granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/install.xml.tr

   1 <?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
   2 <!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
   3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
   4 <!-- English Revision: 804977  -->
   5 <!-- =====================================================
   6  Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
   7    Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
   8 ========================================================== -->
   9
  10 <!--
  11  Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
  12  contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
  13  this work for additional information regarding copyright ownership.
  14  The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
  15  (the "License"); you may not use this file except in compliance with
  16  the License.  You may obtain a copy of the License at
  17
  18      http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
  19
  20  Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
  21  distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
  22  WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
  23  See the License for the specific language governing permissions and
  24  limitations under the License.
  25 -->
  26
  27 <manualpage metafile="install.xml.meta">
  28
  29   <title>Derleme ve Kurulum</title>
  30
  31 <summary>
  32
  33     <p>Bu belge Apache HTTP Sunucusunun sadece Unix ve Unix benzeri
  34       sistemlerde derlenmesini ve kurulmasını kapsar. Windows üzerinde
  35       derleme ve kurulum için <a href="platform/windows.html">Apache HTTPd’nin
  36       Microsoft Windows ile kullanımı</a> bölümüne bakınız. Diğer platformlar
  37       için ise <a href="platform/">platform</a> belgelerine bakınız.</p>
  38
  39     <p>Apache HTTPd, derleme ortamını oluşturmak için çoğu Açık Kaynak Kodlu
  40       projenin yaptığı gibi <code>libtool</code> ve <code>autoconf</code>
  41       kullanır.</p>
  42
  43     <p>Eğer sadece sürüm yükseltiyorsanız (2.2.50’den 2.2.51’e yükseltmek
  44       gibi) lütfen doğrudan <a href="#upgrading">Yükseltme</a> bölümüne
  45       atlayınız.</p>
  46
  47 </summary>
  48
  49 <seealso><a href="programs/configure.html">Kaynak ağacının yapılandırılması</a></seealso>
  50 <seealso><a href="invoking.html">Apache HTTPd’nin başlatılması</a></seealso>
  51 <seealso><a href="stopping.html">Durdurma ve yeniden başlatma</a></seealso>
  52
  53 <section id="overview"><title>Tez canlılar için genel bir bakış</title>
  54
  55     <table>
  56       <columnspec><column width=".13"/><column width=".80"/></columnspec>
  57       <tr>
  58         <td><a href="#download">İndirme</a></td>
  59
  60         <td><code>$ lynx http://httpd.apache.org/download.cgi</code>
  61         </td>
  62       </tr>
  63
  64       <tr>
  65         <td><a href="#extract">Paketi açma</a></td>
  66
  67         <td><code>$ gzip -d httpd-<em>NN</em>.tar.gz<br />
  68          $ tar xvf httpd-<em>NN</em>.tar<br />
  69          $ cd httpd-<em>NN</em></code></td>
  70       </tr>
  71
  72       <tr>
  73         <td><a href="#configure">Yapılandırma</a></td>
  74
  75         <td><code>$ ./configure --prefix=<em>ÖNEK</em></code>
  76         </td>
  77       </tr>
  78
  79       <tr>
  80         <td><a href="#compile">Derleme</a></td>
  81
  82         <td><code>$ make</code> </td>
  83       </tr>
  84
  85       <tr>
  86         <td><a href="#install">Kurulum</a></td>
  87
  88         <td><code>$ make install</code> </td>
  89       </tr>
  90
  91       <tr>
  92         <td><a href="#customize">Kişiselleştirme</a></td>
  93
  94         <td><code>$ vi <em>ÖNEK</em>/conf/httpd.conf</code> </td>
  95       </tr>
  96
  97       <tr>
  98         <td><a href="#test">Deneme</a></td>
  99
 100         <td><code>$ <em>ÖNEK</em>/bin/apachectl -k start</code>
 101         </td>
 102       </tr>
 103     </table>
