granicus.if.org Git - apache/blob - docs/manual/content-negotiation.html.tr.utf8

   1 <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
   2 <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
   3 <html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" lang="tr" xml:lang="tr"><head>
   4 <meta content="text/html; charset=UTF-8" http-equiv="Content-Type" />
   5 <!--
   6         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   7               This file is generated from xml source: DO NOT EDIT
   8         XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
   9       -->
  10 <title>İçerik Uzlaşımı - Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.5</title>
  11 <link href="./style/css/manual.css" rel="stylesheet" media="all" type="text/css" title="Main stylesheet" />
  12 <link href="./style/css/manual-loose-100pc.css" rel="alternate stylesheet" media="all" type="text/css" title="No Sidebar - Default font size" />
  13 <link href="./style/css/manual-print.css" rel="stylesheet" media="print" type="text/css" /><link rel="stylesheet" type="text/css" href="./style/css/prettify.css" />
  14 <script src="./style/scripts/prettify.min.js" type="text/javascript">
  15 </script>
  16
  17 <link href="./images/favicon.ico" rel="shortcut icon" /></head>
  18 <body id="manual-page"><div id="page-header">
  19 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/quickreference.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p>
  20 <p class="apache">Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.5</p>
  21 <img alt="" src="./images/feather.png" /></div>
  22 <div class="up"><a href="./"><img title="&lt;-" alt="&lt;-" src="./images/left.gif" /></a></div>
  23 <div id="path">
  24 <a href="http://www.apache.org/">Apache</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/">HTTP Sunucusu</a> &gt; <a href="http://httpd.apache.org/docs/">Belgeleme</a> &gt; <a href="./">Sürüm 2.5</a></div><div id="page-content"><div id="preamble"><h1>İçerik Uzlaşımı</h1>
  25 <div class="toplang">
  26 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/content-negotiation.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
  27 <a href="./fr/content-negotiation.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
  28 <a href="./ja/content-negotiation.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
  29 <a href="./ko/content-negotiation.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
  30 <a href="./tr/content-negotiation.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
  31 </div>
  32 <div class="outofdate">Bu çeviri güncel olmayabilir. Son değişiklikler için İngilizce sürüm geçerlidir.</div>
  33
  34
  35     <p>Apache HTTPD, içerik uzlaşımını HTTP/1.1 belirtiminde bahsedildiği şekliyle
  36       destekler. Bir özkaynağın en iyi gösterimini, tarayıcının sağladığı
  37       karakter kodlaması, karakter kümesi, dil, ortam türü gibi kullanıcı
  38       tercihlerine bağlı olarak seçebilir. Ayrıca, tarayıcının kullanıcı
  39       tercihlerini tam yansıtamadığı durumlarda istekleri daha akıllıca ele
  40       alabilmeyi sağlayacak bir takım özelliklere de sahiptir.</p>
  41
  42     <p>İçerik uzlaşımı öntanımlı olarak derlenen
  43       <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> modülü tarafından sağlanır.</p>
  44 </div>
  45 <div id="quickview"><ul id="toc"><li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#about">İçerik Uzlaşımı Hakkında</a></li>
  46 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#negotiation">httpd’de İçerik Uzlaşımı</a></li>
  47 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#methods">Uzlaşım Yöntemleri</a></li>
  48 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#better">Üstünlük Değerleriyle Oynamak</a></li>
  49 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#extensions">Şeffaf İçerik Uzlaşımının Genişletilmesi</a></li>
  50 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#naming">Hiperbağlar ve İsimlendirme Uzlaşımları</a></li>
  51 <li><img alt="" src="./images/down.gif" /> <a href="#caching">Arabellekler Hakkında</a></li>
  52 </ul><h3>Ayrıca bakınız:</h3><ul class="seealso"><li><a href="#comments_section">Yorum</a></li></ul></div>
  53 <div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
  54 <div class="section">
  55 <h2><a name="about" id="about">İçerik Uzlaşımı Hakkında</a> <a title="Permanent link" href="#about" class="permalink">&para;</a></h2>
  56
  57     <p>Bir özkaynağın bir çok farklı gösterimi olabilir. Örneğin, bir belgenin
  58       farklı ortam türleri ve/veya farklı diller için gösterimleri olabilir.
  59       En uygun seçimi yapmanın tek yolu kullanıcıya bir liste verip seçmesini
  60       istemektir. Bununla birlikte sunucunun bu seçimi kendiliğinden yapması
  61       da mümkündür. Tarayıcılar isteğin bir parçası olarak kullanıcı
  62       tercihlerini de gönderdiğinden bu istendiği gibi çalışır. Örneğin bir
  63       tarayıcı, kullanıcısınının mümkünse Fransızca içerik tercih ettiğini
  64       yoksa İngilizce içeriğe de razı olabileceğini belirtebilirdi.
