1 <?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
2 <!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
3 <?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
4 <!-- English Revision: 1174747:1556102 (outdated) -->
5 <!-- =====================================================
6 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
7 Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
8 ========================================================== -->
11 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
12 contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
13 this work for additional information regarding copyright ownership.
14 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
15 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
16 the License. You may obtain a copy of the License at
18 http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
20 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
21 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
22 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
23 See the License for the specific language governing permissions and
24 limitations under the License.
27 <manualpage metafile="glossary.xml.meta">
29 <title>Terim Sözlüğü</title>
32 <p>Bu sözlük, genelinde HTML sayfa sunumuna, özelinde Apache HTTP Sunucusuna
33 özgü ortak terminolojinin bir kısmını içerir. Her kavram ile ilgili daha
34 ayrıntılı bilgi bağlarla sağlanmıştır.</p>
37 <section id="definitions"><title>Tanımlar</title>
40 <dt><a name="algorithm" id="algorithm">Algoritma</a></dt>
42 <dd>Bir sorunu sonlu sayıda adımda çözümlemek için uygulanan kurallar
43 kümesi veya anlam belirsizliği içermeyen bir formül. Şifreleme için
44 kullanılan algoritmalara <dfn>şifre</dfn> denir.
47 <dt><a name="transportlayersecurity" id="transportlayersecurity"
48 >Aktarım Katmanı Güvenliği</a></dt>
49 <dd>İngilizcesi: Transport Layer Security <a name="tls" id="tls">(TLS)</a></dd>
50 <dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli
51 yapılabilmesi için SSL’nin ardılı olarak Genel Ağ Mühendisliği Görev Gücü
52 (IETF) tarafından oluşturulmuş protokol. TLS’nin 1. sürümü ile SSL’in 3.
53 sürümü hemen hemen aynıdır.<br />
54 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
57 <dt><a name="passphrase" id="passphrase">Anahtar Parolası</a></dt>
58 <dd>Özel anahtar dosyalarını yetkisiz kişilerden koruyan sözcük veya
59 cümle. Genellikle sadece <glossary ref="cipher">şifreler</glossary>
60 için kullanılan gizli şifreleme/şifre çözme anahtarını korur.<br />
61 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
64 <dt><a name="apacheextensiontool" id="apacheextensiontool">Apache Eklenti
65 Aracı</a> <a name="apxs" id="apxs">(apxs)</a></dt>
66 <dd>İngilizcesi: APache eXtension Tool - apxs</dd>
67 <dd><glossary ref="module">Modül</glossary> kaynak kodlarının devinen
68 paylaşımlı nesneler (<glossary ref="dso">DSO</glossary>) halinde
69 derlenmesine ve Apache Sunucusu içinde kurulmasına yardım eden bir Perl
70 betiği.<br />Daha ayrıntılı bilgi için <program>apxs</program> kılavuz
74 <dt><a name="apacheportableruntime"
75 id="apacheportableruntime">Apache Taşınabilir Arayüzü</a> <a
76 name="apr" id="apr">(APR)</a></dt>
77 <dd>İngilizcesi: Apache Portable Runtime - APR</dd>
78 <dd>Sunucu ile işletim sistemi arasındaki temel arayüzleri oluşturan
79 kütüphaneler kümesine verilen ad. APR, Apache HTTP Sunucusuna paralel
80 bağımsız bir proje olarak geliştirilmektedir.<br />
81 Bakınız: <a href="http://apr.apache.org/">Apache Taşınabilir Arayüzü
85 <dt><a name="context" id="context">Bağlam</a></dt>
86 <dd><glossary ref="configurationfile">Yapılandırma dosyaları</glossary>nda
87 sadece belli türdeki <glossary ref="directive">yönerge</glossary>lerin
88 bulunmasına izin verilen bir bölge.<br />
89 Bakınız: <a href="mod/directive-dict.html#Context">Apache Yönergelerini
90 Açıklamak için Kullanılan Terimler</a>
93 <dt><a name="symmetriccryptophraphy" id="symmetriccryptophraphy"
94 >Bakışımlı Şifreleme Tekniği</a></dt>
95 <dd>Şifreleme ve şifre çözme için tek bir anahtarın kullanıldığı
96 bir şifreleme tekniği.<br />
97 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
100 <dt><a name="header" id="header">Başlık</a></dt>
101 <dd>Bir <glossary ref="http">HTTP</glossary> isteğinin parçası olarak,
102 gönderilen yanıtta asıl içerikten önce yer alan ve içerik hakkında
103 mecazlar içeren veri.