 104
 105     <p><em>NN</em> yerine kuracağınız sürümü, <code><em>ÖNEK</em></code>
 106       yerine de dosya sisteminde sunucunun altına kurulacağı dizin yolunu
 107       yazınız. <code><em>ÖNEK</em></code> belirtilmezse
 108       <code>/usr/local/apache2</code> öntanımlıdır.</p>
 109
 110     <p>Derleme ve kurulum işleminin her aşaması, Apache HTTPd Sunucusunun
 111       derlenmesi ve kurulması için gerekenler başta olmak üzere aşağıda
 112       ayrıntılı olarak açıklanmıştır.</p>
 113 </section>
 114
 115 <section id="requirements"><title>Gereksinimler</title>
 116
 117     <p>Apache HTTPd’yi derleyebilmek için şunlar mevcut olmalıdır:</p>
 118
 119     <dl>
 120       <dt>Disk Alanı</dt>
 121       <dd>Geçici olarak en azından 50 MB boş disk alanınız olduğundan emin
 122         olunuz. Kurulumdan sonra Apache yaklaşık 10 MB disk alanı kaplıyor
 123         olacaktır. Asıl disk alanı gereksinimi seçtiğiniz yapılandırma
 124         seçenekleri ve üçüncü parti modüllere göre değişiklik
 125         gösterecektir.</dd>
 126
 127       <dt>ANSI-C Derleyici ve Derleme Sistemi</dt>
 128       <dd>Bir ANSI-C derleyicinin kurulu olduğundan emin olunuz. <a
 129         href="http://www.gnu.org/">Free Software Foundation (FSF)</a>
 130         tarafından dağıtılan <a
 131         href="http://gcc.gnu.org/">GNU C derleyicisini
 132         (GCC)</a> kullanmanız önerilir. GCC yoksa en azından satıcınızın
 133         derleyicisinin ANSI uyumlu olduğundan emin olunuz. Ayrıca,
 134         <code>PATH</code> ortam değişkeninizin içerdiği yollarda
 135         <code>make</code> gibi temel derleme araçları da bulunmalıdır.</dd>
 136
 137       <dt>Zamanın doğru belirlenmesi</dt>
 138       <dd>HTTP protokolünün elemanları sunuldukları tarih ve saate göre ifade
 139         edilirler. Bu bakımdan sisteminizdeki zaman ayarlama oluşumunun
 140         ayarlarını gözden geçirmenizin tam sırasıdır. Bu amaçla, Ağ Zaman
 141         Protokolüne (NTP) göre çalışan <code>ntpdate</code> veya
 142         <code>xntpd</code> programları kullanılır. NTP yazılımları ve halka
 143         açık zaman sunucuları hakkında daha ayrıntılı bilgi için <a
 144         href="http://www.ntp.org">NTP sitesine bakınız</a>.</dd>
 145
 146       <dt><a href="http://www.perl.org/">Perl 5</a> [SEÇİMLİK]</dt>
 147       <dd>Perl ile yazılmış <program>apxs</program> veya
 148         <program>dbmmanage</program> gibi bazı betikleri desteklemek için
 149         Perl 5 yorumlayıcısı gerekir (5.003 veya daha yeni sürümleri
 150         yeterlidir). Eğer sisteminizde birden fazla Perl yorumlayıcı
 151         kuruluysa (örneğin, sistem geneli için Perl 4, kendi kullanımızı için
 152         Perl 5 kurulu olabilir), doğru sürümün kullanılacağından emin olmak
 153         bunu <program>configure</program> betiğine <code>--with-perl</code>
 154         seçeneğini kullanarak belirtmeniz önerilir. Eğer
 155         <program>configure</program> betiği sisteminizde Perl 5 yorumlayıcısı
 156         bulamazsa bu betikleri kullanamazsınız. Ancak, bu durum Apache
 157         HTTPd’nin derlenip kurulmasına engel değildir.</dd>
 158     </dl>
 159 </section>
 160
 161 <section id="download"><title>İndirme</title>
 162
 163     <p>Apache HTTP Sunucusunu, çeşitli yansıların da listelendiği <a
 164       href="http://httpd.apache.org/download.cgi">Apache HTTP Sunucusu
 165       indirme sayfasından</a> indirebilirsiniz. Unix benzeri sistemler
 166       kullanan Apache HTTPd kullanıcılarının kaynak paketlerinden birini
 167       indirip derlemeleri daha iyi olacaktır. Derleme işlemi (aşağıda
 168       açıklanmıştır) kolaydır ve sunucunuzu ihtiyaçlarınıza uygun olarak
 169       kişiselleştirmenize imkan tanır. Ayrıca, hazır derlenmiş paketler
 170       çoğunlukla en son kaynak sürüm kadar güncel değildirler. Eğer böyle bir
 171       paket indirmişseniz, kurarken paketin içinde bulunan
 172       <code>INSTALL.bindist</code> dosyasındaki talimatlara uyunuz.</p>
 173