  65       Tarayıcılar bu tercihleri başlıkta belirtirler. Tarayıcı sadece Türkçe
  66       içerik istendiğini şöyle belirtebilirdi:</p>
  67
  68     <div class="example"><p><code>Accept-Language: tr</code></p></div>
  69
  70     <p>Bu tercihin yerine getirilebilmesininin sadece, desteklenen diller
  71       arasında bu dilin varlığına ve istenen belgenin bu dilde bir
  72       gösteriminin bulunmasına bağlı oluşuna dikkat ediniz.</p>
  73
  74     <p>Daha karmaşık bir istek örneği olarak, tarayıcının Fransızca ve
  75       İngilizce içerik kabul etmeye ayarlandığını fakat Fransızcayı tercih
  76       ettiğini ve çeşitli ortam türlerini kabul etmekle birlikte salt metin ve
  77       diğer metin türlerinden ziyade HTML tercih ettiğini, ayrıca, diğer ortam
  78       türleri üzerinde GIF veya JPEG tercih ettiğini fakat başka çare yoksa
  79       her ortam türüne de izin verdiğini belirtiyor olsun:</p>
  80
  81     <div class="example"><p><code>
  82       Accept-Language: fr; q=1.0, en; q=0.5<br />
  83       Accept: text/html; q=1.0, text/*; q=0.8, image/gif; q=0.6, image/jpeg;
  84       q=0.6, image/*; q=0.5, */*; q=0.1
  85     </code></p></div>
  86
  87     <p>httpd, HTTP/1.1 belirtiminde tanımlanan şekliyle ‘sunucu yönetiminde’
  88       içerik uzlaşımını destekler. <code>Accept</code>,
  89       <code>Accept-Language</code>, <code>Accept-Charset</code> ve
  90       <code>Accept-Encoding</code> istek başlıklarını tamamen destekler.
  91       httpd ayrıca, RFC 2295 ve RFC 2296’da tanımlanan bir deneysel uzlaşım
  92       olarak ‘şeffaf’ içerik uzlaşımını da destekler. Fakat ‘özellik
  93       uzlaşımını’ bu RFC’lerde tanımlandığı gibi desteklemez.</p>
  94
  95     <p>Bir <strong>özkaynak</strong> bir URI (RFC 2396) tarafından betimlenen
  96       kavramsal bir öğedir. Apache gibi bir HTTP sunucusu, ortam türü,
  97       karakter kümesi, kodlama ve saire ile tanımlanmış bir bayt dizisi
  98       şeklindeki her gösterimiyle, özkaynaklara kendi isim alanları dahilinde
  99       erişim sağlar. Her özkaynağın aynı anda bir veya daha fazla gösterimi
 100       mevcut olabileceği gibi hiç mevcut olmayabilir de. Eğer çok sayıda
 101       gösterim mevcutsa, bu özkaynağın <strong>uzlaşılabilir</strong>
 102       olduğundan ve her gösteriminin  bir <strong>çeşitlilik</strong>
 103       oluşturduğundan bunun da uzlaşımın <strong>boyutlar</strong>ından
 104       kaynaklandığından bahsedilebilir.</p>
 105 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 106 <div class="section">
 107 <h2><a name="negotiation" id="negotiation">httpd’de İçerik Uzlaşımı</a> <a title="Permanent link" href="#negotiation" class="permalink">&para;</a></h2>
 108
 109     <p>Bir özkaynak üzerinde uzlaşılırken gösterim çeşitlerinin her biri
 110       hakkında sunucuya bilgi verilmesi gerekir. Bu iki yolla yapılabilir:</p>
 111
 112     <ul>
 113       <li>Ya gösterim çeşitlerini içeren dosyaların isimleriyle eşleşmeyi
 114         sağlayan bir tür eşlemi kullanılır (bir <code>*.var</code> dosyası
 115         gibi).</li>
 116
 117       <li>Ya da sunucu örtük bir dosya ismi kalıbı eşleşmesinin ardından
 118         sonuçlar arasından seçim yapar; buna ‘Çoklu Görünüm’ araması adı
 119         verilir.</li>
 120     </ul>
 121
 122    <h3><a name="type-map" id="type-map">Bir türeşlem dosyası kullanmak</a></h3>
 123
 124     <p>Bir türeşlem dosyası, <code>type-map</code> eylemcisi ile ilişkili bir
 125       belgedir (ya da eski httpd yapılandırmaları ile geriye uyumluluk için,
 126       <code>application/x-type-map</code> <a class="glossarylink" href="./glossary.html#mime türü" title="sözlüğe bakınız">MIME türü</a>nde
 127       bir belgedir). Bu özelliği kullanmak için, yapılandırmada bir tür
 128       eşleyici olarak her dosya ismi uzantısı için bir <code>type-map</code>
 129       eylemcisi tanımlamalısınız. Bu, sunucu yapılandırma dosyasında en iyi
 130       şöyle yapılabilir:</p>
 131
 132     <div class="example"><p><code>AddHandler type-map .var</code></p></div>
 133
 134     <p>Türeşlem dosyaları kendilerini tanımlayan özkaynak ile aynı isimde
 135       olmalı ve isim bir <code>.var</code> uzantısı içermelidir. Aşağıdaki
 136       örneklerde özkaynak ismi <code>foo</code> olduğundan türeşlem dosyasının
 137       ismi <code>foo.var</code>'dır.</p>
 138
 139     <p>Bu dosya her gösterim çeşidi için bir girdi içermelidir; bu girdiler
 140       ardarda belirtilen HTTP biçem başlık satırlarından oluşur. Farklı
 141       gösterimlerin girdileri bir boş satırla diğerlerinden ayrılır. Aynı
 142       girdi içinde boş satır kullanılamaz. Bir eşlem dosyasını bir birleşik
 143       öğenin tamamı için bir girdi ile başlatmak adet olmuştur (ise de, bu
 144       gerekli değildir, hele yoksayılacaksa hiç gerekli değildir). Eşlem
 145       dosyası için aşağıda bir örnek verilmiştir.</p>
 146
 147    <p>Bu dosyadaki URI'ler türeşlem dosyasının yerine görelidir. Dolayısıyla,
 148      bu dosyaların aynı dizinde bulunması beklenirse de bu gerekli değildir.
