif.html#setenvif">SetEnvIf</a></code></li></ul></td></tr></table>
 174
 175     <p>Sunucu erişim günlüğü sunucu tarafından işleme alınan tüm istekleri
 176       kaydeder. Erişim günlüğünün yeri ve içeriği  <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesi ile belirlenir.
 177       <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code> yönergesi ile
 178       günlük içeriğini kişiselleştirmek mümkündür. Bu bölümde sunucunun
 179       bilgileri erişim günlüğüne kaydetmesi için nasıl yapılandırılacağından
 180       bahsedilecektir.</p>
 181
 182     <p>Şüphesiz, bilginin erişim günlüğünde saklanması günlük yönetiminde ilk
 183       adımı oluşturur.  Sonraki adım yararlı istatistikleri üretmek için bu
 184       bilgiyi incelemektir. Günlük incelemesi bu belgenin kapsamına dahil
 185       değildir ve aslında bu işlem sunucunun yaptığı işlerden biri değildir.
 186       Bu konu ve günlük incelemesi yapan uygulamalar hakkında daha ayrıntılı
 187       bilgi edinmek için <a href="http://dmoz.org/Computers/Software/Internet/Site_Management/Log_analysis/">dmoz.org</a> veya <a href="http://dir.yahoo.com/Computers_and_Internet/Software/Internet/World_Wide_Web/Servers/Log_Analysis_Tools/">Yahoo</a>’ya bakınız.</p>
 188
 189     <p>Apache httpd’nin çeşitli sürümlerinde erişim günlüklerini denetlemek
 190       için kullanılan diğer modüller ve yönergeler arasında mod_log_referer,
 191       mod_log_agent modülleri ve <code>TransferLog</code> yönergesi
 192       sayılabilir. Artık, daha eski tüm diğer yönergelerin işlevselliklerini
 193       bir araya toplayan <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesi kullanılmaktadır.</p>
 194
 195     <p>Erişim günlüğünün girdi biçemi kolayca isteğe göre
 196       düzenlenebilmektedir. Biçemi belirtmekte kullanılan biçem dizgesi, C
 197       tarzı printf(1) biçem dizgesini andırır. Sonraki bölümlerde bazı
 198       örneklere yer verilmiştir. Biçem dizgesini oluşturan belirteçlerin tam
 199       listesi için <code class="module"><a href="./mod/mod_log_config.html">mod_log_config</a></code> belgesinin <a href="mod/mod_log_config.html#formats">Günlük Girdilerinin
 200       Kişiselleştirilmesi</a> bölümüne bakınız.</p>
 201
 202     <h3><a name="common" id="common">Ortak Günlük Biçemi (OGB)</a></h3>
 203
 204
 205       <p>Erişim günlüğü için sıklıkla kullanılan bir yapılandırma:</p>
 206
 207       <pre class="prettyprint lang-config">
 208 LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b" common
 209 CustomLog logs/access_log common
 210       </pre>
 211
 212
 213       <p>İlk satırda belli bir biçem dizgesi için <code>common</code> diye bir
 214         <em>takma ad</em> tanımlanmaktadır. Biçem dizgesi, sunucuya hangi
 215         belli bir bilgi parçalarını günlükleyeceğini söyleyen % imli biçem
 216         belirteçlerinden oluşur. Biçem dizgesine ayrıca dizgesel sabitler de
 217         yerleştirilebilir ve bunlar erişim günlüğüne oldukları gibi
 218         kopyalanırlar. Biçem dizgesi içinde çift tırnak karakteri (") biçem
 219         dizgesini vaktinden önce sonlandırmaması için ters bölü çizgisi ile
 220         öncelenmelidir. Biçem dizgesi ayrıca, satır sonlarını belirtmek için
 221         "<code>\n</code>" ve sekmeleri belirtmek için "<code>\t</code>"
 222         denetim karakterlerini de içerebilir.</p>
 223
 224       <p><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesi
 225         evvelce tanımlanmış bir <em>takma adı</em> kullanarak yeni bir günlük
 226         dosyası tanımlar. Erişim günlüğünün dosya ismi bölü çizgisi ile
 227         başlamadıkça dosya yolunun <code class="directive"><a href="./mod/core.html#serverroot">ServerRoot</a></code> değerine göreli olduğu varsayılır.</p>