 174     <p>İndirme işleminin ardından Apache HTTP Sunucusunun eksiksiz ve
 175       değişikliğe uğramamış olduğunun doğrulanması önemlidir. Bu indirilen
 176       tar paketinin PGP imzasına göre sınanması ile sağlanabilir. Bunun nasıl
 177       yapılacağı <a
 178       href="http://httpd.apache.org/download.cgi#verify">indirme
 179       sayfasında</a> anlatıldığı gibi <a
 180       href="http://httpd.apache.org/dev/verification.html">PGP
 181       kullanımının</a> anlatıldığı daha geniş bir örnek de vardır.</p>
 182
 183 </section>
 184
 185 <section id="extract"><title>Paketi açma</title>
 186
 187     <p>Apache HTTPd tar paketinden sıkıştırmayı kaldırdıktan sonra tar
 188       arşivinden dosyaları çıkarmak basit bir işlemdir:</p>
 189
 190     <example>
 191       $ gzip -d httpd-<em>NN</em>.tar.gz<br />
 192       $ tar xvf httpd-<em>NN</em>.tar
 193     </example>
 194
 195     <p>Bu işlem bulunduğunuz dizinin içinde dağıtımın kaynak dosyalarını
 196       içeren yeni bir dizin oluşturacaktır. Sunucuyu derleme işlmine
 197       başlayabilmek için önce <code>cd</code> ile bu dizine geçmelisiniz.</p>
 198 </section>
 199
 200 <section id="configure"><title>Kaynak ağacının yapılandırılması</title>
 201
 202     <p>Sonraki adım, Apache HTTPd kaynak ağacının platformunuza ve kişisel
 203       gereksinimlerinize uygun olarak yapılandırılmasıdır. Bu işlem dağıtımın
 204       kök dizininde bulunan <program>configure</program> betiği kullanılarak
 205       yapılır. (Apache HTTPd kaynak ağacının resmen dağıtıma girmemiş bir
 206       sürümünü indiren geliştiricilerin sistemlerinde <code>autoconf</code> ve
 207       <code>libtool</code> kurulu olması ve sonraki adıma geçmek için
 208       <code>buildconf</code> çalıştırmaları gerekir. Bu işlem resmi
 209       dağıtımlar için gerekli değildir.)</p>
 210
 211     <p>Kaynak ağacını tamamen öntanımlı seçenekler kullanılarak derlemek için
 212       <code>./configure</code> komutunu vermek yeterlidir. Öntanımlı
 213       seçenekleri değiştirmek için <program>configure</program> betiği
 214       çeşitli değişkenler ve komut satırı seçenekleri kabul eder.</p>
 215
 216     <p>En önemli seçenek, Apache HTTP Sunucusunun kurulacağı yerin
 217       belirlenmesini, dolayısıyla Apache’nin bu konumda doğru olarak
 218       çalışması için yapılandırılmasını sağlayan <code>--prefix</code>’tir.
 219       Kurulacak dosyaların yerleri ile ilgili daha ayrıntılı denetim ek <a
 220       href="programs/configure.html#installationdirectories">yapılandırma
 221       seçenekleri</a> ile mümkün kılınmıştır.</p>
 222
 223     <p>Bu noktada ayrıca, Apache HTTPd’de hangi özelliklerin bulunmasını
 224       istediğinizi <a href="mod/">modülleri</a> etkin kılarak veya iptal
 225       ederek belirtebilirsiniz. Apache, öntanımlı olarak içerilmiş <a
 226       href="mod/module-dict.html#Status">temel</a> modüllerle gelir. Diğer
 227       modüller <code>--enable-<var>modül</var></code> seçenekleri
 228       kullanılarak etkinleştirilir. Buradaki <code><var>modül</var></code>,
 229       önünden <code>mod_</code> dizgesi kaldırılmış ve içindeki altçizgi
 230       imleri tire imleri ile değiştirilmiş modül ismidir. Ayrıca,
 231       <code>--enable-<var>modül</var>=shared</code> seçeneklerini kullanarak
 232       modülleri çalışma anında gerektiğinde yüklemek veya kaldırmak üzere <a
 233       href="dso.html">paylaşımlı nesneler (DSO’lar)</a> olarak derlemeniz de
 234       mümkündür. Temel modülleri de benzer şekilde
 235       <code>--disable-<var>modül</var></code> seçenekleriyle iptal
 236       edebilirsiniz. <program>configure</program> betiği mevcut olmayan
 237       modüller için sizi uyarmayıp, seçeneği yok saymakla yetineceğinden, bu
 238       seçenekleri kullanırken dikkatli olmalısınız.</p>
 239
 240     <p>Ek olarak, bazen kullandığınız derleyici, kütüphaneler veya başlık
 241       dosyalarının yerleri hakkında <program>configure</program> betiğine
 242       ilave bilgiler sağlamanız gerekir. Bu işlem