106 <dt><a name="connect" id="connect">CONNECT</a></dt>
107 <dd>Ham veri kanallarını HTTP üzerinden yönlendirmek için kullanılan bir HTTP <glossary ref="method">yöntemi</glossary>. SSL protokolü gibi diğer protokolleri sarmalamakta kullanılabilir.
110 <dt><a name="dynamicsharedobject" id="dynamicsharedobject">Devingen
111 Paylaşımlı Nesne</a> <a name="dso" id="dso">(DSO)</a></dt>
112 <dd>İngilizcesi: Dynamic Shared Object (DSO)</dd>
113 <dd>İstek halinde yüklenebilen, Apache <program>httpd</program>
114 çalıştırılabilir dosyasından ayrı olarak derlenmiş <glossary
115 ref="module">modül</glossary>lerin ortak adı.<br />
116 Bakınız: <a href="dso.html">Devingen Paylaşımlı Nesne Desteği</a>
119 <dt><a name="plaintext" id="plaintext">Düz Metin</a></dt>
120 <dd>Şifrelenmemiş metin.</dd>
122 <dt><a name="regularexpresion" id="regularexpresion">Düzenli İfade</a>
123 <a name="regex" id="regex">(Regex)</a></dt>
124 <dd>Metin içinde bir şablon tanımlama yolu. Örneğin, “A harfi ile
125 başlayan bütün sözcükler” veya “10 rakamlı telefon numaraları” ya da
126 “Baş harfi Z olmayan ve iki virgül içeren cümleler” gibi. Düzenli
127 ifadeler, Apache’de belli özniteliklere uygun dosya veya özkaynakları
128 toplamak için esnek bir yol sağlamasından ötürü oldukça yararlıdır.
129 Örneğin, “resimler” dizini altındaki dosyalardan .gif ve .jpg uzantılı
130 olanları toplamak için “<code>/resimler/.*(jpg|gif)$</code>” düzenli
131 ifadesi yazılabilir. Dizgileri değiştirmek için düzenli ifadelerin
132 kullanıldığı yerlerde, eşleşen (parantezlerin içinde) gruplanmış
133 parçalara başvurmak için $1 ... $9 özel değişkenleri kullanılır. $0 özel
134 değişkeni eşleşen ifadenin tamamına karşılık gelir. Bir dizgi içinde $
135 işaretini kendisi olarak kullanmak isterseniz önüne bir \ imi
136 koymalısınız. Geçmişe uyumluluk adına bazı yerlerde $0 yerine &
137 değişkeni kullanılabilir. Ancak 2.3.6 sürümünden beri bu artık mümkün
138 değildir. Apache, <a href="http://www.pcre.org/">PCRE</a> kütüphanesi ile
139 sağlanan Perl uyumlu düzenli ifadeleri kullanır. PCRE düzenli
140 ifadelerinin sözdizimi ile ilgili ayrıntılı bilgiyi <a
141 href="http://en.wikipedia.org/wiki/PCRE">Wikipedia</a>'da bulabilirsiniz.