 228
 229       <p>Yukarıdaki yapılandırma günlük dosyasına girdileri Ortak Günlük
 230         Biçemi (Common Log Format) adı verilen standart biçemde yazar.
 231         Bu standart biçem başka HTTP sunucuları tarafından da kullanılır ve
 232         çoğu günlük inceleme yazılımı tarafından tanınır. Ortak Günlük
 233         Biçeminde üretilen günlük girdileri şöyle görünür:</p>
 234
 235       <div class="example"><p><code>
 236         127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET
 237         /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326
 238       </code></p></div>
 239
 240       <p>Bu günlük girdisini parça parça açıklayalım:</p>
 241
 242       <dl>
 243         <dt><code>127.0.0.1</code> (<code>%h</code>)</dt>
 244
 245         <dd>Bu, sunucuya istek yapan istemcinin (uzak konağın) IP adresidir.
 246           Eğer <code class="directive"><a href="./mod/core.html#hostnamelookups">HostnameLookups</a></code>
 247           yönergesine <code>On</code> değeri atanmışsa sunucu bu IP adresi
 248           için DNS sorgusu yapacak ve IP adresi yerine bulduğu konak ismini
 249           yazmaya çalışacaktır. Bununla birlikte, bu işlem sunucuyu epeyce
 250           yavaşlattığından önerilmemektedir. Konak isimlerini saptamak için en
 251           iyisi günlük girdilerini <code class="program"><a href="./programs/logresolve.html">logresolve</a></code> gibi bir
 252           günlük işlemcisinden geçirmektir. Burada raporlanan IP adresi
 253           doğrudan istemcinin IP adresi olmayabilir. Eğer sunucu ile istemci
 254           arasında bir vekil sunucu varsa bu IP adresi, vekil sunucunun IP
 255           adresi olacaktır.</dd>
 256
 257         <dt><code>-</code> (<code>%l</code>)</dt>
 258
 259         <dd>Çıktıdaki bir "tire" imi istenen bilgi parçasının mevcut olmadığı
 260           anlamına gelir. Bu durumda, mevcut olmayan bilgi istemci makine
 261           üzerinde <code>identd</code> tarafından belirlenen istemcinin RFC
 262           1413 kimliğidir. Bu bilgi oldukça güvenilmezdir ve sıkıca denetlenen
 263           iç ağlar haricinde hemen hemen asla kullanılmamalıdır. Apache,
 264           <code class="directive"><a href="./mod/mod_ident.html#identitycheck">IdentityCheck</a></code> yönergesine
 265           <code>On</code> değeri atanmış olmadıkça bu bilgiyi saptamaya
 266           uğraşmaz.</dd>
 267
 268         <dt><code>frank</code> (<code>%u</code>)</dt>
 269
 270         <dd>Bu, belge isteğinde bulunan kişinin HTTP kimlik doğrulamasıyla
 271           saptanan kullanıcı kimliğidir. Bu değer CGI betiklerine
 272           <code>REMOTE_USER</code> ortam değişkeni ile sağlanır. Eğer istek
 273           için durum kodu 401 ise (aşağıya bakınız) henüz kullanıcının kimliği
 274           doğrulanmamış olacağından bu değere güvenilmemelidir. Eğer belge
 275           parola korumalı değilse günlüğün bu kısmı da yukarıdaki gibi
 276           "<code>-</code>" olacaktır.</dd>
 277
 278         <dt><code>[10/Oct/2000:13:55:36 -0700]</code>
 279         (<code>%t</code>)</dt>
 280
 281         <dd>İsteğin alındığı tarih ve saat. Biçemi şöyledir:
 282
 283           <p class="indent">
 284             <code>[gün/ay/yıl:saat:dakika:saniye dilim]<br />
 285              gün&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;= 2 hane<br />
 286              ay&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;= 3 harf<br />
 287              yıl&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;= 4 hane<br />
 288              saat&nbsp;&nbsp;&nbsp;= 2 hane<br />
 289              dakika = 2 hane<br />
 290              saniye = 2 hane<br />
 291              dilim&nbsp; = (`+' | `-') 4 hane</code>
 292           </p>
 293           <p>Günlük biçem dizgesinde zaman gösterim biçemini
 294           <code>%{<em>biçem</em>}t</code> şeklinde belirtmek de mümkündür.