 149      Aynı sunucuda bulunan tüm dosyalar için türeşlem dosyasındaki gibi mutlak
 150      veya göreli URI'ler belirtebilirsiniz.</p>
 151
 152     <div class="example"><p><code>
 153       URI: misal<br />
 154     <br />
 155       URI: misal.en.html<br />
 156       Content-type: text/html<br />
 157       Content-language: en<br />
 158     <br />
 159       URI: misal.fr.de.html<br />
 160       Content-type: text/html;charset=iso-8859-2<br />
 161       Content-language: fr, de<br />
 162     </code></p></div>
 163
 164     <p>Ayrıca, <code>MultiViews</code> etkin olsa bile bir türeşlem dosyasının
 165       dosya ismi uzantılarının taranmasına göre öncelik alacağına dikkat
 166       ediniz. Eğer gösterimler bu örnekteki resim dosyasında olduğu gibi
 167       farklı kaynak üstünlüklerine sahipseler, ortam türünün <code>qs</code>
 168       parametresi kullanılarak kaynak üstünlükleri belirtilebilir: </p>
 169
 170     <div class="example"><p><code>
 171       URI: misal<br />
 172     <br />
 173       URI: misal.jpeg<br />
 174       Content-type: image/jpeg; <strong>qs=0.8</strong><br />
 175     <br />
 176       URI: misal.gif<br />
 177       Content-type: image/gif; <strong>qs=0.5</strong><br />
 178     <br />
 179       URI: misal.txt<br />
 180       Content-type: text/plain; <strong>qs=0.01</strong><br />
 181     </code></p></div>
 182
 183     <p><code>qs</code> değerleri 0.000-1.000 değer aralığı içinde
 184       belirtilebilir. 0.000 <code>qs</code> değerine sahip gösterimin asla
 185       seçilmeyeceğine dikkat ediniz. Bir <code>qs</code> değeri belirtilmeyen
 186       gösterimlerin kaynak üstünlüğü 1.000 kabul edilir. <code>qs</code>
 187       parametresinin belirttiği değer istemcinin yeteneklerinden bağımsız
 188       olarak olası gösterimler arasında göreli bir üstünlük ifade eder.
 189       Örneğin bir fotoğraf sözkonusu olduğunda bir JPEG dosyasının kaynak
 190       üstünlüğü bir ASCII çiziminkinden yüksek olacaktır. Diğer taraftan özgün
 191       resim bir ASCII çizim olduğu takdirde, ASCII çizim, bir JPEG gösterimine
 192       göre öncelikli olacaktır. Bu nedenle <code>qs</code> değeri özkaynağın
 193       doğasına bakarak belirlenir.</p>
 194
 195     <p>Tanınan başlıkların tam listesini <a href="mod/mod_negotiation.html#typemaps">mod_negotiation</a> modülünün
 196       belgesinde bulabilirsiniz.</p>
 197
 198
 199   <h3><a name="multiviews" id="multiviews">Çoklu Görünümler</a></h3>
 200
 201     <p><code>MultiViews</code>, <code>httpd.conf</code> dosyasındaki veya
 202       (<code class="directive"><a href="./mod/core.html#allowoverride">AllowOverride</a></code> yönergesinin
 203       değerine bağlı olarak) <code>.htaccess</code> dosyalarındaki <code class="directive"><a href="./mod/core.html#directory">&lt;Directory&gt;</a></code>, <code class="directive"><a href="./mod/core.html#location">&lt;Location&gt;</a></code> veya <code class="directive"><a href="./mod/core.html#files">&lt;Files&gt;</a></code> bölümleri içinde
 204       <code class="directive"><a href="./mod/core.html#options">Options</a></code> yönergeleri ile
 205       belirtilebilen, dizine özgü bir seçenektir. Yalnız, dikkatli olun,
 206       <code>Options All</code> yaparak <code>MultiViews</code> seçeneğini
 207       etkin kılamazsınız; seçeneği ismiyle açıkça belirtmelisiniz.</p>
 208
 209     <p><code>MultiViews</code> şöyle etki eder: Sunucudan,
 210       <code>MultiViews</code> seçeneğinin etkin olduğu <code>/bir/dizin</code>
 211       dizininden <code>filanca</code> dosyası için bir istekte bulunulmuşsa
 212       fakat dizinde bu dosya yoksa, sunucu dizin içeriğini
 213       <code>filanca.*</code> dosyaları için tarar ve bu dosyalar için
 214       istemcinin ismiyle talep ettiği ortam türlerini ve kodlamaları
 215       kullanarak bir türeşlem dosyası uydurup bu gösterimler arasından
 216       istemcinin gereksinimlerine en uygun gösterimi seçer.</p>
 217
 218     <p><code>MultiViews</code> ayrıca, sunucunun bir dizin içeriğini
 219       listelemeye çalıştığı durumda <code class="directive"><a href="./mod/mod_dir.html#directoryindex">DirectoryIndex</a></code> yönergesi ile belirtilen dosya için de bir
 220       arama tertipleyebilir. Eğer yapılandırma dosyalarında</p>
 221
 222     <div class="example"><p><code>DirectoryIndex index</code></p></div>
 223
 224     <p>şeklinde bir atama varsa ve dizinde <code>index.html</code> ve
 225       <code>index.html3</code> dosyaları varsa sunucu bunlar arasından hakem
 226       sıfatıyla bir seçim yapacaktır; ama bu ikisi yerine dizinde sadece
 227       <code>index.cgi</code> mevcutsa sunucu sadece bu dosyayı
 228       çalıştıracaktır.</p>
 229
 230     <p>Okunan dizinde bulunan dosyalar arasında <code>mod_mime</code>
 231       tarafından tanınan karakter kümesi, içerik türü, dil ve kodlama
 232       başlıklarına uygun gösterim uzantılarından birine sahip bir dosya yoksa
 233       sonuç <code class="directive"><a href="./mod/mod_mime.html#multiviewsmatch">MultiViewsMatch</a></code>
 234       yönergesiyle yapılan tanıma bağlı olur. Bu yönerge hangi diğer dosya
 235       uzantılarının, eylemcilerin veya süzgeçlerin çok gösterimli uzlaşımla
 236       ilintileneceğini belirler.</p>
 237
 238 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 239 <div class="section">
 240 <h2><a name="methods" id="methods">Uzlaşım Yöntemleri</a> <a title="Permanent link" href="#methods" class="permalink">&para;</a></h2>
 241
 242     <p>httpd’nin, bir türeşlem dosyası veya dizin içindeki bir dosya
 243       sayesinde belli bir özkaynağın gösterim çeşitlerinin bir listesini elde
 244       ettikten sonra ‘en uygun’ gösterime karar vermek için kullanabileceği
 245       iki yöntem vardır. httpd’nin içerik uzlaşım özelliklerinin kullanımı
 246       sırasında uzlaşımın nasıl yerine getirileceği ile ilgili ayrıntıları
 247       bilmek aslında gerekli değildir. Bununla birlikte belgenin kalanında bu
 248       konu açıklanmaya çalışılmıştır.</p>
 249
 250     <p>İki uzlaşım yöntemi vardır:</p>
 251
 252     <ol>
 253       <li>Normal durumda <strong>sunucu yönetiminde httpd uzlaşım
 254         algoritması</strong> kullanılır. Bu algoritma aşağıda ayrıntılı olarak
 255         açıklanmıştır. Bu algoritma kullanıldığı zaman, httpd, en iyi sonuca
 256         ulaşmak için bazen belli boyutların üstünlük katsayılarıyla ‘oynar’.