144 <dt><a name="accesscontrol" id="accesscontrol">Erişim Denetimi</a></dt>
145 <!-- Access Control -->
146 <dd>Ağ bölgelerine erişimin kısıtlanması. Apache bağlamında normal
147 olarak belli <em>URL</em>’lere erişimi kısıtlamak şeklinde
148 uygulanır.<br /> Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,
149 Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>
152 <dt><a name="handler" id="handler">Eylemci</a></dt>
153 <dd>Bir dosya istendiğinde uygulanacak eylemi Apache içinde gerçekleştiren
154 nesne. Genellikle dosyalar, dosya türüne bağlı dolaylı eylemcilere
155 sahiptir. Normalde tüm dosyalar sunucu tarafından sıradan birer dosya
156 olarak işleme sokulduğu halde bazı belli dosyalar diğerlerinden ayrı
157 ele alınır. Örneğin, <code>cgi-script</code> eylemcisi dosyaları
158 <glossary ref="cgi">CGI</glossary>’ler tarafından işlenebilir hale
159 getirmek üzere işleme sokar.<br />
160 Bakınız: <a href="handler.html">Apache Eylemcilerinin Kullanımı</a>
163 <dt><a name="publickey" id="publickey">Genel Anahtar</a></dt>
164 <dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı
165 Şifreleme Tekniği</glossary>nde, sahibinin yaptığı imzaları çözmeye ve
166 sahibine gönderilen iletileri şifrelemeye yarayan genel erişime açık
168 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
171 <dt><a name="publickeycryptography" id="publickeycryptography"
172 >Genel Anahtarlı Şifreleme Tekniği</a></dt>
173 <dd>Şifreleme ve şifre çözme için iki ayrı anahtarın kullanıldığı
174 bakışımsız şifreleme sistemlerinin konusu veya uygulaması. Bu amaçla
175 kullanılan anahtarlar bir anahtar çiftinden oluşur. Genel Anahtarlı
176 Şifrelemeye Bakışımsız Şifreleme de denir.<br />
177 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
180 <dt><a name="privatekey" id="privatekey">Gizli Anahtar</a></dt>
181 <dd><glossary ref="publickeycryptography">Genel Anahtarlı
182 Şifreleme Tekniği</glossary>nde, giden iletileri imzalamak ve gelen
183 iletilerin şifrelerini çözmek amacıyla kullanılan gizli anahtar.<br />
184 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
187 <dt><a name="https" id="https">Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü
189 <dd>İngilizcesi: The HyperText Transfer Protocol (Secure), (HTTPS)</dd>
190 <dd>Güvenli Hiper Metin Aktarım Protokolü, Genel Ağ’da kullanılan standart
191 şifreli iletişim mekanizmasıdır. Aslında HTTP protokolünün <glossary
192 ref="ssl">SSL</glossary> üzerinden gerçekleştirilmesinden başka bir
194 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
197 <dt><a name="securesocketslayer" id="securesocketslayer"
198 >Güvenli Soket Katmanı</a></dt>
199 <dd>İngilizcesi: Secure Sockets Layer <a name="ssl" id="ssl">(SSL)</a></dd>
200 <dd>TCP/IP ağları üzerinden genel iletişimin kimlik doğrulamalı ve şifreli
201 yapılabilmesi için Netscape Communications Corporation tarafından
202 oluşturulmuş bir protokol. Günümüzde en çok <em>HTTPS</em>, yani SSL
203 üzerinden Hiper Metin Aktarım Protokolü şeklinde kullanılmaktadır.<br />
204 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
207 <dt><a name="hypertexttransferprotocol"
208 id="hypertexttransferprotocol">Hiper Metin Aktarım Protokolü</a>
209 <a name="http" id="hhtp">(HTTP)</a></dt>
210 <dd>İngilizcesi: HyperText Transfer Protocol (HTTP)</dd>
211 <dd>Genel Ağ’da kullanılan standart aktarım protokollerinden biri.
212 Apache, <a href="http://ietf.org/rfc/rfc2616.txt">RFC 2616</a> ile
213 tanımlanmış protokolün HTTP/1.1 olarak bilinen 1.1 sürümünü gerçekler.
216 <dt><a name="htaccess" id="htaccess">.htaccess</a></dt>
217 <dd>Belge dosyaları ağacı içine yerleştirilen bir <glossary
218 ref="configurationfile">yapılandırma dosyası</glossary> olup yerleştiği
219 dizine ve o dizinin alt dizinlerine yapılandırma yönergeleri
220 uygulanmasını sağlar. İsmine rağmen böyle bir dosyanın içerebileceği
221 yönergeler erişim denetleme yönergeleri ile sınırlı değildir; hemen
222 her tür yönergeyi içerebilir.<br />
223 Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>
226 <dt><a name="httpd.conf" id="httpd.conf">httpd.conf</a></dt>
227 <dd>Ana Apache <glossary ref="configurationfile">yapılandırma
228 dosyası</glossary>. Dosya sistemindeki öntanımlı yeri
229 <code>/usr/local/apache2/conf/httpd.conf</code> olup derleme
230 sırasındaki yapılandırmayla veya çalışma anındaki yapılandırmayla
231 başka bir yer belirtilebilir.<br />
232 Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>
235 <dt><a name="export-crippled" id="export-crippled">İhracat Engelli</a></dt>
236 <dd>İngilizcesi: Export-Crippled</dd>
237 <dd>Amerika Birleşik Devletlerinin İhracat Yönetim Düzenlemelerine (EAR)
238 uymak için şifreleme yoluyla sakatlanmış yazılım. İhracat engelli olması
239 için şifrelenmiş yazılımları birer şifreli metin haline getiren şifre
240 anahtarları küçük boyutlu olduğundan şifreleme zor
241 kullanılarak kırılabilir.<br />
242 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
245 <dt><a name="messagedigest" id="messagedigest">İleti Özeti</a></dt>
246 <dd>İngilizcesi: Message Digest</dd>
247 <dd>Aktarım sırasında içeriğinin değişme olasılığı bulunan bir iletinin
248 içeriğini doğrulamak için kullanılan bir <glossary
249 ref="hash">özet</glossary>.<br />
250 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
253 <dt><a name="reverseproxy" id="reverseproxy">Karşı Vekil</a></dt>
254 <dd>İstemciye kendini <em>asıl sunucu</em> imiş gibi gösteren bir
255 <glossary ref="proxy">vekil</glossary> sunucu. Güvenlik, yük dengelemesi
256 gibi sebeplerle asıl sunucuyu istemcilerden gizlemek için yararlıdır.