 295           Buradaki <code><em>biçem</em></code> dizgesi, stardart C
 296           kütüphanesindeki <code>strftime(3)</code> işlevi için tanımlanmış
 297           biçem belirteçleriyle veya desteklenen özel belirteçlerle
 298           oluşturulabilir. Ayrıntılı bilgi için <code class="module"><a href="./mod/mod_log_config.html">mod_log_config</a></code>
 299           <a href="mod/mod_log_config.html#formats">biçem dizgelerine</a>
 300           bakın.</p>
 301         </dd>
 302
 303         <dt><code>"GET /apache_pb.gif HTTP/1.0"</code>
 304         (<code>\"%r\"</code>)</dt>
 305
 306         <dd>İstemciden alınan istek satırının çift tırnaklar arasında
 307           gösterilmesi istenmiştir. İstek satırı en yararlı bilgi parçalarını
 308           içerir. Birincisi, istemci tarafından kullanılan yöntem
 309           <code>GET</code>’miş. İkinci olarak istemci
 310           <code>/apache_pb.gif</code> dosyasını istemiş ve üçüncü olarak
 311           istemci <code>HTTP/1.0</code> protokolünü kullanmış. İstek satırının
 312           bazı parçalarını bağımsız olarak da günlüklemek mümkündür. Örneğin,
 313           "<code>%m %U%q %H</code>" dizgesi, yöntem, yol, sorgu dizgesi ve
 314           protokolü kaydedecektir; bu dizge "<code>%r</code>" biçem
 315           belirtecinin tek başına yaptığı işi yapar.</dd>
 316
 317         <dt><code>200</code> (<code>%&gt;s</code>)</dt>
 318
 319         <dd>Bu, sunucunun istemciye gönderdiği durum kodudur. İsteğin
 320           başarıyla yerine getirilip getirilmediğini gösterdiği için bu bilgi
 321           çok değerlidir. Durum kodu 2 ile başlıyorsa istek başarıyla yerine
 322           getirilmiştir, 3 ile başlıyorsa yönlendirilmiştir, 4 ile başlıyorsa
 323           istemci tarafında bir hata oluşmuştur, 5 ile başlıyorsa sunucuda bir
 324           hata oluşmuştur. Olası hata kodlarının tam listesi <a href="http://www.w3.org/Protocols/rfc2616/rfc2616.txt">RFC2616 Hiper
 325           Metin Aktarım Protokolü</a>nün 10. bölümünde bulunabilir.</dd>
 326
 327         <dt><code>2326</code> (<code>%b</code>)</dt>
 328
 329         <dd>Son parça istemciye döndürülen nesnenin yanıt başlığı hariç
 330           uzunluğudur. Eğer istemciye bir içerik döndürülmemişse bu değer
 331           "<code>-</code>" olacaktır. Bunun yerine günlüğe "<code>0</code>"
 332           yazdırmak için <code>%B</code> belirtecini kullanınız.</dd>
 333       </dl>
 334
 335
 336     <h3><a name="combined" id="combined">Birleşik Günlük Biçemi</a></h3>
 337
 338
 339       <p>Sıklıkla kullanılan diğer bir biçem dizgesi Birleşik Günlük Biçemi
 340         (Combined Log Format) olup şöyle kullanılabilir:</p>
 341
 342       <pre class="prettyprint lang-config">
 343 LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b \"%{Referer}i\" \"%{User-agent}i\"" combined
 344 CustomLog log/access_log combined
 345       </pre>
 346
 347
 348       <p>Bu biçem ilaveten 2 alan içermesi dışında Ortak Günlük Biçemi ile
 349         aynıdır. İlave alanların ikisi de <code>%{<em>başlık</em>}i</code>
 350         biçeminde olup buradaki <code><em>başlık</em></code>, HTTP isteğindeki
 351         başlık alanlarından biridir. Bu biçemin kullanıldığı bir erişim
 352         günlüğü girdisi şöyle olurdu:</p>
 353
 354       <div class="example"><p><code>
 355         127.0.0.1 - frank [10/Oct/2000:13:55:36 -0700] "GET
 356         /apache_pb.gif HTTP/1.0" 200 2326
 357         "http://www.example.com/start.html" "Mozilla/4.08 [en]
 358         (Win98; I ;Nav)"
 359       </code></p></div>
 360
 361       <p>Ek alanlar:</p>
 362
 363       <dl>
 364         <dt><code>"http://www.example.com/start.html"</code>
 365         (<code>\"%{Referer}i\"</code>)</dt>
 366
 367         <dd>HTTP istek başlığı "Referer". İstemcinin raporladığı isteğin
 368           kaynaklandığı URI. (Bu isteğin yapılmasını sağlayan bağlantıyı
 369           içeren URL veya istek bir sayfanın bileşenleri ile ilgiliyse istenen
 370           sayfanın URL’si olabilir.)</dd>
 371
 372         <dt><code>"Mozilla/4.08 [en] (Win98; I ;Nav)"</code>
 373         (<code>\"%{User-agent}i\"</code>)</dt>
 374
 375         <dd>Tarayıcı kimliğini içeren HTTP istek başlığı. Bu istemcinin
 376           tarayıcısının raporladığı kendi tanıtım bilgisidir.</dd>