 243       <program>configure</program> betiğine ya ortam değişkenleriyle ya da
 244       komut satırı seçenekleriyle bilgi aktarılarak yapılır. Daha fazla bilgi
 245       için <program>configure</program> kılavuz sayfasına bakınız.</p>
 246
 247     <p>Apache’yi derlerken ne gibi olasılıklara sahip olduğunuz hakkında bir
 248       izlenim edinmeniz için aşağıda tipik bir örneğe yer verilmiştir. Bu
 249       örnekte, Apache’nin <code>/sw/pkg/apache</code> önekiyle başlayan
 250       dizinlere kurulması, belli bir derleyici ve derleyici seçenekleriyle
 251       derlenmesi ve <module>mod_rewrite</module> ve
 252       <module>mod_speling</module> modüllerinin de DSO mekanizması üzerinden
 253       daha sonra yüklenmek üzere derlenmesi istenmektedir:</p>
 254
 255     <example>
 256       $ CC="pgcc" CFLAGS="-O2" \<br />
 257        ./configure --prefix=/sw/pkg/apache \<br />
 258        --enable-rewrite=shared \<br />
 259        --enable-speling=shared
 260     </example>
 261
 262     <p><program>configure</program> betiği başlatıldığında sisteminizde
 263       mevcut özelliklerin işe yararlığını sınamak ve sonradan sunucuyu
 264       derlemek için kullanılacak Makefile dosyalarını oluşturmak için bir kaç
 265       dakika çalışacaktır.</p>
 266
 267     <p><program>configure</program> seçeneklerinin tamamı ayrıtılı olarak
 268       <program>configure</program> kılavuz sayfasında açıklanmıştır.</p>
 269 </section>
 270
 271 <section id="compile"><title>Derleme</title>
 272
 273     <p>Artık, Apache HTTPd paketini şekillendiren çeşitli parçaları derlemek
 274       için basitçe aşağıdaki komutu verebilirsiniz:</p>
 275
 276     <example>$ make</example>
 277
 278     <p>Bu komutu verdikten sonra lütfen sabırlı olunuz. Temel yapılandırmanın
 279       derlenmesi bir kaç dakika alsa da modüllerin derlenmesi donanımınıza ve
 280       seçtiğiniz modüllerin sayısına bağlı olarak daha uzun süre
 281       gerektirecektir.</p>
 282 </section>
 283
 284 <section id="install"><title>Kurulum</title>
 285
 286     <p>Şimdi sıra <code><em>ÖNEK</em></code> dizini altına kurulmak üzere
 287       yapılandırdığınız (yukarı <code>--prefix</code> seçeneğine bakınız)
 288       paketi kurmaya geldi. Basitçe şu komutu veriniz:</p>
 289
 290 <example># make install</example>
 291
 292     <p><code><em>ÖNEK</em></code> dizininde genellikle yazma izinlerinin
 293       sınırlı oluşu nedeniyle bu adım genellikle root yetkilerini
 294       gerektirir.</p>
 295
 296     <p>Eğer sürüm yükseltiyorsanız, kurulum sırasında mevcut yapılandırma
 297       dosyalarının ve belgelerin üzerine yazılmayacaktır.</p>
 298 </section>
 299
 300 <section id="customize"><title>Kişiselleştirme</title>
 301
 302     <p>Bu adımda, Apache HTTP Sunucunuzu <code><em>ÖNEK</em>/conf/</code>
 303       dizini altındaki <a href="configuring.html">yapılandırma
 304       dosyalarını</a> düzenleyerek kişiselleştirebilirsiniz.</p>
 305
 306     <example>$ vi <em>ÖNEK</em>/conf/httpd.conf</example>
 307
 308     <p>Bu kılavuz ve kullanılabilecek <a
 309       href="mod/directives.html">yapılandırma yönergelerinin</a> kılavuzlarını
 310       <code><em>ÖNEK</em>/<a href="./">docs/manual/</a></code> altında
 311       bulabileceğiniz gibi en son sürümünü daima <a
 312       href="http://httpd.apache.org/docs/&httpd.docs;/"
 313       >http://httpd.apache.org/docs/&httpd.docs;/</a> adresinde
 314       bulabilirsiniz.</p>
 315 </section>
 316
 317 <section id="test"><title>Deneme</title>
 318
 319     <p>Artık Apache HTTP Sunucunuzu <a href="invoking.html">başlatmaya</a>
 320       hazırsınız. Hemen şu komutu verin:</p>
 321
 322     <example>$ <em>ÖNEK</em>/bin/apachectl -k start</example>
 323
 324     <p><code>http://localhost/</code> üzerinden ilk belgeniz için bir istek
 325       yapmalısınız. Genellikle <directive
 326       module="core">DocumentRoot</directive> olarak bilinen
 327       <code><em>ÖNEK</em>/htdocs/</code> altındaki sayfayı görürsünüz.