259 <dt><a name="authentication" id="authentication">Kimlik Doğrulama</a></dt>
260 <dd>Sunucu, istemci veya kullanıcı gibi bir ağ öğesinin kimliğinin
261 olumlanması.<br />Bakınız: <a href="howto/auth.html">Kimlik Doğrulama,
262 Yetkilendirme ve Erişim Denetimi</a>
265 <dt><a name="mime-type" id="mime-type">MIME türü</a></dt>
266 <dd>Aktarılan belgenin çeşidini betimlemenin bir yolu. MIME, Türkçe’ye
267 ‘Çok Amaçlı Genel Ağ Posta Eklentileri’ olarak çevrilebilecek olan
268 "Multipurpose Internet Mail Extensions" sözcüklerinden türetilmiş bir
269 kısaltmadır. MIME türleri bir bölü çizgisi ile ayrılmış bir ana ve bir
270 alt belge türünün birleşiminden oluşur. <code>text/html</code>,
271 <code>image/gif</code> ve <code>application/octet-stream</code> örnek
272 olarak verilebilir. HTTP protokolünde MIME türleri
273 <code>Content-Type</code> <glossary ref="header">başlığında</glossary>
274 aktarılır.<br />Bakınız: <a href="mod/mod_mime.html">mod_mime</a>
277 <dt><a name="module" id="module">Modül</a></dt>
278 <dd>Bir programın bağımsız parçalarından her biri. Apache işlevselliğinin
279 çoğu yapılandırmaya dahil edilip edilmeyeceğine kullanıcı tarafından
280 karar verilebilen modüllerden oluşur. Apache <program>httpd</program>
281 çalıştırılabiliri içinde derlenmiş modüllere <dfn>durağan modüller</dfn>
282 adı verilirken ayrı bir yerde saklanan ve çalışma anında isteğe bağlı
283 olarak yüklenebilen modüllere <dfn>devingen modüller</dfn> veya
284 <glossary ref="dso">DSO</glossary>’lar denir. Yapılandırmaya öntanımlı
285 olarak dahil edilen modüllere <dfn>temel modüller</dfn> denir. Apache
286 için kullanılabilecek modüllerin çoğu Apache HTTP Sunucusunun
287 <glossary ref="tarball">tar paketi</glossary> içinde dağıtılmaz; bunlara
288 <dfn>üçüncü parti modüller</dfn> denir.<br />
289 Bakınız: <a href="mod/">Modül Dizini</a>
292 <dt><a name="openssl" id="openssl">OpenSSL</a></dt>
293 <dd>SSL/TLS için açık kaynak kodlu araç kiti.<br />Daha ayrıntılı bilgi
294 için <a href="http://www.openssl.org/">http://www.openssl.org/</a>
298 <dt><a name="commongatewayinterface" id="commongatewayinterface"
299 >Ortak Ağgeçidi Arayüzü</a> <a name="cgi" id="cgi">(CGI)</a></dt>
300 <dd>İngilizcesi: Common Gateway Interface (CGI)</dd>
301 <dd>Bir HTTP sunucusunun bir harici programa hizmet istekleri yapmasını
302 mümkün kılan, sunucu ile bir harici program arasındaki bir arayüz
303 standardı. Özellikleri kapsayan bir
304 <a href="http://www.ietf.org/rfc/rfc3875">Bilgilendirici RFC </a>
306 Bakınız: <a href="howto/cgi.html">CGI ile Devingen İçerik</a>
309 <dt><a name="environmentvariable" id="environmentvariable"
310 >Ortam Değişkeni</a> <a name="env-variable" id="env-variable"
311 >(ortam-değişkeni)</a></dt>
312 <dd>İşletim sistemi kabuğu tarafından yönetilen ve programlar arasında
313 bilgi alışverişi amacıyla kullanılan isimli değişkenler. Ayrıca,
314 Apache de ortam değişkenleri olarak tanımlanabilecek dahili değişkenler
315 içerir fakat bunlar kabuk ortamında değil dahili Apache yapıları içinde
317 Bakınız: <a href="env.html">Apache Ortam Değişkenleri</a>
320 <dt><a name="session" id="session">Oturum</a></dt>
321 <dd>Bir iletişimin bağlamsal bilgileri.</dd>
323 <dt><a name="hash" id="hash">Özet</a></dt>
324 <dd>Uzunluğu değişebilen bir dizgenin belli bir durumuna ilişkin sabit
325 uzunlukta bir dizge üretmek için kullanılan geri dönüşümsüz bir