 377       </dl>
 378
 379
 380     <h3><a name="multiple" id="multiple">Çok Sayıda Erişim Günlüğü</a></h3>
 381
 382
 383       <p>Yapılandırma dosyasında çok sayıda <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesi kullanarak çok
 384         sayıda erişim günlüğü kolayca oluşturulabilir. Örneğin aşağıdaki
 385         yönergelerle 3 tane erişim günlüğü oluşturulacaktır. İlki temel OGB
 386         bilgisini içerirken diğer ikisi isteğin kaynaklandığı yeri ve tarayıcı
 387         kimliğini içerir. Son iki <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> satırı ayrıca, <code>ReferLog</code> ve
 388         <code>AgentLog</code> yönergelerinin etkilerinin nasıl taklit
 389         edileceğini de göstermektedir.</p>
 390
 391       <pre class="prettyprint lang-config">
 392 LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b" common
 393 CustomLog logs/access_log common
 394 CustomLog logs/referer_log "%{Referer}i -&gt; %U"
 395 CustomLog logs/agent_log "%{User-agent}i"
 396       </pre>
 397
 398
 399       <p>Bu örnek ayrıca, <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code> yönergesi ile bir takma ad tanımlamanın şart
 400         olmadığını da göstermektedir. Günlük biçemi doğrudan <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesinde
 401         belirtilebilir.</p>
 402
 403
 404     <h3><a name="conditional" id="conditional">Şarta Bağlı Günlükler</a></h3>
 405
 406
 407       <p>Bazı durumlarda istemcinin yaptığı isteğe bağlı olarak erişim
 408         günlüğünde belli girdilerin dışlanması gerekebilir. Bu, <a href="env.html">ortam değişkenleri</a> sayesinde kolayca yerine
 409         getirilebilir. Önce isteğin belli koşulları sağladığını belirten bir
 410         ortam değişkeni ataması yapılır. Bu işlem <code class="directive"><a href="./mod/mod_setenvif.html#setenvif">SetEnvIf</a></code> yönergesi ile yapılır.
 411         Sonra da, ortam değişkenine bağlı olarak isteklerin günlüğe dahil
 412         edilip edilmeyeceği <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code> yönergesinin
 413         <code>env=</code> deyimi kullanılarak belirtilir. Bazı örnekler:</p>
 414
 415       <pre class="prettyprint lang-config">
 416 # yerel konaktan kaynaklanan istekleri imleyelim
 417 SetEnvIf Remote_Addr "127\.0\.0\.1" kaydetme
 418 # robots.txt dosyası isteklerini imleyelim
 419 SetEnvIf Request_URI "^/robots\.txt$" kaydetme
 420 # Kalanları günlüğe kaydedelim
 421 CustomLog logs/access_log common env=!kaydetme
 422       </pre>
 423
 424
 425       <p>Başka bir örnek olarak, Türkçe belge isteklerini bir dosyaya diğer
 426         dillerdeki istekleri başka bir dosyaya kaydedelim.</p>
 427
 428       <pre class="prettyprint lang-config">
 429 SetEnvIf Accept-Language "tr" turkce
 430 CustomLog logs/turkce_log common env=turkce
 431 CustomLog logs/diger_diller_log common env=!turkce
 432       </pre>
 433
 434
 435       <p>Bir arabellekleme senaryosuna arabelleğin verimli kullanılıp
 436         kullanılmadığını bilmek isteyelim. Bu basitçe şöyle yapılabilir:</p>
 437
 438       <pre class="prettyprint lang-config">
 439 SetEnv CACHE_MISS 1
 440 LogFormat "%h %l %u %t "%r " %&gt;s %b %{CACHE_MISS}e" common-cache
 441 CustomLog logs/access_log common-cache
 442       </pre>
 443
 444
 445       <p><code class="module"><a href="./mod/mod_cache.html">mod_cache</a></code> önce <code class="module"><a href="./mod/mod_env.html">mod_env</a></code> modülünü
 446         çalıştıracak ve başarılı olunduğu takdirde içeriği onsuz teslim
 447         edecektir. Bu durumda arabellek kaybı <code>1</code> olarak
 448         günlüklenirken arabellek sunumu <code>-</code> olarak
 449         günlüklenecektir.</p>
 450
 451       <p><code>env=</code> sözdizimine ek olarak, <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code> HTTP yanıt kodudaki koşul
 452         değerlerini günlüklemeyi de destekler:</p>
 453
 454       <pre class="prettyprint lang-config">
 455 LogFormat "%400,501{User-agent}i" browserlog
 456 LogFormat "%!200,304,302{Referer}i" refererlog
 457       </pre>
 458
 459
 460       <p>Bu örnekte, HTTP durum kodu 400 veya 501 ise <code>User-agent</code>
 461         başlığı günlüklenecektir. Aksi takdirde, günlüğe bir "-" yazılacaktır.