 257         httpd’nin bu katsayılarla oynama işini nasıl yaptığı aşağıda daha
 258         ayrıntılı açıklanmıştır.</li>
 259
 260       <li>İstemci bu işlem için özellikle RFC 2295’te tanımlanan mekanizmanın
 261         kullanılmasını isterse <strong>şeffaf içerik uzlaşımı</strong>
 262         kullanılır. Bu uzlaşım yöntemi, en uygun gösterimin seçilmesi
 263         konusunda tarayıcıya tam denetim imkanı verir; dolayısıyla sonuç
 264         tarayıcının bu işlem için kullandığı algoritmanın başarısına bağlıdır.
 265         Şeffaf uzlaşım sürecinin bir parçası olarak, tarayıcı, RFC 2296’da
 266         tanımlanan ‘gösterim çeşidini uzaktan seçme algoritması’nın
 267         çalıştırılmasını httpd’den isteyebilir.</li>
 268     </ol>
 269
 270   <h3><a name="dimensions" id="dimensions">Uzlaşımın Boyutları</a></h3>
 271
 272     <table>
 273
 274       <tr valign="top">
 275         <th>Boyut</th>
 276
 277         <th>Açıklama</th>
 278       </tr>
 279
 280       <tr valign="top">
 281         <td>Ortam Türü</td>
 282
 283         <td>Tarayıcı ortam türü tercihlerini <code>Accept</code> başlık alanı
 284           ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 285           olabilir. Gösterimin açıklaması da ayrıca bir kaynak üstünlüğüne
 286           (<code>qs</code> parametresi) sahip olabilir.</td>
 287       </tr>
 288
 289       <tr valign="top">
 290         <td>Dil</td>
 291
 292         <td>Tarayıcı dil tercihlerini <code>Accept-Language</code> başlık
 293           alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 294           olabilir. Gösterimler bir kaç dilde olabileceği gibi hiç bir dille
 295           ilişkilendirimemiş de olabilir.</td>
 296       </tr>
 297
 298       <tr valign="top">
 299         <td>Kodlama</td>
 300
 301         <td>Tarayıcı kodlama tercihlerini <code>Accept-Encoding</code> başlık
 302           alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük katsayısı
 303           olabilir.</td>
 304       </tr>
 305
 306       <tr valign="top">
 307         <td>Karakter Kümesi</td>
 308
 309         <td>Tarayıcı karakter kümesi tercihlerini <code>Accept-Charset</code>
 310           başlık alanı ile belirtir. Her öğenin kendine özgü bir üstünlük
 311           katsayısı olabilir. Gösterim çeşitleri karakter kümesini ortam
 312           türünün bir parametresi olarak belirtebilirler.</td>
 313       </tr>
 314     </table>
 315
 316
 317   <h3><a name="algorithm" id="algorithm">httpd Uzlaşım Algoritması</a></h3>
 318
 319     <p>httpd, tarayıcıya döndürülecek en uygun gösterim çeşidini (varsa)
 320       seçmek için aşağıdaki algoritmayı kullanabilir. Bu algoritma pek de
 321       yapılandırılabilir değildir. Şöyle çalışır:</p>
 322
 323     <ol>
 324       <li>Önce her uzlaşım boyutu için ilgili <em>Accept*</em> başlık alanına
 325         bakılıp her gösterim çeşidine bir üstünlük katsayısı atanır. Eğer
 326         boyutlardan bazıları için ilgili <em>Accept*</em> başlığı
 327         uygulanabilir değilse bu boyut elenir ve sonuçta hiçbir gösterim
 328         çeşidi kalmasza 4. adıma atlanır.</li>
 329
 330       <li>‘En uygun’ gösterim çeşidi bir eleme süreciyle seçilir. Bu süreç
 331         sırasında aşağıdaki sınamalar sırayla uygulanır. Sınamalardan
 332         geçemeyen bir gösterim çeşidi elenir.  Sınamaların bir aşamasında tek
 333         bir gösterim çeşidi kalırsa bu en uygun eşleşme olarak seçilmiş olur
 334         ve 3. adıma atlanır. Eğer birden fazla gösterim çeşidi kalırsa sonraki
 335         sınamaya geçilir.