326 algoritma. Algoritmaya girdi olan farklı uzunluktaki dizgeler (özet
327 işlevine bağlı olarak) aynı uzunlukta farklı özetler üretir.
330 <dt><a name="virtualhosting" id="virtualhosting">Sanal Konaklık</a></dt>
331 <dd>Tek bir Apache sunucusundan çok sayıda site sunulması. <em>IP tabanlı
332 sanal konaklık</em>ta siteler birbirlerinden IP adreslerine göre
333 ayrılırken, <em>isim tabanlı sanal konaklık</em>ta siteler aynı IP
334 adresinden kendi isimleriyle sunulabilirler.<br />
335 Bakınız: <a href="vhosts/">Apache Sanal Konak Belgeleri</a>
338 <dt><a name="digitalsignature" id="digitalsignature">Sayısal İmza</a></dt>
339 <dd>Bir sertifikayı veya bir dosyayı doğrulamakta kullanılan şifreli bir
340 metin. Bir imza <glossary ref="certificationauthority">Sertifika
341 Makamı</glossary> tarafından bir <em>sertifikaya</em> gömülü olan
342 <em>genel anahtardan</em> bir özet üretilerek oluşturulur. İmza şifresi
343 sadece <em>sertifika</em> sahibi ağ öğesinin kimliğini doğrulayacak
344 SM’nin genel anahtarı kullanılarak çözülebilir.<br />
345 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
348 <dt><a name="certificate" id="certificate">Sertifika</a></dt>
349 <dd>Sunucu, istemci gibi ağ öğelerinin kimliğini kanıtlamakta kullanılan
350 bir veri kaydı. Bir sertifika, sertifika sahibi (buna sertifikanın
351 konusu da denir), sertifikayı imzalayan <glossary
352 ref="certificationauthority">Sertifika Makamı</glossary> (SM) (buna
353 sertifika yayıncısı da denir), sertifika sahibinin <glossary
354 ref="publickey">genel anahtarı</glossary> ve SM tarafından üretilen imza
355 gibi parçalardan oluşan X.509 bilgisi içerir. Ağ öğeleri bu imzaları SM
356 sertifikalarını kullanarak doğrular.<br />
357 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
360 <dt><a name="certificatsigningrequest" id="certificatsigningrequest"
361 >Sertifika İmzalama İsteği</a> <a name="csr" id="csr">(Sİİ)</a></dt>
362 <dd>İngilizcesi: Certificate Signing Request (CSR)</dd>
363 <dd>İmzasız bir sertifikayı <glossary ref="certificationauthority"
364 >Sertifika Makamı</glossary>na kendi SM <em>Sertifika</em>sının
365 <glossary ref="privatekey">özel anahtar</glossary>ı ile imzalaması
366 için yapılan istek. Sİİ imzalanınca bir gerçek sertifika haline
367 gelir.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
370 <dt><a name="certificationauthority" id="certificationauthority"
371 >Sertifika Makamı</a> <a name="ca" id="ca">(SM)</a></dt>
372 <dd>İngilizcesi: Certification Authority (CA)</dd>
373 <dd>Ağ öğelerinin güvenilir olarak kimliklerinin doğrulanması için
374 sertifikaları imzalayan güvenilir üçüncü şahıs. Diğer ağ öğeleri,
375 sertifikalı bir öğenin kimliğini kanıtlayan bir SM’yi doğrulamak
376 için imzayı sınayabilir.<br />
377 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
380 <dt><a name="modulemagicnumber" id="modulemagicnumber">Sihirli Modül
381 Numarası</a> (<a name="mmn" id="mmn">SMN</a>)</dt>
382 <dd>Sihirli Modül Numarası, modüllerin ikil uyumluluğu ile ilgili olarak
383 Apache kaynak kodunda tanımlanmış bir sabittir. Apache dahili yapıları,
384 uygulama programlama arayüzünün önemli parçaları ve işlev çağrıları artık
385 ikil uyumluluğun garanti edilemeyeceği kadar değiştiği zaman SMN
386 değiştirilir. Bir SMN değişikliğinde ve bazen de sırf yeni bir Apache
387 sürümü ile çalışmak icabettiğinde tüm üçüncü parti modüllerin en azından
388 yeniden derlenmesi gerekir.