 462         Benzer şekilde ikinci örnekte, HTTP durum kodu 200, 204 veya 302
 463         <strong>değilse</strong> (durum kodlarının öncesindeki "!" imine
 464         dikkat) <code>Referer</code> başlığı günlüklenecektir.</p>
 465
 466       <p>Koşulaa bağlı günlük kaydının çok esnek ve güçlü olabileceğini
 467         göstermiş olsak da günlük içeriğini denetlemenin tek yolu bu değildir.
 468         Günlük dosyaları sunucu etkinliğini eksiksiz olarak kaydedebildikleri
 469         takdirde daha yararlı olurlar. Günlük dosyalarını sonradan işleme tabi
 470         tutarak istenmeyen girdileri kaldırılmış bir kopya almak hem kolay hem
 471         de daha yararlıdır.</p>
 472
 473   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 474 <div class="section">
 475 <h2><a name="rotation" id="rotation">Günlük Çevrimi</a></h2>
 476
 477
 478     <p>Yükü ağır sunucularda günlük dosyalarına kaydedilen bilginin miktarı
 479       çok büyük boyutlara ulaşabilir. 10.000 istek içeren bir erişim günlüğü
 480       yaklaşık 1MB yer kaplar. Etkin günlük dosyasını belirli aralıklarla
 481       değiştirmek veya silmek gerekebilir. Apache httpd çalışırken dosyayı sürekli
 482       açık tuttuğu ve yazdığı için bu işlem sunucu çalışırken yapılamaz. Bu
 483       bakımdan, günlük dosyası değiştirildikten veya silindikten sonra yeni
 484       dosyanın açılması için <a href="stopping.html">sunucunun yeniden
 485       başlatılması</a> gerekir.</p>
 486
 487     <p><a href="stopping.html#graceful">Nazikçe yeniden başlatmak</a>
 488       suretiyle sunucunun, mevcut ve bekleyen bağlantıları kaybetmeden yeni
 489       günlük dosyalarını açması sağlanabilir. Bununla birlikte, bu işlem
 490       sırasında sunucunun eski isteklere sunumu bitirene kadar eski günlük
 491       dosyalarına yazmaya devam edebilmesi gerekir. Bu bakımdan, yeniden
 492       başlatmanın ardından eski günlük dosyaları üzerinde bir işlem yapmadan
 493       önce biraz beklemek gerekir. Günlük dosyalarını döndürürken kullanılan
 494       senaryolarda genellikle eski günlük dosyaları yer kazanmak için
 495       sıkıştırılırlar:</p>
 496
 497     <div class="example"><p><code>
 498       mv access_log access_log.old<br />
 499       mv error_log error_log.old<br />
 500       apachectl graceful<br />
 501       sleep 600<br />
 502       gzip access_log.old error_log.old
 503     </code></p></div>
 504
 505     <p>Günlük çevrimi yapmanın başka bir yolu da sonraki bölümde açıklandığı
 506       gibi <a href="#piped">borulu günlükler</a> kullanmaktır.</p>
 507   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 508 <div class="section">
 509 <h2><a name="piped" id="piped">Borulu Günlükler</a></h2>
 510
 511
 512     <p>Apache httpd hata ve erişim günlüklerini doğrudan bir dosyaya yazmak
 513       yerine bir boru üzerinden başka bir sürece yazabilir. Bu yetenek ana
 514       sunucuya herhangi bir kod eklemeksizin günlükleme esnekliğini şaşırtıcı
 515       derecede arttırır. Günlükler boruya yazılmak istenirse dosya ismini boru
 516       karakteriyle ("<code>|</code>") değiştirip ardına günlük girdilerini
 517       standart girdisinden kabul edecek programın ismini eklemek yeterlidir.