 328       Çalışmakta olan sunucuyu <a href="stopping.html">durdurmak</a> için şu
 329       komutu verebilirsiniz:</p>
 330
 331     <example>$ <em>ÖNEK</em>/bin/apachectl -k stop</example>
 332 </section>
 333 <section id="upgrading"><title>Yükseltme</title>
 334
 335     <p>Sürüm yükseltme işleminin ilk adımı, sitenizi etkileyen değişiklikleri
 336       öğrenmek için dağıtım duyurusunu ve kaynak paketindeki
 337       <code>CHANGES</code> dosyasını okumaktır. Ana sürümlerden yükseltme
 338       yapıyorsanız (1.3’ten 2.0’a veya 2.0’dan 2.2’ye gibi), derleme anı ve
 339       çalışma anı yapılandırmalarındaki ana farklılıklar elle ayarlamalar
 340       yapmanızı gerektirecektir. Ayrıca, tüm modüllerin de modül API’sindeki
 341       değişikliklere uyum sağlaması için yükseltilmesi gerekecektir.</p>
 342
 343     <p>Aynı ana sürüm içinde yükseltme yapmak (2.2.55’ten 2.2.57’ye
 344       yükseltmek gibi) daha kolaydır. <code>make install</code> işlemi,
 345       mevcut yapılandırma ve günlük dosyalarınızın ve belgelerin üzerine
 346       yazmayacaktır. Ek olarak, geliştiriciler alt sürüm değişikliklerinde
 347       <program>configure</program> seçenekleri, çalışma anı yapılandırması
 348       veya modül API’sinde uyumsuz değişiklikler yapmamaya özen
 349       göstereceklerdir. Çoğu durumda, aynı <program>configure</program> komut
 350       satırını, aynı yapılandırma dosyasını kullanabileceksiniz ve tüm
 351       modülleriniz de çalışmaya devam edebilecektir.</p>
 352
 353     <p>Aynı ana sürüm içinde yükseltme işlemine, eski kaynak ağacının kök
 354       dizininde veya kurulu sunucunuzun <code>build</code> dizininde
 355       bulacağınız <code>config.nice</code> dosyasını yeni kaynak ağacının kök
 356       dizinine kopyalamak suretiyle başlayabilirsiniz. Bu dosya evvelce
 357       kaynak ağacını yapılandırmakta kullandığınız
 358       <program>configure</program> komut satırını içerir.
 359       <code>config.nice</code> dosyasında yapmak istediğiniz değişiklikler
 360       varsa yaptıktan sonra şu komutları veriniz:</p>
 361
 362     <example>
 363     $ ./config.nice<br />
 364     $ make<br />
 365     $ make install<br />
 366     $ <em>ÖNEK</em>/bin/apachectl -k graceful-stop<br />
 367     $ <em>ÖNEK</em>/bin/apachectl -k start<br />
 368     </example>
 369
 370     <note type="warning">Her yeni sürümü hizmete sokmadan önce daima çalışma
 371       ortamınızda denemeniz gerekir. Örneğin, yükseltme işlemini
 372       sonuçlandırmadan önce eski sürümün çalışmasını durdurmadan yenisini
 373       farklı bir <code>--prefix</code> ile kurabilir ve farklı bir port ile
 374       (<directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesini
 375       ayarlamak suretiyle) çalıştırabilirsiniz.</note>
 376
 377     <p>Özgün <program>configure</program> seçeneklerinizi değiştirmek veya
 378       yeni seçenekler eklemek isterseniz bunları <code>config.nice</code>
 379       betiğine komut satırı argümanları olarak belirtebilirsiniz:</p>
 380
 381     <example>
 382     $ ./config.nice --prefix=/home/dnm/apache --with-port=90
 383     </example>
 384 </section>
 385 </manualpage>