391 <dt><a name="ssleay" id="ssleay">SSLeay</a></dt>
392 <dd>Eric A. Young tarafından geliştirilmiş özgün SSL/TLS
393 gerçeklenim kütüphanesi.
396 <dt><a name="servernameindication" id="servernameindication">Sunucu Adı
398 <dd>İngilizcesi: Server Name Indication <a name="sni" id="sni"
400 <dd>İlk SSL uzlaşımı sırasında istenen sunucu isminin aktarılmasını
401 mümkün kılan bir SSL işlevidir. Böylece sunucunun, SSL uzlaşım
402 işlemlerlerinde kullanılacak sanal konak yapılandırmasını doğru
403 bir şekilde seçebilmesi sağlanmıştır. Bu özellik RFC 3546'da TLS
404 eklentili SSL başlatma bölümüne eklenmiştir.<br />
405 Bakınız: <a href="ssl/ssl_faq.html">SSL SSS</a>
406 ve <a href="http://www.ietf.org/rfc/rfc3546.txt">RFC 3546</a>
409 <dt><a name="serversideincludes" id="serversideincludes"
410 >Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirme</a></dt>
411 <dd>İngilizcesi: Server Side Includes <a name="ssi" id="ssi">(SSI)</a></dd>
412 <dd>İşlem yönergelerini HTML dosyalara gömme tekniği.<br />
413 Bakınız: <a href="howto/ssi.html">Sunucu Taraflı İçerik Yerleştirmeye
417 <dt><a name="filter" id="filter">Süzgeç</a></dt>
418 <dd>Sunucu tarafından alınan ve gönderilen veriye uygulanan bir işlem.
419 Giriş süzgeçleri sunucuya istemci tarafından gönderilen veriyi işlerken
420 çıkış süzgeçleri sunucu tarafından istemciye gönderilen belgeleri işler.
421 Örneğin, <code>INCLUDES</code> çıkış süzgeci, belgeleri <glossary
422 ref="ssi">sunucu taraflı içerik</glossary> için işleme sokar.<br />
423 Bakınız: <a href="filter.html">Süzgeçler</a>
426 <dt><a name="cipher" id="cipher">Şifre</a></dt>
427 <dd>Veri şifrelemek için kullanılan bir algoritma veya sistem. DES, IDEA
428 veya RC4 örnek verilebilir.<br />
429 Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
432 <dt><a name="ciphertext" id="ciphertext">Şifreli Metin</a></dt>
433 <dd>Bir <glossary ref="plaintext">Düz Metin</glossary> bir
434 <glossary ref="cipher">Şifre</glossary>den geçirilince elde edilen
435 sonuç.<br />Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>
438 <dt><a name="fully-qualifieddomain-name"
439 id="fully-qualifieddomain-name">Tam Alan Adı</a>
440 <a name="fqdn" id="fqdn">(TAA)</a></dt>
441 <dd>İngilizcesi: Fully-Qualified Domain-Name (FQDN)</dd>
442 <dd>Bir IP adresiyle eşleşebilen, bir konak adıyla bir alan adının
443 birleşiminden oluşan eşsiz bir ağ öğesi ismi. Örneğin,
444 <code>httpd.apache.org</code> tam alan adında <code>httpd</code> bir konak
445 adıyken <code>apache.org</code> bir alan adıdır.