 518       Apache httpd başlatıldığı zaman borulu günlük işlemini de
 519       başlatacaktır. Eğer sunucu çalışırken günlükleri kabul eden süreç
 520       çökerse Apache httpd bu programı yeniden başlatır. (Bu son özelliği
 521       sebebiyle bu tekniğe “güvenilir borulu günlükleme” adını veriyoruz.)</p>
 522
 523     <p>Borulu günlük süreçleri ana Apache httpd süreci tarafından başlatılır
 524       ve bu süreçler ana Apache httpd sürecinin kullanıcı kimliğini miras
 525       alırlar. Yani borulu günlükleme programları aslında root tarafından
 526       çalıştırılmış gibi olur. Bu bakımdan, bu programları basit ve güvenilir
 527       kılmak çok önemlidir.</p>
 528
 529     <p>Borulu günlüklerin önemli kullanım alanlarından biri de sunucuyu
 530       yeniden başlatmak gerekmeksizin günlük çevrimini mümkün kılmaktır.
 531       Apache HTTP sunucusu bu amaçla kullanılmak üzere
 532       <code class="program"><a href="./programs/rotatelogs.html">rotatelogs</a></code> diye bir program içerir. Örneğin,
 533       günlükleri 24 saatte bir döndürmek isterseniz bunu şöyle
 534       yapabilirsiniz:</p>
 535
 536     <pre class="prettyprint lang-config">
 537 CustomLog "|/usr/local/apache/bin/rotatelogs /var/log/access_log 86400" common
 538     </pre>
 539
 540
 541     <p>Borunun diğer ucundaki süreci başlatacak komutun tırnak içine
 542       alındığına dikkat ediniz. Bu örnekler erişim günlüğü için verilmişse de
 543       aynı teknik hata günlüğü için de kullanılabilir.</p>
 544
 545     <p>Hariçten bir uygulama olarak <a href="http://www.cronolog.org/">cronolog</a> isminde buna benzer ancak
 546       çok daha esnek bir program daha vardır.</p>
 547
 548     <p>Borulu günlükler de şarta bağlı günlükleme kadar güçlü olmakla beraber
 549       çevrimdışı ardıl işlemler gibi daha basit çözümler için
 550       kullanılmamalıdır.</p>
 551
 552     <p>Öntanımlı olarak borulu günlük süreci bir kabuk kullanmadan
 553       çalıştırılır. Kabuk kullanarak (genelde <code>/bin/sh -c</code> ile)
 554       yapılmak istenirse "<code>|</code>" yerine "<code>|$</code>"
 555       kullanılır:</p>
 556
 557     <pre class="prettyprint lang-config">
 558 # Kabuk kullanarak "rotatelogs" çalıştırmak
 559 CustomLog "|$/usr/local/apache/bin/rotatelogs /var/log/access_log 86400" common
 560     </pre>
 561
 562
 563     <p>Bu, Apache 2.2 için öntanımlı davranıştı. Kabuk özelliklerine bağlı
 564       olarak, yeniden başlatma sırasındaki sinyal işleme sorunları ve günlük
 565       borulama uygulamasının yaşam süresi için ek bir kabuk süreci ile
 566       sonuçlanabilir. Apache 2.2 ile uyumluluk açısından "<code>||</code>"
 567       gösterimi de desteklenmekte olup "<code>|</code>" kullanımına
 568       eşdeğerdir.</p>
 569
 570   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 571 <div class="section">
 572 <h2><a name="virtualhost" id="virtualhost">Sanal Konaklar</a></h2>
 573
 574
 575     <p>Bir sunucu çok sayıda <a href="vhosts/">sanal konak</a> ile hizmet
 576       sunarken bunların günlük kayıtları için çeşitli seçenekler mevcuttur.