 336
 337         <ol>
 338           <li><code>Accept</code> başlığındaki üstünlük katsayısı ile
 339             gösterimin ortam türünde belirtilen kaynak üstünlüğünün çarpımı en
 340             büyük olan gösterim çeşidi seçilir.</li>
 341
 342           <li>En yüksek dil üstünlük katsayısına sahip gösterim çeşidi seçilir.
 343           </li>
 344
 345           <li>En uygun dil eşleşmesine sahip gösterim çeşidini seçmek için
 346             önce varsa <code>Accept-Language</code> başlığındaki dil
 347             sıralamasına bakılır, aksi takdirde <code>LanguagePriority</code>
 348             yönergesi ile atanmışsa oradaki dil sıralamasına bakılır.</li>
 349
 350           <li>En yüksek ‘seviyeden’ ortam parametresine (text/html ortam türü
 351             sürümünü belirtmekte kullanılır) sahip gösterim çeşitleri
 352             seçilir.</li>
 353
 354           <li><code>Accept-Charset</code> başlık satırında belirtilene bakarak
 355             en uygun karakter kümesine sahip gösterim çeşitleri seçilir.
 356             Alenen dışlanmadıkça ISO-8859-1 kabul edilebilir karakter
 357             kümesidir. <code>text/*</code> ortam türüne sahip gösterim
 358             çeşitlerinden belli bir karakter kümesi ile ilişkilendirilmemiş
 359             olanların karakter kümesinin ISO-8859-1 olduğu varsayılır.</li>
 360
 361           <li>ISO-8859-1 karakter kümesi ile ilişkilendirilmemiş gösterim
 362             çeşitleri seçilir. Böyle hiçbir gösterim yoksa bütün gösterimler
 363             seçilir.</li>
 364
 365           <li>En uygun kodlamaya sahip gösterim çeşitleri seçilir. Tarayıcı
 366             tarafından kabul edilebilir kodlamaya sahip gösterim çeşitleri
 367             varsa bunlar seçilir. Yoksa kodlanmış ve kodlanmamış gösterim
 368             çeşitleri karışık olarak mevcutsa sadece kodlanmamış olanlar
 369             seçilir. Eğer bütün gösterim çeşitlerinin sadece kodlanmış ya da
 370             sadece kodlanmamış gösterimleri mevcutsa hepsi seçilir.</li>
 371
 372           <li>En küçük içerik uzunluğuna sahip gösterim çeşitleri seçilir.</li>
 373
 374           <li>Kalan gösterim çeşitlerinin ilki seçilir. Bu ilk, ya türeşlem
 375             dosyasında listelenen ilk çeşittir ya da gösterimler bir dizinden
 376             okunuyorsa ASCII kod sıralamasına göre ilk sıradaki dosya ismine
 377             sahip gösterimdir.</li>
 378         </ol>
 379       </li>
 380
 381       <li>Algoritma, artık seçilmiş en uygun gösterim çeşidine sahipse bu
 382         artık yanıt olarak döndürülebilir. HTTP yanıt başlığı
 383         <code>Vary</code>’ye uzlaşım boyutları atanır (tarayıcı ve
 384         arabellekler özkaynağı kaydederken bu bilgiyi kullanırlar)
 385         ve algoritma sonlandırılır.</li>
 386
 387       <li>Buraya gelinmişse hiçbir gösterim seçilmemiş demektir (hiçbiri
 388         tarayıcı tarafından kabul edilebilir bulunmadığından dolayı).
 389         Gövdesinde mevcut gösterim çeşitlerini listeleyen bir HTML belgesi 406
 390         durum koduyla döndürülür (406: ‘kabul edilebilir bir gösterim yok’).
 391         Ayrıca HTTP <code>Vary</code> başlığında gösterim çeşitliliğinin
 392         boyutları belirtilir.</li>
 393     </ol>
 394
 395 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 396 <div class="section">
 397 <h2><a name="better" id="better">Üstünlük Değerleriyle Oynamak</a> <a title="Permanent link" href="#better" class="permalink">&para;</a></h2>
 398
 399     <p>httpd bazen yukarıdaki httpd uzlaşım algoritmasının kesin sonucunun
 400       beklenenden farklı olması için üstünlük değerleriyle oynar. Bunu tam ve
 401       doğru bilgi göndermeyen tarayıcılar için algoritmadan en iyi sonucu elde
 402       etmek amacıyla yapar. Bazen günümüzün en tanınmış tarayıcıları bile çoğu
 403       durumda yanlış bir seçimle sonuçlanmayacaksa <code>Accept</code> başlık
 404       bilgilerini göndermemektedir. Eğer tarayıcı eksiksiz ve doğru bilgi
 405       gönderirse httpd bu değerlerle oynamayacaktır.</p>
 406
 407   <h3><a name="wildcards" id="wildcards">Ortam Türleri ve Dosyaismi Kalıpları</a></h3>
 408
 409     <p><code>Accept:</code> istek başlığı ortam türü tercihlerini yansıtır.
 410       Ayrıca, * bir dizge ile eşleşmek üzere "image/*" veya  "*/*" gibi ortam
 411       türü kalıpları da içerebilir. Dolayısıyla şöyle bir istek,</p>
 412
 413     <div class="example"><p><code>Accept: image/*, */*</code></p></div>
 414
 415     <p>diğer türler gibi "image/" ile başlayan ortam türlerini kabul
 416       edilebilir kılacaktır. Bazı tarayıcılar ortam türlerini örtük olarak
 417       elde etmek amacıyla hep bu tür kalıplar gönderirler. Örnek:</p>
 418
 419     <div class="example"><p><code>
 420       Accept: text/html, text/plain, image/gif, image/jpeg, */*
 421     </code></p></div>
 422
 423     <p>Bunun amacı, açıkça listelenmiş türlerin tercih edildiğini, fakat
 424       farklı gösterimler varsa onların da kabul edilebileceğini belirtmektir.