448 <dt><a name="tarball" id="tarball">Tar Paketi</a></dt>
449 <dd><code>tar</code> uygulaması kullanılarak bir araya getirilmiş
450 dosyalardan oluşan bir paket. Apache dağıtımları sıkıştırılmış tar
451 arşivleri içinde veya pkzip kullanılarak saklanır.
454 <dt><a name="uniformresourceidentifier" id="uniformresourceidentifier"
455 >Tektip Özkaynak Betimleyici</a></dt>
456 <dd>İngilizcesi: Uniform Resource Identifier
457 <a name="URI" id="URI">(URI)</a></dd>
458 <dd>Soyut veya somut bir özkaynağı betimlemek için kullanılan bütünleşik
459 bir karakter dizisi. Aslen <a href="http://www.ietf.org/rfc/rfc2396.txt"
460 >RFC 2396</a> tarafından tanımlanmıştır. Genel Ağ’da kullanılan URI’lerden
461 genellikle <glossary ref="url">URL</glossary>’ler olarak bahsedilir.
464 <dt><a name="uniformresourcelocator" id="uniformresourcelocator"
465 >Tektip Özkaynak Konumlayıcı</a></dt>
466 <dd>İngilizcesi: Uniform Resource Locator <a name="url" id="url">(URL)</a></dd>
467 <dd>Genel Ağ üzerindeki bir özkaynağın ismi veya adresi. Aslen <glossary
468 ref="uniformresourceidentifier">Tektip Özkaynak Betimleyici</glossary>
469 denilen terimin gayrı resmi karşılığıdır. URL’ler <code>http</code> veya
470 <code>https</code> gibi bir şemayı takip eden bir konak adı ve bir dosya
471 yolundan oluşurlar. Örneğin, bu sayfanın URL’si
472 <code>http://httpd.apache.org/docs/&httpd.docs;/glossary.html</code> olurdu.
475 <dt><a name="proxy" id="proxy">Vekil</a></dt>
476 <dd><em>Asıl sunucu</em> ile istemci arasında aracılık yapan sunucu.
477 İstemciden aldığı istekleri asıl sunucuya gönderip, ondan aldığı
478 yanıtları istemciye gönderir. Aynı içeriğe birden fazla istemci talip
479 olursa vekil sunucu bu istekleri her seferinde asıl sunucudan istemek
480 yerine kendi deposundan karşılar, böylece yanıt zamanı kısalır.<br />
481 Bakınız: <a href="mod/mod_proxy.html">mod_proxy</a>
484 <dt><a name="configurationfile" id="configurationfile"
485 >Yapılandırma Dosyası</a></dt>
486 <dd>Apache yapılandırmasını denetim altına alan <glossary
487 ref="directive">yönergeleri</glossary> içeren bir metin dosyası.<br />
488 Bakınız: <a href="configuring.html">Yapılandırma Dosyaları</a>
491 <dt><a name="configurationdirective"
492 id="configurationdirective">Yapılandırma Yönergesi</a></dt>
493 <dd>Bakınız: <glossary ref="directive">Yönerge</glossary></dd>
495 <dt><a name="directive" id="directive">Yönerge</a></dt>
496 <dd>Belli Apache davranışlarından bir veya daha fazlasını denetim altına
497 alan bir yapılandırma komutu. Yönergeler <glossary ref="configurationfile"
498 >yapılandırma dosyalarına</glossary> yerleştirilir.<br />
499 Bakınız: <a href="mod/directives.html">Yönerge Dizini</a>
502 <dt><a name="method" id="method">Yöntem</a></dt>
503 <dd><glossary ref="http">HTTP</glossary> bağlamında, istemci tarafından
504 istek satırında belirtilen, bir özkaynağa uygulanacak bir eylem. HTTP
505 bağlamında belirtilebilecek yöntemlere örnek olarak <code>GET</code>,
506 <code>POST</code> ve <code>PUT</code> verilebilir.
509 <dt><a name="x.509" id="x.509">X.509</a></dt>
510 <dd>SSL/TLS kimlik doğrulamasında kullanılmak üzere Uluslararası Telekom
511 Birliği (ITU-T) tarafından önerilmiş bir kimlik doğrulama sertitifası
512 şeması<br /> Bakınız: <a href="ssl/">SSL/TLS Şifrelemesi</a>