 577       İlk seçenekte, sanki sunucu tek bir konakla hizmet sunuyormuş gibi
 578       günlük kaydı yapılır. Günlükleme yönergelerini <code class="directive"><a href="./mod/core.html#virtualhost">&lt;VirtualHost&gt;</a></code> bölümlerinin dışına, ana sunucu
 579       bağlamına yerleştirerek tüm isteklerin aynı erişim ve hata günlüğüne
 580       yazılmasını sağlamak olasıdır. Bu teknik, tek tek sanal konaklar için
 581       kolayca istatistik toplamaya izin vermez.</p>
 582
 583     <p>Eğer  <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#customlog">CustomLog</a></code>
 584       veya <code class="directive"><a href="./mod/core.html#errorlog">ErrorLog</a></code> yönergesi bir
 585       <code class="directive"><a href="./mod/core.html#virtualhost">&lt;VirtualHost&gt;</a></code> bölümüne
 586       yerleştirilirse bu sanal konağa bütün erişimler veya hatalar belirtilen
 587       dosyaya günlüklenecektir. Böyle günlükleme yönergeleri içermeyen sanal
 588       konakların günlükleri hala ana sunucunun hata ve erişim günlüklerine
 589       yazılmaya devam edecektir. Bu teknik az sayıda sanal konak barındıran
 590       sunucular için çok kullanışlıdır. Fakat sanal konak sayısı çok fazlaysa
 591       bu teknikle günlük dosyalarını yönetmek çok karmaşık bir hal alabilir.
 592       Ayrıca, <a href="vhosts/fd-limits.html">yetersiz dosya tanıtıcısı</a>
 593       sorunlarıyla çok sık karşılaşılabilir.</p>
 594
 595     <p>Erişim günlükleri için çok az bir fedakarlıkla çok iyi bir çözüm vardır.
 596       Günlük biçemine sanal konaklarla ilgili bilgi eklemek suretiyle tüm
 597       konakların aynı günlük dosyasını kullanmaları olasıdır. Böylece günlük
 598       dosyası sonradan her sanal konak için ayrı bir dosya oluşturmak üzere
 599       ayrıştırılabilir. Örneğin, bu işlem için şu yönergeler kullanılıyor
 600       olsun:</p>
 601
 602     <pre class="prettyprint lang-config">
 603 LogFormat "%v %l %u %t \"%r\" %&gt;s %b" ortaksankon
 604 CustomLog logs/access_log ortaksankon
 605     </pre>
 606
 607
 608     <p><code>%v</code> belirteci isteği sunan sanal konağın ismini günlüğe
 609       yazmak için kullanılır. Daha sonra <a href="programs/other.html">split-logfile</a> gibi bir program
 610       kullanarak, bu dosyadan her sanal konak için ayrı birer dosya elde
 611       edilebilir.</p>
 612   </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 613 <div class="section">
 614 <h2><a name="other" id="other">Diğer Günlük Dosyaları</a></h2>
 615
 616
 617     <table class="related"><tr><th>İlgili Modüller</th><th>İlgili Yönergeler</th></tr><tr><td><ul><li><code class="module"><a href="./mod/mod_logio.html">mod_logio</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_log_config.html">mod_log_config</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_log_forensic.html">mod_log_forensic</a></code></li><li><code class="module"><a href="./mod/mod_cgi.html">mod_cgi</a></code></li></ul></td><td><ul><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#bufferedlogs">BufferedLogs</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_log_forensic.html#forensiclog">ForensicLog</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mpm_common.html#pidfile">PidFile</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_cgi.html#scriptlog">ScriptLog</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_cgi.html#scriptlogbuffer">ScriptLogBuffer</a></code></li><li><code class="directive"><a href="./mod/mod_cgi.html#scriptloglength">ScriptLogLength</a></code></li></ul></td></tr></table>
 618
 619     <h3>Gönderilen ve alınan bayt sayısının günlüklenmesi</h3>
 620
 621
 622       <p><code class="module"><a href="./mod/mod_logio.html">mod_logio</a></code> modülü <code class="directive"><a href="./mod/mod_log_config.html#logformat">LogFormat</a></code> yönergesinde kullanılan
 623         biçem belirteçlerine alınan ve gönderilen bayt sayıları için iki
 624         belirteç (%I ve %O) ekler.</p>
 625
 626
 627     <h3>Adli Günlük</h3>
 628
 629
 630       <p><code class="module"><a href="./mod/mod_log_forensic.html">mod_log_forensic</a></code> modülü istemci isteklerinin kanıt
 631         olarak kullanılmak amacıyla günlüklenmesini sağlar. Günlükleme her