 425       Üstünlük değerlerini doğrudan kullanarak tarayıcılar gerçekte ne
 426       istediklerini şuna benzer şekilde belirtebilirler:</p>
 427
 428     <div class="example"><p><code>
 429       Accept: text/html, text/plain, image/gif, image/jpeg, */*; q=0.01
 430     </code></p></div>
 431
 432     <p>Açıkça belirtilen türler için üstünlük katsayısı belirtilmemiştir,
 433       dolayısıyla üstünlük katsayılarının 1.0 (en yüksek) olduğu
 434       varsayılmaktadır. */* kalıbı 0.01 gibi çok daha düşük bir öncelik
 435       belirtmektedir. Bu bakımdan, ancak, açıkça belirtilen türlerden
 436       hiçbirinin bulunmaması halinde diğer türler eşleşecektir.</p>
 437
 438     <p>Eğer <code>Accept:</code> başlığı <em>hiçbir</em> <code>q</code>
 439       katsayısı içermiyorsa ve başlıkta "*/*" belirtilmişse, httpd istenen
 440       davranışı taklit etmek için bu kalıba 0.01 katsayısını atar. Keza
 441       "type/*" kalıbına da 0.02 katsayısını atar (yani, */* kalıbına göre
 442       tercihli olur). Eğer  <code>Accept:</code> alanındaki her ortam türü bir
 443       <code>q</code> katsayısı içeriyorsa bu özel değerler uygulanmaz.
 444       Dolayısıyla gerekli bilgiyi açıkça bildiren tarayıcılardan gelen
 445       istekler umulduğu gibi işlem görecektir.</p>
 446
 447
 448   <h3><a name="exceptions" id="exceptions">Dil Uzlaşımında İstisnalar</a></h3>
 449
 450     <p>httpd 2.0’dan itibaren, uzlaşım algoritmasına, bir eşleşme bulmak
 451       konusunda algoritma başarılı olamadığı takdirde hoş bir son çareye izin
 452       vermek için bazı istisnalar eklenmiştir.</p>
 453
 454     <p>İstemci sunucudan bir sayfa istediğinde, sunucu, tarayıcı tarafından
 455       gönderilen <code>Accept-language</code> başlığıyla eşleşen tek bir sayfa
 456       bulamadığı takdirde istemciye ya “Kabul edilebilir bir gösterim çeşidi
 457       yok” ya da “Çok sayıda seçim belirtilmiş” yanıtını döndürür. Bu hata
 458       iletilerinden kaçınmak için bu gibi durumlarda httpd
 459       <code>Accept-language</code> başlığını yoksaymaya ayarlanabilir. Böylece
 460       istemcinin isteğine tam olarak uymasa da bir belge sağlanır. Bu hata
 461       iletilerinin birini veya her ikisini de geçersiz kılmak için <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#forcelanguagepriority">ForceLanguagePriority</a></code> yönergesi
 462       kullanılabilir ve sunucunun kararını <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#languagepriority">LanguagePriority</a></code> yönergesine
 463       dayanarak vermesi sağlanabilir.</p>
 464
 465     <p>Sunucu ayrıca, tam bir eşleşme bulunmadığı zaman lehçelerle de eşleşme
 466       arayabilir. Örneğin, bir istemci Britanya İngilizcesi
 467       (<code>en-GB</code>) ile yazılmış belgeler için istekte bulunursa,
 468       sunucu normalde HTTP/1.1 standardına göre bir belgenin basitçe
 469       <code>en</code> olarak imlenmesine izin vermez. (Bir okuyucu Britanya
 470       İngilizcesini anlıyor ama genel İngilizceyi anlamıyor diye
 471       <code>Accept-Language</code> başlığında <code>en</code>  değil de
 472       <code>en-GB</code>’yi belirtmesinin hemen hemen daima bir yapılandırma
 473       hatasına yol açacağına dikkat ediniz. Maalesef, mevcut istemcilerin çoğu
 474       öntanımlı yapılandırmalarında buna benzer şeyler yapmaktadır.) Bununla
 475       birlikte, başka bir dille eşleşme mümkün değilse ve sunucu “Kabul
 476       edilebilir bir gösterim çeşidi yok” hatasını döndürmeye hazırsa veya
 477       <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#languagepriority">LanguagePriority</a></code> son
 478       çaresine ayarlanmışsa alt küme belirtimini yok sayacak ve
 479       <code>en</code> belge isteklerine <code>en-GB</code> belgelerle yanıt
 480       verecektir. httpd, lehçenin üyesi olduğu anadili, istemcinin kabul
 481       edilebilir diller listesine örtük olarak düşük bir üstünlük değeri ile
 482       ekler. Yalnız şuna dikkat edin, eğer istemci tercihini "en-GB; q=0.9,
 483       fr; q=0.8" olarak belirtirse ve sunucuda sadece "en" ve "fr" belgeleri
 484       varsa sunucu "fr" belge ile yanıt verecektir. HTTP/1.1 belirtimi ile
 485       uyumluluğu sağlamak ve düzgün yapılandırılmış istemcilerle gerektiği
 486       gibi çalışabilmek için bu gereklidir.</p>
 487
 488     <p>Gelişmiş tekniklerin (çerezler, özel URL yolları gibi) desteklenmesi
 489       sırasında, kullanıcının tercih ettiği dili saptamak için httpd 2.0.47
 490       sürümünden beri <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> modülü
 491       <code>prefer-language</code> <a href="env.html">ortam değişkenini</a>
 492       tanımaktadır. Değişken mevcutsa ve uygun bir dil yaftası içeriyorsa
 493       <code class="module"><a href="./mod/mod_negotiation.html">mod_negotiation</a></code> uygun gösterimi seçmeyi deneyecektir.
 494       Böyle bir gösterim çeşidi mevcut değilse normal uzlaşım işlemi
 495       uygulanacaktır.</p>
 496
 497     <div class="example"><h3>Örnek</h3><p><code>
 498       SetEnvIf Cookie "language=(.+)" prefer-language=$1<br />
 499       Header append Vary cookie
 500     </code></p></div>
 501
 502 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 503 <div class="section">
 504 <h2><a name="extensions" id="extensions">Şeffaf İçerik Uzlaşımının Genişletilmesi</a> <a title="Permanent link" href="#extensions" class="permalink">&para;</a></h2>
 505
 506
 507   <p>httpd, şeffaf içerik uzlaşımı protokolünü (RFC 2295) şöyle genişletir:
 508     Sadece içerik kodlamasına özgü olmak üzere gösterim çeşidi listelerinde
 509     gösterim çeşitlerini imlemek için yeni bir <code>{encoding ..}</code>
 510     elemanı kullanılır. RVSA/1.0 algoritmasının (RFC 2296) gerçeklenimi,
 511     listedeki kodlanmış gösterim çeşitlerini tanımak ve onları
 512     <code>Accept-Encoding</code> başlık alanıyla ilgili olarak kabul
 513     edilebilir kodlamalara aday gösterim çeşitleri olarak kullanmak üzere
 514     genişletilmiştir. RVSA/1.0 gerçeklenimi, en uygun gösterim çeşidi
 515     seçiminin öncesinde hesaplanmış üstünlük katsayısını virgülden sonra beş
 516     haneye yuvarlamaz.</p>
 517 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 518 <div class="section">
 519 <h2><a name="naming" id="naming">Hiperbağlar ve İsimlendirme Uzlaşımları</a> <a title="Permanent link" href="#naming" class="permalink">&para;</a></h2>
 520
 521     <p>Eğer dil uzlaşımı kullanıyorsanız ve birden fazla dosya ismi uzantısına
 522       sahip dosyalarınız varsa uzantıların sıralamasının normalde uygunsuz
 523       düştüğü farklı isimlendirme yaklaşımlarında bulunabilirsiniz (ayrıntılar
 524       için <a href="mod/mod_mime.html#multipleext">mod_mime</a> belgesine
 525       bakınız).</p>
 526
 527     <p>Bir MIME türü uzantısına sahip bir dosyanın (<code>html</code> gibi),
 528       kodlanmış bir gösterimi (<code>gz</code> gibi) mevcut olabilir. Bu
 529       dosyanın ayrıca farklı dillerdeki gösterimleri için de bir uzantısı
 530       (<code>en</code> gibi) olabilir.</p>
 531
 532     <p>Örnekler:</p>
 533
 534     <ul>
 535       <li>misal.en.html</li>
 536
 537       <li>misal.html.en</li>
 538
 539       <li>misal.en.html.gz</li>
 540     </ul>
 541
 542     <p>Hiperbağ olarak geçerli ve geçersiz bazı dosya ismi örnekleri:</p>
 543
 544     <table class="bordered">
 545
 546       <tr>
 547         <th>Dosya ismi</th>
 548
 549         <th>Geçerli Hiperbağ</th>
 550
 551         <th>Geçersiz Hiperbağ</th>
 552       </tr>
 553
 554       <tr>
 555         <td><em>misal.html.en</em></td>
 556
 557         <td>misal<br />
 558          misal.html</td>
 559
 560         <td>-</td>
 561       </tr>
 562
 563       <tr>
 564         <td><em>misal.en.html</em></td>
 565
 566         <td>misal</td>
 567
 568         <td>misal.html</td>
 569       </tr>
 570
 571       <tr>
 572         <td><em>misal.html.en.gz</em></td>
 573
 574         <td>misal<br />
 575          misal.html</td>
 576
 577         <td>misal.gz<br />
 578          misal.html.gz</td>
 579       </tr>
 580
 581       <tr>
 582         <td><em>misal.en.html.gz</em></td>
 583
 584         <td>misal</td>
 585
 586         <td>misal.html<br />
 587          misal.html.gz<br />
 588          misal.gz</td>
 589       </tr>
 590
 591       <tr>
 592         <td><em>misal.gz.html.en</em></td>
 593
 594         <td>misal<br />
 595          misal.gz<br />
 596          misal.gz.html</td>
 597
 598         <td>misal.html</td>
 599       </tr>
 600
 601       <tr>
 602         <td><em>misal.html.gz.en</em></td>
 603
 604         <td>misal<br />
 605          misal.html<br />
 606          misal.html.gz</td>
 607
 608         <td>misal.gz</td>
 609       </tr>
 610     </table>
 611
 612     <p>Yukarıdaki tabloya bakarak hiperbağlarda bir dosya ismini uzantısız
 613       olarak (<code>misal</code> gibi) kullanmanın daima mümkün olduğunu
 614       farkedeceksiniz. Böylece bir belgenin asıl türünü gizleyebilir ve
 615       sonradan bir hiperbağ değişikliği yapmaksızın örneğin
 616       <code>html</code>’den <code>shtml</code> veya <code>cgi</code>’ye
 617       geçebilirsiniz.</p>
 618
 619     <p>Hiperbağlarda MIME türlerini (<code>misal.html</code> gibi) kullanmaya
 620       devam etmek istiyorsanız dil uzantısı MIME türü uzantısının sağında
 621       kalmalıdır (<code>misal.html.en</code> gibi).</p>
 622 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img alt="top" src="./images/up.gif" /></a></div>
 623 <div class="section">
 624 <h2><a name="caching" id="caching">Arabellekler Hakkında</a> <a title="Permanent link" href="#caching" class="permalink">&para;</a></h2>
 625
 626     <p>Bir arabellek, bir gösterimi istek URL’si ile ilişkilendirerek saklar.