 632         istek için isteğe hizmet sunmadan önce ve sonra olmak üzere iki defa
 633         yapılır. Böylece günlük dosyasında başarılı her istek için iki satır
 634         bulunur. Adli günlükleme çok sıkı kurallara tabi olup
 635         kişiselleştirilemez. Güvenlik ve hata ayıklama aracı olarak yararlı
 636         değildir.</p>
 637
 638
 639     <h3><a name="pidfile" id="pidfile">PID Dosyası</a></h3>
 640
 641
 642       <p>Apache httpd başlatıldığında, ana httpd sürecinin kimliği (PID)
 643         <code>logs/httpd.pid</code> dosyasına kaydedilir. Bu dosyanın ismi
 644         <code class="directive"><a href="./mod/mpm_common.html#pidfile">PidFile</a></code> yönergesi ile
 645         değiştirilebilir. Bu süreç kimliği sistem yöneticisi tarafından ana
 646         sürece sinyal göndererek artalan sürecini sonlandırmak veya yeniden
 647         başlatmak için kullanılır. Windows üzerinde bu işlem için
 648         <code>-k</code> komut satırı seçeneği kullanılır. Bu konuda daha
 649         ayrıntılı bilgi edinmek için <a href="stopping.html">Durdurma ve
 650         Yeniden Başlatma</a> belgesine bakınız.</p>
 651
 652
 653     <h3><a name="scriptlog" id="scriptlog">Betik Günlüğü</a></h3>
 654
 655
 656       <p><code class="directive"><a href="./mod/mod_cgi.html#scriptlog">ScriptLog</a></code> yönergesi CGI
 657         betiklerinin girdi ve çıktılarını kaydetmenizi mümkün kılmak suretiyle
 658         hata ayıklamaya yardımcı olur. Bu sadece deneysel amaçla kullanılmalı,
 659         asıl sunucuya uygulanmamalıdır. <a href="mod/mod_cgi.html">mod_cgi</a>
 660         belgesinde daha fazla bilgi bulunabilir.</p>
 661
 662   </div></div>
 663 <div class="bottomlang">
 664 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/logs.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
 665 <a href="./fr/logs.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
 666 <a href="./ja/logs.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
 667 <a href="./ko/logs.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
 668 <a href="./tr/logs.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
 669 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img src="./images/up.gif" alt="top" /></a></div><div class="section"><h2><a id="comments_section" name="comments_section">Yorum</a></h2><div class="warning"><strong>Notice:</strong><br />This is not a Q&amp;A section. Comments placed here should be pointed towards suggestions on improving the documentation or server, and may be removed again by our moderators if they are either implemented or considered invalid/off-topic. Questions on how to manage the Apache HTTP Server should be directed at either our IRC channel, #httpd, on Freenode, or sent to our <a href="http://httpd.apache.org/lists.html">mailing lists</a>.</div>
 670 <script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!--
 671 var comments_shortname = 'httpd';
 672 var comments_identifier = 'http://httpd.apache.org/docs/2.4/logs.html';
 673 (function(w, d) {
 674     if (w.location.hostname.toLowerCase() == "httpd.apache.org") {
 675         d.write('<div id="comments_thread"><\/div>');
 676         var s = d.createElement('script');
 677         s.type = 'text/javascript';
 678         s.async = true;
 679         s.src = 'https://comments.apache.org/show_comments.lua?site=' + comments_shortname + '&page=' + comments_identifier;
 680         (d.getElementsByTagName('head')[0] || d.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(s);
 681     }
 682     else {
 683         d.write('<div id="comments_thread">Comments are disabled for this page at the moment.<\/div>');
 684     }
 685 })(window, document);
 686 //--><!]]></script></div><div id="footer">
 687 <p class="apache">Copyright 2012 The Apache Software Foundation.<br /><a href="http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0">Apache License, Version 2.0</a> altında lisanslıdır.</p>
 688 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/directives.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p></div><script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!--
 689 if (typeof(prettyPrint) !== 'undefined') {
 690     prettyPrint();
 691 }
 692 //--><!]]></script>
 693 </body></html>