 627       Böylece, sonradan aynı URL için bir istek yapıldığında kaydettiği
 628       gösterimi kullanabilir. Fakat özkaynak sunucuyla uzlaşılan türdeyse
 629       arabelleğe ilk istenen çeşit saklanmış olacağından isteğe yanlış
 630       gösterimle yanıt verilmiş olacaktır. Bunun olmaması için httpd, normal
 631       olarak içerik uzlaşımının sonucu olarak döndürülen tüm yanıtları
 632       HTTP/1.0 istemciler tarafından arabelleklenemez olarak imler. httpd
 633       ayrıca, uzlaşımlı yanıtların arabelleklenmesini mümkün kılan HTTP/1.1
 634       protokolünü de destekler.</p>
 635
 636     <p>HTTP/1.0 uyumlu istemcilerden (bir tarayıcı veya arabellek) gelen
 637       istekler için, uzlaşıma konu yanıtların arabelleklenmesini mümkün kılmak
 638       üzere <code class="directive"><a href="./mod/mod_negotiation.html#cachenegotiateddocs">CacheNegotiatedDocs</a></code> yönergesi kullanılabilir. Bu yönerge
 639       argümansızdır ve sunucu genelinde veya sanal konakların
 640       yapılandırılmasında kullanılabilir. Bunun HTTP/1.1 istemcilerinden gelen
 641       isteklere bir etkisi yoktur.</p>
 642
 643     <p>HTTP/1.1 istemciler için, httpd, yanıtın uzlaşım boyutlarını göstermek
 644       üzere bir <code>Vary</code> HTTP yanıt başlığı gönderir. Arabellekler bu
 645       bilgiyi sonraki istekleri yerel kopyadan sunarken kullanabilirler. Bir
 646       arabelleğin uzlaşım boyutlarına bakmaksızın yerel kopyasını kullanmaya
 647       teşvik etmek için <code>force-no-vary</code> <a href="env.html#special">ortam değişkenini</a> etkin kılabilirsiniz.</p>
 648
 649 </div></div>
 650 <div class="bottomlang">
 651 <p><span>Mevcut Diller: </span><a href="./en/content-negotiation.html" hreflang="en" rel="alternate" title="English">&nbsp;en&nbsp;</a> |
 652 <a href="./fr/content-negotiation.html" hreflang="fr" rel="alternate" title="Français">&nbsp;fr&nbsp;</a> |
 653 <a href="./ja/content-negotiation.html" hreflang="ja" rel="alternate" title="Japanese">&nbsp;ja&nbsp;</a> |
 654 <a href="./ko/content-negotiation.html" hreflang="ko" rel="alternate" title="Korean">&nbsp;ko&nbsp;</a> |
 655 <a href="./tr/content-negotiation.html" title="Türkçe">&nbsp;tr&nbsp;</a></p>
 656 </div><div class="top"><a href="#page-header"><img src="./images/up.gif" alt="top" /></a></div><div class="section"><h2><a id="comments_section" name="comments_section">Yorum</a></h2><div class="warning"><strong>Notice:</strong><br />This is not a Q&amp;A section. Comments placed here should be pointed towards suggestions on improving the documentation or server, and may be removed again by our moderators if they are either implemented or considered invalid/off-topic. Questions on how to manage the Apache HTTP Server should be directed at either our IRC channel, #httpd, on Freenode, or sent to our <a href="http://httpd.apache.org/lists.html">mailing lists</a>.</div>
 657 <script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!--
 658 var comments_shortname = 'httpd';
 659 var comments_identifier = 'http://httpd.apache.org/docs/trunk/content-negotiation.html';
 660 (function(w, d) {
 661     if (w.location.hostname.toLowerCase() == "httpd.apache.org") {
 662         d.write('<div id="comments_thread"><\/div>');
 663         var s = d.createElement('script');
 664         s.type = 'text/javascript';
 665         s.async = true;
 666         s.src = 'https://comments.apache.org/show_comments.lua?site=' + comments_shortname + '&page=' + comments_identifier;
 667         (d.getElementsByTagName('head')[0] || d.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(s);
 668     }
 669     else {
 670         d.write('<div id="comments_thread">Comments are disabled for this page at the moment.<\/div>');
 671     }
 672 })(window, document);
 673 //--><!]]></script></div><div id="footer">
 674 <p class="apache">Copyright 2019 The Apache Software Foundation.<br /><a href="http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0">Apache License, Version 2.0</a> altında lisanslıdır.</p>
 675 <p class="menu"><a href="./mod/">Modüller</a> | <a href="./mod/quickreference.html">Yönergeler</a> | <a href="http://wiki.apache.org/httpd/FAQ">SSS</a> | <a href="./glossary.html">Terimler</a> | <a href="./sitemap.html">Site Haritası</a></p></div><script type="text/javascript"><!--//--><![CDATA[//><!--
 676 if (typeof(prettyPrint) !== 'undefined') {
 677     prettyPrint();
 678 }
 679 //--><!]]></script>
 680 </body></html>